Giới thứ hai của Simone De Beauvoir trong phong trào hiện sinh Pháp

BÓ CIAO DUC
&DAO
TAO
DAI HOC QUÒC
GIÀ HA
NÓI
TRl/ÒNG
DAI HOC KHOA HOC XÀ
HÓI VA
NHÀN VÀN
==== m ====
BUI
THI TINH
"Gian THlJf
HAI" CUA SIMONE DE BEAUVOIR
TRONO PRONO TRÀO
HIÉN SINR
PRÀP
TRUNfiTM.l THWf 'iN.TNrjvif.N
N
iV^
^éb
C/iuyén
ngành:
Lic/t sùtriéthoc
Musò
: 501.01
LUÀN VÀN THAC SÌ KHOA HOC
TRIÈT
HOC
Ngiròi huóng dàn

khoa hoc
PGS:
BÙI DÀNG DUY
V
^
HA NOI - 2000
Muc
lue
Trang
PHAN
MÒ
DAU 1
Chirong
1:
S.
de Beauvoir trong bòi cành ra
dòi
cùa chù
nghia
7
hien sinh
1.1. Chù ngbTa hien sinh -
mot
phàn ùng dèi vói chù nghTa duy
ly
7
phuang
Tày.
1.2.
S. de Beauvoir

va
màu
sàc
beauvoirien cùa chù nghTa hien sinh
13
Phàp
1.3. Giói thù hai cùa S. de Beauvoir trong dòi song vàn boa Phàp
19
Chuong
2: Su phè phàn cùa S. de Beauvoir dèi
vói
nhumg tièp can 25
ve
gioì
trong
lich
su
2.1.
Su khuòc
tu
cùa S. de Beauvoir dèi vói mot sé khoa hgc. 25
2.2.
Huyén thoai
va
su
de
nén cùa lich su dèi vói phu nù. 37
2.2.1.
Cam
bay

cùa
nhiing
huyén thoai 37
2.2.2.
Sue
nang cùa lich su
de lén thàn
phàn nguòi phu nù, 40
Chiroìig
3:
Tu
qua trình hình thành va hoàn cành cùa phu nù 46
dén sur gìàì phóng phu
nur.
3.1.
Qua trình hình thành
"Tinh
nù". 46
3.2. Huóng tói su giài phóng phu nù. 59
KÉT LUAN
70
DANH MUC
TÀI LIEU
THAM KHÀO 70
CHI
DÀN:
NHUNG KHÀI NIEM
TRIÈT HOC
VA TU
CO

LIÈN
QUAN 75
VÓI CHÙ
NGHÌA HIEN SINH
CHI
DAN:
TÈN TÀC GIÀ 80
MÒDÀU
1.
Ly do chon de tài.
Chù nghTa hién sinh là
mot
trào
luu trièt
hgc
xuài
hien vào nhùng nàm
dàu thè ky XIX, gàn
lién
vói tén
tuoi
càc nhà trièt hgc cùa Dan Mach là Soren
Kierkegaard, càc nhà trièt hgc
Due
Heiddeger, Jaspers
va
càc nhà hien sinh
Phàp là J P. Sartre, G. Marcel, A. Camus
va
S. de Beauvoir.

Day
là mot trào
luu trièt hgc
lón va co
ành huóng ròng rài ò nhiéu nuóc trong dò
co
eà Viet
Nam, dac biét ò mién Nam Viét Nam trong nhùng nàm 60. Cho dén nay trào
luu trièt hgc này vàn
con
ành huòng trong vàn hgc nuóc ta.
Mot
dac dièm cùa nén vàn bòa Viét Nam hién dai là phàt trièn trong
mèi giao luu vói vàn hóa phuang Tày,
nhài
là vàn hóa Phàp, trong dò
co
ành
huòng cùa trièt hgc hién sinh. Song viec hièu
tbàu
dào thuc
chài
trào luu trièt
hgc này vàn
con
bj han
che.
Cho nén viec nghién cùu trièt hgc hién sinh Phàp
là
bèi

sue càn tbièt de
góp phàn nghién cùu tu tuòng trièt hgc ò mién Nam
Viét Nam, cùng nhu viec tìm hièu cuòc dàu tranh cùa dàn toc ta ò mién Nam
Viét Nam truòc kia, trong dò
co
mat tran dàu tranh tu tuòng.
Tu
dò góp phàn
phé phàn, dành già nhùng tu tuòng hién sinh dang hién dien trong vàn hgc
Viét Nam.
Trong càc nhà trièt hgc hién sinh, S. de Beauvoir dà dugc nhiéu nguòi
nghién cùu. Bà là mot nhà trièt hgc,
mot
tièu thuyéi
già
lón cùa Phàp. Bà dà
viét rài nhiéu tièu thuyéi, hói ky mang màu sàc hién sinh, nói bàt nhàt là
Giài thù
hai,
mot chuyén
luàn
bàch khoa do so viét
ve
nguòi phu nù vói tu
càch là "giói" dua trén nén tàng trièt hgc hién sinh. Bà dà xuàt phàt tu lai ehi
dàn cùa Mac:
Móì quan
he
trite
tiép,

tu
nhién,
tàt
yen
giifa
con nguòi vói con
nguòi là mói quan he giùa dàn óng vói dàn bà dò là
mói
quan he tu nhién
nhàt
giùa
nguài
vài
nguài.
Bà cho ràng: "Nguòi ta khòng the nói
ehinh
xàe
han thè'.
Tàc phàm dugc phàt hành ròng rài, dugc nhiéu dòc già
hàm
mg dòn
chào.
Trong thòi dai ngày nay, vàn
de
giói nù dugc nhiéu nguòi quan tàm chù
y, do dò tàc phàm cùa bà càng dugc dòn nhàn nhiét
liét
han.
Mot
ly do khòng kém phàn quan trgng là viec nghién cùu S. de

Beauvoir,
mot
nhà triéi hgc phi màc
xù
là nhàm thuc hién tinb
thàn
Nghi
quyèt 01 ngày 28 thàng 3 nàm 1992 cùa Bò
Chinh
tri: "Trong nhiéu nàm qua
nói dung dào tao dòi ngù càn bò ly luàn
bau
nhu chi bó hep trong càc bò mòn
Màc -
Le
nin,
chua coi trgng viéc nghién cùu càc trào luu khàc
va
tièp càn
nhùng tu tuòng khoa hgc cùa thè giói. Hau qua là sé dòng càn bò ly luàn thiéu
hièu bièt ròng rài
ve
kho tàng tri thùc cùa
loài
nguòi, do dò khà nàng phàt hién
bi han
che".
2.
Tinh
hình nghién

cihi.
Chù nghTa hién sinh là mot trào luu trièt hgc dugc phàt trièn
ràm
rò
trong
nhiJng
nàm sau thè chién
làn
thù II,
va
dac biét là ò Phàp. Ngay
tu
khi
ra dòi, dà
co
nhiéu hgc già nghién cùu trào luu trièt hgc này trén nhiéu bình
dién khàc nhau. Song nhìn chung càc tàc già déu tàp
tmng
tìm hièu chù nghTa
hién sinh ò nhùng vàn
de
ly luàn, nguón gèc phàt sinh, phàt trièn cùa chù
nghTa hién sinh
va nhiJng
khài niem, luàn thuyéi
ma
trièt hgc hién sinh su
dung
làm
nén tàng. Viec di

sàu
phàn
tich
tu tuòng cùa càc nhà hién sinh mói e
chi
dÌJìig
ò giói han nhài dinh. Dac biét, S. de Beauvoir, mot tièu thuyéi
già,
mot
nhà triéi hgc hién sinh
ben
canh J P. Sartre thì duòng nhu chua eó ai nói
dén vói tu càch là nhà trièt hgc.
Tàc phàm Giài thù hai cùa S. de Beauvoir dà dugc phó bién ròng rài,
dugc dich ra nhiéu thù
tièng,
chù yéu là tiéng Anh. Tàp
1
ra dòi dà bàn 20.000
cuèn trong
mot
tuàn.
O càc nuóc nói tiéng Anh,
nàm
1953, tàc phàm dugc
dich
va
bàn khoàng 2 trieu cuèn.
Nhùng còng trình nuóc ngoài nghién cùu
ve

S. de Beauvoir eó mal ò
nuóc ta rài
it.
Cuèn Le. deuxìème sexe - S. de Beauvoir cùa tàc già Daniel
Arrnogathe (giào su vàn hgc) mói
dìmg
ò viec giói thiéu ehàn dung cùa tàc
già. Ngoài ra càc cuèn
lich
su triéi hgc, lich su
vàn
hgc
chi
eó mot so doan,
mot sé càu
nhàn xét chung
ve
tàc già.
Truòc kia ò mién Nam nuóc ta, S. de Beauvoir dà dugc nhàe tói trong
càc còng trình trièt hgc hién sinh: May trào luu triéi
hgc
phuang Tày cùa
Pham Minh
Làng,
Lich
su
vàn
hgc
Phàp the ky XX co bài viét
ve

S. de
Beauvoir cùa tac già
Le Hong
Sàm, chù yéu duói gèc dò vàn hgc, trong dò
Giài
thù
hai chi dugc néu vài
net
chinh,
Cuèn Phé phàn vàn hgc hién sinh
chù
nghia
cùa Dò
Due
Hièu
co
nói dén S. de Beauvoir nhung nàng
ve
phé phàn
mang
tinh
tiéu cuc.
Riéng
ve
tàc
phàm
Giài thù
hai,
dugc su tài trg cùa Dai
su

quan Phàp,
nhà xuài bàn Phu nù cùa Bòi lién hiép Phu nù Viét Nam dà dich
va
xuàt bàn
nàm 1996, tòi
co mot
sé nhàn xét:
Thù
nhàt,
nguòi dich dà dòi dàu
de
Giài thù hai (Le deuxìème sexe)
thành Giài nù. Ò
day
tàc già muèn dèi
làp
vói giài thù nhàt là dàn òng nhàm
làm rò màu thuàn giùa giài thù nhàt
va
giài thù hai di
tu
dò
de
xuóng nhùng
càch giài quyèt eó
sue
thuyéi phuc nhài làm cho chù nghTa hién sinh di vào
phong trào nù quyén. Ngoài ra, tén
de
Giài thù hai nhàm làm cho nguòi dgc

thày
ràng phu nù chi là giài thù hai, theo thù tu là nguòi dùng vi trf thù hai so
vói dàn òng. Dò là
mot
vàn
de
ca bàn càn dugc giài quyèt.
Thù hai, bàn dich dà miéu tà khà rò ràng nhùng hién tugng tàm, sinh ly
cùa nguòi phu nù qua càc thòi ky. Nhung rat tiéc là nhùng khài niem trièt hgc
cùa S. de Beauvoir khòng dugc chuyén dich chinh xàe, tham
chi
eó nhiéu doan
mang
tinh
triéi hgc bi tuòc bò (phàn mò dàu). Bài giói thiéu tàc phàm thì thiéu
su chi dàn triéi hgc
ma
nang
ve
miéu tà tàm, sinh ly cùa phu nù. Tàc phàm cùa
S. de Beauvoir
ma
khòng làm ro dugc nén tàng triéi hgc thì sé khòng làm cho
nguòi dgc nhàn thùc dugc ehiéu sàu cùa còng trình khoa hgc. Do chinh là muc
dich
cùa tàc già khòng thè bò qua.
Tu
tình hình nghién cùu trén, nguòi viét luàn vàn dat ra nhiem vu phàn
tfch rò han nén tàng trièt hgc cùa tàc phàm làm ea
so

cho viec tìm hièu thàn
phàn phu nù thòi hién dai trén thè giói
va
ò nuóc ta.
3.
Muc
dich
va nhiem vu nghién cùu:
Giài thù hai thuòng dugc eoi là mot còng trình lón
ve
xà hói hgc.
Nhung tài cà càc y tuòng cùa tàc già déu dugc xày dung trén nén tàng triéi hgc
hién sinh.
Vi
vày, muc dfch nghién cùu dat ra truòc hét là ra là làm rò nhùng
khài niém,
nhiJìig
luàn dièm,
nhiìng
y tuòng cùa chù nghTa hién sinh trong
khuón
khó
cùa
vàn de
giói, chù khòng phài là toàn bò he thèng triéi hgc hién
sinh cùa bà.
De
dat muc
dich
trén, phài thuc hién dugc

nhiing
nhiem vu sau:
1-
Trình
bay nhiJng
diéu kien ra dòi cùa chù nghTa hién sinh Phàp trong
dò
co
S. de Beauvoir: diéu kien lich su, tièu
su
, su nghiép cùa tàc già
de
làm
rò su quy dinh này dèi vói tu tuòng
va
tàc phàm cùa bà.
2-
Làm rò nhùng tu tuòng trièt hgc hién sinh
ma
S. de Beauvoir dùng de
phé phàn càc quan dièm
ve
giói eó truóc bà.
Tu
su phé phàn trén, tièp tue làm
rò nhùng tu tuòng hién sinh làm ca
so
cho nhùng y tuòng cùa bà dèi vói viec
cài tao hoàn cành
va tièn

tòi giài phóng nguòi phu nù,
4.
Dòi
tirgng
va pham vi nghién cùu:
Do giói han cùa
mot
luàn vàn thac sy, tàc già luàn vàn ehi
de
cap dén
nhùng tu tuòng dugc trình
bay
trong tàc phàm Giài
thù
hai,
con
càc còng trình
khàc cùa bà thì dugc
de
càp dén trong
ebùng
muc eó lién quan. Nhùng luàn
dièm ca bàn cùa bà dugc
ITnh
bòi
bang
nguyén bàn tiéng Phàp, eó dèi ehiéu
vói bàn tiéng Viét. Ngoài ra, do nguón tài
liéu
eó han, nhùng tàc phàm khàc

cùa bà, tàc già luàn vàn chù yéu dua vào còng trình cùa nhùng nguòi di truóc.
5.
Phirang phàp
nghién cùu:
Day
là luàn vàn nghién cùu mot nhà triéi hgc thuge trào luu trièt hgc
hién sinh phuang Tày.
Vi
vày phuang phàp nghién cùu ò day là van dung
phuang phàp nghién cùu lich su trièt hgc vói nguyén ly
ve
quan he giùa tón tai
xà bòi
va
y thùc xà bòi, phuang phàp phàn
tieh va
tóng hgp, phuang phàp lich
su va
logie.
De
hoàn thành tòt nhiem vu luàn vàn, tàc già
luan
vàn thày càn phài
nghién cùu trén quan dièm khàch quan, hién chùng theo tinh thàn Nghi quyèt
01 cùa Bò Chinh tri.
Khàch quan là ò chò mgi phàn tfch, phé phàn muón eó
sue
thuyét phuc
déu phài càn eù mot càch khàch quan vào nhùng "tài liéu tu tuòng", tue càc
khài niém cùa chinh nhà triéi hgc dang dugc nghién cùu. Càc khài niém dò

khi
chuyén
dich sang tiéng Viét phài dàm bào dò tin cày
va
chinh xàe.
Bién chùng ò chò, khòng
co
ehàn ly tuyét dèi, phó bién dành cho bàt eù
nhà trièt hgc nào ò phuang Tày, cùng khòng cào
bang
mgi già tri trong viec
bình già tùng nhà trièt hgc. Mòi trào luu triéi hgc thuòng là mot khoi màu
thuàn: phàn dòng góp
va
phàn han
che,
phàn tfch cuc
va
phàn tiéu cuc dèi vói
lich
su
cùa mói dàn
toc,
noi
ma
nò ra dòi, dèi vói su tièn hóa lich
su
chung cùa
loài nguòi.
6. Dóng góp

cùa
luàn vàn:
- Nghién cùu, trình
bay
rò nhùng luàn
de
ca bàn trong tàc phàm
ve
vàn
de
giói, góp phàn vào còng cuòc vàn dòng phu nù ò nuóc ta hién nay, truóc
hét góp phàn vào viec nghién cùu giói
tinh va
sinh
san.
- Luàn vàn khai
tbàc va
phàn nào dua ra càch nhìn mòi
ve
nguyén nhàn
này sinh bài bình dàng giói theo quan dièm cùa S. de Beauvoir. Diéu này góp
phàn khàc phuc tình trang bài bình
dàng
giói ò nuóc ta hién nay.
- Nghién cùu tu tuòng hién sinh cùa S. de Beauvoir góp phàn làm phong
phù bò mat triét hgc hién sinh Phàp cùng nhu chu nghTa hién sinh
cbàu
Au.
Vi
vày, luàn vàn eó thè dùng làm tài liéu tham khào trong giàng day, nghién cùu

triét hgc, vàn hgc phuang Tày hién dai.
7. Két
càu cùa
luan vàn:
Mòdàu
Chuomg 1 :
S. de Beauvoir trong bèi cành ra dòi cùa chù nghTa hién sinh.
Chuong 2: Su phé phàn cùa S. de Beauvoir dèi vói nhùng tièp can
ve
giói trong lich su.
Chuang 3:
Tu qua
trình hình thành
va
hoàn cành phu nù dén su giài
phóng phu nù.
Két luàn
Danh muc tài liéu tham khào.
Chi dàn:
Khài niém trièt hgc
va tu co
lién quan dén chù nghTa hién sinh
Chi dàn:
Càc tàc già.
Chiroìig
1
SIMONE DE BEAUVOIR TRONG BOI CÀNH RA DÒI CÙA
CHÙ
NGHlA
HIEN SINH

1.1. Chù
nghia
hién sinh- mot phàn ùmg dòi vói chù nghTa
duy ly phuang Tày.
Vào dàu thè ki XX, chù nghTa tu bàn phuang Tày dà bò lai
phia
sau thòi
ky c6 dièn
de
buòc sang thòi ky hién dai. Cuòc càch mang còng nghiép
va
sau
dò cuòc càch mang khoa hgc
va
còng nghe dà làm bién dói tàn góc nén
san
xuài cùa xà hói
Buòc vào thòi ky hién dai, còng nghiép ca
khi
phàt trièn, quy mò san
xuài tàng lén manh
me
dàn tòi viec tfch tu
san
xuàt ò càc xf nghiép lón,
san
phàm xa bòi nhu tuòn trào khàp noi. Tièn bò khoa hgc - ky thuat dugc y thùc
he cùa xà bòi phuang Tày miéu tà nhu thành
qua
cùa chù nghTa duy ly.

Qua
dò
tu
chù nghTa phong kién sang chù nghTa tu bàn dugc ggi là thòi
ky Ành sàng
va
thay thè cho "thòi Trung
eó "
àm dam dà dua dén quan niém
cho ràng tièn bò duòng nhu
chi
eó thè eó dugc trén ca sa phàt trièn phón vinh
cùa khoa hgc
va
ky thuat thòng qua su duy ly hoà chinh tri, kinh té
va
toàn bò
dòi
song
kinh té xà bòi. Su
lac
quan dèi vói
tri
tue
va
tri thùc dà thè hién mot
càch
day
dù va triét
de

nhàt trong y thùc
lày
còng nghe làm nén tàng.
Tinh
duy ly dugc nguòi ta coi là
phuoìig
sàch van nàng de hoàn thien xà hgi. Tièn
bò dugc hièu nhu là két qua cùa viec truyén bà nhiJng tu tuòng duy ly ehàn
thuc
de loai
trù mgi diéu phi ly
bi
àn,
de
toà ành sàng
tri
tue trén khàp thè giói.
Nguòi ta dua lén tan mày xanh va khuyéeh truang quan niém cho
ràng
khoa
hgc - ky thuàt là chiéc dua thàn, là bién phàp duy nhàt va van nàng
de
giài
quyèt mgi vàn
de
cùa xà bòi, là phuang tien tao nén su bài hoà xa hói trén con
duòng xày dung mot càch duy ly trat tu xà bòi ngày nay.
Cuòc càch mang còng nghe bàt dàu vào giùa thè ki này dà làm này sinh
mot
y tuòng cho ràng su phàt trièn cùa khoa hgc - ky thuat eó thè cùu chù

nghTa còng nghiép khòi cuòc khùng
hoàng,
loai trù nhùng ung nhgt
va
loai trù
nhiJng
màu thuàn xà bòi vèn
co
cùa xà bòi dò. Su phàt trièn kinh té manh me,
cuòc
"bùng
nò kinh
té'"
vào nhiing nàm 50, 60 cùa thè ky dà làm hình thành
mot
xu huóng duy ly cao ggi là chù nghTa ky tri. Nhùng quan niém ky tri
dugc bóc
lo
rò ràng trong nhiing mò hình xà bòi cùa nhiing nhà tuang lai hgc
ve
chù nghTa còng nghiép mang nhiéu màu sàc khàc nhau.
Trong vò
sé
bièu hién cùa chù
nghTa
duy ly thuóc dòi
song
xà bòi, truòc
hét phài nói dén chù
nghTa

duy ly
ve
nhà nuóc, thi truòng, nhùng cài
ma
J.
Habermas cho là hai tru còt cùa xà hói phuang Tày hién dai.
Tinh
duy ly cùa nhà nuóc phuang Tày thè hién ò chò nò bi chi phèi bòi
nhùng nhà ky tri, nhà quàn ly chuyén nghiép tao thành
mot
nhà nuóc quan
liéu ngày
mot
truang
phinh de
lén con nguòi. Ngày nay
tinh
duy ly dat tói cao
dò.
Trong Làn song thù ha, A.Toffer nói
ve
"nhiing nhóm ra quyèt dinh vò
hình này kièm soàt dòn
bay
dàu tu trong xà bòi còng nghiép". Thi truòng dugc
nguòi ta coi là
mot
thành tuu vT dai sành ngang vói nhiing thành tuu
tri
tue

khàc cùa loài
nguòi.
Sue
manh cùa nò dà de ra "xà bòi tiéu
thu",
"xà
bòi du
thùa".
Hién tugng "tien nghi dai chùng" dà dugc y thùc he hoà bòi vi nò trò
thành phuang tien hoà nhàp, khoà chat con nghuòi vào xà hgi khòng
con
mot
lèi
thoàt.
Vói chù
nghTa
duy ly, xà bòi phuang Tày dà dat dén giai doan tòt cùng
cùa nò. Nhung chinh ò dièm dinh cùa su phón vinh dò nò dà sa vào cuòc
khùng hoàng. Càc nhà triéi hgc phi duy ly nhu Spengler, Nietzsche dà nói tói
su suy tàn, su suy dói cùa phuang Tày chinh ò chù nghTa duy ly ky thuat
cùa nò.
Chfnh Màc dà som chi ra bau
qua
té hai cùa xà bòi ky tri ràng "Trong
thòi dai chùng ta, mgi
vài
déu tua ho nhu bao hàm mat dòi
lap
cùa nò. Chùng
ta thày ràng nhùng mày mòc eó mot sue manh ky diéu trong vice giàm

boi lao
dòng cùa con nguòi
va
làm cho lao dòng cùa con nguòi eó két qua han, thì lai
dem nan dói
va
tình trang kiet qué dén cho con nguòi. Nhùng nguón cùa cài
8
mói
tir xua
dén nay chua ai biét, duòng nhu do
mot surc
manh thàn ky nào do
lai dang bién thành nguón góc cùa su nghèo khó. Nhùng thàng lai cùa ky
thuàt duòng nhu dà
duoc
mua
bang
cài già cùa su suy dói
ve
màt tinh thàn"
118-10].
"Tà't
cà
nhiing
phàt minh cùa
chùng
ta
va
tà't cà su tien bò cùa chùng

ta tua
ho
nhu dang dàn tói chò là nhung
lue luong
vàt chat
duoc
ban cho
mot
dòi
song
tinh thàn,
con
dòi
song
con nguòi vón dà bi tuóc màt cài màt tinh
thàn thì nay lai bi ha
thàp
xuóng trình dò nhung
lue
luong vàt
chat
don
thuàn"tl8-10].
Xà hói duy ly hoà à phuong Tày dà sa vào khùng hoàng, suy dói bòi
vi
nò phi nhàn vi con nguòi, coi con nguòi chi
con
là "mot lue luong vàt chat don
thuàn".
Mot

khi con nguòi trò thành bàn cùng
va
kiét qué trong bò mày ky
thuàt khóng
lo
cùa xà hói hién dai thì su suy sup cùa eà nhàn là mot diéu
hién
nhién. Thàn phàn con nguòi dà nhu
thè
thì thành tuu ky thuàt
ma
loài nguòi
giành
dugc
tà't khòng phài
bang
già tri con nguòi
ma bang
"già tri suy dói cùa
dao
due.
F.
Fromm nói
ve
con nguòi trong nén vàn minh ky tri nhu sau: vàn
de
cùa
thè
ki XIX là "Chua dà
chét"

(nhu Nietzsche dà nói) van
de
cùa the ki XX
là con nguòi dà chét. O thè ki XIX su tàn bao chóng lai con nguòi, ò thè ki
XX là su tha hoà eó
tinh
thàn kinh phàn liét. Trong
qua
khù, tai boa là ò chò
con nguòi trò thành nò le, trong tuang lai con nguòi eó nguy ca trò thành
nhiing
ròbot.
Con nguòi khòng
con
là con nguòi
ma
bién thành càc mày khòng
tu duy, khòng tình càm. Con nguòi bi mày mòc hoà, tu dòng hoà trò thành
mot
yéu tè don giàn cùa khoa hgc - ky thuat cho nén dành mài hét mgi
due
tinh
cùa riéng minh
va
khòng tón tai nhu mot nhàn vi, mot eà nhàn nùa. Con
nguòi bi tuang dóng hoà, phi eà
tinh
hoà, cà nhàn tra thành mot dièn hình
khòng màu sàc,
Tom

lai, cà xà bòi nhu bi nhàn chìm trong su kiéu càng cùa chù nghTa
duy ly.
Truóc tình hình ày su phàn ùng cùa xà bòi dà dién ra ngày mot gay gàt.
ve
màt chinh tri - xà bòi, dò là nhùng phong trào xà bòi. Ò My là
phong trào Phàn vàn hoà cùa thanh
nién,
sinh vién, ò Phàp là cuòc bao
loan
thàng
Nàm-Sàu
(1968).
Ve
mat vàn hoà, dò là phong trào vàn hgc hién dai, vàn hgc mói (chù
nghTa tugng trung, chù nghTa siéu thuc
.v.v.,)
Trén mat
tran
triéi hgc:
Tu
cuòi thè ky, mot chùm triét hgc phi duy ly dà
xuài hién: nhàn hgc
triét
hgc,
triét
hgc
dai
song (Bergson, Nietzsche), chù
nghTa nhàn
vi,

chù
nghTa
Freud,
Chù nghTa hién sinh phàt trièn manh me di
vào dai chùng
va
thuc su trò thành
mot
phong trào.
Chù nghTa hién sinh ò Phàp cùng là su phàn ùng chong lai chù nghTa
duy ly. Nhung nò gàn vói nhùng diéu kien lich su riéng cùa nuóc Phàp, nò
dién ra ò
mot
nuóc
co tmyén
thèng vùng chai
ve
tu do, nò này sinh ngay trong
thòi ky chièm dòng cùa chù nghTa phàt
xit Due
do dò nò eó nhùng
net
dac thù
khòng thè bò qua.
Co
nguòi cho ràng chién tranh tàn
khèe
là nguón gèc cùa chù nghTa
hién sinh, do vày nò chìm ngàp trong chù nghTa bi quan,
tbài

bai. Su that, dò
ehi là
mot
diéu kién chù khòng phài là nguón gèc cùa chù nghTa hién sinh.
0 Phàp, sau khi chién tranh két thùc (1945) chù nghTa hién sinh dà
phàt trièn rài manh me
va
J P. Sartre là nhà triét hgc hien sinh lón nhài.
Co
nguòi ggi òng là "Giào hoàng cùa chù nghTa hién sinh". Ong lén ngòi Giào
hoàng ày khòng phài vi bi quan
ma
chinh là phàn ehàn, phàt cao nggn eò tu
do.
Ong dua ra mot càu bòi eó ve nhu là
nghich
ly
de
nói
ve
cài khàt vgng dén
khòng thè nói hét cùa con nguòi ràng: "Khòng bao giò chùng ta càm thày tu
do han trong thòi ky chièm dóng cùa
Due".
Va
giò day bgn ehiém dóng
khòng
con
nùa thì "mòi nguòi tha bò chai" (theo kiéu chù nghTa hien sinh) S.
de Beauvoir

con
day manh han su giài phóng huóng
ve
tu do theo theo chù
nghTa vi
Ieri
cùa Epieure: "De y tuòng
ve
su giài phóng eó mot y nghTa cu
thè
thi su vui ve dà hién
hùu
dugc mgi nguòi xàe nhan trong mgi
lue.
Chinh su
lón lén trong khoài lac, trong hanh phùc
ma
cuòc van dóng lién
ve
tu do eó bó
mal
nhue
thè
va
hién thuc trong thè giói"[5-123J. Va Paris, thù dò nuóc Phàp
trong
ben
nàm
(tu
1945) trò thành "Thù dò

vàn
hoà cùa thè
giói'\
nhó chù
10
nghTa hién sinh ò
day
dà tièp tue nàng cao là
co
tu do,
ma
nuóc Phàp dà tu bào
là dà co
mot
tmyén thèng
ve
tu do.
Chù nghTa hién sinh cùng nhu nhiéu trào luu triéi hgc khàc ò phuang
Tày
co
xu huóng dai chùng hoà,
tue
di vào dòi
song bang
ngày, cho nén nò
khòng chi dùng lai ò nhiing sàng tàc
ma
tra thành mot phong trào xà hói.
Nguòi ta nói ràng chù nghTa hién sinh di
tu

"Kierkegaard dén Saint -
Germain-
des-prés".
Nguòi ta miéu tà su ra dòi cùa chù nghTa hién sinh Phàp nhu sau:
"Ay là
mot buoi
sàng mùa dòng (1946), vùa thùc giàc cà thành phè
Paris thày
minh
"hién sinh", sàch bào
day
hién sinh quyén rù
tran
ngàp phè
phuòng, nhùng "dàm thanh nién nam nù vui ve" kéo dén nhùng càn nhà hàm ò
Saint - Germain, àm vang diéu nhac jazz trong nhùng trang phuc mai la vói
mài
toc
xoà, quàn tùm Òng
va àn
nói chào mòi phóng tùng. Nguòi ta bào dò là
mot
lèi
song
mói, là
mot
phong trào mòi dà trò thành nhu mot huyén
thoai"[19-133].
Trong nhùng càn hàm ò Saint-Germain-des-prés, nhùng nhà hién sinh
dà tó chùc

le
hòi vói nhiing ngUòi
con
lai cùa phong trào zazou chai nhac jazz.
Duòng nhu nhac jazz
va
hién sinh eó gì dò gap gò nhau. NhiJng nguòi zazou
khòng phài là nhà triét hgc, nhà chinh tri cùng nhu phong trào hién sinh hg
thuòc
mot
phong trào ly khai
co tinh
tu
san va
tièu tu
san
ehi huòng vào mot
quy ehiéu vàn hoà duy nhài là nhac jazz My. Nguòi ta cho ràng bòi
he
này là
mot kiéu eó
tinh
xà bòi, noi dièn ra "càch mang" chù khòng phài là hình thùc
tó chùc cùa nhiing thiét
che.
Mò hình
ve tinh
xà hgi lién thòng
va
vui ve là

nhac jazz. Mòi nguòi tu làm noi lén tiéng nhac cùa minh, rai vào chò ngàu
hùng may rùi dàp lai may rùi cùa nguòi kbàc.
Tom
lai là ngàu hùng trong mot
ky thuàt dóng hoà cùa dàn nhac. Mot ngàu hùng khòng phài là mot hón loan
eó tfnh
tra dùa ma
là mot su tuang tàc cùa àm thanh bài ngò. Trong tiéng nói
chung eó nhùng tiéng nói riéng biét
de
cùng tao thành mot càch
phó
bién ma
cu thè. Nguòi ta ma tuòng ràng dàn nhac jazz xap xình ày chfnh là mot lién
hiép vò
bang
trong
choc làt
cùa nhùng nguòi tu do sé giành lày cài dep.
Khòng phài là thién duòng
ma
chi
tran
thè trong phù du, trong cành
"dia
ngue
là tha
nhàn".
11
Chù nghTa hién sinh khòng chi là phong trào di vào lèi song

ma
eó màt
trong càc cuòc bao loan cùa sinh vién trong nhiing thàng Nàm - Sàu nàm
1958
tai Paris va cà ò phong trào "Phàn vàn hoà" ò My. Trong "cuòc càch mang vui
ve",
vói nhiing Festival, Camaval noi lén chù nghTa siéu thuc trong nghe thuat,
nhiéu loai chù nghTa phi duy ly kè cà chù nghTa hién sinh trong lèi
song
cùa
nhiing hippy. Nguòi ta
tu
bò càu nói cùa Descartes "Tòi tu duy vày tòi hién
hùu"
ma
thay
bang
su sùng bài cài phi duy ly "Tòi càm giàc vày tòi hién hùu".
Tu duy
bang
ly
tri,
càm giàc
bang trai
tim.
Chù nghTa hién sinh càng là
mot
phong trào khi nò di vào dòi
song va
con

giành dugc cà dia vi trong vàn hgc.J P, Sartre nói
ve
chùc nàng xà hgi cùa
vàn hgc: "Vàn hgc là boat dòng cao nhài cùa con nguòi" bòi vi nò nói tói nhàn
vi cùa con nguòi, cài hién sinh cùa con nguòi, do dò nò thiét lap "su giao
té^'
chat che giùa nguòi sàng tàc
va
nguòi dgc". Cung vi vày, khòng eó nuóc nào
lai eó nhiéu nhà vàn hién sinh nhu ò Phàp. J P. Sartre khòng ehi eó nhiing tàc
phàm triét hgc lón
va
cà nhiing tàc phàm nói danh dén mùc giành giài thuòng
Nòbel
ve
vàn hgc, Ngoài J P. Sartre, nguòi ta khòng quén kè tói càc nhà vàn
hién sinh cung rài nói tiéng nhu S.de Beauvoir, A. Camus, F. Sagan
Cùng nhu bài eù phong trào luu triét hgc nào déu phài eó nguón góc
trong "tài liéu tu tuòng" cùa
qua
khù. O Phàp nguòi ta dac biét chù y tói
Blaise Pascal, coi nhà triét hgc này là "òng tó" cùa chù nghTa hién sinh
vi
cuón
Tu tuòng cùa òng dà dat mot nén tàng cho nò.
Co
mot mòi lién he dàng luu y
giùa dòng tu Jansénisme, dòng tu cùa Pascal
va
cùng là dòng tu

chiù
ành
huòng cùa Augustin. Nguòi sàng lap ra chù nghTa hién sinh là Kierkeegard,
cùng
chiù
ành huòng cùa giàm muc thành Hippone.
Pascal suy tu
ve
con nguòi trong tình trang bài an, con nguòi bi treo la
lùng
giùa hai
he
thàm, mot
ben
là vò han, mot
ben
là hu vò. "Con nguòi là cày
sày" nhung là "cày sày biét tu duy". Con nguòi khòng ngùng thàng boa, siéu
viét: "Con tim eó nhùng ly
le ma
ly trf khòng thè eó", cho nén
"ehàn
ly
ben
này ràng Pyrénée là ngò nhàn ò
ben
kia".
Là
mot
hình thùc cùa cùa chù nghTa phi duy ly, chù nghTa hién sinh ó

Phàp tièp thu hién tugng hgc cùa
Due
(Husseri,
Heiddegger )
va theo lap
12
truòng chèng chù nghTa duy ly cùa S. Kierkeggard. Nguòi ta eó thè dua ra mot
sa dò
ve
chù nghTa hién sinh nhu sau: "Hién tugng hgc
Due
-i-
Kierkeggard
=
chù nghTa hién sinh". Càc nhà hién sinh Phàp trong dò eó S. de Beauvoir déu
nhài
tri
chTa mùi nhgn phé phàn chù nghTa duy ly cùa A. Comte, nhài là cùa
Hegel,
nhà trièt hgc duy ly lón nhài cùa thè ky này.
Co
thè nói dugc ràng mgi
luàn
de
cùa chù nghTa hién sinh déu là két
qua
cùa su phé phàn dèi vói chù
nghTa duy ly cùa nhà triéi hgc
Due.
1.2. S. de Beauvoir

va
màu
sàc
Beauvoirien cùa chù nghTa
hién sinh Phàp.
S.de Beauvoir sinh ngày 09-01-1908 tai Paris trong
mot già
dinh khà
già, òng bó ò
lung
chùng giùa quy toc
va
tu
san,
con
me là
tin
dò nhiét thành
cùa Còng giào.
Cuòc dòi bà ngay
tu tuoi
thiéu thòi dà bào
bieu
bòi nhiéu bién dòng.
Màc dù
chiù
su giào due cùa mot
già
dinh nén nép, nhung bà
luòn luòn

muón
dùt bò nò
de song
theo phong càch dgc dào cùa minh.
Tu rat
som, bà dà nhan
thùc dugc ràng minh phài dàm duang
su
ménh "vén
bue man
cùa thè giói"
va
"giàt càc su vàt ra khòi dém tèi".
Va
theo bà càn nhìn "cuòc dòi nhu mot cuòc
phiéu luu vui ve". Bà dà dat dugc uòc muón cùa minh
bang
mgi co
gang
de
thoàt ra khòi tình trang u tèi, gò bó cùa
già
dinh,
Bà là nguòi rài barn
me
hièu biét
va
dac biét thòng minh. Nàm muòi
ben
tuoi,

mài
long
tin ò tòn giào, bà dà theo con duòng ly khai. Sau khi dò
tu
tài,
bà vào hgc tai Sorbonne
va
dò cu nhàn vàn chuang, bà
con
hgc toàn dai
euang ò hgc vién Còng giào. Nàm 1926, bà dành nhiéu thì giò di sàu vào triét
hgc,
dgc càc nhà duy tàm
Due.
Nàm
1929,
bà dà thi thac sT vói luan àn mang
tua
de:
"Tu do
va
ngàu nhién". Day là mot bàn vàn nghi luan eó tàm co dói
vói càc nhà hién sinh tuang lai. Cùng chinh trong thòi ky này, bà da gap J P.
Sartre. Ngay
tu
khi mòi gap nhau, hg dà nói chuyén vói nhau
bang
giò va eà
hai déu thày
rat thieh

thù
va
hàp dàn nhau. Day là su khòi dàu that tòt dep cho
hai nguòi.
Qua
thàt eà J P. Sartre
va
S. de Beauvoir déu cùng chung mot
chi
huóng,
mot
quan niém
ve
cuòc song
va
cùng quyèt tàm
tu
bó nguón góc
già
13
dinh
cùa
minh,
chóng lai vàn hoà tu
san.
Làn dàu tién, S. de Beauvoir bi thu
hùt ve
mat
tri tue
cùa J P. Sartre

va
thùa nhàn J P. Sartre là "con nguòi thù
hai cùa
minh",
co thè
"cùng chia xè moi su ò trén dòi".
"Tu lue
dàu, quan
he
cùa ho dà eó
mot
co so tòt dep: su thòng càm
ve tri tue
dà kéo
dai
suót cuòc dòi cùa ho, khòng
co
gì
co
the ngàn càn cuòc
trò chuyén ày dà bat dàu
tu
càc buoi vàn dàp cùa ky thi thac sì Dói vói S. de
Beauvoir, cuòc gap gò vói J P.Satre là su bùng no cùa niém vui
va
nhùng
tran
trò"
116-354].
J P. Sartre dà nhàn xét

ve
S. de Beauvoir nhu sau:
" Em là nguòi phu nù hoàn hào nhàt, thòng minh nhàt, dep nhàt
va
dam
me
nhàt. Em khòng chi là cuòc dòi cùa anh,
ma con
là nguòi
ehàn
thuc
nhàt trong cuòc dòi dò" 136-9].
Tuy hai nguòi
rat
tàm dàu y hop, nhung ho
thich lói song
tu do, phóng
khoàng, ho xày dung quan
he
cùa
minh
theo càc
luàt
le riéng. Khòng thùa
nhàn hòn nhàn, lói
song mot
vo
mot
chóng
va

cành
song
chung duói
mot
mài
nhà, nhung dòi ban tình này hàu nhu ngày nào cùng ò
ben
nhau va néu phài
càch xa ho lai viét thu cho nhau. Cà hai thùa nhàn cuòc tình cùa ho là
mot
bàn
"hgp
dóng"
va
"eó khà nàng tài han". S. de Beauvoir cùng dà tùng tàm su
cùng J P. Sartre: "Dói vói em, quan he cùa chùng ta là mot diéu quy già, mot
diéu phài
rat
càng thàng mói giù dugc, nhung dóng thòi lai trong sàng, nhe
nhàng"
[36-8].
Su thuc mói tình cùa J P. Sartre
va
S. de Beauvoir cùng khóng
don giàn chùt nào. O hg hình thành mot "da giàc tình yéu"
va
S. de Beauvoir
cùng thàt dùng vói tén ggi
"hai
ly" bòi vi

"hai
ly" là loài dóng vàt song quàn
cu
va co
tinh yéu dèi vói su sàng tao". Trong cuòc dòi
minh
S. de Beauvoir
luòn coi J P. Sartre nhu
mot
thàn tugng.
Con
J P. Sartre, màc dù thùa nhan S.
de Beauvoir là "cuòc dòi" cùa minh, song òng cùng eó quan he vói nhiéu
nguòi dàn bà khàc, nhu Olga Kadakevits (vèn là hgc trò cùa S. de Beauvoir ò
Rouen), Vanda em gài cùa Olga
va co
gài
toc
hung Bianca Bienenfeld.
Con
S.
de Beauvoir eó thòi là ban tinh cùa Jacques Loren Bost - mot hgc sinh eù cùa
J P.
Sartre
va
anh này sau khi trò thành thành vién cùa
già
dinh lai yéu Olga.
Ngoài ra, J P. Sartre
con

eó
sue
hàp dàn vói nhiéu eò gài khàc nùa. S. de
14
Beauvoir dà phài thù nhàn vói J P. Sartre ràng: "Em vùa thuóc ve giói cùa
minh vùa khóng".
Co thè
nói cuòc tinh da giàc cùa ho vói phuong chàm tói chung thuy vài
em theo càch cùa
minh
cùng
thè
hién nhùng tu tuòng tu do, tién
de
cùa cuòc
song
hién sinh cùa ho sau này
va
cùng tao làp mot thù triét hoc lày
su ehàn
thuc làm
casa.
Tuy nhién ho vàn ké vai sàt cành
ben
nhau di hét cuòc dòi.
Vói su
tu
chói khòng làm vg, S. de Beauvoir
con
hy sinh quyén làm

me
de
hién tà't cà cho su nghiép vàn chuang. Khòng sinh con
vi
nò se càn trò
còng viéc, S. de Beauvoir quan niém: "nguòi ta khòng the cùng
lue
làm hai
viéc trgng dai. Càn chgn dùa tre hay
su
ménh giàt lich
su
ra khòi dém tói"[38-
9].
Vi
thè
bà dugc ménh danh là nguòi thich vàn
hgc
han tré con.
Tu
nhùng nàm chién tranh
thè
giói hai, S. de Beauvoir bàt dàu càm
thà'y
minh
di xuóng. Bà
bòng lìa
bò su
"ich
ki" cùa minh, ròi bò su uu tu chi

nhàm vào hanh phùc cà nhàn cùa minh. Bà tàm su "tói dà tìm thày su doàn
két. Nàm 1939, cuòc dòi tòi dà bi dong dua lich
su
dà nàm lày tòi
va
chàng
bao giò
buòng
tha nùa" [16-354]. Thòi gian này, theo yéu càu cùa J P. Sartre,
bà dà di dén càc quàn cà phé de viét nhàt ky
ve
chién tranh.
Cùng trong thòi gian này, S. de Beauvoir vàn day hgc ò Marseille,
Rouèn
va
Paris. Nàm
1943,
bà bi buòc tói
lùa
dào vi thành nién, màc dù nguòi
này khóng phài là
co
hgc trò cùa bà. Rót cuòc bà bi tuóc quyén giàng day ò
truòng dai hgc.
Nàm 1943 cùng là nàm thàng dành dàu móc cuòc dòi cùa bà. Chfnh
nàm này bà cho ra dòi cuón tiéu thuyét dàu tay Khàch mòi (L'invitée). Vói tén
de
Khàch mùi nhung tàc phàm lai nói
ve
tình yéu tay ba cùa J P. Sartre khi bi

S. de Beauvoir phàt hién. Vi
thè,
tàc phàm mot màt dugc xày dung trén su
trai
nghiém ghen tuòng,
mot
màt trén y tuòng hién sinh chù
nghla ve
quan he giùa
"cài tòi"
va
"tha nhàn", quan
he
mang
tinh
xung dot. Cuón sàch bàn rat chay
va thu dugc
mot
thành còng lón.
Nàm 1944, bà cho ra dòi cuón "Pyrhus
va
Cinéas".
Tàc pham cùng
dugc hoan nghénh nhiét liét. Qua tàc phàm, tàc già the hién luan
de
triét hgc
"tu
do",
"lira
chgn" luòn gàn vói dao

due,
tràch nhiem
va
"mói nguòi déu
chiù
15
tràch nhiém
ve
mgi su truóc mgi nguòi". Con nguòi khòng chi càu vién dén
Chùa bòi
"Chùa
dà chét" do dò mgi nguòi phài "dàn thàn", "nhàp cuòc"
va
tu
chiù
tràch nhiém
ve
chinh minh. Ngoài ra, nàm 1944, S. de Beauvoir
con
cho
ra dòi tàc phàm Màu cùa tha nhàn. Tàc phàm dugc viét trong thòi ky phàt xft
Due
chièm dòng, vi thè, dà nghién cùu su khòng trùng khòp giùa "càc bàn thè
cho nò" (pour soi)
va
hình ành cùa bàn thè này dèi vói tha nhàn. Tàc già dà
dat ra vàn
de lua
chgn, tu do, khi phàt
xit Due

chièm dóng thì viéc di theo
càch mang, vào Dàng còng
san de
bào ve diéu thién là
co
y nghTa tèi cao. Nhu
thè nguòi ta da thoàt khòi su bó buòc cùa chinh bàn thàn minh
va
dat tói su tu
do.
Buòc tòi tu do là con nguòi phài nhàp cuòc, lo àu
va
chàp nhan
bièm
nguy,
kè cà cài chét. S. de Beauvoir dà
de
cho nhàn vàt Jean, nguòi di theo càch
mang nói ràng:
"Co mot
diéu khién con nguòi
co
thè chàp nhàn cài chét dò là
chét
de ma
giù lày y nghTa cuòc
song"
va
tài nhién khòng ai eó thè quyèt dinh
thay ai su lua chgn cùa minh. Cuòi cùng Jean luòn

loay
hoay vói "tràch
nhiém"
va
dà "bèi bàn" bòi su
lua
chgn cùa minh luòn ành huòng dén cuòc
dòi nguòi khàc.
Co
thè nói,
day
là tiéng nói
day tinh
hién sinh chù nghTa.
Nhìn chung, nhiing tàc phàm trén dành dàu buòc chuyén dac biét, thè
hién su hoà hgp giùa vàn hgc
va
triét hgc vói nhiing tu tuòng hién sinh nói
bai,
gàn vói càc khài niém: tràch nhiém, lo àu, tu do, lua chgn Ngoài ra S. de
Beauvoir
co
nhiéu tàc phàm khàc nùa nhu : Mgi nguòi déu phài chét (1947),
dac biét tièu thuyét Càc quan viét
ve
càc nhà
tri
thùc cành tà, tàc phàm dà dat
giài thuòng Goneourt.
Giài thù hai xuàt bàn nàm

1949
vói su chào dòn nóng nhiét cùa giói
hàm mò, Tàc phàm này là mot chuyén luan do so, dugc xày dung trén ca
so
dành già nhiéu khoa hgc. Tàc phàm viét
ve
thàn phàn nguòi phu nù, do dò dà
mò dàu cho cà mot dòng vàn hgc lón dat ra vàn
de
phu nù. Nhò do,
nàm
1970,
S. de
Beauvoir
dà trò thành nù vàn
sT
noi tiéng nhàt
thè
he
minh
trén toàn
càu,
mot trong nhùng nhàn vàt
dàn
dàu phong trào nù quyén
[20-2831.
Diéu dò
cùng thè hién mèi tuang hgp giùa su nghiép cùa bà
va
mot phong trào xà hgi

dà tao cho bà danh phàn co mot khóng hai giùa nhùng nguòi cùng thòi. Bà
con
dugc xép vào danh muc
mot
trong hai muai phu nù làm nén
thékv.
16
Khòng chi nói tiéng bòi nhùng tàp tièu thuyéi, còng trình triéi hgc, xà
bòi hgc
ma
S. de Beauvoir
con
dugc nhiéu nguòi biét dén bòi nhùng tàp tu
tmyén nhu Hói ki cùa mot thiéu nù né nép (1958), Thòi sung
sue
(1960), Su
dòi (1963).
Va mot
kiét tàc dugc J P. Sartre dành già cao là Mot cài chét thàt
ém diu (1964) kè
ve
càn bénh cùa me bà
va
nhùng suy tu
ve
tuoi già trong
Tuoi già (1970). Nàm 1981, sau càichét cùa J P. Sartre, bà vò cùng dau
buon
va
dà cho ra dòi

Nghi
le
vTnh
bièt
day
xùc dòng .
Qua càc tàp hói
ki,
S. de Beauvoir muèn làm rò quan niém
ve
giói nù,
néu nhiing diéu dà
trai
nghiém, khai ggi, dòng vién nguòi ta hành dòng. Chfnh
cuòc dòi bà là
mot
cuòc
trai
nghiém
day tinh
hién sinh nhàm muc dfch tó cào
phé phàn vàn hoà tu
san.
Cuòc dòi bà là mot
qua
trình tu giài phóng, tu khàng
djnh. Bà rù bò tài cà nhiing còng viéc ggi là tmyén thèng cùa nguòi phu nù de
dàn thàn, còng hién tài cà cho su nghiép sàng tàc. Vói
sue
làm viéc say

me,
hét minh
va
khòng mét mòi, bà dà thu dugc két
qua
lón dò là: mot su nghiép
vàn hgc, triét hgc thành còng, mot lùa dòi y hgp tàm dàu cùng J,-P. Sartre
va
càc nguòi tinh, kè cà su sung
tue ve
dòi
song
vàt chài .
Tuy nhién, khòng chi sàng tàc, S. de Beauvoir
con
quan tàm
va
tham
già
càc boat dóng chinh tri. Bà da cùng J P, Sartre di du lich rài nhiéu noi trén
thè giói nhu: Tày Ban Nha, Italia,
Due,
Thuy sT, Bi, Maròe, Bó Dào Nha,
Ha
Lan, My, cbàu Phi, Brazin, Cuba, Turquie, Trung Quoc , Qua càc chuyén di
khào sàt nhu vay, bà dà tó rò lap truòng chinh tri cùa minh, hoàn toàn dùng
ve
cành tà. Chàng han bà dà lén tiéng ùng ho nén dgc lap cùa Angièri, lén àn
chién tranh My ò Viét Nam, dac biét eó thién càm vói Trung Quóc, bà dà viét
ve

Trung Quóc "dai nuóc kém phàt trièn duy nhàt dà chién thàng dugc nan
dói"
trong phóng su Van ly truòng chinh
(1957).
Mat khàc, bà cùng tham
già
nhiéu phong trào chfnh tri, nhu tham
già
"Uy ban bénh
vue
nù thanh nién
Angiéri". Bà
rat
eó càm tình vói sinh vién
va
gàn bó vói hg, song vói hg
"nhùng niém vui va su hy vgng cùa
tuoi
tré". Bà quyèt cùng hg dua cuòc nói
loan (1968) dén càch mang, san sàng thuc hién ly tuòng: "Kéo nhùng nguòi
già ra khòi ò chugt cùa hg". Khi tu do bào chi bi de doa, bà dà thành lap Lién
hiép
Nhùììg
nguòi han
vi
ly tuòng nhàn dàn. Dói vói phu nù, bà luòn bénh vuc
A
^
4
17

V-_Lv
^^P
hg.
Bà dà tham
già
phong trào "Vi phu nù", dàu tranh tich cuc trong phong
trào nù quyén, nhu bénh vuc viéc phà thai, tham
già
ngày tó cào tòi àc (5-
1972),
là chù tich "Lién doàn càc quyén phu nù" (3-1974). Bà thàng thàn dua
ra quan diém cùa minh: bao
lue
phài
dugc
dành do bang bao
lue:
Phu nù bi
dàn òng tàn còng cùng phài dùng bao lue de dành lai" [16-358].
Ve
viéc xem xét S. de Beauvoir eó phài nhà triét hgc hién sinh hay
khòng dà dugc dat ra
tu
làu.
Khi Grenier dà hòi bà
ve
viéc này, bà dà tò ra
lùng tùng khi phài
tra
lòi.

Bà dà
ké
lai càu chuyén này trong Sue manh cùa
tuoi tàc.
" Tòi dà dgc Kierkegaard,
con ve
Heiddegger thì
tu
làu nguòi ta dà
nói dén triét hgc sinh tón (existential) nhung tòi chua rò nghTa cùa
tu
"chù
nghTa hién sinh"
ma
Gabried Marcel vùa tung ra"
144-58].
Diéu
dò co
nghTa
là, vào nhùng nàm
1943,
làp truòng cùa bà chua rò ràng. Bà cùng thùa nhàn
ràng,
tu
khi dgc
Hegel
bà mói bàt dàu ham thich triét hgc. Theo bà, triét hgc
Hegel
thi khó kinh khùng song bà cùng
co gang

nghién cùu
mot
càch kién trì
de
con
thuyét trình vói J P. Sartre. Thuc ra, bà muón dói ehiéu càc y tuòng
cùa Sartre
va
càc y tuòng cùa
Hegel ve
càc pham trù "hu vò", "cài tu nò", " cài
vi
nò"
Gàn gùi vói Sartre cùng vói viéc dgc ky
Hegel,
S. de Beauvoir dà dem
dói làp y kién cùa Sartre
va
càc luàn de cùa
Hegel.
Cùng chinh ò chò này, S.
de Beauvoir dà tìm thày su tu do trong tu duy, tu duy
bang
chinh bàn thàn
minh
ve
mot
diéu gì dò. Su bién dói trong tình càm, tri tue cùa bà dugc bàt dàu
tu
day.

Nàm
1943,
khi cuón Khàch mòi cùa bà ra dòi, bà dà ghi càu cùa
Hegel
ò trang dàu nhu sau: "Mgi nhàn thùc déu theo duòi cài cùa
mot
nhàn thùc
khàc".
Nguòi ta dà dòi hòi bà phài
xàe
dinh làp truòng cùa minh, vàn
de
này
dà cham dén
long
khiém tón
va tinh
tu tón cùa bà. Bà dà khàng dinh thài dò
cùa minh, dùng
ve phfa
cành tà, vi
dò
là: "Su thàt chù khòng phài lap truòng
mot
hgc thuyét eó san".
Pyrhus
va
Cinéas
{\941)
ra dòi là còng trình

co tinh
chat hién sinh chù
nghTa
va
sau này dugc làp lai trong Vi
mot
nén dao ly
cùa
su hàm ho
tue
con
nguòi
chi
eó khàc phuc su hàm
ho
(ambiguité),
tue
su "khóng
co
hién hùu"
bang
càch "hién sinh". Nhu vày su
già
nhàp chinh thùc chù nghTa hién sinh là
18
diéu rò ràng
va
cùng mang
tinh
hién nhién: "Néu viéc

già
nhàp tu tuòng cùa
Kierkegaard cùa J P. Sartre,
va
trò thành "hién sinh chù nghTa" là diéu tà't
nhién dÓi vói tòi thi dò là lich
su
cùa tòi dà chuàn bi cho tói nhu vày" [44-60].
Thuc té, khòng chi chinh cuòc
song
cùa bà dà the hién
mot
phong càch
hién sinh dòc dào
ma
tu tuòng
dò con
dugc thàm nhuàn trong càc tiéu thuyét,
hói ky. Qua càc hói ky dà nói nén mot thòng diép: cuòc
song qua it
phù hgp
vói ky vgng cùa con nguòi. Nhùng hói ky ày cùng bòc
lo mot
phuang dién bi
dàt nhàt cùa chù nghTa hién sinh, dò là cài vò
bang
(cài khòng nhàt thiét) su
thù thàch
ma
con nguòi

trai
nghiém trong cài chét, trong phóng dgi cùa cài
chét là
tuoi
già, là su suy thoai. Cuòc dòi dù eó tu do nhàt cùng chi là vét ggn
ly ti trén dai duong ménh mòng cùa cài phi ly. Vi
thè
cuòc dòi con nguòi eó
thè dat dugc mgi uòc mo nhung nò vàn khòng thoàt khòi su hu vò khi sành vói
cài vò cùng.
Tuy nhién, trong tu tuòng hién sinh chù nghTa cùa S. de Beauvoir
nguòi ta thuòng nhìn thày
net
dac sàc mang
tinh
chat lac quan
va
nhàn vàn.
Nhùng khài niém "tu do", "lua chgn" luòn gàn lién vói tràch nhiém, vàn
de
hành vi gàn vói su sàng tao, su tu do. Dùng truóc nhùng vàn
de
cu thè, bàn thè
phài
lira
chgn, dàn thàn
va
chinh su dàn thàn ày là su tu do, su tón tai cu thè
cùa bàn thè. S. de Beauvoir quan niém: "Niém vui hién sinh càn dugc khàng
dinh ò mòi con nguòi".

Day
là
mot
y tuòng hién sinh lac quan nhàn vàn bao
trùm toàn bò tu tuòng cùa bà.
1.3. Giài
t/iù/iai
cùa S. de Beauvoir trong dòi song vàn hoà Phàp.
Viét
ve
phu nù, nói
ve
phu nù là
mot de
tài muón thuò khóng
con
mói
me nùa. Song theo S. de Beauvoir: "Tàt cà nhùng gì dàn òng viét
ve
phu nù
déu dàng nghi ngò
vi
dàn òng vùa là quan toà, vùa là tó tung" (Poulain de
Barre).
Cho dén nay, cuòc tranh cài
ve
vàn
de
nù quyén vàn chua chàm dùt.
Nhàn loai cùng dà tón rat nhiéu giày muc

ve
vàn
de
này, song két qua là nguòi
ta vàn cho dàn òng là dai dién cho cuc duong
va
cà cuc trung hoà, thàm chi
trong tiéng Phàp nguòi ta dùng
tu
homme
de
chi con nguòi nói chung va nghTa
rìéng cùa
tu
vir dà dóng nhàt vói nghTa chung cùa tu homo. Phu nù bi coi nhu
19
yéu tè phù dinh,
day
han
che,
chi là "con nguòi tuang dói", S. de Beauvoir
thày rài khó
chiù ve
diéu này, song dàn òng lai cho ràng: "Bà nghT nhu vày bòi
vi
bà là phu nù". S. de Beauvoir dà khòng ngàn ngai dàp lai ràng: "Tòi nghT
nhu vày bòi diéu dò là dùng". Su lap luàn sàc sào ày cùa S. de Beauvoir dà loai
trù yéu tè "chù quan" cùa bà, vi bà cùng thuòc giói nù. Theo bà, "phé phàn
mot
giói thuòng là

de
han là tha thù cho giói khàc", do dò nhiing bùt chién lap
luàn tranh cài
ve
vàn
de
này thuòng khòng
con
dùng nùa, dà dén
lue
"càn nhìn
vào su thàt". Cho dén thòi dièm S. de Beauvoir, su tranh cài hòn dòn dà thoàt
khòi thòi ky bùt chién. S. de Beauvoir dà viét Giài
thù
hai vói y nghTa dièm lai
tình hình dò.
Nhu vày, Giài thù hai là
mot
cuèn sàch viét
ve
phu nù do mot phu nù
viét. Tàc phàm vùa là su phàn tfch
ve
thàn phàn nguòi phu nù qua càc thòi dai
dóng thòi cùng là
mot
bàn àn dèi vói
che
dò phu quyén. Qua gàn 1000 trang
sàch, vói

nhiitig
dù kién, tu liéu phong phù da dang, qua mot so dinh
de
ca
bàn, ta
co
thè tòm tàt ngàn ggn nhu sau: Phàn làn phu nù hi xem nhu dùng
ngoài
le
tién trình xà
hói,
hai vi
nhùng nguòi dàn óng tu xem minh duang
nhién là
ké
duy nhàt co quyén dà phù dinh càc khà nàng song dgc làp
cùa phu nù.
Tàc phàm dugc hoàn thành dua trén
rat
nhiéu tài liéu
va
càc còng trình
nói bàt trén càc
ITnh
vuc: khoa hgc tu nhién, khoa hgc thuc nghiém
va
nhàn
vàn (sinh hgc, sinh ly hgc,
su
hgc, tàm ly hgc, xà hòi hgc ). Theo S. de

Beauvoir, còng trình cùa bà thuc hién dugc "phàn lón là nhò qua trình dào tao
ò dai hgc cùa bà".
Mac dù là
mot
còng trình mang dam
tinh
khoa hgc, nhung qua nói
dung tàc phàm, ta vàn thày su bièu lo lién quan dén cuòc song cùa bà, Thoat
nhìn, nguòi ta eó thè cho ràng khòng eò mèi quan he nào giùa cuòc dòi bà vói
Gicri
thù hai. Truóc nàm
1946,
chinh S. de Beauvoir cùng tuyén bó ràng bà
khòng
he
quan tàm dén vàn
de
nù quyén. Thòi tha àu, truòng già
va
thanh
bình cùa bà dà chàng
he
làm cho bà eò tién càm vói nhùng khó khan cùa phu
nù, Bà nói Giài thù hai dugc bình thành trong tu duy "mot càch tình eò": "Vi
muèn nói
ve
bàn thàn nén tòi dà thày phài miéu tà thàn phàn phu nù"
[38-71.
20
Qua thàt,

day
là
mot
su trùng hgp ky la
va mot
nguón gèc phàt sinh thù vi
ve
mot
cuèn sàch
ve
nù quyén dang dugc bàn chay nhàt. Song, tìm hièu mot
càch ky han, chùng ta cùng nhàn thày ràng cuòc
song
riéng tu cùa tàc già vói
càc khuynh huòng trièt hgc, nói rò han là noi dung tu tuòng cùa tàc phàm eó
lién quan vói nhau trong chùng muc dàng kè.
Thuò nhò, bà cùng
chiù mot
cuòc khùng hoàng mành liét do
mot
lòi
nói dùa cùa nguòi cha
ve
bièu hién cùa tuoi
day
thì cùa bà. Bà càm thày còng
viéc
nói
trg hàng ngày cùa nguòi phu nù là hét
sue khé

cuc
va
bà dà
tu
chói
nò:
"Ngày nào cùng àn trua àn tèi, ngày nào cùng chén bàt, càc giò phùt tài
dién
mot
càch vò tàn ày dà chàng dàn tòi dàu, bà tòi lai phài
song
nhu vay?
Khòng, tòi tu nhu minh thè trong khi xép mot chóng dTa vào góc tuòng, cuòc
song
cùa tòi sé theo
mot
càch khàc kia "
138-7].
Nhu vày là cuòc khùng hoàng tuoi thiéu thòi da dàn dàn dua S. de
Beauvoir di trén Càc con duòng cùa su tu do. Phài chàng dò là su tu do ma
trong tàc phàm, tàc già dà dàt ra cho tàt cà phu nù. Bà cùng dà tùng nói
ve
khàt vgng tu do cùa minh:
"Thàng 9 nàm 1929, khi tòi trò
ve
Paris, diéu làm tòi choàng vang
truòc
bèi
là su tu do cùa tòi. Tòi dà hàng ma uòc nò
tu

thuò nhò Khi trò
thành sinh vién, tòi dà nói, tòi ggi dén nò vói mot su dam
me
nhu thè nào?.
Bòng nhién tòi eó nò"
[38-8].
S. de Beauvoir
rat
khao khàt tu do va khòng
muèn hy sinh mot chùt gì cho nhiing quy uòc cùa xà bòi. Tu do theo S. de
Beauvoir là nguòi phu nù thoài mài theo vòng dòi
va
sé trò thành nhà tu tuòng
lón, tu do
tue
là tfch cuc tham
già
càc phong trào khàng chién
ma
chfnh J P.
Sartre
va
A. Camus dà góp phàn khòi xuóng. Dac biét, theo bà tu do chfnh là
sàng tao. Cùng chfnh vi thè
ma
vàn
chucmg
dèi vói bà nhu là su song. Diéu dò
cùng ly giài su
tu

chèi chuc nàng làm me cùa bà. Cuòi cùng S. de Beauvoir dà
hy sinh tàt cà cho su lua chgn dòc dào, quyèt khòng chàp nhan thàn phan vò
dinh cùa nhùng nguòi phu nù, bà dà buóc
lui
mot buòc de
biéu
thàn phan
nguòi phu nù. Theo Jeanson: "Bà dà hièu dugc hoàn cành cùa nguòi phu nù
trong chùng muc
ma
bà dà thoàt ra dugc khòi hoàn cành dò". Bàn thàn bà là
mot
minh chùng hùng hón cho su vuom tói tu do, phà bò dinh kién
ve
thàn
21
phàn nguòi phu nù, khàng dinh nhu mot tàt yéu ràng: làm phu nù khóng phài
là mot chùng tàt.
Chinh trièt hgc
ve
su tu do ày dà ggi lén càc y tuòng cùa cuèn Giài thù
hai, khàng dinh "giói tfnh nù" khòng phài là mot sé phan
va
vi vày, khòng gì
co
thè ngàn càn phu nù chgn con duòng cùa mot cuòc
song
dòc lap
va
chfnh

dàng. Thuc té,
mot
sé tàc già dà nhàn xét mot càch cu thè
ve
tàc phàm va y
tuòng cùa bà nhu sau: "Y dò rò rét cùa bà là dua ra, qua mot so phàn tfch
phong phù,
bang
chùng
ma
càc càch quan niém co tmyén
de
cap dén càc
so
hùu, dugc xem là ca bàn cùa phu nù
va
khài niém coi nhu là giói tfnh nù
khòng thè dùng truóc nhùng bang chùng cu thè
ve
nhiéu cuòc dòi phu nù dà
dugc giài phóng khòi nhùng ràng buòc
ma
dia vi xa hòi cùa hg dà tao ra"
(Madeleine Descubes).
Con Armano
Hoog dà viét nhu sau: "Bi nhue nhà khi
phài làm
mot
nguòi phu nù, eó y thùc
ve

nói dau
long
bi vày hàm trong thàn
phàn bòi nhùng con màt cùa dàn òng, bà dóng thòi phàn dèi cài nhìn ày
va
cài
thàn phàn ày".
Nhùng tu tuòng dò thè hién chù nghTa nù quyén va dà dugc néu rò
trong tàc phàm qua lich
su
phong trào nù quyén cùng nhu huóng tói mot su
giài phóng phu nù,
Nhu dà nói ò trén, Giài
thù
hai là mot còng trình bàch khoa dò so. Tuy
day
là
mot
tàc phàm eó tfnh khoa hgc sàu sàc song noi dung tu tuòng cuón
sàch cùng eó su gàn bó vói su tran trò riéng cùa tàc già, phàn ành vàn
de
bue
xùc cùa mgi thòi dai. Jeanson, mot nguòi
bèi sue
co vu cho S, de Beauvoir dà
nói nhu sau:
''Giài
thù hai dà dòng cham dén phu nù chi trong
chiJng
muc

ma
tàc già càn phài
lui
mot buòc
de
miéu tà thàn phan
ma
bà dà phàn nào thoàt
khòi, nhung lai càm thày khòng bao giò hét thòng càm vói thàn phan dò. S. de
Beauvoir khòng eó nói dau khó vi phài làm phu nù nhung
vi
cuòc song riéng
cùa bà khòng òn, ngày này qua ngày khàc bòi su tón tai thuòng xuyén cùa mot
cài
he
sàu giùa
sé
dòng dàn òng
va
so dòng phu nù"[38-781. Chinh vi vay
ngay
tu
khi ra dòi, tàc phàm dà gay dugc su chù y cùa dòng dào quàn chùng.
Tàc phàm dà dugc du luàn ròng rài hoan nghénh nhiét
liei,
dóng thòi cùng trò
thành
de
tài cùa nhiéu cuòc tranh luan sòi
nói.

Nhùng su phè phàn vùa mang
22
tinh
cà nhàn, vùa mang tfnh chài phé phàn
ve
màt tu tuòng, xoay quanh nhùng
luàn
de
cùa S. de Beauvoir. Dóng thòi nò cùng làm ngac nhién càc nhà quan
sàt va thàm
chi
ngay cà tàc già.
Ra dòi vào nàm 1949, tàc phàm dà khuày dóng nguòi dàn nuóc Phàp,
dac biét giói dàn òng nuóc Phàp. S. de Beauvoir dà kè lai cuòc phàn dèi cùa
quàn chùng qua nhiing
bue
thu vói nhùng lòi le mia mai dèi vói bà. Dac biét,
giói trf thùc cùng khòng chia sé vói bà (nhu F. Mauriac, A. Camus). Hg
con
che
tràch bà là "dà bién dàn òng nuóc Phàp thành trò cuòi"
Nhìn chung, cà phe tà cùng nhu phe hùu déu lén àn lap truòng cùa S. de
Beauvoir, Rome
con
dua tàc phàm cùa bà vào danh muc sàch càm.
Con
nhùng
nguòi
màcxù
Phàp thi dàp lai ràng: "Mot khi cuòc càch mang dà hoàn thành,

vàn
de
phu nù sé khòng dàt ra nùa".
Va
nhu vày, càc phàn ùng dà xàe dinh y tuòng màu
cbòi
cùa Giài thù
hai là quyén
lue
cùa dàn òng dà dén
lue
phài dugc dat thành vàn
de va
S. de
Beauvoir thuc ra cùng chò dgi su thè sé nhu thè. Cùng vi vay su thò bao trong
nhùng lòi còng kfch cùng chàng làm bà phién
long
là
bao.
Vói
mot
cuèn sàch
gay
tranh luan nhu vay, viec "khòng dgc ky, khòng
hièu dùng nò dà làm xào tròn càc dàu
oc".
Vi vay, S. de Beauvoir dà khòng
phài màt thì giò
de
bàc bò càc diéu hièu sai dèi vói bà. Theo con màt cùa ai

dò,
bà là bièu hién cùa con nguòi thài vgng, càu
kinh.
Trai
lai, dói vói bà, bà
thày minh thàt sàng
suoi va
dà khàng dinh ràng minh khòng
he
bi dau khó vi
dà sinh ra là dàn bà, mgi nguòi xung quanh dà còng nhan bà "là mot con
nguòi vói su toàn ven cùa nò" .
Co
nguòi
con
cho bà là "ghét phu nù" nhung
bà dà dàp lai ràng: "Tòi khòng tàn duang hg,
va
tòi dà miéu tà càc nhuge dièm
ma
hoàn cành cùa hg dà tao ra, song tòi cùng cho thày
due
tfnh
va
già tri cùa
hg"
138-661.
Cùng eó quan dièm cho ràng bà dà nói
ve
vai trò cùa nguòi me ma

khòng biét rò
ve
vai trò dò, nhung bà dà tra lòi ràng, dàn òng khóng eó tu
càch gì han bà
de
nói
ve
diéu ày. Nguòi ta
con
buòc tói bà là dà tuyén truyén
su phóng tùng tình due, trong khi ò
ITnh
vuc này bà ehi eó nói mot diéu là
"nhùng su lua chgn dóng tinh,
tu
chèi khòng bi buge phài
tuàn
theo càc the
che,
càc quy uòc
va
càc quyén
Igi".
23