ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TRỊNH THỊ HƢƠNG
ẢNH HƢỞNG CỦA NHÂN SINH QUAN PHÂ
̣
T GIA
́
O
ĐẾN ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CON NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Triết học
HÀ NỘI - 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TRỊNH THỊ HƢƠNG
ẢNH HƢỞNG CỦA NHÂN SINH QUAN PHẬT GIO
ĐẾN ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CON NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 60.22.03.08
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS.Đặng Thị Lan
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
u ca bn than.
liu, dn chn g, dung
kt qu rong lu c thu th
.
i
Trnh Th
LƠ
̀
I CA
̉
M ƠN
, h ,
,
.
, PGS.TS Đă
̣
ng Thi
̣
Lan
.
,
,
an
vi ,
.
.
c
i hc Quc
i.
y c
ch, .
v
e,
.
,
,
,
.
.
c thy c, .
!
, th
Trnh Th Hương
BẢNG CH VIẾT TẮT
XHCN
CNXH
KTTT
Nxb
CTQG
KHKT
\
1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1 NHÂN SINH QUAN PHẬT GIO VÀ KHA
́
I QUA
́
T VÊ
̀
ĐẠO
ĐỨC, LỐI SỐNG CON NGƢƠ
̀
I VIÊ
̣
T NAM HIÊ
̣
N NAY 13
13
1.1.1.K 13
1.1.2.Nn c 16
1.2.
,
,
37
c, 37
1.2.2. ,
46
Chƣơng 2.ẢNH HƢỞNG CỦA NHÂN SINH QUAN PHẬT GIO ĐẾN
ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CON NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAY 55
2.1. ng ci Vit
Nam hin nay 55
2.1.1.ng c
56
2.1.2.ng ct
c trong
63
2.1.3. ng cc trong
i quan h i 69
2.2. ng cn li sng ci Vit
Nam hin nay 75
2.2.1.
c sn xu
a ci vt cht 75
2.2.2.ng cuan Phn phong tc, tp 78
\
2
2.2.3. ng chng x,
giao tip 84
2.3. Mt s ging n ch
nhng c cc, li sng
i Vit Nam hin nay 88
2.3.1.Gi nhn thc 88
2.3.2. Gi 92
2.3.3.Gi 95
KẾT LUẬN 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 102
\
3
MỞ ĐẦU
1. do chn
Pht Nam t nh
i tinh thn t p
vi Vic i Vi
nhn m c th. Ph
t Vit Nam. Mi quan h gia Ph
ngc Vit Nam i quan h hai chiu. Nt
ngc, li sng
c ng phong tc, tn thng
tng tr li Ph
bn sc Vit Nam. n tn Vit Nam, Ph
c bic
c, li sngi.
T i mng ta khc
nhiu quan trng. Hin nay, cn KTTT
i nhp quc t c bic kinh t. Kinh
t th i sc bt mi cho s ng
mt hi
cc kinh tc bi c, li
sng. Ch c dng tuyng tin, li sng gp xa
rc, li sng ca mt b phn
c bip tr.
c ng bt c c l o, bt
t, s
phi mt b phn k
c truyn thng.
\
4
y ry nhng tin tc v ti php ca,
gii, lng ti ph
phc tn, b
ng hng mt n
nh, mt li s
tr n vn dng nhiu bi
ing yu t Pht
ng ng c, li sng Vit
Nam hin nay thc s cn thit. Pht sc s
bn vi sng tinh thn cc, nhng quan nim, , chun mc
o c ca Phn nay v ng
n vii.
Nh
i vi n ti Vit
Nam. i mi v bn cha Phn cho Pht
u ki n, t nhng c ca Pht
i vi sng tinh thn cc. Nh c ca Ph
ng ta tha nh n
n hin nay vi nhng bii ca thi, ca khoa hc
k thuc bii
theo nhng chun m t s cn thi
truy o ra nh
n. S c
quc t p nhng nn vi
c ta di ng chun m c
t c trong khu v
\
5
th gi ng nn sc
t cn thi a nhng yu t c c
t ph thiu. Vi chn to
cn tng
c ta i mi hin nay.
u ng ca Phi v
, li sng
ci Vit Nam hin nay nh
ng tc, hn ch c ca Ph
d
c, li sng mi ch ng
n thit c v c tin.
Xu nh la chn ng ca
nh quan Ph c, li sng ca i Vit Nam hin
u cho luc s c
u
u v Ph
m
cu khoa ht nhiu
trong vich s
n ca Pha Ph nh nhng
u ch yu c Ph chc Ph
t nhiu nh u c c nhng
i ngou ch y
c Phng cc Pht
i vi, ng cc Phi vi vic
i, mi quan h gia Ph
th
u v Ph
\
6
2.1. Các công trình nghiên cứu về nhân sinh quan Phật giáo, đạo
đức Phật giáo và đạo Phật trong quá trình phát triển ở Việt Nam
Viu Ph ch s
vc
lung v n ca Phn th k th X -
XIII khi Phc s n Vi
th thiu ci Viu Phc s
y mnh. Nhi ni ting trong giu Ph
thi k yc h
quan trng trong trin.
h Lan, Tr ng S, Tr
nh
ng ca Phi vi si Vit. Vi
cu v Phc tip t n sau ca lch s Vit
nhc s n
Trn hn ch i t cui th
k XX tr u Phi thc s xut hin nhiu.
Nhng ng ca Ph
i vi sc bing ca Phi vo
i sng ci Vit Nam.
Trong cuVit Nam Phs luna Nguyn Lang,
hc i, cn du nhp ca Pht
c d c c
trii phong kin ViLch s Pht Nam do
Nguy i 1998
lch s du nhn ca Ph thi k u mi du
nhn th k a
Phi vc trong sut chich s Vit Nam.
\
7
Hc Vin Pht Nam ti TP H Ph
nhp th np ht c
c Pht v a Ph
c ci si Vit Nam hii k
hi nhn, Phi, Phi s
trin bn vng cc, Ph, Phi s
nghic lp, Phn ni sng
i vic ving nn kinh t n, Phi
hong t thi
Mt s nh PhMy v v
Pht gich s ng Vit Nam ca U ban khoa hi Vit
Nam, Vin Trit hi, xut bt n
Vit Nam Nguy H
xut b o Quang vi i t hc Pht
i n ca
ng Vit Nam t gia th k do Nxb
i
u v v nhân sinh quan Phật giáo, đạo đức
Phật giáo và đạo Phật trong quá trình phát triển ở Việt Nam t nhiu
liu tham khng, gi m lu
n v v u.
2.2.Các công trình nghiên cứu vê
̀
ảnh hưởng của nhân sinh quan Phật
giáo đến đời sống đạo đức, lối sống, nhân cách con người Việt Nam
Trong cunng c i vi con
i Vit Nam hin nay i xut bn n
(Nguy ) ca Ph
\
8
t s ng ca Phi vi h i vi
s i Vit Nam hin nay.
i cho xut bn cun H i
o Pht Vi c
cui quan h gia ch tch
H i Php c
pht t c biu hi
qua mi c th - i,
H
nhng bun vt t
p thu, k thn
nh n ca tri cc, ci
mt cuc sng c.
ng cc Phn i Vit
c Phi Vi ca
ng Th Lan, Nxi hc Qu
ng cc Ph
i Vi gio
c Phc truyn thc Pht
i Vi
ng t u kh cu nn cc Phn
vi tc truyn thng ca
i Vi c mc Vi chin
th c.
ng h H t bn cun
u chi ca Ph ca Trn Hng
cha Pht
\
9
i vi kinh tc
hi nhng ca Phi v
ng ca Phi vt c nhng
n s an vui, nim h c vt ch
thi.
nh nhn, nhng cun lun v
Phng lun s, luc s,
nhi ngh khoa h i th yu hi
tho:c Phi hii
y Thc trng, ng vng ca Ph
Ving v o qu(thu
c lp cc: Thc trng bing c Vit
ng v o qua Hc Vin
quc gia H i 2001; Lut hc ca
T ng v ng cc Phi sng
c ci Vit Nam hii 2004; Lut
hc cng Th Lan v ng cc Phi vi
c ci Vit Nami 2004; Lut hc
c Lan v ng ci vo
c ci Vit Nam hii 2004
nhc ln vit v Pht nhiu
nht hc, Tt
hc, T: Ph
i Vit Nam hin nayp cht hc s 2 - 1994 ca GS.TS
Nguy Pht Nam
u Pht hc s 2/1997 c Lan; ng
i sn nayng sn s 15/1999 ca GS.TS
\
10
Qua V o Pht
Tt hc, s 6 2000; ng Hng t truyn
thng theo h chu thin m trong bi c
n kinh t th , T Trit hc, s 4 2001; Tr
Vit vi c truyn thng Vi bi
loi cc trong nn kinh t th Tt hc, s 5
Phi Vit; T s
5/2003 ca NguyMa Phi vi
, T5/2005; cc
H ng ca Phi si Vit Nam
hin nay s 10/2007 c
,
,
.
,
.
lutip c
,
tp trung ch yc,
c ti ng ct
o dli si Vit Nam hin
k tha nh u c
h u tc h th
nhng ng cc, li sng con
i Vit Nam hin nay.
\
11
3. Mm v ca lu
- Mục đích
Lung nn c
ng cc, li sng ca con ni Vit Nam hin nay,
t s ging
cn ch c ci v
c, li sng c ta hin nay.
- Nhiệm vụ
u
- Đối tượng nghiên cứu
n nay
- Phạm vi nghiên cứu
+ .
u
- Cơ sở lý luận
-
\
12
ta
- Phương pháp nghiên cứu
:
i v mt khoa hc ca lu
-
,
-
a lu
Lung ca
c, li sng c ta hin nay.
Lu u tham khu,
ging du lch s ng Pht Nam.
8. Kt cu ca lu
\
13
Chƣơng 1
NHÂN SINH QUAN PHẬT GIO VÀ KHI QUT VỀ
ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CON NGƢƠ
̀
I VIÊ
̣
T NAM HIÊ
̣
N NAY
1.1. Nhân sinh quan Phật giáo
1.1.1.Khái niệm nhân sinh quan, nhân sinh quan Phật giáo
T t hc gii hc
gi c s dng trong s trong mi
quan h vi th gii quan. c h
gi
gim ci v th gii, v
v i trong th gi c sng ca con
i nhng nhng v v mc sng ca con
[24, tr.8]. gi
Trong ,
c th gi gii quan
huyn thoi, th gi gii quan trit hc.
gii quan huyn thoc th gi
.
.
[24, tr.11].
gic ph gii quan m
gi gii d tha nhn s o ra th gii
b13].
\
14
,
, ,
[24, tr.14].
Th ginh mng hot
ng ca b ng ci ng
hi gi
c sng
ca b nhi xung quanh.
i t n Ting Vic sng ci;
n ting Vim v cuc
thng bao gng, l sng, li s
Mi mt th
nhau, gn lin vi cung. Theo quan nim ca
i
i. mn c
c th hin m nh nh. Mi m
nh kinh t - i nhnh.
nhng quan nim chung nht v
cuc sng c ng v
n cuc sng c quan trng nht
i v i. Trong cuc sng c
cuc sng cng ho phc v cho
cuc sng cm ci v bn
cht, mc a cuc s ci v
i vi t . Nh i mi
ng ch
p, vi mi mt giai ca v
ng thi k
\
15
ng giai ci ngh
i nghch nhau. quan trng nhi vi mi con
nhng kinh nghin chung
nht v cuc sng ch
ng cn gc ca m
u tit mi hoc hin ra bng.
t phng, v
ng, trong mi giai cp, mi c
phn tn a v giai cp ci trong
sn xui, phu kin sinh hot vt chi
i. Trong cuc sng, cuc sng ca
ng ho phc v cho cuc sng c
nhng kinh nghin chung nht v cuc
sng thng ch o m
ng ci.
t trong mi quan h vi th gii quan
c hi nhng quan nim
chung nht c i, v cuc si nhm gi
cho nhng v v l sng ni gi
, c cho rng: Nh
Ph nhng quan nim ca Ph i
i, v bn cht ci, bn cht cuc sng con ngui, v m
cuc sng, kh tu tp ci nhm
tt t, gi.
t b phn quan tr trong
h ng Phc lan rng ti mi tng l
nhng quan nim chung nht v cuc si, nhm gin
\
16
i nhng v ng gp trong cuc sng ti
mt cuc s
1.1.2.Nội dung cơ bản của nhân sinh quan Phật giáo
i k th
khu vc gc
M t hp vi nhng
ng, tp t
h . T mt c Pht
n ra khp th gii b
c gia nm
hp
vi bn sc c, Ph
t bc vi s ng pht t nhiu nht trong
tt c gii hn s tn ti c
sang c .
m v i, v s
n tn ci, v l sng cht, v quan nim
sng ca mi. Ph
quan Phu b ng ca Upanisad (mt b phn quan trng trong
b kinh c ca ).
,
,
,
.
,
.
,
,
\
17
.
.
1.1.2.1 Quan niệm về con người và bản chất con người
.
. Sau khi c
,
.
,
. Vt mui mt
nh l y, vn v
i h vt, v kin di
, ,
.
,
,
.
,
Th gi, vu ci h th
, c th, ch
hy s v
c vn
mnh c
,
,
,
.
, ,
[83, tr.110].
Vi nhn th c mc sng,
mng cho ra sng, sa mi, sng an lc, t
ti, gi
\
18
.
hi
.
Thuy ng (Anicca):
,
,
. Lung chi ph, vn vt,
ta.
, .
,
, ,
, [83, tr.73].
S bin chuyn y dic:
M: ng: chuyn bin rt nhanh, trong mt thi
gian ht sc ngn, ng mt, m, mt s chuyn
bin va kh m dt.
,
,
.
: Nht k ng chuyn bin trong t
s chuyn bit,
. Vn v - Tr - Hoi
t Sinh - Tr - D - Dit.
sinh,
,
, ,
,
,
.[83, tr.75].
Thuyt trong nhng thuyn ct
cc sng, cho tring ca nhng
t. Nu thu hi
i s hing mt cuc sng t
u hin, cho chi
tht ngn ngi mau mau t n nh
u hi.
,
,
,
\
19
, ,
.
,
,
,
,
.
Thuy (Anatta):
ng tng, bin chuyn
t
Thuyt linh hn
u, tn ti kiQuan nim
mn gc sinh ra nhm, nhng tham dc
ca nhng k dc m
t bii vi nhi b p, b t
u dc cho cuc
sng s mnh ci cui kip sau.
mng thc sng, mt tring ly v ng cao c cho
cuc sng ct cuc sng bi, h
xc h
h
:
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
,
[83,
tr.81 -82].
Nt hi bao gm mt sinh h
mu t quyn vi
n chi cho rc to ra t
\
20
hai yu t Si long vu
c thc cao. Nhng vt
n nhau, bng nhng m m gii vi
i. Con u t vt chn hng yu
t li tan ra, khi hp l con
h c h hai
yu t Sc ga (tt), Thc trong
i, Ha (nhi i)
th)c, tinh thn ci, yu t u hi
b i vi nhng long vi t,
c vn bit th gii s kt hp gia l
c cnh. L
c. Lc cnh bao g, v
va v).
Phng trong th gii bao la rng l
i ho ng c y con
a mi s vt hing. N
mi vt, mi s vt hing trong th gim
thng nht gi gii theo Phc ch
t c ch ng th c
gii. Th gi gii cp
nh mt t th, khi thuyt minh v s t ca
gii, Php nh
mnh thc va tng hp v ng d t tu tp.