Tìm hiểu điển lệ triều Nguyễn qua Quốc Triều Yếu Điển

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN







THÁI TRUNG SỬ




TÌM HIỂU ĐIỂN LỆ TRIỀU NGUYỄN QUA
QUỐC TRIỀU YẾN ĐIỂN










LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. NGUYỄN CÔNG VIỆT

HÀ NỘI – 2008


1
MC LC

phần mở đầu Error! Bookmark not defined.
1. Lý do chọn đề tài 3
2. Đối t-ợng, phạm vi nghiên cứu 4
2.1. Đối t-ợng nghiên cứu 4
2.1. Phạm vi nghiên cứu 4
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 4
4. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 4
5. Ph-ơng pháp nghiên cứu 5
6. Đóng góp chủ yếu của đề tài 5
7. Bố cục luận văn 5

ch-ơng i: những cơ sở quan trọng cho việc xây Dựng và ban
hành hệ thống điển lệ d-ới triều nguyễn 6
1. Khái niệm Điển Lệ: 7
2. Cở sở từ việc phân định và quản lý các đơn vị hành chính 8
2.1. Việc phân định đơn vị quản lý hành chính d-ới triều Gia Long 8
2.2. Những thay đổi về địa hạt hành chính d-ới triều Minh Mệnh 10
3. Cơ sở từ việc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà n-ớc 12
3.1. Tổ chức bộ máy hành chính d-ới thời Gia Long 12
3.2. Tổ chức bộ máy hành chính d-ới triều Minh Mệnh 13
3.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà n-ớc ở trung -ơng 14
3.2.2. Các cơ quan chính quyền ở địa ph-ơng 21
3.3. Những nguyên tắc hoạt động cơ bản của bộ máy nhà n-ớc 25
3.4. Vấn đề đào tạo và sử dụng quan lại d-ới triều Nguyễn 29
3.4.1. Chế độ nhiệm cử 29
3.4.2. Chế độ khoa cử 29
3.4.3. Chế độ tiến cử (Bảo cử) 30
3.5. Vấn đề xây dựng và ban hành văn bản pháp luật 31
Ch-ơng 2: Tìm hiểu những điển lệ quan trọng của triều
nguyễn trong Quốc triều yếu điển 33
1. Khảo sát tác phẩm 33
1.1. Giới thiệu một số sách biên soạn theo thể điển lệ của triều Nguyễn. 33
1.1.1. Sách đ-ợc biên soạn theo chỉ dụ của Hoàng đế: 33
1.1.2. Sách do tổ chức, cá nhân tổ chức biên soạn. 34


2
2. Khảo sát văn bản Quốc triều yếu điển. 35
2.1. Vấn đề tác giả và niên đại Quốc triều yếu điển 35
2.2. Những vấn đề về văn bản 35
2.3. Bố cục của tác phẩm: 35

3. Tìm hiểu điển lệ qua triều Nguyễn qua tác phẩm Quốc triều yếu điển 36
3.1. Một số văn bản quản lý nhà n-ớc triều Nguyễn xuất hiện trong Quốc triều
yếu điển 36
3.2. Hệ thống điển lệ phân loại theo Lục bộ 38
3.2.1. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Lại 38
3.2.2. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Hộ 64
3.2.3. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Binh 66
3.2.4. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Công 81
3.2.5. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Lễ 82
3.2.6. Những điển lệ thuộc lĩnh vực của Bộ Hình 87
Kết luận 91
Th- mục tài liệu tham khảo 92
Phụ lục 94
Tuyển dịch một số phần trong Quốc triều yếu điển 94