Phát triển hệ quản trị quan hệ khách hàng của doanh nghiệp dựa trên mô hình UML

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ






PHAN CHÍ HIẾU

PHÁT TRIỂN HỆ QUẢN TRỊ
QUAN HỆ KHÁCH HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP
DỰA TRÊN MÔ HÌNH UML






LUẬN VĂN THẠC SĨ











HÀ NỘI – 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ

PHAN CHÍ HIẾU




PHÁT TRIỂN HỆ QUẢN TRỊ
QUAN HỆ KHÁCH HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP
DỰA TRÊN MÔ HÌNH UML


Ngành: Công nghệ thông tin
Chuyên ngành: Công nghệ phần mềm
Mã số: 60 48 10


LUẬN VĂN THẠC SĨ









HÀ NỘI – 2009

1


MỤC LỤC
 0
 6
 7
CH 9
 9
1.1. Khái nim mô hình hóa phn mm 9
1.2. Phng pháp và các ngôn ng mô hình hoá 10
1.3. Các bc ca tin trình phát trin phn mm 11
c trng tin trình phát trin phn mm hi tng 12
1.4.1. Ca s du khin toàn b quá trình phát trin 12
1.4.2. Quá trình phát trin ly kin trúc làm trung tâm 13
1.4.3. Tin trình phát trin là quá trình ln 14
ng mô hình 15
 17
2.1. Khái nim UML 17
 17
2.1.2. Ma UML[1] 17
2.1.3. Quy trình phát trin phn mm hp nht 17
n phát trin phn mm 18
n nghiên cu s b 18
n phân tích 18
n thit k 19
n lp trình 19
2.2.5. Kim th 19
2.3. Cu trúc thành phn ca UML 20
2.3.1. Các khung nhìn 21

2.3.2. Các phn t ca mô hình 22
2.3.3. Các mi quan h 24
2.3.4. Các bi 24
CH26
 26
1.1. CRM trong h thng qun lý ca doanh nghip 26

2


1.2. Hin trng CRM  Vit Nam 28
1.3. Mô hình h thng CRM 29
1.3.1. Mô hình CRM 29
 32
a CRM 34
1.4. Các cha CRM 36
1.4.1. Mô hình qun lý t chc 36
1.4.2. Mô hình qun lý hp ng 37
1.4.3. Mô hình qun lý bán hàng 38
1.4.4. Mô hình qun lý khách hàng ti 38
1.4.5. Mô hình qun lý c hi 40
1.4.6. Mô hình qun lý chin dch 40
CH 41
 41
c t yêu cu qun lý quan h khách hàng 41
1.1.1. Quy trình thêm mi ti 41
1.1.2. Quy trình chuyi ti 41
1.1.3. Quy trình qun lý t chc 41
1.1.4. Quy trình qun lý c hi 42
1.1.5. Quy trình qun lý chin dch 42

1.1.6. Quy trình qun lý hng 43
1.2. Quy trình qun lý quan h khách hàng 44
1.2.1. Bi hong thêm mi khách hàng ti 44
1.2.2. Bi hong chuyi ti 49
1.2.3. Bi hong qun lý t chc 61
1.2.4. Bi hong qun lý C hi 65
1.2.5. Bi hong qun lý chin dch 69
1.2.6. Bi hong qun lý hng 71
 74
2.1. nh tác nhân 74
nh ca s dng 74
2.3. Mô hình ca s dng mc gp 76
2.3.1. Mô hình ca s dng mc gp quy trình thêm mi ti 76
2.3.2. Mô hình ca s dng mc gp quy trình chuyi ti 77

3


2.3.3. Mô hình ca s dng mc gp quy trình qun lý t chc 78
2.3.4. Mô hình ca s dng mc gp quy trình qun lý c hi 79
2.3.5. Mô hình ca s dng mc gp quy trình qun lý chin dch 80
2.3.6. Mô hình ca s dng mc gp quy trình qun lý hng 81
 82
3.1. Ca s dng cp nht t chc 82
3.1.1. Ca s dng thêm mi t chc 83
3.1.2. Ca s dng sa t chc 84
3.1.3. Ca s dng xóa t chc 84
3.1.4. Ca s dng tìm kim t chc 85
3.1.5. Ca s dng thc hin nghip v qun lý t chc 85
3.2. Ca s dng cp nht công vic ca hng/d án 86

3.2.1. Ca s dng thêm mi công vic 87
3.2.2. Ca s dng sa công vic 88
3.2.3. Ca s dng xóa công vic 89
3.2.4. Ca s dng tìm kim công vic 90
3.2.5. Ca s dng qun lý nhim v 90
3.3. Ca s dng cp nhp chuyi ti 91
3.3.1. Ca s dng thêm khách hàng tim  92
3.3.2. Ca s dng chuyi khách hàng ti 93
3.3.3. Ca s dng xóa ti 93
3.3.4. Ca s dng tìm kim ti 94
 95
4.1. Ca s dng cp nht t chc 95
4.1.1. Mô hình khái nim 95
4.1.2. Bi tun t 96
4.2. Ca s dng cp nht các hong ca hng 97
4.2.1. Mô hình khái nim 97
4.2.2. Bi tun t 98
4.3. Ca s dng cp nht chuyi ti 99
4.3.1. Mô hình khái nim 99
4.3.2. Bi tun t 100
CH 101
án hàng 101

4


c t yêu cu 101
1.1.1. Quy trình bán hàng 101
1.1.2. Quy trình mua hàng 101
1.1.3. Quy trình bo hành sn phm 101

1.2. Quy trình qun lý nghip v bán hàng 102
1.2.1. Bi hong nghip v bán hàng 102
1.2.2. Bi hong nghip v mua hàng 109
1.2.3. Bi hong qun lý bo hành sn phm 116
 120
2.1. Xnh tác nhân 120
nh ca s dng 120
2.3. Mô hình ca s dng mc gp 121
2.3.1. Mô hình ca s dng mc gp qun lý bán hàng 121
2.3.2. Mô hình ca s dng mc gp qun lý thông tin mua hàng 122
2.3.3. Mô hình ca s dng mc gp bo hành sn phm 123
 124
3.1. Ca s dng cp nht bán hàng 124
3.1.1. Ca s dng thêm mn hàng 125
3.1.2. Ca s dng sn hàng 125
3.1.3. Ca s dn hàng 126
3.1.4. Ca s dng tìm kin hàng 126
3.1.5. Ca s dng xut kho 127
3.2. Ca s dng cp nht Yêu cu mua hàng 127
3.2.1. Ca s dng thêm mi yêu cu mua hàng 128
3.2.2. Ca s dng sa thông tin yêu cu mua hàng 129
3.2.3. Ca s dng xóa yêu cu mua hàng 129
3.2.4. Ca s dng tìm kim yêu cu mua hàng 130
 131
4.1. Ca s dng cp nht bán hàng 131
4.1.1. Mô hình khái nim 131
4.1.2. Bi tun t 132
4.2. Ca s dng cp nht Yêu cu mua hàng 133
4.2.1. Mô hình khái nim 133
4.1.2. Bi tun t 134

5


CH 135
 148
 149




















6

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CRM
Customer Relationship Management - Qu

 Khách Hàng
CSDL
 d liu
DN
Doanh nghip
KH
Khách hàng
TC
T chc
TC/DN
T chc/Doanh nghip
UML
Unified Modeling Language  Ngôn ng mô hình hóa thng nht

7


MỞ ĐẦU
Ti Vi lmt s h thng quc quan tâm
trin khai trong t chc/doanh nghip(TC/DN) là: h thng qun lý ch ng phù
hp vi ISO 9000, h thng hoch nh ngun lc doanh nghip (ERP) và m
h thng qun tr quan h khách hàng (Customer Relationship Managemet - CRM).
CRM là mt thut ng  nên quen thuc vi nhiu doanh nghip, vic áp dng
CRM giúp các doanh nghip phát trin mi quan h ca mình vi khách hàng, da trên
nhc v khách hàng, có th ng chic marketing,
p vi tng.
Vic thit lc khng t gia nh
công ty lu gii thiu nh d liu có kh 
qun lý h  khách hàng. ng thi, c
vc công nghin thit ca m d liu khách hàng thng
nht". Nh c bán hàng, marketing và cung cp dch v
có th i thông tin v khách hàng vi nhau mt cách d dàng.
Có th thy giá c luôn là yu t quan trng trong la chn mua sm ca khách
hàng, tuy nhiên nu ch cung cp sn phm vi giá c cnh tranh, doanh nghip s
không th gi   có mt li th bn vng
i thu doanh nghip có li th v mi quan h vi khách hàng, chc
chn h s c thành công d vì vy, doanh nghip luôn cn chú
trn vic phát trin mi quan h vi khách hàng, mà CRM là mt công c c lc
giúp doanh nghic mc tiêu.
Vi nhm và li ích khi trin khai hê thng CRM mang li, vic hiu rõ,
phân tích và thit k mt h thng CRM hoàn cht li vi các công
ty phn mm mun xây dng h th trin khai cho các doanh nghiây

là mt v có tính thc tin u  tài nghiên cu, phân
tích và mô hình hóa thành mt h thng hoàn chnh, nên tôi n  tài n
h qun tr quan h khách hàng ca doanh nghip d  tài lu
ca mình.



8


Cu trúc ca lum nhng n
Mở đầu
Phn này trình bày lý do chn  tài n h qun tr quan h
khách hàng ca doanh nghip d  nghiên cu trong lu ca
mình. Cng trong phn này chúng tôi s gii thiu ni dung và cu trúc ca
lu
Chƣơng 1: Mô hình hóa phần mềm dựa trên UML
trình bày mt s v ca lý thuyt ngôn ng mô hình hóa UML
và vic mô hình hóa phn mm da trên UML
Chƣơng 2: Tổng quan về bài toán quản trị quan hệ khách hàng
Chi thiu v bài toán qun tr quan h khách hàng, hin trng ng
dng và trin khai CRM trong các doanh nghip ti Ving thi trong
 thng ca CRM
Chƣơng 3: Mô hình hóa phân hệ quản lý khách hàng với UML
Trong p trung mô t hong nghip v ca phân h qun lý
khách hàng, phân tích và v bi chi tit các mô hình ca s dng 
hình ca s dng qun lý t chc, mô hình ca s dng qun lý hng/d án,
mô hình ca s dng qun lý ti dng qu
Chƣơng 4: Mô hình hóa phân hệ bán hàng với UML
Ch p tc trình bày mt phân h thuc h thng CRM là phân h

qun lý bán hàng. Trong phân h này tp trung mô t hong nghip v ca
mua bán hàng hóa gia doanh nghip và khách hàng, gia doanh nghip và nhà
cung cp. T  chi tit các mô hình ca s
d dng bán hàng, mô hình ca s dng mua hàng t các
nhà cung cp, mô hình ca s dng bo hành sn phm cho khách hàng.
Chƣơng 5:
Chng này trình bày ni dung th nghim và các kt qu th nghim c
Kết luận
Trong phn này tng kt li nhng kt qu c. T 
nêu lên nhng nghiên cu, phát trin tip theo
Phụ lục
Phn ph lc s cung cp thông tin v tài liu tham kho

9


CHƢƠNG I: MÔ HÌNH HÓA PHẦN MỀM DỰA TRÊN UML
I. Mô hình hóa phần mềm
1.1. Khái niệm mô hình hóa phần mềm


  

  




 Mô hình hóa giúp 


Mô hình giúp ch


 vi







Trong quá trình mô hình hóa, mi h thng thc t có th c tip cn thông qua
mt hay mt s mô hình khác nhau. Quá trình mô hình hoá h thng phn mng
thc hin theo hai cp:

10


+ Mô hình logic: mô t các thành phn và mi quan h c t chc thc
hin. Mô hình logic tr li câu h
+ Mô hình vnh kin trúc các thành phn và tng th ca h thng. Mô
hình vt lý s tr li câu h 
Tóm li, mô hình hoá mt h thng phi thc hin theo c bng[1]:





ng mô hình hoá
        


               
 
.
1.2. Phƣơng pháp và các ngôn ngữ mô hình hoá
                
? ? khi nào? và
?      

[1].
mô hình 
  và

Kin trúc
C    liu,
thông tin c lu tr,
x lý và các yu t to
nên h thng).
Cách ng x
Các chc nng,
nhim v hoc quá
trình x lý các nhim
v ca h thng.

11


- Cú pháp(Syntactic)     

- (Semantic


- Ma bi sao cho ma
c th hin và mi có th hic.
1.3. Các bƣớc của tiến trình phát triển phần mềm
Mt quá trình phát trin phn mm là mt tp ca các ho ng cn thi 
chuyn các yêu ci dùng thành mt h thng phn mm c các yêu
ct ra[5]


i phát trin phn m, son tho, xây dng
và chuyn giao. Trong mi pha li chia thành nhic lp nh. Mc lu
gm mt s công vic thc hin trn vn mt sn phm phn mm: lp mô hình
nghip vnh yêu cu, phân tích, thit k, trin khai và kim th. Tuy nhiên,
c lp trong mi pha khác vc lp  các pha khác n i
ng mi loi công vic thc hin.
Sơ bộ
Soạn thảo
Xây dựng
Chuyên giao
B




==
==

n-1

Vi mc lp, các hong phát tric thc hin trên mt phm vi ch

n mt s thành phn nhnh ca h thng, và kt thúc mc lp ta
nhc mt thành phn mi ca h thng mà s phân phi và thc hin
c. Nó bao gm các mã nguc vii dng các thành phn mà có th c
biên dch và thc thi, cùng vng dn s dng và nhiu thành phn khác. Tuy
nhiên, các thành phi là sn phm cui cùng, vì sn phm cui cùng
phi là sn phm hoàn thin thc yêu cu ci dùng.
Yêu cu
i dùng
Tin trình phát trin
phn mm
H thng
phn mm

12


1.4. Đặc trƣng tiến trình phát triển phần mềm hƣớng đối tƣợng
Quá trình phát trin phn mng có th s dng các công c khác
nhau. Quá trình phát trin phn mn sau:
- Ca s du khin quá trình phát trin
- Ly kin trúc làm trung tâm
- Tin trình phát trin là tin trình ln
1.4.1. Ca sử dụng điều khiển toàn bộ quá trình phát triển
Mt h thng phn mc t phc v i dùng  
bao gm c i dùng h thng hay các h thi h thng.
Mt ca s dng là mt phn cha h thng cung c
i mt kt qu  dng nó. Các ca s d nm bt các yêu
cu chp hp tt c các ca s dng lp thành mô hình ca s dng mô t chc
 ca h thng. Mc t chng tr li câu hi: h thc
d kin s i vi ca s dng thì câu hi li là: h thc d kin

s c gì cho mi s dng?

Hình 1: Ca s du khin quá trình phát trin phn mm

13


Ca s dng không ch là mt công c  c t các yêu cu ca h thng mà còn
u khin quá trình phân tích, thit kt và kim thc ht ca s dng phn
ánh yêu cu ca h thng cn phi th i dch v cho nhi s
dng và kt qu là nhng giá tr  nhc. Da trên mô hình ca s
di phát trin to ra mt lot các mô hình phân tích, thit k t nhm
vào vic thc hin các ca s dng  nhng m sao cho mi
mô hình này là phù hp vi vic thc hin mô hình ca s dng xây dc. Nhng
i kim tra s ki m bo rng các thành phn ca mô hình cài
t thc hi dng. Do vy, ta nói rng: ca s du khin quá trình
phát tri  n tuân theo các lung công vi u
khin bi ca s dng.
1.4.2. Quá trình phát triển lấy kiến trúc làm trung tâm
Vai trò ca kin trúc h thng phn mm ging mt khung nn dn
mc xây dng và phát trin hoàn thin. Khái nim kin trúc phn mm cha
ng nhng khía ci vi h thc
phát trin da theo yêu cu ca t chc, theo cm nhn ci dùng và các t chc
có liên quan khác. M    u  ng ca rt nhiu nhân t khác,
chng hn mm ca h thng, các khi xây dng dùng lc có sn, các
cân nhc v u kin trin khai, các h thng có si
nó, và c các yêu cu phi chn trúc là mt cái nhìn thit k tng th nhng
m quan trng nht v h thng phn mm khi tm b qua các chi tit.
Mi sn phm phn mu bao gm chc th hin. Hai yu t
này phi cân bng v i kt qu tt nht. Chng vi ca

s dng và hình thc th hing vi kic la chn các ca s
dn phát tring theo kin trúc và phi phù hp vi kin trúc. Nói
cách khác, kin trúc phi cung cp ch da cho vic thc hin các ca s dng ngay khi
bu tin trình phát trin h thng và c  c bn mu cho
kii phân tích phi có hiu bit chung v các ch
s dng chính yu. Chúng là các ca s dt, to nên các ch
ch yu ca h thi trong quá trình phát trin.


14


1.4.3. Tiến trình phát triển là quá trình lặp và tăng dần
Vic phát trin mt phn mi mt s ln công vic và có th
din ra trong mt khong thi gian. Vic chia nh toàn b công vic thành các phn
nh hoc các d án con là yêu cu thit thc. Mi d án con là mc lp và to
nên mt s u này d dàng thc hic khi phát trin phn mm
ng vì phn mc cu thành t các thành phc lp ghép ni li
v t hiu qu nhc lp phu khin, tc là chúng phi
c la chn và tin hành theo mt cách có k hoch t c.
La chn cái gì ct trong mc lp da trên hai yu t sau: th nht,
c lp phi liên quan ti mt nhóm các ca s d m rng tính kh dng ca h
thng khi phát trin. Th c lp phi gii quyt nhng ri ro quan trng nht[5].

Mc lp tic xây d các sn phm thit k t trng thái mà nó
va kt thúc  c lc. Bi vì là mt d án con, nên t các ca s d
nó tip tc m rng vic thc hin các công vic phân tích, thit kt và kim
th i vi các chc nm bt trong các ca s dng ti 
chúng v dng các mã ngun thc. Tuy nhiên, trong mu,
i phát trin có th ch thay th mt thit k  bng mt kin trúc khác chi
tic ty có th o ra s ng ca sn phm thit k.
c 1
Bc 2
c 3
c 4
c 5
Hình2 : Các ca s dc b sung và trin khai ti mc

15


 c sau, mt s ng ca sn phm nói chung là tt yu và cn
thit

Trong mc li thit k nh các ca s dng liên quan, to lp mt
thit k da trên kin, trin khai thit k i dng các thành phn, và
kim tra m ng gia các thành phn và các ca s dng. Nu mc lp
thc các ma nó thì có th chuyc lp tip theo. Nu
i thit k s phi xem li và th mt cách tip cn mi.
Mt d án gi là thành công nc tin hành mà không trng nhiu so
vi k honh ra. Ti thic các v c nhn thc
chính là mt trong các mc tiêu ca vic gim ri ro. Mt quá trình lu khin
s mang li rt nhiu lc bit gii quyc nhng v n các
ri ro.
Nhng khái nim  ca s du khin tin trình, tp trung kin trúc l
dn  có m quan trn trúc cung cp c dn
công vi   c l      d  nh m   nh
ng công vic cho mi vòng lp. Thiu mt trong ba khái nim này s làm gim
nghiêm trng giá tr ca quá trình phát trin. Chính quá trình lp làm d dàng cho hot
ng qun lý và gim s phc tp ca quá trình phát trin, nh vy mà gim bt nhng
ri ro.
1.5. Ý nghĩa khi xây dựng mô hình
Mô hình giúp ta hiu và thc hic s trng, tng quát hoá các khái nim
  gim thi phc tp ca h thng. Qua mô hình chúng ta bic h
thng gm nhng gì? và chúng ho nào. Do vy, quá trình phát trin
phn mm là quá trình nhn thc và mô t li h thng. Vì vy, vi
s giúp ta làm sáng t nhng v phc tp và cho ta cái nhìn th v cn
gii quyt.
c h th nó vn có trong thc t hoc nó
phn. Mun hiu và phát tric h thng phn mm theo yêu

16

cu thc t thì ta phi quan sát nó theo nhiu góc nhìn khác nhau: theo ch
dng, theo các thành phn logic.
c t c cu trúc và hành vi ca h thng:
m bo h thc mc. Mu
n hoá th gii thm bo s i b 
nhng nhng yu t quan trng.
+ Kinh v cú pháp, ng  tính cht ch 
ca mô hình, khn ca thit k, phù hp vi yêu cu
cmô hình hoá là quá trình hoàn thin và tin hoá liên
tc.
Mô hình hóa nhm to ra khuôn mng dn cách xây dng h thng, cho
phép th nghim, mô phng và thc hin, hoàn thin theo mô hình.
ng thi, m    i, ghi li nhng quyc hin
trong nhóm tham gia d án phát trin phn mm. Mi quan sát, mi kt qu phân tích
c ghi li chi ti phc v cho c quá trình phát trin phn mm.










17


II. Mô hình hóa phần mềm với UML
2.1. Khái niệm UML

2.1.1. Định nghĩa
UML là ngôn ng mô hình hoá, ngôn ng c t và ngôn ng xây dng mô hình
trong quá trình phát trin phn mc bit là trong phân tích và thit k h thng
ng. UML là ngôn ng hình thc, thng nht và chun hoá mô hình h
thng mt cách trc th hin bi
các ký hi ho, bi và th hi mi quan h gia chúng mt cách thng
nht và có logic cht ch[2].
2.1.2. Mục đích chính của UML[1]
 c các h thng và s dc tt c các khái nii
ng mt cách thng nht.
 c t, h tr  c t ng minh mi quan h gia các khái nim
n trong h thng thi mô t c mi trng thái hong ca h
th  c c n mô hình
ng m và trc quan.
 Tn dc nhng kh  dng li và k tha  phm vi din r
xây dc nhng h thng phc tp và nhy c thng,
h thng thi gian thc, h thng nhúng thi gian thc
 To ra nhng ngôn ng mô hình hoá s dc cho c i ln máy tính.
2.1.3. Quy trình phát triển phần mềm hợp nhất
c phát tri c t trong quá trình phát trin phn mm, nhm mô hình
hoá h thng. Quy trình phát trin phn mm có s dc gi là quy trình
phát trin phn mm hp nht.
Các đặc trƣng của quy trình hợp nhất
 Quy trình hp nht bao gi, d án, sn phm, qui trình và công
ci là nhi tham gia d  to ra sn phm phn mm
theo mt quy trình vi s h tr ca công c c cung cp.

18

 Quy trình hp nht là quy trình phát trin phn mng dn bi
các ca s du ci s dc mô t trong
các ca s dng, là chuc thc hin bi h thng nhm
cung cp các dch v, các thông tin cho khách hàng. Các ca s dng bao
gm chui các công vic xem là nn t to ra mô hình thit k và
t h thng.
 Quy trình hp nhy trình tp trung vào kic lp và
phát tring liên tc.
 Quy trình hp nht không ch to ra mt h thng phn mm hoàn chnh mà
còn to ra mt s sn ph        
dng, mô hình khái nim, mô hình thit k, mô hình trin khai và mô hình
trc nghim.
2.2. UML và các giai đoạn phát triển phần mềm
2.2.1. Giai đoạn nghiên cứu sơ bộ
 Use Case) 






.
2.2.2. Giai đoạn phân tích








19





2.2.3. Giai đoạn thiết kế


g

 



2.2.4. Giai đoạn lập trình

     

hình phân 





2.2.5. Kiểm thử





 
 hay không.





20


2.3. Cấu trúc thành phần của UML
ác







Hình 3: Cu trúc thành phn ca UML


UML
Quan h
Ph thuc
Liên kt
Tng quát
hóa
Bi
Ca s dng
Lp
Tun t
Cng tác
Trng thái
Hong
Thành phn
Trin khai
Phn t mô hình
Cu trúc
Ca sử dụng
Lớp
Giao diện
Thành phần
Lớp tích
cực
Sự cộng tác
Nút
Hành vi

Sự tương
tác
Máy
trạng thái
Nhóm gp
Gói
Mô hình
Hệ thống con
Khung làm
việc
Ca s dng
Logic
Thành phn
S ng thi
Trin khai
Các khung nhìn

Chú dn
Ghi chú

21


2.3.1. Các khung nhìn
Khung nhìn trong UML tp trung kho sát và mô t mt khía cnh ca h thng và
c th hin trong mt s bi nhnh.

 Khung nhìn ca sử dụng(use case view): mô t các chm v ca h
thng. Quan sát này th hin mi yêu cu ca h thng. Quan sát ca s dng
c th hin trong các bi ca s dng và có th  mt vài bi trình t,
cng tác
 Khung nhìn thành phần (component view): t lý hay tp
 liên h gi t chc thành h thng phn mm.
Quan sát thành phc th hin trong các bi thành phn và các gói.
 Khung nhìn logic(logical view): biu din t chc logic ca các lp và các quan
h ca chúng vi nhau. Nó mô t ca các lng và s liên
h ca chúng th hin mi liên kng thông qua s p.
c th hin trong các bi lp, bi ng, bi 
tác, bi bii trng thái. Quan sát logic tp trung vào cu trúc ca h
thng. Trong quan sát này ta nhn ra các b phn cu thành h thng th
hin mi, x n trong h thng.
 Khung nhìn triển khai(deployment view): mô t s phân b tài nguyên và nhim
v trong h thng. Nó liên các tng kin trúc ca phn mng là
kin trúc ba tng, tng giao din, tng logic tác nghip và t CSDL
c t chc trên mt hay nhiu máy tính khác nhau. Quan sát trin khai bao
Khung nhìn
thành phn
Khung nhìn
trin khai
Khung nhìn
ng thi
Khung nhìn
logic
Khung nhìn
ca s dng

Hình 4: Khung nhìn trong UML

22


gm các lung công vic, b x lý và các thit b. Biểu đồ triển khai mô t các
tin trình và ch ra nhng tin trình nào trên máy nào.
 Khung nhìn đồng thời(concurrency view): biu din s phân chia các lung
thc hin công vic, các lng cho các tin trình và s ng b gia các
lung trong h thng. Quan sát này tp trung vào các nhim v 
i nhau trong h thm.
2.3.2. Các phần tử của mô hình
UML có bn phn t u trúc, hành vi, nhóm và chú thích.
 Phần tử cấu trúc: là các danh t trong mô hình UML, biu din cho các thành
phn khái nim hay vt lý ca h thng. UML có by phn t cc mô
t 
- Lp: là tng cùng chia s các thuc tính, thao tác, quan h và
ng 
- Giao din: là tp các thao tác làm dch v cho lp hay thành phn. Giao
din mô t c t bên ngoài thành phn. Giao din ch
c x i dung thc hin.
ng mc gn vi lp hay mt
thành phn.
- Phn t cng tác: mô t ng cnh ca s  thng. Nó th
hin mt gii pháp thi hành trong h thng, bao gm các lp, quan h và s
 thc hin mt ca s di.
- Ca s dng: mô t mt tng mà h thng s thc hi
phc v cho các tác nhân ngoài. Tác nhân ngoài là nhng gì bên ngoài có
i vi h thng.
- Lp hong: ng làm ch mt hay nhiu

tin trình, lung. Bi vy, nó có th khng hou
khin

23


- Thành phn: biu din vt lý mã ngun, các tp nh phân trong quá trình
phát trin h thng.
- Nút: th hin thành vt lý, tn ty và biu din cho
c s dng trong h thng.
 Phần tử mô tả hành vi: ng t ca mô hình, biu din hành vi trong
a các thành phn và s bii trng thái ca h thng. Có hai loi
chính là s i trng thái.
- S m mt ti gia các
ng trong mt ng cnh c th  thc hin mt ca s dng.
- Máy bii trng thái: ch ra trt t i trng
hay s  ph ng các s kin xy ra.
 Phần tử nhóm: là b phn t chc ca mô hình UML. Phn t nhóm có gói, mô
hình và khung công vic.
- Gói (package): là phn t  c s d t chc các lp, hay
mt s nhóm khác vào trong mt nhóm. Không ging vi thành phn, phn
t gói hoàn toàn là khái ni tn ti trong mô hình
vào th m phát trin h thng ch không tn ti vào th m chy
 thng  mc tng quát.
- Mô hình(model): là nhng mô t v    ng ca
các ch th trong h thng.
- Khung công vic(framework): là mt tp các lp tr ng hay c th
c s d gii quyt mt h các v 
t.
 Chú dẫn: là b phn chú gii ca mô hình, gii thích v các phn t, khái nim

và cách s dng chúng trong mô hình.