Quan hệ thương mại Trung Quốc-ASEAN từ khi Trung Quốc gia nhập WTO đến nay

1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
5
1. Lý do chọn đề tài
5
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
6
3. Cách tiếp cận
10
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
10
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
10
6. Bố cục đề tài
11
CHƯƠNG1: TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO, THỜI CƠ VÀ THÁCH THỨC
ĐỐI VỚI THƯƠNG MẠI CÁC NƯỚC ASEAN
12
1.1. Các mốc đánh dấu quan hệ Trung Quốc - ASEAN
trước khi Trung Quốc gia nhập WTO
12
1.2. Trung Quốc gia nhập WTO, thời cơ cho thương mại ASEAN
14
1.2.1. Trung Quốc gia nhập WTO mang đến cho các nước ASEAN
một thị trường rộng lớn
14
1.2.2. Trung Quốc gia nhập WTO tác động lớn đến kết cấu kinh tế của các
nước ASEAN, đồng thời khiến cho các nền kinh tế này có hiệu quả hơn
15

1.3. Trung Quốc gia nhập WTO, thách thức đối với thương mại các
nước ASEAN
17
1.3.1. Giảm thị phần xuất khẩu trên trường quốc tế
17
1.3.2. Gia tăng cạnh tranh với nội địa các nước ASEAN
19
1.3.3. Cạnh tranh trong việc thu hút FDI hướng đến xuất khẩu
20
CHƯƠNG 2: QUAN HỆ THƯƠNG MẠI TRUNG QUỐC - ASEAN
TỪ KHI TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO ĐẾN NAY
22

2.1. Các chương trình hợp tác
22
2.1.1. Hiệp định khung hợp tác toàn diện -
Khu mậu dịch tự do Trung Quốc - ASEAN
22
2.1.1.1. Chương trình thu hoạch sớm
30
2.1.1.2. Hiệp định rau quả Trung Quốc - Thái Lan
36

2
2.1.1.3. Hiệp định thương mại hàng hóa
39
2.1.1.4. Hiệp định thương mại dịch vụ
45
2.1.1.5. Hiệp định thương mại đầu tư
47

2.1.2. Tổ chức các hội chợ triển lãm Trung Quốc – ASEAN thường niên
49
2.2. Những kết quả đạt được
52
2.2.1. Kim ngạch xuất nhập khẩu
52
2.2.2. Quy mô buôn bán hai bên
56
2.2.3. Cơ cấu hàng hóa hai bên
57
2.3. Những vấn đề tồn tại
62
CHƯƠNG 3: TRIỂN VỌNG QUAN HỆ THƯƠNG MẠI
TRUNG QUỐC - ASEAN VÀ LIÊN HỆ VIỆT NAM
66
3.1. Các biện pháp thúc đẩy quan hệ thương mại Trung Quốc - ASEAN
66
3.1.1. T ăng cường sự tin cậy lẫn nhau
66
3.1.2. Thúc đẩy chuyên môn hoá những mặt hàng thuộc lợi thế của mỗi nước
66
3.1.3. Khai thác và phát huy khả năng bổ sung lẫn nhau trong một số
ngành kinh tế của hai bên
67
3.1.4. Tìm kiếm những thị trường ngách trong thị trường của nhau và
phát triển những ngành kinh tế đáp ứng thị trường ngách đó.
68
3.1.5. Giải quyết tranh chấp biên giới lãnh thổ, chủ quyền lãnh thổ
69
3.2. Triển vọng quan hệ thương mại Trung Quốc - ASEAN

70
3.3. Cơ hội và thách thức đối với thương mại Việt Nam trong bối
cảnh quan hệ thương mại Trung Quốc - ASEAN
73
3.3.1. Những cơ hội đối với thương mại Việt Nam
73
3.3.2. Những thách thức đối với thương mại Việt Nam
76
3.3.3. Kim ngạch xuất nhập khẩuViệt Nam với ASEAN và Trung Quốc
79
3.3.4. Các doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để hội nhập
82
KẾT LUẬN
86
TÀI LIỆU THAM KHẢO
91
PHỤ LỤC
96

3

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: L trình cam kt ct gim thu ca Trung Quc
ch sm
32
Bảng 2.2: L trình cam kt ct gim thu ca Trung Quc
ch sm
33
Bảng 2.3: t ging trong Hi
mi vi ASEAN 6 và Trung Quc

42
Bảng 2.4: t ging trong Hi
mi vi Camphuchia, Lào, Myanma và Vit Nam
43
Biểu đồ 2.1: T trng xut nhp khu gia Trung Quc và ASEAN
trong tng kim ngch xut nhp khu ca Trung Quc
54
Biểu đồ 2.2: T trng xut nhp khu Trung Quc vi t c
ASEAN trong t 2010
55
Bảng 2.5: D báo v xut khu t ASEAN sang Trung Qu
60
Bảng 2.6: D báo v xut khu t Trung Qu
61
Bảng 3.1: T trng và th hng kim ngch hàng hóa xut nhp khu
Vit Nam- 
79
Biểu đồ 3.1: Quan h ngot Nam-n 2005-
2009
80
Biểu đồ 3.2: T trng kim ngch hàng hóa xut khu, nhp khu gia
Vit Nam - Trung Qun t -2010
81

4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ch vit tt
Ting Anh
Ting Vit
ACFTA
ASEAN-China Free Trade
Area
Khu vc Mu dch T do
ASEAN-Trung Quc
ASEAN
Association of South-East
Asian Nations
Hip hi các qu
Á
ASEAN6
Brunei, Indonesia,
Malaysia, Philippines,
Singpapore, Thailand
c thàna ASEAN
ASEAN4
(CLMV)
Campuchia, Lào,
Myanmar, Vit Nam.
c thành viên mi ca
ASEAN
EHP
Early Harvest Program
ch Sm
EU

European Union
Liên minh châu Âu
FDI
Foreign Direct Investment
Vc ngoài
FTA
Free Trade Area
Khu vc Mu dch t do
HSL
Highly Sensitive List
Danh mc Nhy cm cao
MFN
Most Favored Nation
Ch  Ti hu quc
NT
Normal Track
Danh mng
SL
Sensitive List
Danh mc Nhy cng
ST
Sensitive Track
Danh mc Nhy cm
TIG
Trade in Goods
i hàng hoá
TIS
Trade in Services
i dch v
WTO

World Trade Organization
T chi Th gii



5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trung Quc và các nc ASEAN là láng ging gch s
giao lu t lâu i. T nhng nm 60 ca th k XX n khi chính thc thit
lp quan h nm 1991 cho n nay, nhiu
.
Trong quan h kinh t, Trung Quc cn
Trung Quc. Sau khi Trung Quc gia nhp T chi th gii WTO
nm 2001, quan h song phng là quan h i tác láng ging thân thin và
tin cy l kinh t c phát trin vt bc. Mi
quan h kinh t - i gic ASEAN vi Trung Quc càng
gng ca Trung Quc khi gia
nhp WTO. Sau khi là thành viên WTO, Trung Qung quan h
i vc ASEAN, si, b sung và ban hành nhiu chính
 qun lý xut nhp khu mi cho phù hp vnh ca WTO;
ng thi Trung Qung ngay lp
t i hu quc MFN v thu quan theo chun mc WTO
mà Trung Qu i va là thách thc cho các
c ASEAN trong tin trình hi nhp, phát trin. Trung Quc gia nhp
WTO s có nhng tích cc và tiêu ci vi thc
ASEAN.
Hin nay, thng mi toàn cu ang suy gim: châu Âu khng hong
n công, châu Phi và Trung ông còn ni chin không th tr thành im
tng trng kinh t, kinh t M ang phc hi nhng cha t phá, ng thi

M chuyn trng tâm ngoi giao t phng Tây sang châu Á - Thái Bình
Dng. Trong khi ó, Trung Quc ang tri dy, tr thành im nóng ca
kinh t th gii, Trung Quy nhanh t và m rng không
gian hp tác kinh t - i vi các quc gia châu Á  tranh th t

6
 ci tác và nâng cao v th kinh t i ca mình trong khu
vc. Các nhà lãnh o Trung Quc ã nhiu ln khng nh s ng h ca h
i vi các n lc làm sâu sc hn hi nhp khu vc ca ASEAN. ây là iu
kin tt  Trung Quc và các nc ASEAN xích li gn nhau hn, c bit
là trong hp tác kinh t - thng mi.
Trong bi cnh ó, vic Trung Quc và ASEAN thành lp Khu vc
mu dch t do ASEAN - Trung Quc nh
gia hai bên và to thun li cho các mi quan h khác gia Trung Quc và
các thành viên ASEAN trong nhi, s to ra "vùng ni kinh t mi"
thúc y kinh t châu Á và kinh t th gii phc hi và phát trin. T 
quan h  i Trung Quc -  c sang trang s m 
 
Vì nh tài nghiên cu "Quan hệ thương
mại Trung Quốc - ASEAN từ khi Trung Quốc gia nhập WTO đến nay".
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nghiên cu v quan h  i Trung Quc - ASEAN dn tr
 tài hp di vi các hc gi c.
Nh   ca th k 20, cùng vi s phát trin nhanh chóng
trong quan h kinh t nói chung gia Trung Quc vc ASEAN, quan
h kinh t i Trung Quc - ASEAN    c tin
quan trng, thu hút s chú ý nghiên cu ca nhiu hc gi. Tuy nhiên, các
công trình nghiên cu v kinh t i Trung Quc  ASEAN trong
thi gian này mi ch là nhc khai phá, còn ít.
Sau khi Trung Quc gia nhp c bit là t sau vic Trung

Quc - ASEAN ký hinh thành lp Khu vc mu dch t do Trung Quc-
ASEAN, nhiu nghiên cc công b giá v tác
ng và v th ca Trung Quc sau khi gia nhp i vi nn kinh t th
gii nói chung và v kinh t  i gia Trung Quc v  c
ASEAN nói riêng. Trung Quc và ASEAN ký kt Hinh khung v hp tác

7
kinh t toàn din ASEAN - Trung Quc và Khu mu dch t do Trung Quc -
ASEAN c hình thành, u mt mc son mi trong quan h 
mi Trung Quc - ASEAN. T , các hc gi 
nhiu nghiên c   tình hình quan h i Trung Quc -
ASEAN.
- Tình hình nghiên cứu trong nước
Trong tình hình hi nhp quc t hin nay, v quan h 
mc coi trng. Vic tìm hiu s phát trin ca các nn kinh t th
gii là yêu cu cp thit, nhm cho quá trình phát trin
ca nn kinh t Vit Nam. Trên tinh thn y, k t khi Trung Quc gia nhp
WTO, nhiu hc gi Vit Nam nghiên cu v quan h 
mi gia Trung Quc vc láng ging ASEAN. Tp trung phn ánh
v thc và nhiu khía cnh khác sau khi Trung Quc gia nhp
WTO có các công trình tiêu biu 
"Trung Quc gia nhp t chi Th gii (WTO): th
và thách thc" c ch 
ng ca vic Trung Quc gia nhi vc Trung Quc
và th gin ngh i vi Vit Nam
trong quá trình gia nhp WTO.
"Gia nhp WTO: Trung Qu    c gì?" do PGS.TS
Nguyn Kim Bo ch y vic Trung Quc
gia nhp WTO mang li quyn li và li ích kinh t cho Trung Quo
u kin phát trin rt li quc t ca Trung Qu

i vc ASEAN.
Trong k yu hi tho khoa hc quc t t chc ti H
2006 vi ch : "Phát trin hai hành lang m Vit - Trung
trong khuôn kh hp tác ASEAN - Trung Quc", các hc gi u bài
    n quan h  i Trung Quc - ASEAN 
PGS.TS Nguyn Thu M vi bài " ASEAN - Trung Quc:

8
Nhìn li và trin vngng thành tu hp tác gia hai bên sau
t lp quan hn vng và bi y quan
h ASEAN - Trung Quc; Ths.Lê Tun Thanh vi bài "Khu vc mu dch t
do ASEAN - Trung Qung ti quan h Vit - Trung"
Ngoài ra còn có rt nhiu bài nghiên ci trên các tp
: "Tin tri trình"Thu hoch sm" Trung
Quc - ASEAN" ca Nguyn Hà, " Khu vc mu dch t do ASEAN - Trung
Quc: Thun li và thách thc" ca Hà Huy, "Mt s yu t y quá
trình liên kt kinh t khu vc ca Trung Quc sau khi gia nhp WTO" ca
Nguyn Hng Nhung, "Khai thác li t 
hoch sm" ca khu mu dch t do ASEAN - Trung Quc" ca TS.Trnh
Thc vi "Khu vi t do ASEAN - Trung
Quc: ng phát trin và các v ", Phm Hng Yn vi "Quan h
i Trung Quc - ASEAN trong bi cnh hình thành Khu vc mu
dch t do Trung Quc - ASEAN (CAFTA) và trin vng", 
c    n c ng kinh t ASEAN và cng
ng ASEAN ca PGS.TS.Hoàng Th Thanh Nhàn,
Nhìn chung, các tác gi i và thách thc ca các
c ASEAN sau khi Trung Quc gia nhp WTO, và tình hình quan h
i gia Trung Quc và ASEANc bit, k t khi Khu vc mu
dch t do Trung Quc - ASEAN c thành lp, quan h i hai bên
xoay quanh khu mu dch t do trong khuôn kh hp tác toàn dic

ASEAN s i m rng th ng xut khng
thách thc vì phi cnh tranh khc li
- Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
Vic Trung Quc gia nhp WTO có ng rt ln cc din th
gii. Trung Quc ký kt hinh Khu mu di t do vc
 chú ý co hc gi không ch  Trung Quc, bi
Khu mu di t do ASEAN - Trung Quc hình thành s là khu mu

9
di t do ln th ba trên th gii vi 1,9 t i tiêu dùng.
Cun sách "Asean - China trade relations: 15 years of development and
prospects : = Quan h i Asean - Trung Qun và
trin vng" tp hp các bài nghiên cu ca các hc gi, nhà nghiên cu thuc
c ASEAN và Trung Quc, phân tích s phát trin ca quan h 
mi gia ASEAN và Trung Qup tác phát trin.
Trong k yu hi tho khoa hc quc t t chc ti H
2006 vi ch : "Phát trin hai hành lang m Vit - Trung
trong khuôn kh hp tác ASEAN - Trung Quc", tác gi Ha Ninh Ninh
(Trung Quc) vi bài "Tng kp tác kinh t i gia
Trung Quc và ASEAN" ng thành tp
tác kinh t i gia ASEAN và Trung Qun ;
C Tiu Tùng (Trung Quc) vi "Xây dng "Mt trc hai cánh" - cc din
mi trong hp tác khu vc Trung Quc - ASEAN" cho rng xây dng "Mt
trc hai cánh s y hp tác toàn din khu vc Trung Quc - ASEAN;
GS.Sompop Manarungan (Thái Lan) trong bài "Mu dch hoa qu ca Trung
Quc - ch sm" y sau khi có
ch sm, hoa qu xut khu t Thái Lan sang Trung Quc
c l.
Hu Thit San và Tng Nham vi "Phân tích ch s  
i Trung Quc - ASEAN"ng quan h i

gia ASEAN và Trung Qun ngay sau khi Trung Quc gia nhp
WTO. Kt qu nghiên cu cho thy sau khi trung Quc gia nhp WTO,
i hai bc bit sau khi thành lp CAFTA,
c m rng, theo d 
ng kinh t ca
ASEAN s c là 0.3%
(1)

vic thành lp CAFTA là có li cho c Trung Quc ASEAN.
Ngoài ra còn có rt nhiu các bài vit, nghiên ci trên

10
các trang mng ca Trung Quc khác.
Các bài vi     c quan h  i Trung Quc -
ASEAN ngày càng cht ch, kim ngi không ng
c bit là t sau khi Trung Quc gia nhi gia
Trung Quc - ASEAN có tính b    ng th   nh
tranh gay gt. Vì vhi va là thách thi các
c ASEAN.
3. Cách tiếp cận
t quan h i Trung Quc  ASEAN trong bi cnh chung
ca nn kinh t th gii  tip cn. T  lutp trung phân tích
ng ca Trung Quc sau khi gia nhp WTO ti quan h i
Trung Quc  ASEAN và mi quan h i Trung Quc  ASEAN.
ng thi, da trên Hi nh khung khu mu dch t do Trung Quc 
ASEAN (CAFTA), Luphân tích các yu t v i và thách thi
vi Vit Nam trong quá trình hi nhp.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-  ng nghiên cu chính ca Lu   ình hình quan h
i gia Trung Qu  c ASEAN t khi Trung Quc gia

nhn nay, tp trung vào tình hình quan h g mi gia
Trung Quc ASEAN t khi Hii t do Trung
Quc  c ký kt.
- Phm vi nghiên cu ca Lu    i Trung Quc 
ASEAN t khi Trung Quc gia nhn nay.
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
- Lung kê, so sánh, quy np,
din dch, phân tích và tng hu.
- Nguu Luo là các n chính thng, các
Hinh, các nghiên cc công b trong sách, báo, tp chí,
các trang web .v.v cc ASEAN, Trung Quc, v.v.

11
6. Bố cục đề tài
Ngoài phn m u, kt lun, tài liu tham kho, ni dung chính ca
lu
c gia nhp WTO, thi vi
i các c ASEAN.
 i Trung Quc  ASEAN t khi Trung
Quc gia nhn nay.
n vng quan h i Trung Quc  ASEAN và
liên h Vit Nam.

12
CHƯƠNG 1
TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO, THỜI CƠ VÀ THÁCH THỨC
ĐỐI VỚI THƯƠNG MẠI CÁC NƯỚC ASEAN

1.1. Các mốc đánh dấu quan hệ Trung Quốc - ASEAN
trước khi Trung Quốc gia nhập WTO.


-



.
-

g.

9-1993, n

-
-
.
-
.--
.


--
 - ASEAN, h tr
-
-
.

13
-
-
 



.
-
, Bn 
         




.

1998 - 

.
 - 
,-

-

(2)
.
Nhng mc lch s trên làm nn tng cho s phát trin các mi quan
h Trung Quc -  i
 quan h chính tr c cng c ng, quan h
c phát trin.



14
1.2. Trung Quốc gia nhập WTO, thời cơ cho thương mại ASEAN
1.2.1. Trung Quốc gia nhập WTO mang đến cho
các nước ASEAN một thị trường rộng lớn.
Trung Quc tham gia t chi th gii s m rng c
t u dc ASEAi ln
thâm nhp th ng, ch y
Th nht, nh ct gim thu quan và dn dn s dng chính sách phi
thu  kh  xut khu c ASEAN. Sn phm nông
nghip, qua nhiu lu chnh mc thu bình quân, mc thu m t
nh sn phm thông

tin k thut c thit b IT, máy vi tính và các ph kin máy vi tính tin
hành thu 0% t t c các sn phm thông tin k
thuu gim thu n 0%. Ngoài ASEAN,
Trung Qut m ca toàn din. Theo tho thun, mc thu 
bn ca các sn phm 34-47%, gim nhanh
c tng th. Theo tho thun sau khi gia nhp WTO, xut khu ca các
c ASEAN và vùng lãnh th và Trung Quc s ng 10% m
c nhp khu các sn phm và dch v ca các
c ASEAN n 35.5 triu USD, cn tr mu dch hai bên s
gi  t nhiu. Sn phm xut khu ca ASEAN vào th ng Trung
Quc s m rn phm nông nghin t
(3)
.
Cùng vi vic Trung Quc gia nhp WTO và thc hin cam kt m
ca v, th phn cc ASEAN  Trung Quc
s t nhi c ASEAN kinh t ph thuc vào
xut kh c bit là ph thuc xut khu các sn ph n t vào th
ng M. Sn phn t xut khu ca Singapore chim 64% tng xut
khu, Malaysia là 58%, Thái Lan và Philippin chim 61%, mt s quc gia có
50% tr lên ph thuc xut khu linh kin t vào M. T 
mi Trung Quc s n cho sn phn t c

15
hi xut khng có. Cùng vi t i ích
ln nht thuc v át trii ca
ASEAN. Các thành viên mi ci xut khu các sn phm có
n phng, lâm nghip, thy
sn, nông nghip, v.v, có th chim th phn khá ln  Trung Quc.
Th hai, Trung Quc gia nhp WTO s t do ngành tin t, dch v,
 âm nhp vào th i dch v cho các

c ASEAN. T do dch v tin t gm ngân hàng, bo him, chng khoán,
qun lý tin mt, m rng ngành dch v trên các m,
dch v hu mãi, sa cha, bng và vn chuyn tín,
tip nhn tho thun gia nhp WTO v , s cung cp bt c
dch v   nào thông qua bt c k thut nào trong vòng 2-6
. u này mang li phát trin ln cho mu dch dch v c
ASEAN. Bi vì dch v c Trung Qui yu, kim ngch
mu dch dch v vn ch. Tham gia vào WTO
trên nn tng m rc dch v, thêm mc m ri cho
c ASEAN gia nhi dch v ca Trung Quc.
1.2.2. Sau khi gia nhập WTO, sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế
Trung Quốc sẽ tác động lớn đến kết cấu kinh tế của các nước
ASEAN, đồng thời khiến cho các nền kinh tế này có hiệu quả hơn.
Nhìn t  ng kinh t Trung Quu,
ng sn xut quc ni Trung Qut 1,080 triu USD, trong khi
c ASEAN ch t 57.38 tring thi trong 20
 lng hong kinh t
na cui nh Trung Quc vn luôn gi t ng
cao 7-n kinh t c ASEAN vn khó phc hi t
ng vn có k t khi khng hong kinh t. Ngoài ra, do kinh t Trung
Qu ng vi t cao, thu nh    n
 i ch  

16
t 855 USD. Nu kinh t Trung Quc tip tc gi t ng
n nay thì trong 7-i, thu nhp cc ci
thin. Ngoài ra, thu nhp ci yêu cu v
chng sn phc nâng cao, bao gm c yêu
cu v các dch v mu du lo, v.v., giúp
cho ngành dch v ca ASEAN phát trin.

Nhìn t  ng, sau khi gia nhp WTO, nn kinh t Trung Quc s
hong có hiu qu c tính t ng s  
 0,9-2%, có li cho nn kinh t 
Th nht, sau khi gia nhp t chi th gii WTO, kinh t
Trung Quc phát trin vi t cao s sn sinh ra nhu cu li vi các
sn phm ca ASEAN. Trung Quc tr thành thành viên ca WTO, là
sc cnh tranh trên th ng mu dch th gic bi
ng nhp khu hàng nông nghi phát trin ca nn
kinh t Trung Quc, m rng nhu cu th t khu t
ASEAN vào Trung Qung thi GDP các qu
t USD. Tài nguyên tp trung cc ASEAN v ,
lâm, thy sn. Theo thng kê, nhp khu sn phm nông nghip t 
n 2009  khong 1.5 t        u tn, sn
phm d.5 triu tn. Ngoài ra, cùng vi vic gia nhp WTO, thu nhp
u m rng, s u v hàng cao cp, ph kin,
thy hi sn, hoa qu nhii, rau, du thc v
xut khu nhng sn phm c ASEAN có th c rt nhiu
ngoi hc ly xut khu sn phn t là ch 
    xut kh  c có sn
phn t, linh ph kin có tiu th cnh
tranh trên th ng Trung Quc và quc tc xu th phát trin công
ngh thông tin  Trung Qu to sn phn t
có th tìm thy nhu cu ln tim n ti th ng này
(4)
.

17
Th hai, sau khi gia nhp WTO, cùng vi s m rp,
Trung Quc s thc hi
Th ba, th ng m ri và thu nhp ca Trung Quc

i dch v c ASEAN phát trin.
y, Trung Quc gia nhpWTO s có li c i các
c ASEAN.
1.3. Trung Quốc gia nhậpWTO, thách thức
đối với thương mại các nước ASEAN
Trung Quc gia nhp WTO ngoài mang li l    c
n không ít thách thc này. Riêng v
ã thy nhng thách thu.
1.3.1. Thứ nhất, giảm thị phần xuất khẩu trên trường quốc tế
Gia nhp WTO, kinh t Trung Qui phát tric bit
ngành công nghip Trung Quu kin phát trin mnh. Sc mnh công
nghip ca Trung Quc t
phát tri, Malaysia, Philíppin và Indonesia khá
rõ nétc này hic thách thc v s thâm nhp
ca Trung Quc ti các th ng lU, Nht Bn
và M.
 d phân tích, ta chia hàng công nghi
là nhng cao, ch yng gi
vi vóc, qun áo, giày dép, dng c l hành, dng c du lch, v.v Nhóm B là
nhng ngành va có  ng cao va dùng nhiu nguyên liu
nông lâm thu sc phm gia công các lo ung, v.v Nhóm C là
nhn cao và da vào ngun tài nguyên khoáng
su. Nhóm D là nhng ng cao,
ch yng lành nghng có k i nhi
 n gia dc và các loi máy
móc khác, b phn t, linh kin t, v.v Nhóm E là nhng ngành

18
công nghing công ngh ,
các linh kin, b phn t cao cp, v.v

Trên th ng th gii, so v  c phát trin trong ASEAN
(Singapo, Malaysia, Thái Lan), Trung Qunh tranh mnh trong các
mt hàng thuc nhóm A. Nhng ngành thuc nhóm B thì ASEAN còn gi
c li th so sánh. V nhóm C, c Trung Quu không xut
khu, ch yu sn xut cho th c và nhìn chung còn kém hiu
sut. V nhóm E, c Trung Quc và ASEAN còn y
n tn kh n cc này.
n ra cnh tranh gay gt gia Trung Quc và các
c phát trin trong ASEAN. Nhìn chung, ASEAN còn chi, phn
ln là nh h c tip nhn FDI ca Nht Bn t na sau thp niên
ng c c nh sn xut và xut khu. Tuy nhiên,
Trung Quc v c này.
Sau khi Trung Quc gia nhp WTO (tháng 11-2001), hàng công
nghip Trung Quc thâm nhp d  c ngoài vì các
i x phân bit gia hàng Trung Quc vi hàng nhp khu
t c bit là M, th ng ln nht ca Trung Quc
chim 21% tng kim ngch xut khu cc này, c khi Trung
Quc gia nhp WTO, tháng 9-  ng ý cho Trung Qu  n
ng quy ch ti hu quc (t tháng 7-1998 gi là quan h i bình
ng - normal trade relations). Trung Qu dàng tip cn các th
ng EU và Nht Bn. T t M tr c
có th phn ln nht trong tng nhp khu ca Nht
(5)
. Mt khác, vic gia
nhu kin cho th ng dch v ca Trung Quc
m rng ca, nht là dch v xut nhp khng tích cn vic
xut khu cc này vì FDI ci quc t có nhiu
kinh nghing và có mi thông tin rng khp trên th
gii, có kh i.

19
Mt thun li na mà Trung Quc là, v
thành viên ca WTO, h có mt v th ngang hàng vc khác trong
các v tranh ch  n ho ng xut khu (ví d  
nhic, nht là Mng t cáo Trung Quc bán phá giá (dumping) khi
hàng xut khu cnh). Nói chung, Trung Qu
u thun li trong vic xut khu vào th ng th gii .
Trung Quc gia nhp WTO s t khu vào th ng th
gii, s hn ch kh t khu ca mt s u xut
khu ging vi Trung Quc b c
kém phát triu mt hàng và th ng xut khu ging vi Trung
Quc, ch yu là ngành hàng dt may, thêu ren trên các th ng quan trng
nh, Nht Bn, châu Âu. Tuy nhiên hiu ng không ging nhau 
c thành viên ASEAN. Hiu i li v
c này có th phn ln  M,
ch s an toàn li không cao, mt khi các doanh nghip Trung Quc
cnh tranh tp trung s b lung lay nhim th phn là rt ln. Còn
 ng nhiu lm vì h
t th phn t c khi Trung Quc gia nhp WTO.
Ngoài các ngành tr ct b ng ln, mt s 
cnh tranh th phn t khi Trung Qun trình gia nh
n t, hóa cht, thit b vi g, hóa du
1.3.2. Thứ hai, gia tăng cạnh tranh với nội địa các nước ASEAN.
Bên cnh vic có li v giá nhp khu linh ph kin sn xut do vic
Trung Quc gim giá xut khc ASEAN còn chu nhing t
vic Trung Quc xut khu ngày càng nhiu hàng tiêu dùng vào na các
c ASEAN, làm gia ti vi các doanh nghip c này, vì
hàng hóa Trung Quc ni ting mu mã phong phú, giá r, phù hp vi u
kin cn i tiêu dùng  khu vc này.

20
Vi vic gia nhp WTO, Trung Quc cnh
a trong nhng ngành thuc nhóm A và D, và sc ép Trung Quc
i vi ASEAN s m
1.3.3. Thứ ba, cạnh tranh trong việc thu hút FDI hướng đến xuất khẩu
T gia thp niên 1980, FDI chy  c phát trin trong
c bit là Thái Lan và Malaysia h tng và ngun cung
cp nhân lp nhu cu, nên t 
ng gim hom. Trong bi cc, mt
th ng ln có ngung phong phú, ngày càng nh v kinh t 
mô n FDI t hu hc tiên tin và
mt s i Hoa  châu Á.
V vic Trung Quc thu hút FDI, vic gia nhng
c. Mt mt, do hàng rào quan thu và hàng rào phi thu quan s b
bãi b hoc h xung mc thp, nên doanh nghic ngoài s y mnh
xut khu sang Trung Quc nhic. Nhng d án FDI vào Trung
Quc nhm m và phi thu ng thc bo h
ti th ng na s ging xut khu t  sn xut
 ngoài Trung Quc. Mt khác, do các quy ch n hong ca
các công ty có vc ngoài s b bãi b, nht là các quy ch n
ho           ng hn,
nguyên tc cân bng ngoi t (phi xut kh có ngoi t nhp khu), yêu
cu phi mua nguyên liu và sn phm trung gian ti bn x s không còn áp
t trên công ty có vc ngoài. T c trin vng gia
nhp WTO, nhic t k hoch liên doanh vi
c ngoài. Chng hn, liên doanh sn xui Toyota, sn xun
thong vi Motorola ti Thiên Tân, liên doanh khai thác cht bán dn
vn Mitsubishi ti Bc Kinh, liên doanh sn xut hoá cht vi
c) tc xúc tiu t 

21
 Trung Quc, mt phn không nh ng vào th ng ni
ng vào xut kh là áp lc mi
vi ASEAN vì các lý do sau: Mt là, FDI ti Trung Quc ngày càng gi mt
vai trò quan trng trong xut khu cc này. Hi cp,
ch xut khu ca Trung Quc là do hong ca các công
ty có vc ngoài. Dù cho th ng na rng ln, Trung Quc vn có
th  sn xut hàng công nghip xut khc bit là nhc
khu kinh t, nhng khu phát trin ven bi p
lung FDI vào Trung Quc nhm sn xut cho th c th ba.
Hin nay, các mn t ngày càng chim v trí quan trng
trong ngoa th gii và các doanh nghic ngoài ngày càng
chn Trung Qu sn xut các mt hàng này. Trên thc t, các mt
    m t trng cao trong tng xut khu ca các
công ty có vc ngoài hong ti Trung Quc. Hai là cp,
i sc ép ca hàng nhp khu, nhiu doanh nghic phc
cnh tranh bng cách h   i các doanh nghi   i
nhiu hình thc. Ba là, dòng chy FDI vào Trung Qun so vi
dòng chng FDI vào Trung Quc, ch có
ng vào xut kh thành mt lng mnh
y FDI vào ASEAN
(6)
.
y, có th thy Trung Quc gia nhp t chi th gii
WTO có lt ra nhiu thách thi các
c ASEAN phi có chic hp lý khi quan h buôn bán vi Trung Quc.

22
CHƯƠNG 2
QUAN HỆ THƯƠNG MẠI TRUNG QUỐC - ASEAN
TỪ KHI TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO ĐẾN NAY
T khi Trung Quc gia nhp WTO, Trung Quc ASEAN
ng nhm ng quan h i, m u là
hàng lo thit lp Khu mu dch t do ASEAN -
Trung Quc.
2.1. Các chương trình hợp tác
2.1.1. Hiệp định khung hợp tác kinh tế toàn diện
Khu mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc.
Nhy mu da hai bên và to thun li cho
s phát tria quan h Trung Quc - ASEAN trong nhp
tc ASEAN ng thun vi sáng kin thành l
- Trung Quc (ACFTA) ca Th ng Trung Quc Chu
i Hi ngh nh ASEAN - Trung Quc ln th 4 t
chc t
c khi chính thc gia nhp WTO (12 - 2001)11-

-
Trung Qu
c nông nghip, thông tin, khai thác ngun tài nguyên nhân l
c sông Mê Công. u này cho thy sau khi gia nhp
WTO, Trung Quc s m rng cánh ci ngo a và m nh
ng ca Trung Quc trên th ng quc t s lt nhiu.
Các hi ngh  u vic chính thc kh    
thành lp ACFTA:

i ngh ln th nht v vic xây dng
Khu mu dch t do ASEAN - Trung Quc din ra ti Côn Minh - Trung
Quc. Tin tháng 5, Hi ngh ln th 3 các quan chc kinh t cp cao

23
ASEAN - Trung Quc t chc ti Bc Kinh nhm tho lun các v mc
tiêu, nguyên tc, ni dung, khung thi gian ca Khu mu dch t do ASEAN -
Trung Quc. Hi ngh cho rng Hinh khung hp tác kinh t toàn din
ASEAN - Trung Quc (Hinh khung)   trin khai hp
tác kinh t gia ASEAN và Trung Quc. Hinh khung bao gm s hp tác
rc hàng hóa, dch v vc khác có
liên quan. Hi ngh nh thành lp i
ASEAN - Trung Quc, tho lun sâu v Hinh khung. Ngày 27 tháng 6
  i ngh      - Trung Quc din ra ti
Indonesia, hoàn thành vic si b sung bn d tho v Hinh khung.
i ngh B ng Kinh t i ASEAN
- Trung Quc ln th nht t chc t v có liên
n ACFTA, bao gm quan h nh khung hp
tác kinh t toàn din ASEAN - Trung Quch sm, t
i hàng hóa. Hi ngh c nhn thc chung trong các
v ct lõing ý bu gim thu hàng hóa nông sn chm
nhc khi ký hip i t do, quynh
d b thu c tic ký kt
Hii t do t 003. Các B ng nht trí vi bn d
tho "Hinh khung hp tác kinh t toàn din ASEAN - Trung Qu
ngh n quan trng này ti hi ngh nh ASEAN - Trung
Quc s di
 - 
--
 Trung Quc -  vào thi k tt nht

trong lch s. Hai bên nên cng c nhng thành qu p
y quan h n mi phát trin toàn

24
din. Th  3 kin ngh nhy mi quan
h Trung Quc - ASEAN:
- Khng tin trình thành lp khu mu dch t do Trung Quc -
ASEAN nhy hp tác kinh t toàn di
- Khng trin khai hp tác toàn dic sông Mê Công, thúc
y tin trình nht th hóa ASEAN;
- Khng hp tác toàn dic an ninh phi truyn thng nhm
bo v nh và an ninh khu vc.
(7)
T nh án tích cc ca Trung Quc và s n lc ca hai bên,
Trung Qu
 - ASEAN" (gi tt là Hinh
khung),-
Trung Qu
- Trung Quc. t bng chng ca
s hp tác v kinh t i gia Trung Quc - ASEAN. Vic ký Hip
nh khung chính là mt k hoch toàn di  xây dng Khu mu
di t do ASEAN - Trung Quc.
Các nhà nghiên cu cho rng Trung Qu    án FTA vi
ASEAN là do: Th nht, Trung Quc mung quan h vc
ASEAN. Th hai, Trung Quc mu   n thc v m  a t
Trung Qui vi ASEAN. Th ba, ASEAN có tm quan trng không ch
p khu hàng hóa ca Trung Qup du m
t cho Trung Quc.
(8)
V phn mình, ASEAN hy vng có th quc s thâm nhp

ca hàng hóa Trung Quc vào th ng các quc gia thành viên và chia s
nhng li ích t s phát tria nn kinh t Trung Quc.
Khu vc mu dch t do ASEAN - Trung Quc chính thc hình thành
s là mt s khu ti vi c hai bên và toàn b khu vc, là s kin
tri trong lch s quan h ASEAN - Trung Quc. Nó m ng

25
hp tác khu vc sc châu Á, phù hp nguyn vng chung và li ích ca
Trung Qup vi xu th phát trin nht th hóa ca
khu vc. T  hu ho gia Trung Quc
bit là hng phát trin mi.
Ma Hinh:
- ng chu chuyi gia hai th ng Trung Quc và
ASEAN, hình thành nhng tiêu chí v mt th ng chung ASEAN - Trung Quc;
- T do hoá dn dn và y mu dch trong hàng hoá và dch v,
tnh ch n li, t do và minh bch, làm cho c ASEAN và
Trung Quc hp di nhau và vi bên th ba.
- c mi và trin khai các bin pháp thích hp cho
s hp tác kinh t cht ch a các bên; làm cho nn kinh t Trung Quc
và ASEAN thích ng vi mi ca bi cnh quc t và khu vc.
- ng ct s b sung quan
tru chnh ca i vi c hai bên.
- To thun li cho s hi nhp hiu qu c thành
viên mi ca ASEAN và gim bt khong cách phát trin gia các bên.
Ni dung chính ca Hinh:
Trong Hinh khung trên, ASEAN và Trung Quc tho thun khn
 thit li vc
i vi các thành viên mi (ASEAN 4)
thông qua các bii b dn các hàng rào thu quan và phi thu
quan trong buôn bán hàng hoá; t do hoá di dch v trong các

c quan trng; thit lp mnh ch nh tranh và rng
m  to thun lvc mu dch t do
ASEAN - Trung Quc; thc hii x c bit và có phân bit, mm do
i vc thành viên mi ca ASEAN; trong các cu 
ng v ACFTA, có s mm di v cp ti nh