Người tổ chức trong đồng phạm theo luật hình sự Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT




NGUYỄN THỊ TUYẾT MAI






NGƯỜI TỔ CHỨC TRONG ĐỒNG PHẠM
THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM




LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC








HÀ NỘI - 2011

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT



NGUYỄN THỊ TUYẾT MAI






NGƯỜI TỔ CHỨC TRONG ĐỒNG PHẠM
THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành : Luật hình sự
Mã số : 60 38 40


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC




Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Đào Trí úc

HÀ NỘI - 2011



MỤC LỤC



Trang

Trang phụ bìa


Lời cam đoan


Mục lục


Danh mục các từ viết tắt


Danh mục các bảng


MƠ
̉
ĐÂ
̀

U
1

Chương 1: NHƯ
̃
NG VÂ
́
N ĐÊ
̀
CHUNG VÊ
̀
NGƯƠ
̀
I TÔ
̉
CHƯ
́
C TRONG
ĐNG PHM
11
1.1.
Khái niệm, đă
̣
c điê
̉
m,  ngha ca việc qui đi
̣
nh ngươ
̀
i tô

̉
chư
́
c
trong đồng pha
̣
m
11
1.1.1.
Khái niệm ngươ
̀
i tô
̉
chư
́
c trong đồng pha
̣
m
11
1.1.2.
Những đặc điểm cơ bản ca người tổ chức trong đồng phạm
22
1.1.3.
Ý ngha ca việc qui đi
̣
nh người tổ chức trong đồng phạm
26
1.2.
Phân biệt khái niệm người tổ chức với một số khái niệm khác
v với những người đồng phạm khác

28
1.3.
Quá trình phát triển ca Luật hình sự Việt Nam về người tổ
chức trong đồng phạm
34
1.3.1.
Giai đoạn từ trươ
́
c năm 1945 v từ năm 1945 đến trước pháp
điển hóa lần thứ nhất - Bộ luật hình sự Việt Nam 1985
34
1.3.2.
Giai đoạn từ khi ban hnh Bộ luật hình sự năm 1985 đến trước
pháp điển hóa lần thứ hai - Bộ luật hình sự năm 1999
37

Chương 2: NGƯỜI TỔ CHỨC TRONG ĐNG PHM THEO QUI
ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999
VÀ THỰC TIỄN XÉT XỬ
41
2.1.
Qui định ca Bộ Luật hình sự Việt Nam năm 1999 về người tổ
chức trong đồng pha
̣
m
41

2.1.1.
Các dấu hiệu pháp l hình sự ca người tổ chức trong đồng pha
̣

m
41
2.1.2.
Trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong đồng phạm
trong trường hợp đồng phạm hon thnh
43
2.1.3.
Trách nhiệm hình sự cu
̉
a người tổ chức trong đồng phạm
trong trường hợp chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt
53
2.1.4.
Trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong đồng pha
̣
m
trong trường hợp tự  nửa chừng chấm dứt việc phạm tội
trong đồng phạm
57
2.2.
Thực tiễn xét xử người tổ chức trong đồng phạm
63

Chương 3: HOÀN THIỆN PHP LUẬT VÀ CC GIẢI PHP NÂNG
CAO HIỆU QUẢ P DỤNG QUI ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT
HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999 VỀ NGƯỜI TỔ CHỨC
TRONG ĐNG PHM
84
3.1.
Những hạn chế trong các qui đi

̣
nh cu
̉
a Luật hình sự hiện hnh
về người tổ chức trong đồng phạm
84
3.1.1.
Về qui định khái niệm người tổ chức trong đồng phạm
84
3.1.2.
Về việc phân hóa mức độ trách n hiệm hình sự ca những
người đồng phạm nói chung, người tổ chức nói riêng
85
3.1.3.
Về qui định trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong các
giai đoạn phạm tội (trường hợp chuẩn bị phạm tội v phạm tội
chưa đạt)
86
3.1.4.
Về qui định trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong trường
hợp tự  nửa chừng chấm dứt việc phạm tội trong đồng phạm
87
3.1.5.
Về qui đi
̣
nh trươ
̀
ng hơ
̣
p pha

̣
m tô
̣
i co
́
tô
̉
chư
́
c đươ
̣
c qui đi
̣
nh ta
̣
i
khoản 3 Điều 20 Bộ luật hình sự năm 1999
89
3.2.
Một số giải pháp nhằm hon thiện các qui định pháp luật hình
sự hiện hnh về người tổ chức
90
3.2.1.
Về khái niệm người tổ chức trong đồng phạm
90

3.2.2.
Về phân hóa mức độ trách nhiệm hình sự ca những người
đồng phạm nói chung, người tổ chức nói riêng
91

3.2.3.
Về trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong các giai đoạn
phạm tội (trường hợp chuẩn bị phạm tội v phạm tội chưa đạt)
93
3.2.4.
Về trách nhiệm hình sự ca người tổ chức trong trường hợp tự
 nửa chừng chấm dứt việc phạm tội trong đồng phạm
95
3.2.5.
Về qui đi
̣
nh ta
̣
i khoa
̉
n 3 Điều 20 - Trươ
̀
ng hơ
̣
p pha
̣
m tô
̣
i co
́
tô
̉

chư
́

c
96
3.3.
Như
̃
ng gia
̉
i pha
́
p nâng cao hiê
̣
u qua
̉
a
́
p du
̣
ng qui đi
̣
nh cu
̉
a Bộ
luật hình sự Viê
̣
t Nam năm 1999 về ngươ
̀
i tô
̉
chư
́

c trong đồng
phạm
97
3.3.1.
Về lập pháp
97
3.3.2.
Về áp dụng pháp luật
97

KẾT LUẬN
100

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
102





DANH MỤC CC TỪ VIẾT TẮT


BLHS
: Bộ luật hình sự
GTGT
: Giá tri
̣
gia tăng
HĐTP

: Hội đồng thẩm phán
LHS
: Luật hình sự
PLHS
: Pháp luật hình sự
TAND
: Tòa án nhân dân
TANDTC
: Tòa án nhân dân tối cao
VKSND
: Viện kiểm sát nhân dân
XNK
: Xuất nhâ
̣
p khâ
̉
u





Danh môc c¸c b¶ng

Sè hiÖu
b¶ng
Tªn b¶ng
Trang
2.1
Tổng hợp số vụ án hình sự có người tổ chức trong vụ án

đồng phạm từ năm 2005 - 2009 tại TAND thnh phố H
Nội
64
2.2
Tổng hợp kết quả xét xử một số loại tội có người tổ chức
trong vụ án có đồng phạm từ năm 2005 - 2009 tại TAND
thnh phố H Nội
64
2.3
Tổng hợp kết quả một số dạng người tổ chức đã xét xử sơ
thẩm trong vụ án đồng phạm từ năm 2005 - 2009 tại
TAND thnh phố H Nội
64
2.4
Tổng hợp kết quả đặc điểm nhân thân người tổ chức
đã xét xử sơ thẩm trong vụ án đồng phạm: Lấy ngẫu
nhiên 150 bản án (mỗi năm 30 bản án) từ năm 2005 -
2009 tại TAND thnh phố H Nội
65
2.5
Tổng hợp kết quả vụ án có người tổ chức có kháng cáo,
kháng nghị: Lấy ngẫu nhiên 150 bản án từ năm 2005 -
2009 (mỗi năm 30 bản án) tại TAND thnh phố H Nội
65


1
MƠ
̉
ĐÂ

̀
U

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong giai on xây dng Nhà nc pháp quyn và ci cách t pháp
  hin nay thì vic xây dng và hoàn thin h thng pháp 
 (PLHS) là s cn thit và tt yu. y cng là mt nhu cu tt yu và quy
lut i vi mi quc gia trong bi cnh toàn cu hóa và thi i phát trin
nh v bão ca các tin b v khoa hc - k thut và công ngh thông tin hc.
Tuy nhiên, i i bi cnh  là s din bin phc tp ca tình hình
ti phm, ti phm do nhiu cùng thc hin, mang tính cht quc t,
xuyên quc gia. So vi ti phm do mt ngi thc hin, ti phm do có ng
phm thc hin thng nguy him hn, vì khi mt nhóm ngi cùng c ý
thc hin hành vi phm ti thì tính nguy him cho xã hi ca hành vi phm
ti s tng lên ng k, nht là khi có s câu kt cht ch v t chc và cách
thc thc hin. Theo thng kê ca  (TANDTC) thì s
v án hình s có ng các b cáo (t 02 tr lên) tham gia, u th hin nm
sau tng hn nm trc, tính cht thc hin hành vi phm ti quy mô hn,
phc tp hn, nguy him hn. Bi l trong nhng v án  luôn có nhng
ngi ng ra t chc, ch huy các ng phm khác thc hin hành vi phm
ti, do vy ngi t chc bao gi cng gi vai trò chính trong v án.

















 .  






    (LHS). 

 1985, 


 




. 










LHS 









 
 (BLHS) 1985,  LHS , 




LHS 







 






 














. 





 , 
1985 










 , 

, 











2
 . 

,  1999 

. 






 




, 













 , 






, 








 . Tuy nhiên, 
 

.




 PLHS 

- 2 17 
1985, 2 20 BLH1999  




: 



, , 










.
Tuy nhiên, 

LHS 














, 












, 

























 . 














 


















,
 

 







, 


 ,  .
 























, 















 ; 















, 





  Không
  , 















- 
























, 














 ,




























,  . 




 


LHS.




, 

1999 , 






















. 

 





, 









, 




 1985 -  02/88/

 16/11/1988

3
  () TANDTC 








02/86/ 

05/01/1986 













 
. 

  01/89/

 19/4/1989  
TANDTC 





  02/86/ 

 05/01/1986









  































. N












1999 

 1985, 















 1999 
1985   







 PLHS 

 ,  



 , 
































a LHS nêu trên, nên  
"Người tổ chức trong đồng phạm theo Luật hình sự
Việt Nam" 





























 
 , 
















 PLHS 


, 
      ,         
 , - -

2. Tình hình nghiên cứu của đề ti

 , 







, 







 





 


 , 












, 




















.

4




 , 





 ,  



 1999  , 












, 









 



 n
LHS 



Di góc  khoa hc pháp lý, trong thi gian qua vic nghiên cu v
ng phm  thu hút c s quan tâm ca nhiu nhà nghiên cu lý lun,
lut gia hình s và cán b thc tin. n nay,  có nhiu công trình nghiên
cu c công b, th hin  mt s giáo trình 

, Cao


, 



 : 
trong , 
, NXB Khoa h, 1986; 
 (, rí C (, 
X ,  , 1993; Giáo trình      ( ),




 , , 1995; Giáo trình 
, , NXB Công an nhân dân, Hà
, 1997; Giáo trình  , T
(t, NXB Công an nhân
dân, , 2000; Giáo trình   ,  - Trung







(do GS.



), 



; Giáo
trình   (, 
, (, NX
  gia  , 2003;        (
chung), , 1983;  (, Sách
   , 
pháp, , 2005; 

  lun vn, lun án    
Liên,  
, , - ; 
,        ,      ,
, , 2000;  

5


, , :  
Nam , (

biên), qgia, i, 
 , NXB T ; 
, NXB Pháp lý, 
 , 
 Nguyn Ngc Hòa, Trn Quc Dng phm ti
gì. Bàn v các giai on phm ti và vn  cng phm, Tp chí TAND, s
02/1980; Lê Cm, V ch nh ng phm, Tp chí TAND, s 02/1988; oàn
Vn Hng, ng phm và mt s vn  v thc tin xét x, Tp chí TAND,
s 4/2003; Lê Th Sn. V các giai on thc hin hành vi ng phm, Tp
chí Lut hc, s 3/1998; Nguyn Trung Thành, Phm ti có t chc trong
 : Mt s vn  lý lun và thc tin, Tp chí Nhà nc
và pháp lut, s 9/1999; Nguyn Trung Thành, C s và nhng nguyên tc
truy cu  trong trng hp phm ti có t chc, Tp chí
Nhà nc và pháp lut, s 6/2002; Dng Vn Tin, Phân bit ng phm
vi che du ti phm và không t giác ti phm, Tp chí Nhà nc và pháp
lut, s 1/1985; Dng Vn Tin, Các hình thc ng phm và 
 ca nhng ngi ng phm, Tp chí Nhà nc và pháp lut, s 1/1986.
Tuy nhiên, qua nghiên cu các công trình trên cho thy mt s công
trình có phm vi nghiên cu rng nh nghiên cu ng phm nói chung,
trong khi  vn  ngi t chc ch là mt phn nh trong ni dung nghiên
cu ca các tác gi nên cha c phân tích sâu v mt lý lun và thc tin
hoc ch xem xét di góc  ti phm hc - phòng nga; có công trình
nghiên cu v ng phm nhng  c tin hành cách y khá lâu (1980).
Chính vì vy, vic tip tc nghiên cu  hoàn thin các quy nh ca BLHS
nm 1999 v ngi t chc trong ch nh ng phm, cng nh  xut các
gii pháp nâng cao hiu qu áp dng các quy nh v ch nh ng phm vn
còn có ý ngha v lý lun và thc tin.

6
3. Mục đích, đối tƣợng, phm vi nghiên cứu của đê

̀
ta
̀
i
3.1. Mục đích nghiên cứu
 un vn nghiên cu, 




n 







 LHS 

















ngi t chc trong ng phm. , 
, 





 , 







 c




 PLHS 




































.



















, 







 ,  , 













































 , 





















 , 




 LHS 














.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
 

















LHS 

:
- 



 








theo LHS 


.
- 

 

   








LHS 

.
- 





  









LHS 



.
- 







 


.

7
3.3. Phạm vi nghiên cứu




 , 
nghiên c
- 


, 





, 














a PLHS 



 

 C
1945  . 






 , 












 






, 



















. 











PLHS , 







 1999 














1985. 

, 

 


, 










 1999,














1985.
- 



 ( , 




), 






















 2005 -
2009 TAND . 























 , 



















  , 














, 























, 













.
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Lun vn c thc hin trên c s phng pháp lun ca ch ngha
Mác - Lênin, t tng H Chí Minh và nhng ch trng, ng li ca

ng, Nhà nc ta v u tranh phòng, chng ti phm.
Quá trình nghiên cu trong  tài còn s dng các phng pháp
nghiên cu c th nh:
-  
, 









8
 











LHS   , vai trò, , 









 , trong quá trình xây
 .
-  










 , 

pháp lu
-  
TAND thành ph
 v 
guyên nhân, .  ,



TANDTC.

 
phân tích thu


 


5. Nh÷ng ®ãng gãp míi vÒ mÆt khoa häc cña 


1999 







 m 1985


 







 . 




 , 














 , , 
 . Tuy nhiên,  





















.

9






 , theo 









, 













h










 


m theo LHS 

.    ,

















LHS





















 , 
, 















 ,
 



 . 





















 , 
, 
















 , 


























 







. Theo , 


















.

6.  nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
bình din lý lun, kt qu nghiên cu ca lun vn góp phn hoàn
thin lý lun v ch nh ng phm trong khoa hc LHS . C th,
 làm rõ các vn  chung v ngi t chc trong ng phm trong LHS
, phân tích khái quát lch s hình thành và phát trin ca các quy
nh PLHS nc ta v ngi t chc trong ng phm t 

nm 1945 n
nay, phân bit hình thc ng phm này vi mt s hình thc ng phm
khác và mt s hình thc liên quan n "t chc" nh phm ti có t chc, ti
phm có t chc mà hin hay thng có s nhm ln trong thc tin; làm
sáng t ch nh ng phm quy nh ca BLHS nm 1999; phân tích thông
qua nghiên cu thc tin xét x trên a bàn thành ph  t nm 2005
n nm 2010 và trên toàn quc  so sánh, qua  ch ra nhng mâu thun,
bt cp ca các quy nh hin hành; ch ra các sai sót trong quá trình áp dng
các quy nh  cng nh a ra nguyên nhân  tìm gii pháp khc phc,
nâng cao hiu qu áp dng các quy nh ca BLHS v ngi t chc trong
ch nh ng phm  khía cnh lp pháp và vic áp dng trong thc tin.

10
V thc tin, lun vn còn có ý ngha làm tài liu tham kho lý lun,
có th s dng làm tài liu tham kho, nghiên cu, hc tp. Nhng  xut,
kin ngh ca lun vn s cung cp nhng lun c khoa hc phc v cho công
tác lp pháp và hot ng thc tin áp dng BLHS  liên quan n
vic xác nh ngi t chc trong ng phm, qua  góp phn nâng cao hiu
qu công tác u tranh phòng, chng các ti phm có s tham gia ca ngi
t chc hin nay và sp ti.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phn M u, Kt lun và Danh mc tài liu tham kho, ni
dung ca lun vn gm 3 chng:

Chng 1: 

 chung v ngi t chc trong ng phm
theo  .
Chng 2: Ngi t chc theo quy nh ca B    
Nam nm 1999 và thc tin xét x các v án có ngi t chc trong ng
phm.
Chng 3:  gii pháp nâng cao hiu qu áp
dng quy nh ca   
.

11
Chương 1
NHƢ
̃
NG VÂ
́
N ĐỀ CHUNG
VÊ
̀
NGƢƠ
̀
I TÔ
̉
CHƢ
́
C TRONG ĐÔ
̀
NG PHM

1.1. Khái niệm, đă
̣
c điê
̉
m,  nghĩa của việc qui định ngƣời tổ chức
trong đô
̀
ng pha
̣
m
1.1.1. Khái niệm ngươ
̀
i tô
̉
chư
́
c trong đô
̀
ng pha
̣
m
 

             
            
. V
 
(
 ,          60: " 
" [16];

 61: " 
" [16]"Hình

" [16].
 BLHS 
, 26:
 , 



















 










. 








 3, 















,  [12].

12
27: "





























. 
, 







 







 " [12]. 
              
  
  103, 104, 105, 268, 290  103 BLHS
 : " 















, 






 

, , 























10 

" [12].
trong
- : "

 " [12]. 



 ,










1. Trách 



 
           






 [31, tr. 60].

13

BLHS Lkhông 

Trong khoa LHS 

, 





 tron

 





u "" [8].


 
 ,   
 


.
"            
              
" " 
" [42, tr. 132].
, 

khác


" 
" [20, tr. 132].
             



ý  "


14

" [41, tr. 185].  

      


 [8, tr. 266].
 

() 
. 


, 


             








à
LHS  
BLHS 


LHS 

15

            
 



"",
"T", "
ngoài trái phép" ). 

,         g


huy.  












 "

" [33, tr. 93].
Tr









c LHS 

,
q

nlà:




  



















.








































, , .












 





 
nào trong 
* Người chủ mưu
97 























 : "



"



" 

























 , 

, 










" [12, tr. 76]


     , 















"



". Xong

16
h 

              
 

 

,  TAND
thành phi  







s



 

n thì

. "N
" [11, tr. 48].




17
, b/
TAND    



 


T



 



 


              



Hà  

              





18
 ng ty này



m  
cáo T, M, 





 









 
* Người cầm đầu


























"

". 







,








        
             


 




,  

 

; 
.

 



