Mấy vấn đề về con người và đào tạo con người trong hoạt động ngân hàng

DAI
Il()CQUÒC(ilAlIA
NOI
TRUÙNCi DAI
HOC
KlIOAlUK'
XA
llól
VA
NIIAN
VAN
»»•••••••••
È NAM rilÀNCi
MAY
VÀN
OÈ
VE
CON
NGaÒI VA OÀOTAO
CON
NGLl'Ò
TRONO HOAT DONO NGÀN HÀNG
LUÀN VAN THAC
SI
KHOA HOC
rRIÉT
H(X:
Chuyén ngành
:
CNDVHC va CNDVI.S
Ma so : 05.01.02

Hitóiig dàn klioa
hoc :
FGS.
Bùi
Tlianh
Qiiàt,
€At HC
•'.'j.A
H'\
NÒ?
•
T?;iJ!i;;;vA^^";*^'::'-7:: Mi*;Vf^H
Ifn nói
1995
MUC \X.ÌC
Trnng
A
rhnri ni(V (l;1ti
:
Nhirng vO'n
dò
chun^
1
I.
rillli
i-cip
ihiCÌ cu:i
dò
l;ii
1

II.
Miic dich nlìiCiu vii t
ù;i
Uifln
v:in
8
III.
Tiiih hiuli ngiìiCn cirii 9
IV.
(rit'ri hau va pliiiiu
vi
nghiOu iiru
IO
V.
rhiJ(Mig pli;'i[> ughiCii tini IG
VI.
NhCrng tlong gój) cn;i luAn vnii 1
I
lì.
Pliàn noi (luug
Chinrng
I. ('cu
ngirùi irtWig iical dòng NgAn hàng 12
TiCt
I. Vài nel vò con
iiguiri Irong lical dOng kiuh 10
12
'liei
2. Cor)
ngiròi irong iioal dOng NgAn

hàng
(V uuac
la
hiCn
nay 28
TiOÌ
'}.
Lira ilinn con nguài fioal dAiig
kinh doanh
Ngiln
hàng
trong
nCn kinh 43
IC llii
hirànj:
hiCn
nay
diinrng
lli)à()
lao
con
ngiròi lioal
dAng
NgAn liàng
Irong
còng
cuOc
dòi
48
niói

d(\\
nirót:
TiOI
I.
'HiLTc Irang
còng
lac
dào lao
càn ho Nll
Irong
nhihig nàm
qua 48
T\ù\
2. Nhu
còu
dào tao càn
ho
NI!
va kha niìng
dào lao cùa
TVDT&
54
NCKHNII
'liei
3.
NhCrug
giai
pliàp co linli ch.lì plurctng
phàp
luAn vC

dào tao con 61
ngu'ài lioal dòng NI
I
C.
l'hàn
kCÌ luàn ,
78
Danii niiic lai liCii Ihani kli;io
82
Ar MO DAU
NIIUNC;
VAN
Dll CIIUNG
l/-Tinh cA'p
IhiCÌ
cùa dò
lai:
1)
TriCÌ
hoc vò con
ngirói vAn luòn luòn
là he
Ihong
mó:
Con ngirói là vAn dò
lón
cùa càc hoc (huyòt
Triòì
hoc
Chinh Iri

xà
hòi.
Con ngirói
nhir
ihò nào
Ihi
xà hòi
nlur Ihò Ay^nòn
càc hoc
thuyéì ve
con
ngirói
lir
co dòn kim tir Dòng sang TAy
diroe
nhiòu ngirói quan
lAm.
Clio dò'n
nay xung
quanh
vAn dò con
nguói,
nhiòu
cAu hòi ducfe
dal
ra:
Con ngirói là gi7 Con ngirói
diroc
sinh ra lir dAu? Ban
chA'l

cùa con
ngirói là gi? Con nguói khàe vói con
vAl
ehó
nào? Nò
sinh ra
de làm
gi?
Tirttng
lai cùa nò ra
sati,
Iriróng
lón hay
co
ngày
lAn
thò'7
NhCrng
cAu hói dò luòn
Ihòi lliùc
càc dAu óe
co lir
duy
sàng suoi
cùa moi
Ihó'i
dai
lini lòi
giài dàp eó
linh

Iriò'l
ly
nhAn sinh
ve
nguón
gdc,
sir
hicn lón,
lircrng
lai, so phAn con ngirói.
l<lii nliAn Ihirc
cùa con ngirói
con
ngAy tho Irong càc
ihAn ihoai
cùa
moi dAn
lòc,
con ngirói
chira
eó
girirng
mal riòng cùa càc eà
Ihò.
Nò
nhu
mot
bò phAn cùa la
nliiòn,
song

chung
vói muòn
loài va
vói
"TliÀn
linh",
co mot
so phAn bi chi phói boi càc sire manh huyòn
bi.
Trong dói song
nò
bi hoà
lan
vào còng dóng.
Dò sinh
lón
con ngirói phai
lAn
còng vào
lir
nhiòn phong phù va
huyòn bi,
doal lAy
càc bau
vAI
cùa thiòn nhiòn
(bfmg
càeh san
bàn,
hai

lirom) va
lao ra càc
vAI
phAm
mói(nhòclian
nuòi
va
Irong
Irol).
Xà hòi càng
phàl Irión Ihi nliAn lliire
cùa con nguói
cùng
dAn dAn
diroc
nang
cao.
Càc giào ly,
Iriòt Ihiiyòì
ra dói nhàm co gang giai
Ihich
càc hicn
lirong lir
nhiòn
lìm kiòin
bau
chAÌ
cùa con ngirói va xà hòi.
Klù
xà hòi dà hình

Ihành
giai cAp thi àp birc giai cAp,
sir
rùi ro cùa so phan,
thiòn lai, càc bi An
lir
nhiòn
liòn kò'l
vói nhau lao
non
càc giào ly
va
lón
giào.
1Vong
càc giào ly tòn giào, con ngirói
lim ihAy
minh là san phAm
cùa càc dAng tói cao
diroc
lao
non
lir
nliùng chAÌ
Ihò' vò
Iri
(dAÌ,
lira,
niróc.) chiù cjui
phuc, phung

Ihó
càc dAng
thiòng
liòng,
noi
Iran Ihè
phai
chiù
nhiòu khò ai,
lir
an ùi minh boi
lirong
lai tuoi dep
ò
coi
Niòl
bàn
(PhAI
giào), hay ó Thiòn
diróng (Ki-lò
giào) con ngirói
muón giài Ihoàl
khcn
àp birc bAt còng
Irong
hicn
lime
lai
lir
khoàc cho minh

mól
xiòng
xich linh
ihÀn
hu ào.
Va
nhu vAy
sir
liòn
kòì giCra
thò quyòn
va IhAn
quyòn
dò nò dich con ngirói dà
diroc
chuAn bi
san
sàng.
Cao
han
y
Ihirc
vò tòn giào vò nhAn sinh quan
va nhàn Ihùc
luan,
Iriò'l hoc dà luòn coi con ngirói là dói
lirong
nghiòn
cùu:
moi

Iriè'l
hoc dòn
Irirc liò'p
hay giàn
liò'p kliào sài nliùng
vAn dò
Irung lAm va
quan Irong
nliaì
vò con ngirói.
Cimg
vói nhAn Ihirc vò thò' giói
tir
nhiòn
ma
dai dien là eàc nhà
triò'l
hoc c(S dai dà Inróng nhAn Ihirc cùa minh: Con ngirói "hày nhAn Ihirc
chinh
minh"(Xòcrat).
Trong "lòi kòu
goi"
Iriò'l
iioe
dò cùng vói
uu dié'm
biòì
dành già vai
Irò,
vi

Iri
cùa con ngirói, cùa nhAn
Ihire,
bao chùa eà mal
nhiroc
diòm: Dal con ngirói
nhir
cài "tói"
làch bici
khói Ihò' giói. Chinh
Xòeral cùng nòu quan niem "con ngirói coi
nhir
là
mòl
sinh
vAl
dang
lir
duy, là lhir(rc do cùa moi
vAl".
Quan diòm' dò diróng
nhir
cho
rfing chi
eó
chAn ly
cliù tpian va
con ngirói là
nliAÌ
thành

bAl
biòn,
dòc
lap
vói moi
hoàn eành (ban
chAÌ
cùa con ngirói là khòng
ddi).
Suol
Irong mirói
Ihò'ky "dòm
Inróng
Irung ed" con ngirói bi don ép
Irong khòng gian
va
Ihòi gian bi
Ihóng
Iri
liÀu nhir luyel
dói boi y ihirc he
lón giào
va
phong kiCn. Nò góp
pliÀn
lao
non biróc
phù djnh cho ra dói
Ihói
ky phuc

hirng
ca
ngcri
con ngirói
lu
do cà nhAn,
lu
huu, ehù nghTa
2
nhAn dao vói
iróc
nu^
giài phóng ngirói lao dòng khói chò dò phong kiòn
va lóp
ngirói
lir
san dang
hiiih Ihành
(Chù nghTa xà hòi khòng
liróng).
Dòn dAy vAn dò bàn chAt con ngirói dà duoc dal ra nlurng
chuv duoc
giài
quyòì
dung dàn
chi
dirng
Iròn cpian
diòm duy
vAI,

lir
nhiòn IhAn
luAn
hay
duy
lAm
càc
Ioai.
Càc
nlià tir lirc'tng
khai sàng
va
càc nhà duy
vAl
Phàp
vc'ri dui iighìa
vò
Ihàn
dà dAu tranh
quyò't liei
chóng
Iòn
giào, dàn
dal
"Ihcti
dai ly linh" khai sàng cho
dàii
(')c con
ngircVi
khi dò cao giào

due.
Ho
dò cao
cpiyòn tir
nhiòn, di
dàu Irong cu(>e
dAu
iranh vi
con ngirói
(Vonle),
yòu càu eó
luAl
phàp bào
ve
quyòn con ngirói, phAn
dA\i
cho "Tu do-Bình
dàng-Bàc
ài"
Ining nùn cc^ng
hoà nhAn dAn
(J.Rulxò).
Tuy nhiòn ho
rai
vào
cpian
diò'm duy
lAm
khi ly giài nguón
gc'>'c bài

còng cùa con ngirói
cung
nlur
khi lim
dircVng
giài phóng ho. Càeh mang Phàp 1789, càc
lir
lircVng
khai sàng
va
liòn
bc)
cùa khoa
lioc tir
nhiòn dà ành
hiróng
dòn
Irào
hru
Iriòt
hoc
co
diòn Dire. Kant
Irong
klù cho ràng:
Klià
nàng nhAn
Ihùe
cùa con
ngircVi

là
co
han, dà
ma dircrng
dòn
(u
do:
hành
dòng khòng
Iheo
liud làt
dinh
ma
theo liòn goi cùa
hrcrng
lAm,
cài (hicn, cài dep
Con
ngircri
là chù thò cùa hành dòng xà hòi
va
liòn bò cùa
lich
sir.
Nhung dò
là nhiing con ngirói riòng le khòng
Ihay
ddi, con nguói
Irìru
drang, chay

Iheo
miic dich
cùa
lir
nhiòn. Con
ngircVi
lao dòng
con
vàng bòng Irong
Iriòì
hoc cùa òng.
I^'-I
leghen dà khàe phuc
diroc
quan
niCm
con ngirói
iìan
dòc eùa
Kant
dira
ra
hinli tircrng
con ngirói trong liòn
Irinh
lich
si'r,
diroc
sinh Ihành
Irong

cpian he
bicn chirng vói còng dóng xà hòi. Tuy
nliiòn
con ngirói
lir
nhiòn
va
xà
h()i clii
là
sir
Ihò
hiCii
minh eùa y niem luyel ddi. Con ngirói
cÀn
co tir
di),
lir hùu
chay Iheo
loi idi
dò' khàng dinh minh dóng Ihói phù
dinh
ngircti
khàe.
Do dò, con ngirói eó bàn
linh
"àe"
lAÌ
yòu ehju eành
cliiòn

Iranh, phài
luAn
Iheo
cliAn li
cùa ké manh nhAn danh y niem luyel
ddi
(rCn Irai
dAÌ.
Nlur vAy càc Iriòì hoc
Iriróc
Mac khi dò cAp dòn
vAÌi
dò con nguói
dòu dura
dira
ra
diroc
càeh ly giài, giài quyòì
Iron
ven va
cài
bàn. Càc
nhà Iriòì hoc duy
vAI
vi dura
nàm diroc
phep biòn chirng
non hjò'u biòl
vò
con ngirói

con dctn
diCu,
mày móc, khòng
IhAy diroc
con nguói Irong
quan he xà hòi
va
liòn Irinh
lidi
su. Ngay cà
Phoi-cy-bAc
dà
co dir
càm vò
bàn chAÌ xà
h()i
cùa con ngirói cung mói
chi
eoi bàn chAÌ con ngirói: là
"loài"
là linh phd
biòìi
nói lai
gàn
bó
m(^\
càeh kr
nhiòn dòng dào eà
nhAn lai
veri

nhau.
Càc nhà Iriòì hoc duy
lAm
dà
lirng biróe nàm-diroe
phép bien
ehùng,
dò cao nhAn vi linh nàng dòng cùa con
ngircri
Irong
hoal
dòng xà
hòi
va
liòn
Irinh lidi
su.
Tuy nhiòn vi dirng
Iròn
quan diò'm duy
lAm
xcm
xét con
ngircri tir biCn
più
Ihirc
liòn ho
kJiòng
Ihò' ly giài dùng
duac

nhiìng vAìi
dò
cuc)c sc^ing
con
ngircVi,
non
ly
luAn
eùa ho khòng ihè là còng
cu
dò
giài phóng con
ngircri,
dira
con ngirói Iòn nhAn vi ma ho dà hình
dung
dirofc va
suy Iòn.
Chi dòn triòì hoc Màc
Lònin,
tròn
ccr so
kòì hop phep bien chirng
va
dui
nglna
duy vAt,
hiòìi
biòì duy
vAI

vò
lidi su
mói
(ìm
ra
dirge
bàn
chAÌ con ngirói, con diróng giài
ph(')ng
loài
ngircVi,
xAy dung con
ngircti va
lidi su
loài
ngircri cliAn
chinh. Quan diò'm Màc Lònin vò con ngirói, xem
bàn chaì con ngirói
Irong
hicn
Ilurc,
là
idng
hoà càc quan
ho
xà hòi. Con
ngirói là mòl
Ilurc ihò ihdiig nliAÌ giiìa
cài sinh hoc
va

cài xà hòi. Trong
dò,
linh xà hòi quyòì djnh
linh
ngircìi,
bàn chAÌ
ngirói.
Con ngirói hien
Ilurc
va
cu thò vira là ehù Ihò sàng lao
lidi
su
vira
là
san
phAm cùa
liòìi
bò
lich su
Sir
giài phóng con ngirói
chi
eó Ihò'
diroc
Ilurc hien tròn co so
Ihay
ddi hinh
Ihài
kinh

lò-xà
hò\
lir
bàn chù nghìa (TBCN)
bang
hình
Ihài
cao
h(tn:
Còng
san
ehù
ngliTa
-
a
xà hòi này con ngirói mói làm ehù
ducre
cài
lAI
yòu, dal dòn
lir
do, hanh phuc. Tuy nhiòn Irong
Ihói
dai ngày nay,
ly
luAn Iriòì
hoc vò con ngirói khòng
diroe
còng
nliAn

suòn se
nhur
vày.
4
Do han chò cùa
lidi si'r va sir hiìu
han cùa dcVi sdng, càc nhà kinh
diòn dà khòng eó dù diòu
kiCn
dò' nghiòn
ciru
ky càc mal khàe nhau eùa
con
ngircà.
Ddi
lAp
vói càc
Irào liru
kr liróng
Iruóc
Màc, càc nhà kinh diòn
dà
nliA'n
manh mal xà hòi cùa con
ngircVi ma Irirctc
dò
chira duc^e
quan
lAm.
Càc mal sinh hoc, nhàn bàn cùa con ngirói khòng bi xem nhe, song

con
dura
co
diòu kien nghiòn ciru ky
mòl
càeh ehuyòn sAu
ma
ehù yòu là
dirói gc'ic
dò chinh
Iri-xà
hòi.
Chinii
diòu này dà bi eàe Iriòì
già
lu
san
lai
dung
dò pilo
phàn Màc là
"be') vai ceni
ngirói".
Càc nhà
Iriòì
hoc phi
Màc-xil
dà
lAp Irung
khai

Ihàe
càc pham
Irù
phàn ành lón lai cùa con ngirói. Chù nghTa
hiCn
sinh khai
Ihàc lA'n
bi
kich,
nói
co
d<tn so
hai
bao
Irùm eiiòc
sdng con
ngircVi
nhu mòl "hien
sinh" Irong
nluìng
linh
luu'ing
bi giói han
va lAÌ yòu chiù IhAÌ
bai cuòi
cùng. Triòì hoc
nliAn
bàn
kliai lliàc
mal han chò' cùa Phoi-a-bac

ciróng
dicu mal sinh hoc, ha
tliAp
mal xà
h()i
cùa con ngirói. Ho xem bàn
chAl
ngircVi
là
sir
xung dot
giCra linh vai va
linh ngirói Irong dAu Iranh sinh
Icìn
cùa eàc cà nhAn. Càc nhà Ihirc dung chù nghTa
kiycl
ddi hoà pham
Irù lai
idi,
coi loi
idi
cà nhAn là chAn li. dui nghTa
IhAn bi Phrdl thàn bi
hoà cài
bàn nang vò
tluVe,
coi nò là cài chù dao chi phdi con ngirói. Dò là eàc
Ioai Iriòt hoc duy
lAm
phi ly linh vi nò

eircVng diCu
càc mal sinh hoc, bàn
nàng, vò Ihirc, due vong
\jCn sc'fng dure
dung bAÌ
cluYp hC
kr
tuang,
ly
krc'rng,
nhan
càeh
dò dàng
tliAm
nhAp vào
gic'yi
Ire.
Triòì hoc hien sinh
cùng
co làe
dòng manh
dòìi Ihanh
niòn
nliAÌ
là
llianh lliiò'u
niòn dò
Ihi
.
Chù nghTa nhAn bàn kr

san
hien dai
liiróng
lai kieh
Ihieh Iham
vong,
Ihù
linh,
nhu càu mò
lin
di doan
Tàc hai cùa càc
Iriòì Ihuyòì
dò càn phài
duae
ngan ehan
va Ioai
bò.
Tuy nhiòn vói linh Ihàn "gan due
khcri
Irong" la cùng càn lìm
IhAy nhùng
yòu
id liop
ly Irong dò: nluìng nhu càu càm xùe,
kliàl
vong
lir
do ehù
tiuan cùa'con ngiriti

cu Ihò' Irong
tiuan hC
vói linh
ngircVi,
vói
Ihò
giói
khàeh quan, tìm hiòu cài chòì dò' hiò'u
Ihòm sir
sdng
Vi
vAy, tiuan diò'm Iriòì hoc Màc
xil vAn
là mòl
hC
thdrg ma, càn
dircrc
dào
sAii
nghiòn
cini,
liòp Ihu
càc kòì
qua
cùa càc trào
lira
phi Mae
xil
co
phò phàn

va
khòng
lliành
kiòìi.
Dóng
Ihói
dAu
lranh_^kJi6ng
khoan
nlurctng
vói nluìng làe hai cùa chùng.
Chi
eó
Iròn
ca so liòp Ihu moi già
Iri
cùa càc Irào hru Iriòì hoc, chùng la mói
co
thò' làm phong phù hiòu biòì
eùa minh
va
vAn dung phàl
Iriòn
càc quan diò'm Iriòì hoc Màc xil vào giài
ipiyòì nluìng vAÌi
dò
Ihcìi
dai
mcìi.
VAn dò triòì hoc vò con

ngircìi
vÀn là mòl dò
lai
dang dói hdi phài
dirofc
liò'p lue di sàu luan giài
dò
dinh hiróng cho su nghiep giào due dào
tao phàl Iriòn
loàn
dien lirng cà nhàn con
ngircìi va
xà hòi loài nguói,
2) Yòu
CÀU
vò nghiòn
cùu
con nguói va dào lao con nguói Irong hoal
dòng ngAn hàng a
nuóe
la
hiCn
nay:
Niróc
la dang Irong
qua
Irinh ehuyòn ddi co chò' hoal dòng cùa
non
kinh
lo'

lir cu chò
lAp
Irung quan
liòu
bao cAp sang
non
kinh
lo'
Ihi Imóng
eó
sir qiiàn
ly cùa Nhà
nude
Iheo dinh hiróng xà hòi chù nghTa (XHCN).
Tròn linh
Ihàn
ddi mói dà
dircrc klu'ti xiróng
lir Dai hòi loàn qudc
lÀn Ihir
VI
eùa Dàng, Dai hòi hìn
Ihir
VII liò'p lue khàng dinh
phuang
lurang:"Tirng
biróc va
dóng bò
mc'r r()ng Ihi Iruóng
hàng liòu dùng, lu

lieu
san xuAÌ, dich vu, Ihi
IrircVng
vdn liòn
IC,
Ihj
Iruóng ngoai hdi, Ihi Inróng
sire
lao
dc)ng phàl Iriòn
càc hinh
Ihùc Ihu
hùt vdn
va
dàm bào ehu
ehuyòn vdn
nlianli,xAy
dung Ihi diò'm Ihj Inróng chùng khoàn khi eó diòu
kien "(I)
Mot
Irong
nhùng
plurctng
hiróng co bàn xAy dirng
va
bào ve Tò
qucì'c
XHCN
ma
Dai hòi VII cùa Dàng

Ihòng
qua, là liòn hành càeh mang
- (1) Vàn
kiònDai
hòi Dàng
lÀn
Ihù
VII
Irang
69
6
XHCN Iròn
ITnh virc
kr
krc'yng
vàn
hoà:"XAy
dirng mòl xà hòi dAn chù, vàn
minh vi
Ieri idi
chAn chinh
va
phAm già con
ngirói"(l).
Con nguói
mài
dò
eó "Irinh dò Iri ihirc, dao dire, Ihò'
lire va IhAm
my ngày càng cao.,.". Con

ngirói dò dà
direte pliAn tàng
là giai
cà'p
còng
nliAn,
giai
cAp
nòng dAn, dòi
ngiì
tri Ihirc Irong dò eó còng nhAn
lànli
ngliò,
nhà kinh doanh eó
lai,
nhà
eiuàii
ly
gie'ii va
càc nhà khoa hoc ky
IhuAt
eó Irinh dò cao.
Dò là nluìng mò hình khai quàt nhAÌ, nhu là muc liòu
lAu dai
eùa
sir nghiciT
xAy
dinig va
dào tao con
ngireti eV nire'tc

la.
Càc
nglij
quyòì liò'p theo cùa Dàng dà
linig bire'i'c
cu
ihò'
hoà mò
hình nòu ra nluìng muc liòu
va
bien phàp
nIiàm:"Bdi
diróng
va
phàl huy
nliAn
lo con
ngireVi
veti kr
càdì
vira là
de)ng lire
vira là muc liòu eùa càeh
mang"(2)
Nlur vay con
ngireti
luòn giù
nie)l
vj Ir! Irung
lAm

Irong
sir
phàp
triòìi
kinh
lò'-xà lic'ìi
là nguón
Ure
quan
Irong
nhAÌ dò' phàl
Iriò^n dà'l
nuóe.
IVong sir
phàl
Iriòn
cùa dal
nirt'tc,
ngan hàng là khAu
dòl
phà là
"dàu
làu"
keo
non kinli lo'di
Iòn. Chinh vi vày, vice quan
lAm
dòn con ngirói, giào
due va
dào tao con

ngireìi
lre)ng hoal dòng ngAn hàng han
lue
nào
hòi,
iihàì
là trong diòu kien
dai lure'tc
dang ehuyòn djeh sang
ect
chò'
ihi
Inróng
eó
sir
quàn ly cùa nhà
niretc nliAÌ
là
Irong
lue chùng la dang dAy lai m()l
bire'i'c:
Sir nghiep
còng nghiep hoà hien dai hoà dAÌ
nire'tc
dang dal
niretc
la
vào giai doan
ma
dóng vdn direte coi là giai phàp cùu

eành
cho
non
kinh
lo.
Giài bài loàn vò
veìn
dang là vAn dò
IheVi
su
ne'tng
hdi, nò Ira (hành men
quan
lani
cua cà chinh phù, cùa càc doanh nghiep
va
dàn
eir,
Giài
direte
bài loàn vò
ve"in
dò, Inrc'te
hòi
phài là nluìng
ngireìi
Irne tiòp làm còng tàc
- (I) Van kien Dai hòi Dàng VII- trang 10
- (2) Vàn
kiCnDai

hòi Dàng
làn tliù VII
Irang 45
lai
chinh, liòn
le
- nluìng con
ngireù
hoal dòng Irong
ITnh vire
dò phài là
nluìng
ngireìi co
kr duy kinh
lo.
Chinh Ihirc liòn cuòc sdng dang dói hói
nluìng cAu
Irà
leti. Vi vAy
xel
cà vò pluretng dien ly
luAn va Ihire
liòn,
nghiòn ciru con
ngueìi
hoal dòng kinh
lo'va
dào lao con
ngireVi
hoal dòng

Irong
linh virc ngàn
hàng ve'ti
ect chò'Ihi
InreVng hien nay vira eó y nghTa
nlur là
sir
dàp irng dói he')i mang linh cà'p hàch, vira
co
y nghTa mang
linh
chiòìi
hretc
lAu
dai.
ìYoug
bdi càuli
nhir
vAy, làe già manh dan dàu la
nghiòn cùu dò
lai:
"May
vAn dò vò con
ngaeVi va
dào lao con nguói Irong
hoal dòng ngàn hàng" nhàm
dal
direte
iihùng
muc liòu

cet
bàn sau dAy:
II/-
MUC
DICH,
NIIIÈM
VU CÙA LUAN VÀN:
LuAn vàn này là mòl ed gang
dire'ti
giàe dò Iriòì hoc lìm hiòu con
ngireìi
Irong
linh
vuc kinh
lo'nói
chung
va
ITnh
virc
hoal dòng ngAn hàng
nói riòng. Tròn
c(t
set
tini
hiòu dò
dira
ra càc liòu
cliuAn lira
chon
va

dào
lao con
ngireVi
veri hoal dòng kinh doanh ngAn hàng
Ireing non
kinh
lo'Ihi
Inreìng e'r
nire'rc
la hien nay
va
manh dan dò xuAÌ mòl sd bien phàp nhàm
dào lao con
ngireri
Irong krerng lai gàn dAy.
Tu
muc
dich
Iròn
luAn
vàn dò ra cho minh ba nhiem vu:
1
)
1 ini
hiòu mot sd dàc
Irirng
cet bàn cùa con
ngaói
Irong hoal
dòng kinh

lo
nói chung
va
con
ngireìi
Irong hoal
de)ng
ngàn hàng nói
riòng.
2)
Nliìn
nhan set
be)
dure trang dào
laei
con
ngireìi
d Inróng Cao ea'p
nghiep vu NgAn hàng (CCNVNH)
tnre'te day va
Trung làm dào lao
va
ngliiòn
ciru
kheia
hoc NgAn hàng
(TFDT&NCKHNH)
hicn nay.
3) Tròn cet set dò dò xuAÌ mot
sei phirong liuóng va

giài phàp eó linh
chAÌ
phirerng
phàp
luAn
vò dào
laei
con
ngireti
Irong hoal dòng ngAn hàng
e'r Vict
nani
hien
nay.
m/-
TÌNII
HÌNH
N(illlF^.N
CUU:
Con ngirói
va
dàu tu
elio
con
ngireìi
luòn luòn
va
bao gió
ciTng
dirae

dal Iòn hàng dàu, là mói quan làm dac
bici
cùa mói qudc
già.
Xung quanh
vAìi
dò con
ngircìi va
dào tao con ngaói dà
dacre
nghiòn ciru khà còng
|ilui
Irong hoal dòng ly
luAn
cùa càc
nae'te
XHCN
Inre'tc day. Càc nhà
Iriòì
hoc Xò viòì (cu) dà nghiòn ciru vAn dò này d
hàu
hòi
càc khia cauli cùa nò. Nói bAt trong sd ho là eàc làe già nlur:
lU
Plclnicdp,
Pliòdolòva,
Bueva,
Xidemskaia,
Kiigan,
Davidovieh V.E

()
Còng hoà dàn chù
Dire co niiiòu
làe già dà
epian lAm
nghiòn cùu
vAÌi
dò này, còng Irinh con
ngirói'ìiluìng
y kiòn
me'ti
vò
mòl
dò
lai
cu
ge'ìm
2
làp
dà direte dich sang liòng
Vici

Ò iiire'te
la ngay
lù
Dai hòi III
và'n
dò con
ngireìi
dà duac nòu Iòn

nlur
me)l vAÌi
dò quan Irong dò' xAy dirng ehù
ngliTa
xà hòi (CNXH),
Tu
sau Dai
lie)i III
dòn nay, dà
co lAÌ
nhiòu làe già quan
lAm
dòn van dò này
vò pluretng dien triòì hoc nlur: Pham Nha
Ciretng,
Lo
Thi, Nguyén Trong
ChuAn,
Tran Còn Nliang
ndi
bai
hetn eà là
diirerng
(rình KX ,07 do giào
su Pham Minh
I lac
làm
dui
nhiem cùng lap thò' han 2()() nhà khoa hoc
Iham

già.
Song do pham vi
va mire
dò
qua
ròng
non
càc còng
Irình dò
ehaa
eó
diéu kien
di sàu vào con
ngireti
Irong lirng ITnh
virc
cu Ihò'. Dac
bici là
hoal dòng ngàn hàng. Hetn Ihò
niìa
nhùng nghiòn cùu
Iròn
cùng ehaa eó
leVi
giài dàp
cue")'i
cimg. Do dò "Con ngirói
va
dào tao con
ngUeìi

Irong hoal
dòng Ngan hàng" là mòl vAn dò
con
rAÌ mói me:, dura eó còng Irinh
nghiòn cùu vò nò mot
cadi day
dù
va
eó he
lhe">ng.
Vi
vAy vice nghiòn
cùu
vAìi
dò này là rAÌ meri mei
va
cùng khòng kem phàn phire lap nhang
se
co
nhiòu y nghTa cà vò phirerng dien ly
luAn va
Ilurc liòn.
IV/-
(JK)1
MAN VA PHAM VI
NCdllLN
CÙU:
Con
iigireri
va

dìxo
lao con ngirói là
vAÌi
dò rAÌ ròng
va liòl
sire phire
laiL
eó
Ihò duerc
dò
cAii
nghiòn cùu
dirói
nhiòu giàc dò khàe nhau.
O
day
dirói
góc nhin cua Iriòì hoc
luàn
vàn chi
lAp Ining
vào nhùng vAn dò cet
bàn nhaì mang linh
cliAÌ
khài
t|uàl
cao là
sir
dinh hue'rng vò mal
phue^ng

phàl")
luan :
- Vò phirerng
dien
ly luàn
cer
si'r:
lù xa
xira,
nhAÌ là
lù
Ihò ky
ihù
XVIII
in'y
lai day ngirói la dà nghiòn cùu nhiòu vò con
ngireìi.
Nhirng
luan
vàn
chi
dò càp dòn nluìng ly Ihuyòì
cer bau
nhAÌ eó già
Irj Irirc
liò'p dòn dò
lai
dà direte xàc dinh vò con nguói va dào lao con
ngiicti
Irong lutai dòng

ngAn hàng. Trong dò làe già
lày
ly Ihuyòì vò con nguói cùa Màc làm
Irung
lAm va
mól sd hoc
lluiyòl khàe
dò bd sung.
- Vò mal
thirc
liòn:
-fVói ihuc
liòn trong
iiiròtc
luàn vàn
dui
yòu nghiòn ciru con
ngireVi
lù giai
doan 1951 (khi Ngan hàng Quóc
già vici nani direrc
Ihành lap) dò'n nay.
-f-
Vói Ilurc liòn
nuerc
ngoài:
liiAn
vàn
xeni
xel vai Irò con

ngireVi va
dàe)
lao con ngirói cua càc
luròtc
phàl iriòn.
V/-
PIIUONG PHAPNGHILN
CÙU:
-
Quali IricI
phirerng phàp luan Màc xit: phirerng phàp bien chirng
duy
vài Iroiig
loàn
be) ctiiig
Irình nghiòn ciru .
-
f)àm bào
sir ihdng nliAÌ
gàn be') chat che giùa nhùng nguyòn li
kinh diòn, kinh
nghiCm tliirc
liòn,
eiuan
diòm
direìng
Idi chinh sàch veti Iri
Ihùc
khoa hoc
liiòn

dai. '
- Dòng
ihcìi
coi
Irong vice
doc long thuat
va kò lliira
nlurng quan
diòm chinh vò plurong
dien
Iriòt hoc dà direte còng bd cùa càc tàc già di
Inre'rc.
Nliicni
vu
dui
yòu cua tàc già là
tini
hiòu phan
(idi
mòl sd kr
kre'tng
Iriòl
hoc vò con
nginri
trong linh
virc
ngan hàng
ma
càc
lai

lieu
khàe chira dò càp.
Tu
dò ed
gang pliàc
hoa mot càeh
Iòni lirejrc
vò con
ngireìi va
dào lao con
ngire'ti
Irong hoal dòng kinh
lo'liòn
le hien nay.
VI/-
NHÙNG DÓNG CiÓP CÙA LUAN VÀN:
- Tir sa phàn lich vò mal li luàn
va
khài
quài
kinh
nghiòni
Ihirc
liòn,
luAii
vàn
sé
góp phàn làm
ló
vai Irò dac

bici
quan
liX)ng
eùa con
ngirtìi Irong
hoal
de)ng
ngàn hàng
va sir nghiCp
dào tao con ngaói
Ire^ng
còng
cu()c deSi
meri hien nay.
- Dira
ra nluìng quan diòm cet bàn nhàm djnh
hire'tng dio viòe
lao ra
mói Inreìng dào tao con
ngireti
, dò xuAÌ nhùng giài phàp chù
yò'u
mang
linh khà thi góp phàn giài bài loàn vò dào lao con ngirói Irong ngành
ngàn hàng hicn nay vira mang linh
llieri sir
cAp bàch vira co y nghTa
ehiò'n
lire
re

lAu
dai.
- Veti kòì
qua
dal
direte,
luàn vàn cùng
ge'ip
phàn làm sàng
tò
Ihòm
cet set li luan
va tliirc
liòn cùa
direìng
ldi:'TAÌ eà
vi
ehiò'n
lirete
con
ngireti
cùa Dàng la".
lYic
già
liy
vong luan vàn này eó Ihò'
direte sir
dung làm (ài lieu
Iham khào Irong càc Inreìng dai hoc, cao dàng, viòli
Klioa htte

ngAn hàng,
1TDT<?<:NCKIÌNH,
Vu td
chire
càn
bei va
dào lao
Ihuòc
ngAn hàng Nhà
nireìc Vici
nani.
B/
NOI DUNG
VA KLT
CAU:
Ngoài phàn
me't
dàu, kòì
luAn,
muc lue
va
danh muc eàe
lai
lieu
Iham
kliiio,
dò
lai direte
kòì cAu thành 2
chirang ,

6
liòì vóT
nhùng nói
dung san:
II
ailfONG
l\
CON
NCJUÒI 'i'IU)N(i IIOAT
DÓNC;
NGÀN
MÀNG
1
TIIIT
I: VAI
NHT Vii
CON
NCUÒI
mONC;
IIOAT
DONO KINH
Tll
I)
Cein ngireìi
là
san
phAm cùa hoàn eành la nhiòn
va
xà hòi
ma

tracie
hòi
là hoàn
eành
kinh (ò :
Xuài
phàl tir tu
lire'rng
con
iigireri
giù vi Iri Irung
lAm
Irong su phàl
Iriòn kinh
lo,
con ngirói là nguón
lire epian
Irong nhAÌ dò' phàl Iriòn dAÌ
nireìc
nhàm phuc vu con
ngireri.
Vi Uri
idi
cùa lirng
ngireìi
lirng lap Ihò'
va
cà xà hòi,
Irong
dò

Ieri idi
eà nhàn là dòng
lire Irirc
liò'p cùa
sir phàl
(riò^n.
Tir
kre'tng coi con ngirói giù vj tri Irung làm cùa cuòc
song
là mòl
Ihành
lini
cùa sa phàl
triòii
vàn minh, vàn hoà loài
ngireVi
trong lich sa ed
dai,
dnili
cao cùa kr kre'tng ed dai vò con
ngireìi direte
phàn ành trong làe
pliAm
" Bàn vò làm hón " cùa
ARISTOTE.
Òng dà
dira
vi Iri linh Ihàn eùa
con
ngu'eìi

dal
Iòn
dinh cao cùa loàn bò sa phàl Iriòn liòn hoà
va sir phàl
Iriòìi Ijcli
sa qua he
Ihdng
càc khài
niem:
Tàm
hón
Ihire
vAI,
lAm hCìn
dòng
vai va lam
hón con
ngireVi.
Ong
dà khang djnh: Con
ngaeti
là dinh
cao cùa sa
phàl
Iriòn kr nhiòn.
ìliói
ky
iiliuc lurng
thò' ky
XIV-XVI

SCN, con ngaói
direte
xàe djnh
là trung
lAni
cùa
sir
phàl Iriòn khoa hoc
va
nghe
lluiAt,
Nhùng dàu
lìdi
con
ngireri dal dirae Irong
cuòc sdng direte
vAI
chAÌ
heià
(hành
IhÀn lactng
nghe
lliual
kiòu Kim kr
lliàp
Ai cAp, kiò'u dòn Àngeo
(Càm-pu-chia),
kiò'u
chùa
Mòl

còl(Viel
nani
).,. dà
cliinig
minh
dio
diòu dò.
CNTB ra deri
va
phàl Iriòn, meit mal
cliAÌu diri
nhùng dòm
dai
trung
co
leìi
lam
va mii mjl dira
con
ngireri
Iòn Irinh de) vàn minh; mal
khàe
chinh
CNÌÌ:Ì
lày Ieri
idi
deing
lire
cà
iiliAn

làm pluretng
lien
phàl Iriòn
non
vàn minh
nliAn letai non
CNTB chi giài phóng
direte me)t
bò phAn nhAn
Ioai
nlu) iihoi nlur nhòiii
G7 ngày
hòni
nay,
con
lai
Ihi
day nhàn Ioai
xueì'ng letai
Irung bình kem,
va
dai bei phAn khòng
Iheiàl
khdi nghèo nàn,
lac hau, làm
Ihan
suy dinh
direìiig,
lai
nguyòn can kiet mói

Iraeing
ò
nlùòm
nang nò
va mài
cAn bang sinh
ihài
.
Màc dà nhin
Ihà'y xii
Ihò dò
iiliAn
Ioai dau
klid
vi CNTB, nhang
iihAii
Ioai
ciiug rat
dau khd vi khòng
co CN1Ì3
, beri vi nluìng con gió Irai
mùa,
be'ti làn
dir
xà hòi
ciì
niu keo chùng
la.
CN1Ì3
dal con ngirói vào vj

Iri
nhAn quyòn, con ngirói
ducere sei'ng
Irong vóng tay nhà niróc phàp
epiyòn,
màc dù dò là phàp quyòn (a
san.
Tuyòn ngòn niróc My nàm
1776
khàng djnh: moi
ngireti
sinh ra
Iraóe hot
phài
co epiyòn
sdng,
tpiyòn
dAn chù
va
bình dàng Bàe Ho Irong bàn
khai sinh
deie
lap cho
nire'tc Vici nani
cùng
luyòn
bd quyòn
direte
sdng,
direte

dòc lap
la
do cùa con
ngireti Vici nani
"TAÌ eà moi ngirói sinh ra dòu
co
quyòn bình dang. Tao hoà
dio
ho nhùng quyòn khòng ai eó
Ihò
xam
pham
diroc;
Irong nluìng quyòn Ay eó quyòn direte sdng, quyòn
tir
do va
quyòn
iiuru
càu hanh
pliù.e"(lricli
luyòn ngòn dòc
lAp).
Traete lue
ra di,
Ngireii
dà dành phàn dàu Irong di
cliùc
dò nói vò con
ngaói.Dàu
liòn là

còng
vice
dòi veti con
ngireti f
Bòi diróng Ihò
he
càeh mang
elio
deii sau là
ineit
vice rAÌ
eiuaii Irong va rat
càn
lliiòì
(
Irich
di ehùe cùa Chù lich Ho
Chi
Minh)
Tu
nluìng ngày khai sinh ra
dai nireic
cho dòn nay, dAn toc
Viel
nani
dà dàu Iranh khòng
mei
me')i
vi
deie

lAp
kr do eùa Td quei'e, vi hanh
pluic elio
muòn
ngireii.
Con
iigireii
nói chung
va
con
ngireti Vici nani
nói riòng là
san
phAm
cua eàc quan he xà hòi, là
san pIiAm
cùa
Ijch
sa, hoàn
eành va
mói
Inretng seing tao
non pliAm
hanh
nliAn cadi
cùa con
ngireii.
Mal khàe con
ngireii
luòn luòn là

dui
nhàn cùa Ijch sa, con
ngircti
làm
non Ijch
su.
Vi
Ihò,
mòl dàn
lòc,
mòl t|uci'c
già iiiiidn plión llijnh
Inreic
hòi
phài co ehiò'n
luetc
phàl
Iriòii
con
ngireVi,
vi hanh
pliùc
cùa con ngaeti vi
sir
phàl triò'n la
do
leiàn
dien cho ce)n
ngireii.
ÌVong luyòn ngòn còng

san
eó viòi: Muc
13
dich
dà'u
Iranh là dò giài phóng con
ngireii
làm cho con ngirói
dae;e
phàl
Iriò'n
mòl càeh
ludo
loàn dien,
liete
Ihuyòì Màc
Li^nin
dà
idng
kòì Ijch sa phàl Iriò'n cùa nhàn Ioai
(ìm nguyòn nhAn ceii nguón cer bàn
lire liretng
Ihei'ng In con
ngireti,
làm
dio
c:on
ngireti
phài plùò'n
diCn

meo mò, phài
chiù lo
lliuòc,
chiù
nò le
san
phAm do chinh minh làm ra, do eó sa chiò'm
liiìu
kr nhAn vò la
liòu
san
xuAÌ "con ngirói se làch
klie')i
thò gieii dòng vAt khi
chAm diri cuóe
dua Iranh cùa kìng cà nhàn dò' sinh tón. Nguyòn nhAn là
viòc
con ngaeti
bj chinh càc kr lieu
san xuAÌ
nò djeh.
Ngireii
la chi eó thò' giài pheing con
ngireiì bang càdì
dem lai cho
nidi
cà nhAn cài khà nàng phàl Iriò'n loàn
dien
va
Ihò'

hie^n lai
cà nàng khiò'u cùa ho vò
thò'
chAÌ cùng nha vò linh
Ihàn khi xà hòi Ihirc
sir
nàm
lAy
quyòn
lire
chi phdi
san xuAÌ
"(1)
Màc
va
Àng ghen dòu Ihdng nhAÌ ràng:"Chò dei sa
hiìu
hien
Ihói,
chò dò kr
san
là biòu hien eudi cùng
va
hoàn bi
nhAÌ
eùa
phaong
thùe
san
xuAÌ chiòin

liiìu dira
Iròn nhùng cer
so
ddi
kJiàng
giai cà'p, tròn ca sa
nhùng ngirói này
b()c
kit nlurng
ngireti
kia theo y nghTa dò, nhùng ngaói
còng
san
eó
ihò'
Iòni
làt li
luAn
cùa minh thành còng ihirc duy nhài nay
là: Xoà bó
chò
dò kr
hiìu"(2)
Dirc'ti
CNTB dò phuc vu cho
long
(ham lam, hàm làm giàu cùa
giai cà'p kr
san,
con

ngireti
bj coi là pluretng lien còng cu làm giàu cho
giai cAp (a
san.
Tlieo
Àngghen "Vi
long (ho
bao dà
là
dòng
lire
cùa
non
vàn minh (ù ngày dÀu cùa nò
dio
dòn
lAn
ngày nay, eùa cài; cùa cài va
cùa cài
lura,
eùa cài khòng phài cho xà hòi
ma
eùa eà nhAn riòng biet
dàng
ihiretng
hai dò là muc dich duy nhài eùa quyòì dinh eùa nò. Moi
liò'n
bei trong
san xuAÌ
ddng (heii là mòl

Ihoài
bò Irong
linh eành
eùa giai
(1) Lich su (a kreVng kinh
lo-NXBKHGD
phàn 2
lAp III
Irang
100-110.
(2) Màc Àngghen luyò'n
lAp
-NXB Sa
lliAl-Hà nói
1980 Irang 550-562).
1/J
cAp bj àp birc
( 1
)
Neil con ngaeti là
san
phAm cùa hoàn eành thi cài chù yò'u làm
non
hoàn eành xà hòi, hinh Ihành
non
nhAn càeh con ngaeti là hoàn eành kinh
lo'.
Beti
vi
: "Moi quan he xà heii dòu

bài
ngudn
tu
quan he
vai
chài eùa
deii sei'ng, Nhùng quan he xà hòi ge)i là "xà hòi eeing dan" ràng càn phài
lim co
cAu
cùa xà heii còng dàn trong chinh lù Kinh tò'hoe" (2)
Do vAy hoal dòng kiuh
lo'
là nhàn tei' ehù yò'u
nhAÌ
hình Ihành nhAn
càeh con ngaeti. Hoal deing kinh
lo
là nói dung ca bàn cùa hoal dòng
cetn
ngirói. Beri vi: "Inreic hòi con
iigucìi
càn phài àn, udng,
ò va
mac. tracie
khi
co
Ihò lo
dòii chuycii
làm chinh
Irj,

khoa
hcte,
nghe
thuAl,
Iòn
giào "
(3).
Chinh nhu càu kinh tò' leti ich kinh
lo'
là hoàn eành
se") mot bài
con
ngircii
phài làm chinh Iri, phài eó càc Ihù doan veii nhau, phài eò nhàn
càeh vi kinh
lo.
Tu
thò' ky
ihù XVIII
nhà kinh
lo'chinh Iri
hoc ed
diò'n
Adam
Smil
dà càn
cu
vào mei'i liòn he giùa hoàn eành kinh
lo'
va hoal dòng cùa con ngaeti,

ma
khàng djnh: Vai
Irò
eùa con ngaeti
IreMig
hoal dòng kinh tò -
Iheo
òng:
1-
TreMig
kinh
lo'
kheing eó con ngaeti nói chung
ma
ehi eò con
ngaeii kinh
lo'
(kinh
lo'
hàng heia). Con ngaeti kinh tò' Inreic hòi là con
ngaeiì co
nhu cÀu, nhu
cÀu
vò han, do dei he; eò dòng
lire
kinh tò'
kJiàc
xa
veii
ceni ngucti

mòng muòi, con ngaeii la cung
lircAp.
2-
Con ngaeti kinh
locò
muc dich trao ddi
dò'
dal
le^ri
nhuan
lei'i
da.
(1) Màc-Àngghen loàn lap -
lAp
16 NXBST HN
1978 Ir
132 - 152,
(2) Màc-Àngghen luyò'n lap - NXBST HN 1978
Ir
13 - 14.
(1) Màc-Àngghen luyòn
lAp -
làp 2 NXBST HN
1971 Ir
198
15
Ceing Ihirc vàn
eleing
cùa ho là
T-H-T

chù kheing phài
làH-T-H'.
Veii dàc
linh dò ho mua nhiòu hern bàn, mua tracie bàn sau, mua bàn dò'
kiò'm
leii.
Muc dich là già Irj chù khòng phài già
Irj su
dung.
3-
I>oài
ngirói là mòl thiòn lureing
Irao
ddi: trao ddi veii thiòn nhiòn,
(rao ddi vói nhau.
Tluieic
linh trao ddi này làm cho con ngaeti
Iret
(hành
ngireii
kinh
lo,
4-
Con ngirói kinh tò Inreic
hòi
hành deing
vi
cà nhAn,
Iretng
khi

Iheo dudi leti ich cà nhAn ho vò
linh
dà Ihirc hien luòn cài
\a\
ich còng
dóng, xà hòi leii hetn cà khi anh la eó y
Ihùc
phuc vu cho còng
eldng.
5-
Con
ngireti
kinh
tò'direte
hoal dòng trong
tir
do
co linh tir
nhiòn,
nlurng lai bj "
Irai
la la nhiòn" bj "bàn
lay
vò hinh " la phàl chi phdi . Do
vày Ieri ich cà nhàn luòn direte gàn liòn veii leti ich xà hói, còng ddng
ma
khòng càn bàn lay nhà nireic can
Ihiep
vào.
6- Con ngirói kinh

lo'là
con ngaeii dàm
chA'p
nhAn eanh Iranh,
hì'y
kr do cauli iranh làm mòi Inretng
song.
7-
Con
ngireti
kinh
lo'eó
leti
idi
ró ràng
va
luòn chù y dò'n
\o\
ich
cùa
ngiieii
khàe,
bài ngireti
khàe phài phuc vu
minh
bang càeh chù y dòn
Inreic hòi là leti
idi
cùa
ngireii

khàe. Adam Smil cho ràng " Anh la se
nlianh cheiiig dal direte
muc dich cùa minh nòu nlur anh la ehù y
(ói sir
ich
ky cùa deing Ioai
va
biòì chi
dio
ho biòì
hei
làm
elio
anh la cài ma anh la
dói hdi e'r ho chi vi
Ieri
ich cà nhàn cùa riòng he.)
ma
Ihòi,
Hày dua cho lòi
cài
ma
lòi càn, cein anh se nhAn cài
ma
anh càn
Chùng
la ehó
de;i dire^fc
bua
cetm

Irira,
khòng phài lù làm
long
hào
hiCp
cùa òng
tlie^
làm bành mi,
òng chù quàn bia, òng chù
liieu thjl ma
lir vice càc eing ehù dò dà eó dù
leti
ich cà
nliAn
hay
ehaa?
Chùng la ehù y dòn kheing phài King nhàn dao
eùa he.)
ma
dui y (eii su ich ky cùa ho. Phài biòì nói veii ho khòng phài
vi
nhu càu cùa chùng la
ma
nói vi nluìng mòn leti cùa
liei"
(1)
(l)Càe
Iute
Ihuyòì kinh (ò NXBTheing kò
HN|I995lr

69 Mai Ngoc Tirang.
16
2/
-
Cein
ngirói là ehù
(ho'
cùa
Ijch
sa, chù
(ho'
koiig
kinh
to':
Klii
loài
iigireri
xuài hicn
llii lie)al
dòng kinh tò
dai.
liòn cùa con
ngirói là chiò'm
liiìii lAy san pliAm
cùa la nhiòn dò'
tlioà
man nhu càu sdng
cùa con ngirói; Su
chiòìii luìu lue
dàu vói còng cu qua

Ihò
set, veii
hiò^u
biòì (a nhiòn
epià
il
eù non
nàng suAÌ lao dòng
qua
lliAp,
do \Ay con ngaeii
lue
này khòng làm chù
direrc
kr nhiòn, xà hòi
va
làm chù direte bàn IhAn
minh.
Nhang con
ngireii
dàn dàn eó y Ihirc
viretn non
làm
chj
la nhiòn,
làm dui xà hòi.
va
làm dui càc
eiuaii
he kinh tò' lù

(hà'p
dò'n cao qua càc
Iheii
ky tir clùòiu
luru
nò
le,
plietng
kiòn
va
dòn khi CNTB ra deii thi giai
ea'p kr
san
dà
liy
sinh hanh phùc con ngaeii dò làm giàu. Con ngirói
dae;tc
coi là pluretng
lien,
còng cu, là cài mày
san
xuài ra leti nhuan
idi
da cho
nhà Tu bàn. Dò là liuti ky
lidi luy
nguyòn
Ihùy.
CNTB dà ra dói
IhA'm

day mali va
bùn nhet
dòii
tan càc ló chAn long. CNTB
ihèm khài
leti nhuAn
nlur chei
seii llièm
meii.
Kòì
tpià
là lao dòng cùa con ngaeii làm (ha hoà con ngaeti, lao dòng
qua
kliir theiiig
Irj lao deing seing.
Trong
llicìi
dai ngay nay do
lire
lactng
san
xuài phàl Iriò'n nha vù bào .
Càeh
mang khoa hoc
va
còng nghe dà daa lai mòl nàng suAÌ
laet
dòng
cao,
linh

Ihò
bài bue^)e
CNTB
co ehiò'n liretc dira
vào con ngaói,
tu ce^n
ngaeii
ma
làm giàu
elio
giai cAp kr
san.
Nire'tc
NliAI
nghèo vò
lai
nguyòn
klioàng
san,
nhang
niretc
NhAt giàu vò con ngirói, nireic Nhat dà biòì phàl
huy cao dò nhAn
id
con ngirói
dò
làm giàu. Ngaeii
Nhal
dà làm
non

cAu
cluiyen
thàn ky cùa Nhat bàn dac
bici
1950-1973 dò là mòl minh ehùng:
Con ngaeii luòn
viretn Iòn
làm dui
lutàn
eành, làm chù
kiph
(ò xà hòi. Sau
khi
lluia Iran
ehi 5 nàm 1945
-1951 ma ngireii NliAI
dà khói phuc
dae^te
kinh
lo'.
Sau dò
co leic
dò
làng
Inre'tng lù 8 dòn 10,8% nàm. Trong klù dò
d My là 2,9;
Anh
là 2,4; Phàp là 4,6
GDP
niretc

NhAl nàniJ9X3_so
vói
17
Iji:
,
,-r.'
V.,
\^
Ll/'AÌ
nàm
1950
làng
non
20 làn; ngoai llurctng làng 25 làn .
Tu
nàm 1950 dòn
1971
xuài
kliAii
làng 30 làn . Nguyòn nhAn sd
meil
cùa sa làng Inretng Iròn
là biòì phàl huy nhàn
id
cùa con ngaeii .
Ngày nay
Dire va
càc nae'rc Bàe Àu
Iheo
Ihuyòì

kinh
lo'
Ihi
Iraóng
-
xà hòi, dò cao nhàn
id
con ngirói. Ho eó muc liòu làm
elio
dAÌ naeie
Ihjnh
viretng ,
con ngaeii
direrc
luretng hanh pluic
va
dàn dui , Ho dà nói ràng:
hai muc liòu dò xcm ra nluìng ngirói Còng
san
cùng
Ihèm nuidn
làm. VAn
dò là et
dio
con
ngircii
nào
direrc
lure'rng hanh phùc
va

dAn chù
.Se
khòng
eó dAn chù bình dàng
va
hanh phùc direte khi chi eó 10% dAn sd nhang
lai chiòiu teii 86%
idng
ed
phiò'u.
Irai
phiò'u, liòn (iòi kiem, càc bài dòng
san va
càc khoàn
lai
chinh khàe. Tàng
Icip "chòp
bu"
chiò'm 0,5% dAn sd
nlurng
nani leii
45% sd
lai san
trong khi 90% dàn My kheing eò
lai
san
chinh
tliuàn
luy"(l )
"Nòii

so mire
lang
lactng cùa
ngircii
lao dòng
va mire
làng leti nhuan
Irong
klioàng
Iheri
gian lù nàm
1978-1984 Ihi
ly le liòn
liretng
giàm xudng
10%
Irong klù leti nhuan ròng cùa 400 ngaeii My làng
veil
28% "(2)
VAÌi
dò là CNTB eó dò cao nhàn
id
con ngirói,
co lAn
dung
sue
manh cùa con
iigireti
dò làm giàu
dio

giai cà'p kr
san,
làm biò'n ddi ky
nàng lao deing cùa con
ngireii
lù lao dòng chAn lay
ehuyò'n
dai bò phan
sang lao dòng tri lue nlur
e'tTliuy
diòn
va
meil sd nireic kr bàn
khàe.
Nói con ngaeti làm dui
qua
Irình kinh
lo'nhir
làm ehù cùa cài, làm
dui càc
qua
Irinh kinh lò'-xà hòi, CNTB
chi Ihirc liiòn
sa làm chù dò eho
mòl sei'
iigireii va mòl
sd il inreic giàu eó
ma
(hòi,
con

dai bò phAn ngaeii
nghèo
va
lurete nghèo lai bi
day
vò phia con net, net nàn ehòng chat
khòng Irà direte net.
Nlióm
G7 dà
bay
ra càc cAu lac bei nlur: cAu lac bò
Pa-ri, càu lac bò LuAn dòn eùa càc dui net dò xù lòi càc con
ne;t
eò linh
(I),
(2) Tluing lin ly
luAn
sd 12 /199() Irang 45,46
18
loàn càu
ma
Ihòi.
Tom
lai:
Kliòng
Ihò eó sa bình dàng dAn ehù nào hòi khi
mot
sd il
ngireii
chiò'm

qua
nhiòu cùa cài trc't Ihành chù net cùa cà
Ihò'giói;
klii
mòl
sd ngaói khàe lai dang
qua
nghèo khd phài chju eành suy dinh daóng,
khò
mài va
khòng
co
cerni àn ào
màc Klii
nhiòu ngaeii d My
va
nhiòu
neri khàe tròn Ihò giói dang hi
hùiig tir
hào
co meil
xà heii Irung
kru,
eò
mòl tàng Icip Irung kru ngày mòl
lein.
Klii con
làm Tdng ihdng naeie Phàp,
eing PhràngxoaMilcrràng dà luyòn bd rài budn
pliiòn

là: làng lóp nghèo
khd Ihù kr dà xuài hien
ó
càc nireic kr bàn phàl Iriò'n (làng
leip Ihù
la là
tàng Icip
direii
mire nghèo khd).
Con
liòu ban ngAn sàch eùa
Quele
hòi My
luyòn bd: Vào nhùng nàm 80 cùa Ihò ky này hd sAu ngàn càeh giùa ngaói
giàu
va ngireii
nghèo ngày mot sàu
va
ròng ra.
Tròll
day
là chira kò khi Ihi Iraeing kr bàn md ròng Ihành
Ihj
Iraóng
qudc
lo'hoà,
vai
Irò
càc Còng ly xuyòn quei'e
già

dà
ehuyòn
lai
sir
ò nhìòm
mòi tnreing, sa dói
tu
càc nire'tc G7 sang
thò'gieii
thir ba va
Ihu
hùt chat
xàm, nguyòn lieu rè, lao deing re cùa càc niróc này làm giàu
dio
chinh
e.]U(ic.
Vày khi nói con
ngircii
là ehù Ihò cùa
Ijch sir
là nói con nguói nào
trong nhàn Ioai. Dò quyòì khòng phài là con ngaeii nói chung ma chi là
con ngaeii eùa giai cà'p Ihdng In dang càm quyòn,
con
con ngaeii trong
dai bò phAn quàn chùng
thi
bj nghèo khd.
Trình dò
cetn

ngaeii làm chù kinh
lo'luy ihuòc
vào hai yò'u
id:
Mòl là: Trình dò phàl
Iriòii kheia heie
ky
IhuAl
cùa con
nguòi,
eùa
Iheii dai .
Hai
là:
Mdi quan
ho
xà heii Irong dò con ngaeii dang hành dòng.
CNTB
hiòn
dai ngày nay dà eó
Ihira
yò'u
id
càeh mang khoa hoc
ky
Ihual
dò' giài phóng con
ngireii,
dò'
biòii

con ngaeii ihành ehù
Ihé'
cùa
Ijch
su, dui
Ihò'
kinh
lo.
Trong cuein: "Meit
ihò
giói khòng thò'
ehà'p
nhAn
19
direte "
Net-rò-hay-Mòng
dà chi ró: vói nàng
suAÌ
lao dòng ngày nay che)
phep con
iigireii
mòl ngày chi làm vice 6 giei; mòl luàn chi làm
vice
4
ngày,
con
lai là Iheii gian nhàn
idi
dò' hoc
lAp,

Irao ddi lay nghò
(hi
se
khòng eó sa
ihài ngli òp
nlur ngày
liòni
nay. Vò mal xà hòi nhùng nàm
gàn
day
do sa phàl
triè'ii qua
manh cùa
lire liretng san
xuài
ma
CNTB
co
sir
la
thieli
nglii,
kr diòu chinh vò kr
san va
luìu
s;in
vò set
hiìu,
vò Irung
luu

hoà. vò nhà niretc phùc leti vò ed [)hàn hoà Nlurng nhùng diòu chinh
dò chi là dò' nhàm bào ve Ieri
idi tir
san,
nhàm keo
dai
sa Ihei'ng tri
va
phàl
triòìi ciia
CNTB chù khòng nhàm giài phóng con ngirói, hoac chi giài
|)hóiig
mòl bei phAn il e')i( chi 7
lurcic
G7)
con
lai phàn dòng dAn sd Ihò'
giói VÀn phài sdng trong khò
khan
khd
ciré ma
Ihòi.
CJ
nire'tc la con ngirói
Vici nani
trong nói dung kinh
lo'dà
direte
Ditng
la vàn dung nlur sau:

ì
hù nhài: Ta chon con diróng phàl Iriò'n
non
kinh
lo'
nhiòu Ihành
phàn theo dinh hire'tng XHCN
day
khò khan và
Ihù lliàch hetn
nhiòu so veii
con
diretng dò elio
kr phàl di
Iòn
TBCN.
Nhirng
dò là con
direing
di dòn
giài pheing con ngaeii
lliAl
su,
Irànli beri
nlurng dau
kliei ma
nhAn
ktai
phài
chju dang do CNTB dem lai.

Cei
meil
sei
ngircVi iióiig
veii và lieti
luti
suy
ngliT
ràng: Hày
elio
chùng tói direte
beie leii
nlur
CNÌ13
thi chùng lòi cùng sung saeing hetn
nhiòu làn so veti con
direing
dòc làp XHCN
ma
deii sdng qua khò
kliàn.
Ho khòng hiòu ràng: dò
co
deti
seiiig
cao nlur hicn nay eùa mòl bò phàn
"dAn chùng" CNTB dà eó bò
day
hàng
Irà^m

nàm phàl
Iriòii.
Do vay
CNTB dang chiòm
giù
dai bò
pliAn
linh hoa
cliAÌ
xàm cùa nhAn
Ioai.
Hày
doc
vi sac)
My giàu cùa Misen
Alber
se IhAy:
- Mang
lireii
dòc quyòn cùa Còng ly xuyòn qudc
già
kin hàu
kJiàp
trai dAÌ.
20
-
Lire hremg
khoa
h(,)c
ky

ihiiAt
do so nhAÌ Ihò gieii veii Irình dò xà
hòi hoà
nhir vAy
cho
iihèp
chùng la
co
ihò'
cài
ihiCn
mùe sdng
meil
bò
phàn còng nhàn
eiiù
lòc
giAu
sang. diòu dò khòng
co
gì la.
ihù hai: Dàng và nhà
luròtc
la
hiòii
rAÌ ró: chi eó Irinh dò phàl Iriòii
kinh
lo'cao,
meri
eó Irinh dò vàn hoà xà heii cao direte.

Khi nàng suaì lao deing cua la
con epià Ihàp
kem,
ma
dói
lidi
eó
mire
sdng cao nlur CN
TB
thi dò là diòu khòng
tireViig.
ihù ba: Nhung Dàng la dà khàng djnh: veii muc
dich
giài phóng
ce)n
ngueii,
chùng la
co thò dira
con ngirói
Vici nani
kìng bircie làm chù
thiòn nhiòn. làm chù xà hói. ilurc
sir
ihành chù nhan
dai
nireic, dòc lap la
do.
hanh phùc.
Diing

la cho ràng: Irong diòu kien
non
kinh
lo
me't: Càc
nireic
co
phu
lliueic
vào nhau. la eó
pliu lliueic
vào nireic ngoài, nlurng
kheing le
lluieic.
Ta hoà nhap vào còng deing nhang kheing hoà tan. Dò là
meil sa
lua
chon
tu'
nhàn ló con
ngireii
,
vi
con ngirói
ma lira
chon.
Vàn kien Dai hòi III cua
D;ing
Lao dòng
Vici nani

(nàm 1960) dà
khàng djnh: con nguói là vòn
epn'
nliàì
Sa
nghiep
giào due cùa chùng
ta
p\vÀ\
iìói
diróng
Ilio
he
Ire
ihành nluìng con
ngireii
lao dòng làm ehù
dai
nireic,
co
giàc
iigó
XHCN.
co
vàn hoà và ky Ihual, eò
sire
khoè, nluìng
ngueii phàl Iriòn loàn dien dò' xày dang xà hòi mói, ddng
tlicii
phài phuc

vu dàc lue
dio viejc
dào lao càn bó xay dang kinh
to'
và vàn hoà XHCN
và vice nàng cao khòng
nguìig
Irình dò vàn hoà cùa nhàn dAn lao dòng.
Dai hòi IV cua DCSVN
(1977) dira
ra
luAn
diò'm giào due, hinh
Ihành và phàl Iriòn con ngirói mói: xay dang
chò'dò
xà hòi meii.
Non
kinh
lo
meii phài di liòn veti xày dung con ngirói meii. Dò là con ngirói làm chù
ni
uh
làp Ihò làm
dui
kr nhiòn, làm
dui
xà heii và làm chù bàn Ihan
ni
Dai hòi V DCSVN
(I9K2)

liòp lue khàng djnh: dAy manh còng
I
juòc
xay dung
non
vàn hoà
iiuii
và con ngirói mói,
bàin llial sài
yòu càu
:àeli
mang và
pini
hop vói khà nàng kinh
lo.
Dai hòi
VI
cùa DCSVN
(1986)
dna ra
direing Idi
ddi meii dai naeie,
dàc
bici
nhàn manh vai Irò
eiuaii
Irong cùa nhàn td con ngirói, phàl huy
yò'u
tdcoii
ngirói, gàn phàl Iriòn kinh

lo'vói
phàl Iriòii xà
hòi,
lày phuc vu
con ngaeii lam muc dich cao
nhài
cùa moi
hoal
dòng lày sa
cpian
làm
dùn
con
ngireti
va
ihài
dò Iòn trong
lAii
nhau làm
mot
liòu chuàn dao dire
Irong moi hoal dóng kinh
lo',
van hoà. xà hòi.
ÌYong
càc
iiliAni
chài con
ngirói. dàc
bici

nhàn manh
sire
sàng lao,
lai
nàng,
nhici
linh lao dòng và
nàng suàì lao
dòug,
vice làm,
Ihu
nhap,
Irai
kr ky
cirerng
Iòn
Uong
và bào
dàm eàe quyòn còng dàn.
1
lòi nghj dai
biòii
loàn qudc giùa
nhiem
ky khoà VII (1994) dà daa
ra kr kre'tng chi dao xuyòn
siuil ci\c
chù Inretng, chinh sàch cua Dàng và
Nhà
iiiróc

vò càc linh
virc
vàn hoà xà hòi là : Chàm sòc , bdi daóng và
phàl huy nhàn lei con
ngireii
veti
tir eàcli
vira là deing
lire
vira là muc liòu
cua
càdì
mang.
HÒI
Ughi làn
Ihù
kr BCIITW khoà VII DCSVN dà khàng dinh;
nhiem
vii
xày dung con
nguoi
vò
Iri
lue, dao dire,
linh
càm, leii
sciiig
cei
nhàn
càdì leii

dep. ce') bau linh vung vàng
iigang
lam
sir nghiep
deii meii
vi dàn giàu nireic manh xà hòi vàn minh.
Bàe Ho kinh yòu cùa chùng la llure'tng nói ràng:
"iiiudn
xày dang
CNXH Inre'tc
hòi
càn eó nluìng con ngueii XHCN (1),
vi leti
ich
niireii
nàm
Ihi
phài
Iróiig
cày, vi loi
idi
tram nàm
lliì
phài
Irdng
ngueii".(2)
"non
song Vici nani
eó
Ire'r non

lucri dep hay khòng, dàn lòc
VìCt
nam
co
bire're
leii
dai vinli
quang
dò sànli
vai veii càc
eircing epieic nani
chau hay
khòng, chinh là nhir
mot itliàn le'tn
e'r còng hoc
lAp
cùa càc
em".(3)
-
(1 ) Hd chi Minh loàn làp NXB
Su ihàl
1989 trang 63
- (2)
Ho
chi Minh loàn lap NXB Sa
tliàl 1989
trang
180
-(3) Ho chi
r/iinh

Ioan
lap NXB Su
ihàl 1989
Irang
1
1
•)0
Tir nluìng dàn
chinig Iròn day
eó
lliò"
khàng dinh ràng: Trong
sueii
Ihói ky
lành
dao dai nireic, Dàng và Bàe \\n rAÌ dui y lòi nhAn
id
con
ngaeii, eoi con
ngireti
vira là
niiic
liòu vùa là dòng
lire
cùa sa phàl Iriòn
kinh
lo'
xà hòi.
ìiiy
nhiòn Irong vóng nàm

niireri nani
kò' lù ngày khai sinh ra nireic
I
Vici
nam
dCin
ehu còng hoà, con
ngire'ri Vici nani
dà
Inli
qua bao
ihàiig
Iràni lidi
sa.
Trong cer chò
kò'hoach
hoà làp Irung quan liòu bao càp, con ngueii
Vici
nam
Ircr non llui
dòng.
qiien
y lai, làm
iheo lenh
cà'p Iròn, luàn theo
càc chi liòu
kò
hoach nhà
luròrc.
Khi ày con ngaeii

Vici
nam sei'ng
tretng
meil cet
chò'ma
mòl
ngireii
lo
elio Iràm
ngireii:
lo àn
gì?
udng gì? mac gì ?
di lai bang pluretng lien gi?
Con Iràm ngireti Ihi
lai y lai, khoanh lay
ngdi
che'r
cà'p
Iròn
ban cho cài gì dùng
Ihù
dò. Ai khòng dùng cùng khòng
direte dem bàn, mua bàn là eó leii.
Tlieiì
bao ea'p, dàu vào nhà nireic lo, dàu
ra
(san piiàm)
be') vào nhà kho càc nhà mày chi cein
ihu

deing
san
xuài
già
còng
Ilice)
chi dao lù xa, Tròn
ihì
: - Gìao gi làm này , chi dAu dành
day,
eó gi làm nà'y
, hot
rói ngdi day !
Direii
thi : -
Ilòì
liòn
xiii
tròn, hòi hàng xin cAp,
idn
(hai khòng hay, lo
lai
khòng
cliju.
Kòl qua
cer chò' bao càp
biòìi
con ngaeii
tu ngireii
nòng dàn d nòng

thòn dòn càn bò e'r Ihành phd chi là "con gà còng nghiep" direte
ngircii
la
cung càp
day
dù. Nò khàe xa ve'ti cet chò Ihj Iraeing dào tao ra nhùng con
gà linh
kliòn,
lirng
trai
và làn Iòn veii
cueie
sdng dò'
lini
beii thùe àn.
Bay
gió
ihay
ló thi
Irànli ,
leti àn ló chju
non epià
Irình san xuài phai gàn chat
veti Ihi tnretng. Do vày
ngireii
liòu dùng, Ihj Iraeing quyòì djnh dàu vào ,
dàu ra cùa
qua
Irinh
san

xuài kinh doanh.
Bire'tc
sang liuti ky ddi mói kinh
lo,
con ngueii
Vici
nam dà eó
nlurng bire'rc
Ihay ddi dàng kò, eó bacie liòn mau le, xàm
iihAp
sAu vào co
23