Phản biện xã hội trên truyền hình (Khảo sát chương trình Đối thoại chính sách và Tiêu điểm, trên kênh VTV1 từ 01-2013 đến 06-2013

I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




LÊ CÔNG MINH ĐỨC



PHẢN BIỆN XÃ HỘI TRÊN TRUYỀN HÌNH
(Khảo sát chương trình Đối thoại chính sách và Tiêu điểm
trên kênh VTV1 từ tháng 01/2013 đến tháng 06/2013)



LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành:Báo chí

Hà Nội-2013

I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN



LÊ CÔNG MINH ĐỨC


PHẢN BIỆN XÃ HỘI TRÊN TRUYỀN HÌNH

(Khảo sát chương trình Đối thoại chính sách và Tiêu điểm
trên kênh VTV1 từ tháng 01/2013 đến tháng 06/2013)

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Báo chí
Mã số: 60.32.01


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Tiến sĩ Trần Bảo Khánh


Hà Nội-2013

LỜI CAM ĐOAN
c c
b, nhng s liu, dn chng dn ra trong lum b tin c


Ký tên


Lê Công Minh Đức

LỜI CẢM ƠN
n Ba chn
ng dc hi  
u kinh nghiu khoa hc, Tin B
ng dn ta chp cc
hi u qu.
  rc hin n  c
c i tho
Qua phng vc hiy
ng tip c  xuc c
th c tic c
Gia Hin, Anh Ngc (nhi thc hi
i thc hii thoi
i cung cp nhio thun l
vit lu
c bii li c
 Truyi hc Khoa hi  
cng kin th   
c c c cao h Truyn
p tc truyt nhiu kin th nghip v; quan
tr u khoa hc.

Nhng kin thc thu nh
Truyng kinh nghi
n cho ngh nghip c
Xin ch














MC LC Trang
M U 3
N CHUNG V PHN BII C 12
 n 12
n   12
a phn bii 14
1.2  16
m phn bii c 16
1.2.2 Hiu qu phn bii c 17
1.3 Phn bii c 19
n bii c 19
c phn bii c 20

1.3.3 Mt s n bii hin nay 21
ng 2: THC TRNG PHN BI
I THOM
n v i thom 28
i tho 28
m 29
2.2 Phn bii th hii thom 30
2.2.1 Phn bii th hin qua ni tho 30
2.2.2 Phn bii th hin qua nm 54
c th hin ci thom 74
2.3.i tho 74
m 75
i thom 76
i tho 76
m 78
N BII CA

3.1 Khuyn ngh i thom 81
3.1.1 Vi tho 81
3.1.2 Vm 83
3.2 Gin bi 85
3.2.1 Cn to thun lc hin chn bii 85
n bii 88
- c 90
-ng s ng, ch 97
- i mc th hi 99
-ng qun bii 100
-n bii 101
KT LUN 104

!
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài


     
,
kinh 
  kinh

 
, 



 





 h. N 



, 







   

 

 
, 
             

 
         





 
Tiêu điểm, Đối thoại chính sách, Sự kiện bình
luận, Phóng sự điều tra (VTV1), Nghĩ mở - Nói thẳng (VTV2), Đối thoại trẻ
(VTV6), Góc nhìn thẳng (VTC1), Tiêu điểm kinh tế (Kênh truyền hình Thông tấn
xã - VNews), Đối thoại (VTC8), Lắng nghe và trao đổi (Đài truyền hình TP Hồ
Chí Minh – HTV) 


                 









Phản biện xã
hội trên truyền hình    .


Phản biện xã hội trên truyền hình, t

Đối thoại chính sách    Tiêu điểm. 




Phản biện xã hội trên truyền hình (Khảo sát chương trình Đối thoại chính sách
và Tiêu điểm, phát sóng trên VTV1) 
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài


Trong cun Cơ sở lý luận báo chí truyền thông c    
ng, Trn Quang, t 4 n
cmng; Qun
gi Ch
khnh thc hin chng : đăng tải phổ
biến, giải thích đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành;
tham gia tích cực vào việc xây dựng và hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính
sách; phản ánh phân tích, kịp thời tình hình thực tế; cùng với nhân dân đề xuất
sáng kiến, đưa ra kiến nghị, giải pháp cho hoạt động quản lý hiệu quả hơn… Qua
nh chi ca ,  

khn bii ca . n bii c
c th hin ht sc c th c nn
i.
Cu n c Nguyng 5 chc
a , bao gm: Chp; Chng;
Ch gin bii;
Ch dch v.  chun bii
c Nguyng khnh : Thực hiện chức năng phản
biện xã hội là báo chí góp phần khơi thức, tập hợp nguồn lực trí tuệ và cảm xúc của
toàn dân, trước hết là đội ngũ trí thức, nhất là các chuyên gia về các lĩnh vực khác
nhau, góp ý cho các quyết sách lớn của Nhà nước, trong quá trình xây dựng và thực
hiện nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững,…” [4,198]
Mt s luc s bo v c   tp trung u 
nh, nv n bii ca .
LuBáo chí với vấn đề kiểm soát quyền lực và phản biện xã hội”, 
ng,   t Truy
  NV. Trong l ,      






 
 Tính phản biện xã hội của tác phẩm báo chí Việt Nam (Khảo sát qua
hai báo Tuổi trẻ TP.HCM và Thanh niên các năm 2006 – 2008), c 
Thu c bo v  Truy
NV. n bii c  
c bng vic khxoay quanh 10 s kin ln 
i tr ; 

02 ch   c ph i tr  6 
2008. T vic kh   c trin
m  ngh thut t chn bii
 i tr .
 n bo v 
Phản biện xã hội của Báo trực tuyến qua một số sự kiện tiêu biểu” (Khảo sát sự
kiện lũ lụt tại Hà Nội năm 2008 và Dự án tàu cao tốc trên Vnexpress.net và
Tienphong.vn), t Truyi hc Khoa hi
 i.  Phkhl
n s kin Lũ lụt tại Hà Nội và Dự án tàu cao tốc     n t
, t t lun v 
nh cc tuyn, th mnh ctrc tuyn (kh p
nhn ch) trong phn bii.
Nâng cao hiệu quả truyền thông chuyên mục Tham vấn và
Phản biện trên báo Đại đoàn kết” c Nguyn Th c bo v
 Truyi hc Khoa hi  
Trong lu tp trung kht trong
c Tham vấn và Phản biện t. T vic kh
gi n s nhnh, u qu truyc Tham vn
n bi u qu c Tham vn
 xut vo;
 v  th 
 xut v n xut v  xut v
c.
N Truyi hc Khoa hi  
 Trn Th Hoa bo v  c s Phản biện xã hội
về Đổi mới giáo dục tiểu học trên báo in Việt Nam hiện nay. T vic kh
i tr 
Ni mi) t -c gi c phn bii v i mi
c tiu h. Nc phn bin cm

 i mc tiu h
nghim phn bii t ch th  (kinh nghi  chc
v phn bin, c th  phn bin) n phn bin
   . 
th th
lun v n bii c
i ch dng li  viphn bii ca
 n bii cn t
cu hiu qu phn bii ca mc hoc mt lon
mt v ni b
    c chuyn t
n bii ca bn  t
c  c th y  

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu
             
  

- Nhiệm vụ nghiên cứu
Vi m ra  i thc hin Lum v: Kh
  Đối thoại chính sách    Tiêu điểm   
VTV1; n bii cn
ngh ng ci thoi m. 
gia hiu qu phn bii c truy
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: 
  Đối
thoại chính sách  Tiêu điểm   
 L



- Phạm vi nghiên cứu: 
 Đối thoại chính sách, Tiêu điểm      
06/2013.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu








  ng n
u v 
trong phn bii.
   d c s dng ch y      i dung
i thom; png h nhm
m           n ch tn ti c 
 m n cn ph ng
n bii.
 ting v   c
hii thom, t  th
thc hin khai c hin ca h v u t
cn pha mn biu nghip v i
vc hin bii.
6. Ý nghĩa lý luận – thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa lý luận:











 mong 

 


, 




Phản biện xã hội trên truyền hình 
h  
 
              

 

Phản biện xã hội trên truyền hình đƣợc
thực hiện  




 


 

Ý nghĩa thực tiễn:

 


         



 

        


h

             









 









 

 
  
 



7. Cấu trúc luận văn
              

Chƣơng 1: Lý luận chung về phản biện xã hội của báo chí
Chƣơng 2: Thực trạng phản biện xã hội trên truyền hình qua chƣơng trình
Đối thoại chính sách và Tiêu điểm
Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao tính phản biện xã hội của báo chí truyền hình


Chƣơng 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHẢN BIỆN XÃ HỘI CỦA BÁO CHÍ
1.1 Cơ sở lý luận

1.1.1 Các khái niệm liên quan đến đề tài
Phản biện: Theo T n Ting Vit ca Vin  ng hc do Nh xut bn
 Nng v Trung tm T n hc   nm 2000  phn bi  mt
ng t vi ni hm:  gi cht lng mt   khoa hc khi 
 c a ra bo v  ly hc v trc hi ng chm [19,tr.300]
Trong cun m hiu mt s thut ng trong  kin i
hi

i
biu to
quc ln th X ca t b Qui, 2006, trang
182 gi Phn bin” c hiu  n     lun, thm nh
c  khoa hc, d    trong  nh vc 
T  thy Phản biện c hiu
c ci, th hit v
nhnh. Quan trn pht
t ph      n   u cho rng
Phản biện  mt thut ng    ng khoa h  
v khoa hc, v hiu
n n bin phc.
Hiu m   t: Phản biện là một hành động có ý thức của con
người nhằm mục đích đánh giá tính hợp lý tính khoa học của một vấn đề, dựa trên
những căn cứ lập luận có tính logic khoa học khách quan.
Phản biện xã hội là gì ?
Xã hội t thut ng  ch mt cng gm nhi
sinh sng v nh Xã hội
ng hi n Xã hội con người hoc Xã hội loài người. Hai t Xã hội
 ch nhng quy lut, nh
cha Xã hội con người.  mang tính xã hội, các
hoạt động xã hội, khoa học xã hội, lợi ích xã hội, nguyên nhân xã hội…

Trong cun bii - nht ra t cuc s
ng, 2006), Ti Trn cho rPhản biện xã hội là đưa ra
các lập luận phân tích nhằm phát hiện, chứng minh, khẳng định bổ sung hoặc bác
bỏ một đề án (phương án, dự án) xã hội đã được hình thành, công bố trước đó.
Một đề án, phướng án xã hội khi đưa ra bao giờ cũng dựa trên những cơ sở lập
luận nhất định. Vì vậy, phản biện xã hội dựa vào các lập luận, phân tích từ một góc
nhìn khác, một hệ thống công cụ khác với góc nhìn và hệ thống công cụ đã dùng ở
đề án xã hội nói trên”[18]
Trong cui thoi v
gi Nguyn Trn Bt cho rng: Phản biện xã hội là một hoạt động khoa học, phản
biện là tranh luận khoa học…[1,tr.565]
y Phản biện xã hội  hi tham gia ra nhii,
cn v mt v nh
n s n ca cng i. S n c
  nguy do. B cm thm phi
ng v 
ca cn la bn th nhc s tham gia
n c  i.
 quan trn quyn li, l
n chung ca c cth t ch 
mt quyt luc th
cp vi thc tin. Phn bi din ra mi
 tn bii phi dng lp lun c 
logic khoa h  quan. Phn bi
ho lu c thc hi quyn t do
n ci, cho thy m  ca mt ci,
ca mc, phn b ci.
Phn bi c thc hin qua nhing nhiu
           t t
chc, trong gii hn nhng v n ma t quc gia,

ho cng quc t. Phn bi c thc hin bng
vi    n v         ch   
h cb n bii hiu qu.
1.1.2 Yêu cầu khách quan của phản biện xã hội



















 


 






 






 




               
 
               

 




        


         

t






1.2 Phản biện xã hội của Báo chí
1.2.1 Đặc điểm phản biện xã hội của báo chí nói chung
b
         
b

bcgiám sát,
phản biện xã hội. b

 

b b 

Trong Ngh quyt TW 6 (lng Cng sn Vi
nhn, kh nh báo chí và truyền thông đại chúng là một trong bốn hệ thống
giám sát xã hội. S ghi nhn quan trng v mn,
cho th
du mc quan trng trong vic thc
him b  c ta. 
bTHÔNG TIN. 
bb 
b
b
 
     b       
      

                






.


. 



b 

1.2.2 Hiệu quả phản biện xã hội của báo chí
 




b










 b



b
vụ Watergate - v  ng M, xy ra t 1972
1974, dn vic Tng thng M Richard Nixon phi t chc; v 
bSpiege tại Đức ng v viy sc mnh t 
tin cc mnh cu qu phn bi
hi c
Ti Vit Nam, t nhng v vic c th  d n th
ng cn bii. Nhng v vi
ng ti ph ng cao tc Bc Nam,
Quy hoch chung th n 2030 tng v
vic ni cc, to sn bu
 m bo quyn
li, lng. G cn phn bii
 c c: thu phí bảo trì đường bộ, , quản lý thị
trường vàng, và đặc biệt là vụ cưỡng chế đất đai tại Tiên Lãng, Hải Phòng…
n c tho
n c i hng, gi hi XI, D tho si Hin
 thm hin tt s n lun b
c s  n bin t b  pht xe
   , s i lu       nh v tui ngh
c d thng nnh
bt hnh phm tit
l c thi c ca B nh x phi
o hit chu d tho

hoc s c bit ca  
n. Bng nhng phng vi
 ng ni dung, nhnh bt hi
t  i
quynh c 


 




 
phát hiện vấn đề; thông tin nhanh và đa chiều; thu hút, tập hợp ý
kiến chuyên môn của đông đảo các chuyên gia các nhà khoa học hàng đầu  



1.3 Phản biện xã hội của báo chí truyền hình
1.3.1 Vai trò phản biện xã hội của báo chí truyền hình
b
Thông tin


b 



 
b 

b 

 b  


 
b 
b 
  
b 

1.3.2 Phương thức phản biện xã hội của báo chí truyền hình



 


, 
 
b 

b     


 


             








 





 




1.3.3 Một số chương trình truyền hình mang tính phản biện xã hội hiện nay
Hi ngh  c trin khai nhim
v tr 
i s 
trong c ng. Ny