Hiệu ứng từ những bài báo của N.V.L với tiến trình đổi mới báo chí Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

PHẠM DUY PHÚC


HIỆU ỨNG
TỪ NHỮNG BÀI BÁO CỦA N.V.L
VỚI TIẾN TRÌNH ĐỔI MỚI
BÁO CHÍ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: BÁO CHÍ HỌC






HÀ NỘI, 2012



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

PHẠM DUY PHÚC

HIỆU ỨNG
TỪ NHỮNG BÀI BÁO CỦA N.V.L
VỚI TIẾN TRÌNH ĐỔI MỚI
BÁO CHÍ VIỆT NAM

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học
Mã số: 60 32 01


Người hướng dẫn: PGS.TS. DƯƠNG XUÂN SƠN


HÀ NỘI, 2012



1


MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG

MỤC LỤC 1
MỞ ĐẦU 3
Lý do chọn đề tài 4
Lịch sử nghiên cứu vấn đề 5
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 6
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 7
Phương pháp nghiên cứu 8

Bố cục của luận văn 9


NỘI DUNG 11
Chương 1: QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHUYÊN MỤC
“NHỮNG VIỆC CẦN LÀM NGAY” TRÊN BÁO NHÂN DÂN 12
1.1. Tổng quan tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam thời kỳ đổi mới 12
1.1.1. Đôi nét tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam
trước thời kỳ đổi mới (1975 – 1985) 12
1.1.2. Công cuộc đổi mới đất nước theo tinh thần Đại hội VI
của Đảng cộng sản Việt Nam (15 – 18/12/1986) 15
1.1.2.1. Nội dung đổi mới 15
1.1.2.2. Kết quả đổi mới: thành tựu và hạn chế 17
1.2. Diện mạo của báo chí trong thời kỳ đổi mới 20
1.2.1. Báo chí Việt Nam trước đổi mới 21
1.2.2. Xu thế và hiện trạng đổi mới của báo chí 25
1.3. Sự ra đời của chuyên mục “Những việc cần làm ngay”
trên báo Nhân Dân 29
1.3.1. Hoàn cảnh ra đời của chuyên mục 29
1.3.2. Vị thế của tác giả N.V.L – cố Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh –
với tinh thần đổi mới triệt để 31
1.3.3. Tính tất yếu của việc hình thành chuyên mục 34
Tiểu kết chương 1 40

Chương 2: NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC
CỦA NHỮNG BÀI BÁO KÝ TÊN N.V.L
VỚI TINH THẦN CỐT LÕI CỦA BÁO CHÍ ĐỔI MỚI 42
2

2.1. Nội dung phản ánh của chuyên mục 44

2.1.1. Phê phán các vi phạm ảnh hưởng đến công cuộc đẩy mạnh sản xuất 45
2.1.2. Phê phán các hiện tượng tha hóa về phẩm chất
của đội ngũ cán bộ, công nhân viên chức 50
2.1.3. Sức mạnh công luận, pháp chế nhà nước
và vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng 54
2.1.4. Động viên nhân dân thực hiện đường lối đổi mới,
biểu dương những việc làm tốt, nhân tố mới điển hình 59
2.2. Hình thức biểu hiện của chuyên mục 64
2.2.1. Sức mạnh của những bài báo chính luận 64
2.2.2. Vị trí của chuyên mục 66
2.2.3. Bố cục của các bài báo 67
2.2.4. Phong cách tác giả 73
Tiểu kết chương 2 77

Chương 3: TÁC ĐỘNG XÃ HỘI VÀ HIỆU ỨNG BÁO CHÍ
CỦA CHUYÊN MỤC “NHỮNG VIỆC CẦN LÀM NGAY” 79
3.1. Tác động xã hội 79
3.1.1. Đẩy mạnh tính dân chủ, công khai
và tạo cầu nối cho quần chúng tham gia phong trào chống tiêu cực 80
3.1.2. Sự hưởng ứng của các cấp, ban ngành
từ trung ương đến địa phương 93
3.1.3. Xử lý triệt để các hiện tượng tiêu cực
được nêu trong “Những việc cần làm ngay”
và từ phát hiện của báo chí, quần chúng 99
3.2. Chuyên mục “Hưởng ứng những việc cần làm ngay” trên báo chí 105
Tiểu kết chương 3 112

KẾT LUẬN 113

TÀI LIỆU THAM KHẢO 120

PHỤ LỤC 123
3



MỞ ĐẦU

4

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
        
 





 


 

- xã
 






 




Hiệu ứng từ những bài báo
của N.V.L với tiến trình đổi mới báo chí Việt Nam       
5

 20


2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ:

- 



báo Nhân Dân,


mang tính


   lý
- 






              
         


   
6


 



      


 
- 


3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI:
 

 

 


4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:


- 
chung và báo chí nói riêng.  
  
trên báo Nhân Dân  28/9/1990.
7



    
5/1987  tháng 12/1989), Nhân Dân (tháng 5/1987  
Dân (tháng 5/1987           tháng
  tháng
 


5. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:

- , qua

báo Nhân Dân. các bài báo ký tên N.V.L 

, Nhân Dân, Sài Gòn
g



- 


-               

 
 

8


6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:



nh


:
 Phƣơng pháp miêu tả, phân tích: 


 




 Phƣơng pháp tổng hợp: 
        
- 

 


-

h
9


.
 Phƣơng pháp so sánh, đối chiếu: 
 
-  

trò


 Phƣơng pháp phỏng vấn sâu:  
-  
 

 
      
 




            



7. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN:



10

 Chƣơng 1: Quá trình đổi mới và sự ra đời của chuyên mục “Những việc
cần làm ngay” trên báo Nhân Dân
- 

 
tên N.V.L trên báo Nhân Dân.
 Chƣơng 2: Nội dung và hình thức của những bài báo ký tên N.V.L với tinh
thần cốt lõi của báo chí đổi mới




 Chƣơng 3: Tác động xã hội và hiệu ứng báo chí của chuyên mục “Những
việc cần làm ngay”





11




NỘI DUNG

12

Chƣơng 1: QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHUYÊN MỤC
“NHỮNG VIỆC CẦN LÀM NGAY” TRÊN BÁO NHÂN DÂN



- 
 





 
             


 
 - 

 


1.1. Tổng quan tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam thời kỳ đổi mới
1.1.1. Đôi nét tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam trƣớc thời kỳ đổi mới
(1975 – 1985)


13




 . 



 - 



























 : 








 . 

i, 
 , 
.


 1975  1985, 








(1976) (1982), 





















 : 





 , 













 , 





 , 














. 














 , 



















 .








 , 



 



















: 







 , 


































 







.







, 










1979  1980. 












 



























 . 



 ,
, 

, 


, , giao thông 


















 . 








, ,   4





 ,  . 



 , kinh
















 , 

14

. 




, 





 , 



 , 























 . 





, 






, 

, 


























.
































 



 ,  . 


































. 

, 

























 





















 [5, tr.72]








 5 (1976 - 1980), 





 , 





,  2%,  , 


 0,6%/, 

 1,9%/. 










1,4%/, 

 0,4%  2,24%/. Thiên tai


, 












 .




 1980 

, 







, 




, 5 

. 

86.
, 










.














 . 






 , tham
 , 












 











.













































 [5, tr.66]

15


      
Chinh        -        
trong - 

- - 


qua (1980 -  [5, tr.26]
, 

 1975  1985  , 













 . 








 10 












 ,










 , 





1.1.2. Công cuộc đổi mới đất nƣớc theo tinh thần Đại hội VI của Đảng cộng
sản Việt Nam (15 – 18/12/1986)
1.1.2.1. Nội dung đổi mới





















8 
V (6/1985) 





























 .








 - 















.










 15 
18/12/1986 . 












 , 









 ,
















 ,   : 





16
































 ,
 ,  , , 


qua nh , 




















 .  1976  1980, 


 , 














 , 



,















. 





, 








 , 





















, , , .























 ,




















 





, . [5, tr.126]












, 














: 


, 



, 
thông, 







 . 














: 








 , 














 , 














.








, 





















, 









,  , 




, 










 , 




























 


. 




















 . 





















: 





, .











:  - 
 ,  ,  , 
















, 







, 
17




. 
 , 











 

,
.

















































  , 
















.






















 . 













 


, 
 - , 












.

1.1.2.2. Kết quả đổi mới: thành tựu và hạn chế
 
















































.
 1986  
 - 


 
- 
 1991         



 1996  
- 
18

 

 2000  
, GDP theo giá

 [18, tr.55]

 
- 






        

                


 1992







19

- 
chí.
10 





 (1986  1995) 
: 








 , 






 , 



 , 







 , 




thêm 1 








 . 


, 

















; 









,  , 








 . 





 



 , 















, , 


 ,  160 

, 





 100


.  
: 

 9/1993 753 












 , 












6,6 .


 , 10 













 . 



, 



















 , 

. 



 ,  , 

, 








, 







, 









 , 











 , 
















 .




















 , 



, 

, 









.
 , 



























, 

















 .





 







 ,  , 






, 

. 





- 

, 
20

 , 










 

, 
















.

1.2. Diện mạo của báo chí trong thời kỳ đổi mới




húng.
-
        

hìn


- 





CNN International, MTV, The Wall
Street Journal, International Herald Tribune, The New York Times, Time, National
Goegraphic, Playboy, Vogue, Reuters, BloombergThe
Economist, Financial Times, The Times, BBC World      
Labération, Paris Match
Die Zeit, Corriere Della Sera và El Pais. [6, tr.65]
21


 
                  


-  

 [6, tr.66]
, 






gày 21/6/1925.  , 










 , 



















 , 












, 







  



 

1.2.1. Báo chí Việt Nam trƣớc đổi mới




 , 


  g




, 














 , 







: 
, 



 , 



 ,  
 ,  











 . 
  

, 























 .











 









[30]
22

,  , 















, 






, 

 , 


















.




 , 






 , 





 , 
 , 

. 










 , 








.
G
 ho tôi


u


vì


 [29]









 ,  




. 







. 













, 












. 







  , 



 , 







 , 











 , 
 ,  :




, 

 .  150
km, .[30]
23

, 






 

. Không s
 







 . 




, 





 . 













,  ,  . 

, 

, 






 ,  , 























.[29]




 (

















, 





 
 , thông tin




.  , 

n. 















 , 



. 
















,  . 







 - 

 



, 














, . ,  ?
?[30]
cách làm







u: khi



