Văn bản Truyền kỳ tân phả và mối quan hệ với các thần tích tt.PDF

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






LÊ TÙNG LÂM






VĂN BẢN TRUYỀN KỲ TÂN PHẢ VÀ
MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC THẦN TÍCH






LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Hán Nôm

Hà Nội-2011
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






LÊ TÙNG LÂM





VĂN BẢN TRUYỀN KỲ TÂN PHẢ VÀ
MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC THẦN TÍCH





Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Hán Nôm
Mã số: 602240

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Ngọc Vương





Hà Nội-2011

LÊ TÙNG LÂM  LU HÁN NÔM


1
MC LC


 4
I.  4
II.  4
2.1. Dch thut 4
2.2. Nghiên cu v Truyn k tân ph 5
2.3. 
 10
III. : 11
IV.  11
V.  11

Phn ni dung chính
N TRUYỀN KỲ TÂN PHẢ VÀ CÁC THN TÍCH
HU QUAN. 13
 13

1.1.1n  13
1.1.2. Tác gi 30
 m 30
ng Trn Côn 31
 37
n  40
 42
Tiu kt 64
LÊ TÙNG LÂM  LU HÁN NÔM


2
  T S V  V  NG BÍCH CHÂU
   NGHIÊN CU SO SÁNH HẢI KHẨU LINH TỪ VÀ
CÁC THN TÍCH HU QUAN 66
 66
 70
a Bích Châu 70
2.2.2. Hành trng ca Bích Châu 72
Tiu kt 75
  T S V  V  NG LIU HNH
   NGHIÊN CU SO SÁNH VÂN CÁT THẦN NỮ VÀ
CÁC THN TÍCH HU QUAN 76
ng Liu Hnh trong Vân Cát thn n 76
3.2. ng Liu H 81
3.2.1. Danh hiu ca Liu Hnh 82
 82
3.2.1.2. Tc danh và s giáng sinh ca Liu Hnh 83
3.2.1.3. Thn hiu 85
3.2.2. Ngày sinh, ngày mt ca Liu Hnh 87

3.2a Liu Hnh 88
3.2.4. B m ca Liu Hnh 89
3.2.5. Anh em ca Liu Hnh 91
3.2.6. Chng ca Liu Hnh 92
3.2.7. Con ca Liu Hnh 94
3.2.8. Tùy tùng ca Liu Hnh 95
3.2.9. Hành trng ca Liu Hnh 96
 103
KT LUN 105
LÊ TÙNG LÂM  LU HÁN NÔM


3
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 107
PH LC 116
1. Bng thng kê 116
2. Bn du 129
2.1. Tham kho tp ký 129
n thn tích có liên quan ti Hi khu linh t 148
n thn tích có liên quan ti Truyn k tân ph 153
LÊ TÙNG LÂM – LUẬN VĂN THẠC SĨ HÁN NÔM


2




I. 
Truyn k tân ph là một tác phẩm nổi tiếng trên văn đàn Việt Nam.

Tiếp bước Truyn k mn lc của Nguyễn Dữ, Truyn k tân ph đã đánh
dấu một thành tựu mới trong “mạch” truyền kỳ giữa dòng chảy văn học Việt
Nam. Bắt nguồn từ những yếu tố huyền hoặc lưu truyền trong dân gian, các
tác giả đã sáng tạo nên một tác phẩm mang đầy tính bác học và nghệ thuật.
Truyn k tân ph đã thành công rực rỡ, được độc giả đón nhận nên đã được
in khắc nhiều lần và lan truyền khá rộng rãi. Rồi dân gian lại dựa vào đó,
viết nên các bản thần tích để thờ phụng, kính ngưỡng những bậc thần thánh
uy linh – một chặng hành trình khúc khuỷu khởi nguồn từ dân gian và rồi lại
trở về với dân gian. Việc tìm hiểu và lý giải mối quan hệ giao thoa phồn tạp
giữa văn bản Truyn k tân ph và các thần tích này đầy khó khăn và thách
thức nhưng cũng cực kỳ hấp dẫn, hứa hẹn sẽ động chạm tới nhiều vấn đề thú
vị.
Trong sáu truyện được chép trong Truyn k tân ph, hiện giờ chúng
tôi chỉ còn tìm thấy những thần tích liên quan tới hai truyện Hi khu linh
t và Vân Cát thn n. Chính vì thế, chúng tôi đã quyết định chọn vấn đề
n Truyn k tân ph và mi quan h vi các thn tích (qua trường
hợp Hi khu linh t và Vân Cát thn n) làm đề tài thực hiện Luận văn
Thạc sĩ chuyên ngành Hán Nôm của mình.
II. 
2.1. Dch thut
LÊ TÙNG LÂM – LUẬN VĂN THẠC SĨ HÁN NÔM


3
Bản dịch Truyn k tân ph phổ biến nhất hiện nay là bản dịch do
Ngô Lập Chi và Trần Văn Giáp thực hiện. Bản dịch hay, giữ được thần vận
của tác phẩm, chú giải kĩ càng, có thể nói chất lượng rất tốt, được giới
nghiên cứu cũng như đông đảo bạn đọc đón nhận. Riêng về truyện Bích Câu
kì ng, chúng tôi còn tìm được một bản dịch khác ít dược biết đến hơn của
giáo sư Hoàng Xuân Hãn. Đây cũng là một bản dịch rất có giá trị.

Năm 2002, nhà nghiên cứu Bùi Hạnh Cẩn đã biên dịch toàn bộ tác
phẩm trong cuốn  m. Năm 2010 cuốn Các n tác gia
Hán Nôm Vit Nam được xuất bản, nhóm của PGS.TS Đỗ Thị Hảo đã tiến
hành biên dịch lại dựa trên thành tựu của những người đi trước. Như vậy,
các tác phẩm trong Truyn k tân ph đã lần lượt được biên dịch trọn vẹn,
điều này thể hiện Truyn k tân ph ngày càng được giới nghiên cứu quan
tâm và chú ý.
2.2. Nghiên cu v Truyn k tân ph
Truyn k tân ph có lẽ không phải là một vấn đề trọng điểm của giới
nghiên cứu Việt Nam. Tác phẩm vắng mặt trong rất nhiều bộ văn học sử và
chúng tôi cũng chưa tìm thấy cuốn chuyên luận nào viết về nó. Có ba vấn đề
chính vẫn được quan tâm từ trước tới nay trong tác phẩm: phong cách nghệ
thuật, nội dung và văn bản.
Về văn bản học, các nhà khoa học đã nhiều lần tiến hành nghiên cứu,
khảo sát kĩ càng văn bản Truyn k tân ph và đạt được nhiều thành tựu lớn.
Tuy nhiên do tính phức tạp của văn bản, một số vấn đề vẫn chưa được giải
quyết rốt ráo. Như trường hợp xác định những tác phẩm nào trong Truyn
k tân ph là do Đoàn Thị Điểm chấp bút, giới nghiên cứu vẫn chưa thể
thống nhất được quan điểm về vấn đề này.
Ba truyện đầu là 
do được ghi rõ tên tác giả trên văn bản và trùng khớp với các thư tịch cỏ
LÊ TÙNG LÂM – LUẬN VĂN THẠC SĨ HÁN NÔM


4
khác nên được đồng thuận khẳng định là tác phẩm của Đoàn Thị Điểm
nhưng vấn đề tác giả ba truyện sau 
và vẫn còn gây nhiều tranh cãi. Cả ba tác phẩm đều được
in trong phần cuối cuốn của Đoàn Thị Điểm nhưng chúng
không được đề rõ tên tác giả trên văn bản như những truyện trước. Tuy

nhiên  lại được sách  chép rõ là tác
phẩm của Đặng Trần Côn.
Về vấn đề ai là tác giả của , từ trước tới nay chúng tôi
nhận thấy có ba luồng ý kiến chính. Đoàn Thị Điểm được nhiều người ủng
hộ nhất. Đinh Gia Thuyết, Trần Văn Giáp, Hoàng Hữu Yên, Hoàng Vân Hà
đều đồng ý với giả thuyết này. Tuy vậy cũng có ý kiến cho rằng trong tập
sách này có một số tác phẩm không phải do Đoàn Thị Điểm sáng tác mà là
do đời sau thêm vào, Hoàng Xuân Hãn khẳng định đây là tác phẩm của
Đặng Trần Côn. Cuối cùng, đứng trước tình hình còn nhiều nghi vấn phức
tạp, một số người đã đề nghị nên đề là khuyết danh.
Khi khảo luận về vấn đề này, giáo sư Hoàng Xuân Hãn còn dè dặt đề
xuất coi hai truyện được in chung
trong cuốn là tác phẩm của Đặng Trần Côn song ý kiến
này không được đa số tán đồng.
2.3. 

Về vấn đề này, cũng đã có nhiều nhà nghiên cứu như Vũ Ngọc
Khánh, Ngô Đức Thịnh, Trần Thị Băng Thanh, Bùi Thị Thiên Thai, … đã
tiến hành nghiên cứu và đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Do gắn
liền với Chúa Liễu nên nhiều công trình viết về bà và Đạo Mẫu đều ít nhiều
có đề cập đến. Tuy vậy, tạm thời với số tư liệu chúng tôi nắm trong tay, chưa
có công trình nào tiến hành nghiên cứu chúng một cách toàn diện và hệ
LÊ TÙNG LÂM – LUẬN VĂN THẠC SĨ HÁN NÔM


5
thống. Có hai công trình sau là nổi bật nhất: Mi liên h gia Truyn k tân
ph và l hi dân gian của Trần Thị Băng Thanh, Bùi Thị Thiên Thai và
chương V Tìm hiu nhng tác phm Hán Nôm v bà Chúa Liu Hnh ca
Vit Nam trong cuốn Nghiên cu tiu thuyt của học giả

Trung Quốc Trần Ích Nguyên.
Trong chương V, Trần Ích Nguyên đã tiến hành phân tích về bốn
mảng tác phẩm liên quan tới Chúa Liễu gồm: bút ký, tiểu thuyết; tiên truyện,
thần sắc, thần tích, ngọc phả; giáng bút đối liên, đề thi, diễn âm, chầu văn;
truyền thuyết hiển linh và truyện dân gian. Cuốn sách này tiếp xúc với
nguồn tư liệu Hán Nôm khá phong phú song do phạm vi đề cập quá rộng
nên phần nhiều vẫn chỉ dừng lại ở liệt kê, chưa có điều kiện đi sâu phân tích
nhiều.
Cũng đi sâu vào khai thác nguồn tư liệu Hán Nôm, Mi liên h gia
Truyn k tân ph và l hi dân gian đã đưa ra nhiều kiến giải rất thú vị
nhưng cũng do phạm vi bài viết đề cập quá rộng nên dung lượng dành cho
mối quan hệ giữa văn bản  và các thần tích chưa nhiều,
còn nhiều điểm có thể đi sâu phân tích và hoàn thiện hơn.
Xem xét lịch sử vấn đề nghiên cứu chúng ta có thể thấy về vấn đề này
tuy giới nghiên cứu đã đạt được nhiều thành tựu đáng trân trọng nhưng vẫn
còn rất nhiều điều cần các nhà khoa học chung sức chung lòng cùng đi sâu
tìm hiểu và khám phá .
III. :
- Chúng tôi nghiên cứu các vấn đề về văn bản Truyn k tân ph và mối
liên hệ với các thần tích.
IV. 
- Trong quá trình làm việc, chúng tôi sẽ áp dụng phương pháp văn bản
học để khảo sát văn bản Hán Nôm. Ngoài ra chúng tôi còn sử dụng
LÊ TÙNG LÂM – LUẬN VĂN THẠC SĨ HÁN NÔM


6
các phương pháp so sánh, phân tích, thống kê để thực hiện bản luận
văn này.
V. 

Luận văn sẽ có cấu trúc như sau:
Phn m:
Ph: gồm 3 chương
            
quan
t s v v
s
t s v v ng Liu H

Ph
Và cuối cùng là phần phụ lục: bao gồm các bảng thống kê, bản dịch
một phần tư liệu và văn bản gốc.