Chính sách Trung Cận Đông của Mỹ dưới tác động của những biến động chính trị trong khu vực từ cuối năm 2010







NGUYỄN THỊ HỒNG LOAN




CHÍNH SÁCH TRUNG CẬN ĐÔNG CỦA MỸ DƢỚI
TÁC ĐỘNG CỦA NHỮNG BIẾN ĐỘNG CHÍNH TRỊ
TRONG KHU VỰC TỪ CUỐI NĂM 2010






Chuyê





HÀ NỘI - 2013




TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




NGUYỄN THỊ HỒNG LOAN



CHÍNH SÁCH TRUNG CẬN ĐÔNG CỦA MỸ DƢỚI
TÁC ĐỘNG CỦA NHỮNG BIẾN ĐỘNG CHÍNH TRỊ
TRONG KHU VỰC TỪ CUỐI NĂM 2010




60 31 02 06









HÀ NỘI - 2013

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***

GIẤY XÁC NHẬN SỬA CHỮA LUẬN VĂN

i: PGS.TS Hoàng Khắc Nam
          c chuyên
ngành (Mã số: 60310206).
Tên em là        c khóa QH-2011-X,
. Em  
            27
tháng  “Chính sách Trung Cận Đông của Mỹ dƣới tác
động của những biến động chính trị trong khu vực từ cuối năm 2010”.
Theo n
27 tháng  
-  :

Bối cảnh quốc tế mới ở Trung Cận Đông‟

Biến động chính trị ở khu vực từ
cuối năm 2010‟
+              
Các vấn đề „điểm nóng‟ khác tại
khu vực Trung Cận Đông‟
   
2010)
 :
   Những yếu tố tác động tới chính sách Trung Cận Đông của
chính quyền Barack Obama‟
  : „Sự điều chỉnh chính sách Trung Cận Đông của chính quyền
Barack Obama‟
  : „Tác động từ sự điều chỉnh chính sách Trung Cận Đông của

chính quyền Barack Obama‟

 
- 

- 
- 
- 
 - 

Em xi

Xác nhận của Chủ tịch hội đồng



PGS.TS Hoàng Khắc Nam
Hà Nội, Ngày 03 tháng 01 năm 2014
Học viên




Nguyễn Thị Hồng Loan

LỜI CẢM ƠN

       “Chính sách Trung Cận Đông của Mỹ
dưới tác động của những biến động chính trị trong khu vực từ cuối năm 2010








 


              
- 
làm bài 




MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1
1.  1
2.  2
 4
4. P 4
 5
CHƢƠNG 1 NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI CHÍNH SÁCH TRUNG
CẬN ĐÔNG CỦA CHÍNH QUYỀN BARACK OBAMA 7
 7
1.1.1 Vị trí địa – chính trị 8
1.1.2 Vị trí địa – kinh tế 10
1.1.3 Vị trí địa – văn hóa 12

 13
1.2.1 Biến động chính trị ở khu vực Trung Cận Đông từ cuối năm 2010 13
1.2.2 Các vấn đề “điểm nóng” khác tại khu vực Trung Cận Đông 21
CHƢƠNG 2 SỰ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRUNG CẬN ĐÔNG CỦA
CHÍNH QUYỀN BARACK OBAMA 29
 29
2.1.1 “Mềm hóa” chính sách “Trung Cận Đông mở rộng” 29
2.1.1.1 Chính sách “dân chủ hóa” khu vực 29
2.1.1.2 Chính sách an ninh tại khu vực 36
2.1.2 Ứng dụng học thuyết “Sức mạnh khôn ngoan” vào chính sách đối ngoại mới
nhằm tăng cường đồng minh và đối tác chiến lược ở khu vực Trung Cận Đông 49
2.1.2.1 Học thuyết “Sức mạnh khôn ngoan” và chính sách đối ngoại mới của chính
quyền B.Obama 49
2.1.2.2 Ứng dụng học thuyết “sức mạnh khôn ngoan” vào chính sách tăng cường
đồng minh và đối tác chiến lược ở khu vực 54
 67
2.2.1. Viện trợ kinh tế, tài chính 67
2.2.2 Viện trợ quân sự 73
2.2.3. Tăng cường các chuyến công du đến Trung Cận Đông 77
2.2.4. Tăng cường vai trò cơ chế khu vực của Liên đoàn Ảrập và vai trò cơ chế
quốc tế của Liên Hợp Quốc 79
2.2.5. Đẩy mạnh tự do Internet toàn cầu 82
2.2.6 Trừng phạt kinh tế, cấm vận đối với Xyri và Iran 84
 86
CHƢƠNG 3 TÁC ĐỘNG TỪ SỰ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRUNG CẬN
ĐÔNG CỦA CHÍNH QUYỀN BARACK OBAMA 92
 92
 100
KẾT LUẬN 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO 119

DANH MỤC
PHIÊN ÂM TIẾNG VIỆT TÊN GỌI CÁC NƢỚC
VÀ TÊN VIẾT TẮT CÁC TỔ CHỨC

TÊN PHIÊN ÂM
1. Afghanistan Apganixtan
2. Algieria Angiêri
3. Armenia Ácmênia
4. Bahrain Baranh
5. Beirut Bâyrút
6. Belarus Bêlarút
7. Djibouti Gibouti
8. Iraq 
9. Israel Ixraen
10. Jordan 
11. Kuwait Côoét
12. Lebanon 
13. Libya Libi
14. Morocco 
15. Oman Ôman
16. Pakistan Pakixtang
17. Palestine Palextin
18. Qatar Cata
19. Saudi Arabia  Út
20. Somania Xômali
21. Sudan 
22. Syria Xyri
23. Tajikistan Tátgikixtan
24. Tunisia Tuynidi
25. Venezuela Vênêxuêla

26. Yemen Yêmen
TÊN VIẾT TẮT
1. AL Arab League
Liên đoàn Ả Rập
2. APEC The Asia  Pacific Economic Cooperation
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương
3. ARF Asean Regional Forum
Diễn đàn khu vực Asean
4. CENTCOM U.S Central Command
Bộ chỉ huy Trung tâm Mỹ
5. EAS East Asia Summit
Hội nghị cấp cao Đông Á
6. EU European Union
Liên minh Châu Âu
7. GCC The Gulf Cooperation Council
Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh
8.
٭
GDP Gross Domestic Product
Tổng sản phẩm quốc nội
9 
10. IMF International Monetary Fund
Quỹ tiền tệ quốc tế
11. IAEA The International Atomic Energy Agency
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế
12. MENA Middle East and North Africa
Các nước Trung Đông và Bắc Phi
13. NATO North Atlantic Treaty Organization
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương
14. NDP National Democratic Party

Đảng Dân chủ quốc gia (Ai Cập)
15. OPEC Organization of Petroleum Exporting Countries
Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa
16. PKK The Kurdistan Workers' Party
(Kurdish: Partiya Karkerên Kurdistan)
Đảng Công nhân người Kurd
17. RCD Democratic Constitutional Rally
Đảng Tập hợp Dân chủ lập hiến (Tuynidi)
18. SCAF Supreme Council of the Armed Forces
Hội đồng tối cao các lực lượng vũ trang (Ai Cập)
19. TPP Trans-Pacific Partnership    Trans-Pacific
Strategic Economic Partnership Agreement)
Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình
Dương
20. UAE The United Arab Emirates
Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất
21.
٭
USD The United States of America dollar
Đồng Đôla Mỹ
22. WB World Bank
Ngân hàng thế giới
23. WMD Weapon of Mass Destruction
Vũ khí hủy diệt hàng loạt
24. WTO World Trade Organization
Tổ chức thương mại thế giới

1
MỞ ĐẦU
1. Mục tiêu và ý nghĩa của đề tài

 

            
 

     




 


     




 
 
 
Barack Obama  


d




2





Barack Obama 
tác
 
 
 tác

2. Lịch sử nghiên cứu


                






Ở Việt Nam 



 Khủng hoảng chính
trị Trung Đông – Bắc Phi: Những vấn đề đặt ra đối với chính sách MỹMỹ
điều chỉnh chính sách sau các sự kiện ở Bắc Phi và Trung Đông
 - “Sự điều
chỉnh và những định hướng trong chiến lược Trung Đông của Mỹ hiện nay” 
 Vết dầu loang của “Cách

3
mạng hoa nhài” và sự điều chỉnh trong chính sách đối ngoại của Mỹ
09/03/2011”  

  

Trên thế giới, 




Thích ứng
chiến lược: Hướng tới Chiến lược mới ở Trung Cận Đông của Mỹ” (Strategy
Adaptation: Toward a New U.S Strategy in the Middle East” 
Bruce W. Jentleson, Andrew M.Exum, Melisa. G. Dalton và J.Dana Stuster 
“Mùa xuân Ả Rập và Tương lai
các lợi ích và Hợp tác An ninh Mỹ với thế giới Ả Rập” (The Arab Spring and the
Future of U.S Interests and Cooperative Security in the Arab World) và “Biến
động thế giới Ả Rập, tương lai Chính sách quân sự và sự hiện diện của Mỹ tại
Trung Cận Đông và các quốc gia vùng Vịnh” (The Arab Upheavals and the Future
of the U.S Millitary Policies and Presence in the Middle East and the Gulf) 
Andrew Terrill  
“Mùa xuân Ả Rập: Những ảnh hưởng đối với Chính sách và Lợi ích Mỹ”
(The Arab Spring: Implications for U.S Policy and Interests)  
L.Keiswetter - 
Chính sách đối
ngoại Mỹ và Mùa xuân Ả Rập” (U.S foreign policy and The Arab Spring) 






4
        



 
               
Barack Obama 
  



   
  
 
khác, 

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
“Chính sách Trung Cận Đông của Mỹ dưới tác động của những
biến động chính trị trong khu vực từ cuối năm 2010 ”,  là
 
Obama do                
 -  

n  Palextin 
 chính sách Trung
 

 nay).
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
● Phƣơng pháp nghiên cứu quốc tế:


5
 - 


● Phƣơng pháp liên ngành: , 
5. Cấu trúc của Luận văn
             

Chƣơng 1: Những yếu tố tác động tới chính sách Trung Cận Đông của
chính quyền Barack Obama
    

  chính
-  
 

- 


nhân I


Chƣơng 2: Sự điều chỉnh chính sách Trung Cận Đông của chính quyền
Barack Obama
T   



  




6
Chƣơng 3: Tác động từ sự điều chỉnh chính sách Trung Cận Đông của
chính quyền Barack Obama
 


.

7
CHƢƠNG 1
NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI CHÍNH SÁCH TRUNG
CẬN ĐÔNG CỦA CHÍNH QUYỀN BARACK OBAMA

1.1 Vị trí địa chiến lƣợc của Trung Cận Đông đối với Mỹ

  Trung
     


 Theo 

1
.





              Trong
- 


 
khôni và 
-  - Châu
Á) -            
2
. 

   
   


1
-  Lịch sử Trung Cận Đông
c.
2
Xem:

8
-

3
.

    

- 
-             

- 

Ajman, Dubai, Fujairah, Ras al Khaimah, Sharjiah và Umm al Quaiwain)
- ri
- 
             ,
Ápganixtan, Pakixtang


- 
 -  
1.1.1 Vị trí địa – chính trị

- 

               
 Chính
n


     
Napo


3

Tình hình thế giới 1989-1990: Niên san kinh tế và địa-chính trị thế giới, 


9
     


 và 


 
4
. 


              
uez 
Ai thống trị
được Cận Đông sẽ thống trị được cả thế giới, và những ai có lợi ích trên thế giới sẽ
buộc phải quan tâm đến Cận Đông”.
5

- 
 


duy trì sự có mặt quân sự của Mỹ ở khu vực này có thể giúp Mỹ
nhanh chóng triển khai lực lượng sang khu vực lân cận trong trường hợp khẩn cấp
một cách nhanh chóng và kịp thời
6

. Baranh và Yê 
 
 
Yêmen
   -Qaeda trên



4

5
Những vấn đề chính trị xã hội/Bài Trung Đông mới 
Minh, tr.2. 

6
Theo Lê Linh Lan (2004), Về chiến lược an ninh của Mỹ

10

c

 
aen và Palextin
v v
1.1.2 Vị trí địa – kinh tế
 
 


7

. 
  


 



   và 2


 

     
             

8




7



8

, Nghiên cứu Châu Phi & Trung Đông 02(66), tr.26-29.

11

              



 







Ngoài ra,     
-
      p



               
 các liê






Dick Cheney: “Nước nào kiểm soát lưu lượng dầu mỏ vùng Vịnh, nước đó không
chỉ có thể kiểm soát nền kinh tế Mỹ, mà còn có thể kiểm soát kinh tế của nhiều nước
khác trên thế giới”
9

9
TTXVN  TTKCN ngày 02/03/2003

12
1.1.3 Vị trí địa – văn hóa

- 

    
(
Trong khi






10
. N

 này 




 coi kế hoạch Trung Cận Đông mở rộng của Mỹ
không phải là dân chủ cũng không phải là sự phát triển mà là sự bảo hộ đối với

Ixraen và kiểm soát nguồn dầu mỏ”
11





- 
 


10
, Nghiên
cứu Châu Phi & Trung Đông
11
, Nghiên cứu
Châu Phi & Trung Đông

13

 
 o phái thì ngoài 

,  

12
,  
 an ninh .
1.2 Bối cảnh quốc tế mới ở Trung Cận Đông
1.2.1 Biến động chính trị ở khu vực Trung Cận Đông từ cuối năm 2010


- 

-  
           khác   Yêmen,
,  



e El Abidine Ben Ali

m  


  g
phát làm chg gì mà phong
trào  
 



12

, Nghiên cứu Châu Phi & Trung Đông, s-36

14
Tại Tuynidi:

2


 . Là 
 Mùa xuân , Tuynidi  
 .               
Moncef Marzouki  





 




Chokri
Belaid Chokri Belaid 


Ennahda 
Ennahda 






                

15
 Hamadi Jebali             

.

    Mohamed Brahmi          Sidi
Buzid
Brahmi

 

 
                 
  

uynidi sau . bùng
phát làn s

Tại Libi:
L, 
               





uân Aình  

Gaddafi, Libi  , ,  .
nay Libi 




 
 
