Di dân từ các tỉnh ngoại vi vào Hà Nội những năm gần đây Tình hình và giải pháp

DAI HOC QUOC
GIA
HA
NOI
KHOA
KINH
TE
********************************
^ ^
•>
Dl DRN
Tl/
CnC TINH NGOfll
VI
VflO HR
NOI
NHUNG NflAA GflN DflV:
TINH
HINH
Vfl Gim PHflP
Ma so:
QK.01.03
Chu
trl
de
tai:
TS Ta
Dure
Khanh
Can
bg

tham
gia neu c6:
1.
Th.S
Le
Thi
Hodi
Thu
2. Th.S Nguyin
HOu
Sd
3. Th.S
Bui Thi
Thiem
OAI
HOC
TRUNG TAM
T,
C
GIA HA
NC'
:
-
:i[^j
THU
VIEN
pr/
^'ti
Ha
Noi,

2005
.
PHAN MO DAU
1.
Doi
tirgng
va pham vi nghien
ciiru
Di dan la mot hien tugng kinh te xa hoi da ton tai d Viet Nam tir nhieu
nam qua tren pham vi hep va vdi
sir
quan
ly
chat che
ciia
cac chuang trinh tap
trung cua nha
nude.
Di dan
Iiic
nay chi la viee nha
nude
va cac td
chufc
kinh
te cua minh dua dan di khai hoang, xay dung
viing
kinh te mdi, thuc hien tiep
tuc cua cai each rugng dat nhdm md rgng dien tfch dat canh tac nong nghiep
va phan phdi rugng dat theo nhan khau nong thon. Mat khac di dan tap trung

luc
nay con la chuang trinh dua
lao
dgng
tir
thanh thi dugc coi la nai tap trung
luc lugng
lao dgng khong san xuat vat chat can phai dugc dua vi nong thon de
cai tao
tu
ban va cac thanh phan kinh te ca the khong thugc khu vuc qudc
doanh. Vdi muc tieu nhu vay, cac chuang trinh di dan c6 td chirc c6 phan nao
tang eudng dugc
lire
lugng lao dgng cho cac dja phuang nhat la khu vuc midn
niii
va gop phan tang dugc mot sd dien tfch dat nong nghiep tir
nhung
manh
dat trudc day con hoang boa hay la dat rirng chuyen muc dfch dung de san
xua't luang
thuc.Di dan
liic
gop phan vao phat trien
hinb thu'c
quang canh
trong nong nghiep. Di kem qua trinh nay, viec dua lao dgng thanh phd ve
nong thon da lam cho ti le dat
tren
lao dgng hau nhu khong cai thien dugc bao

nhieu. Hau qua de
lai
cua
nbiJng
chuang trinh di dan nay da tac dgng sau sdc
den qua trinh phat trien cua chfnh nong nghiep va tao ra nhung kho khan cho
viec phat trien luc lugng san xuat ngay tai cac thanh phd
Idn
va cac khu cong
nghiep.
Tuy nhien, tir sau khi nen kinh te nude ta chuyen sang nen kinh te thi
trudng van de nay da c6 mot binh dien mdi va mang mot ban chat kinh te
hoan loan khac.Di dan mot mat la qua trinh di chuyen lao dgng tir nong
nghiep sang cong nghiep, tir nong thon ra thanh phd nhu la mot tat yeu
ciia
qua trinh tang
tmdng
kinh te
ciia
mot
nude
nong nghiep kem phat trien giau
lao dgng; mat khac la qua trinh phan bd lao dgng mot
each
bieu qua thong qua
ca che thi trudng dang dan hinh thanh d nude ta. Trong qua trinh nay viec di
dan tir cac tinh ngoai vi, ma thuc chat la cac tinh ddng bdng bdc bg vao Ha
Ngi
CO
mot quy mo va tdc do cao chua timg thay. Tac dgng kinh te va ca

chinh
tri, van boa, xa hoi da thuc
sir
lam nhieu cap quan ly va hoach dinh
chinh
sach cua nha nude va Ha Ngi quan tam. Da c6 nhieu cong trinh nghien
cuu
xung quanh van de nay nhu:
- Di dan den Ha Ngi, thuc trang va khuyen nghi cac giai phap dieu
tiet,
quan ly. Ts.Trinh khdc Tham va Ts. Doan mau Diep
- Du an VIE/95/994: Tai lieu Hoi thao qudc gia tang eudng nang luc xay
dung chfnh sach di dan ngi dja Viet Nam.
- Vai tro cua di dan nong thon - do thi trong
sir
nghiep phat trien nong thon
hien nay - TS. Tran Van Dung - NXB Chfnh tri Quoc gia, 2004.
Nhimg
cong trinh nay da phan tfch van de di dan dudi giac do nghien
ciiu
tac dgng chfnh sach lao dgng va dan sd cua qudc gia hoac tap trung vao
nhirng van de didu tiet quan ly qua trinh nay
tren
ca sd tap trung cac no luc
cua dia phuang va nha
nude.Viec
phan tfch qua trinh di dan dudi giac do la
mot qua trinh di chuyen tat ye'u lao dgng tir nong nghiep nong thon sang
cong nghiep, thanh phd.
2.

Phuang phap nghien
curu
Ket hop phan tfch ca che boat dgng
ciia
qua trinh di chuyen lao dgng
giira nong nghiep va cong nghiep vdi cac hinh
thiic
boat dgng cu the
ciia
thi
trudng lao dgng; de lam ro ve ban chat kinh te xa hoi cua qua trinh di dan tir
cac tinh ngoai vi vao Ha Ngi.
-
Sii
dung phuang phap di vat bien
cbiing
ket bgp phan tfch va tdng hgp
de nghien
ciiu
va
xii
ly sd lieu hinh thanh khai niem va phat trien he thong ly
thuyet, tir do di den
nhiing
ket
luan,
nhan dinh
ciing
cac giai phap kien nghi
cho van de di dan

tir
cac tinh ngoai vi vao Ha Ngi.
3.
Dong gop cua de tai
- De tai da be thong hoa duge nhimg nguyen ly ve di chuyen lao dgng
tat yeu tir nong nghiep, nong thon sang cong nghiep, thanh thi trong qua
trinh phat tridn kinh te cua mot nude nong nghiep giau lao dgng ket hgp vdi
qua trinh hinh thanh va phat trien he thong thi tmdng lao dgng.
- Trinh bay dugc
nhiJng
dac trung chu yeu cua qua trinh di dan tir cac
tinh
ngoai vi vao Ha Ngi trong thdi gian qua.
- Phan tfch nhung khfa canh phap ly va quan tri cua qua trinh di dan tir
cac
tinh
ngoai vi vao Ha Ngi.
- De ra nhung giai phap thiet thuc va kha thi gop
phdn
tao dung he
thong chfnh sach lien quan den nhiing van dd ve di dan gdn vdi phat trien
kinh te ciia Ha Ngi va phu hgp vdi qua trinh nang cao bieu qua phan bd lao
dgng
giira
Ha Ngi va cac tinh ngoai vi ddng bang Bdc bg.
Nhdm nghien
citu
TS.
Ta
Diic

Khanh - Khoa Kinh
te
DHQGHN
Th.S Bill Thi Thiem - Khoa Kinh te DHQGHN
Th.s Le Thi Hoai Thu - Khoa Luat DHQGHN
MUC LUC
• •
PHAN I: CO
sd
LY LUAN CUA DI DAN
TlTCAC
TINH NGOAI VI VAO
HANOI 2
I. Mo hinh di chuyen lao dgng
tir
nong thon vao thanh thj 2
II.
Hoat dgng cua thi trudng lao dgng vdi viec di dan 15
PHAN
II:
THU'C TRANG CUA
DI
DAN HA NOI VA NHUNG TAC DONG
CUA
DI
DAN
T6I
KINH
TE
HA

NOI
28
I. Dac trung cua cac
ludng
di cu: 30
II.
Tac dgng cua di dan tdi
v^n
de dap
ling
nhu cdu lao dgng
ciia
Thu do 34
III.
Tac dgng cua di dan tdi giam bdt lao dgng du thira d nong thon va
thiic
day qua trinh phat trien kinh te xa hoi 35
IV. Tac dgng cua di dan tdi qua trinh phan bd lai ngudn nhan
lire,
dong thdi
ciing thuc day viec sir dung c6 bieu qua ngudn nhan
lire
38
V. Di dan tac dgng tdi nhu cdu hgc tap va nang cao trinh do cho ngudi lao
dgng 40
VI.
Tac dgng cua di dan tdi van de that nghiep va giai quyet viec lam 45
VII.
Nhu cau phat trien nha d 47
VIII. Nhu cdu chira benh 48

PHAN III: DI DAN
TlTCAC
TINH NGOAI VI VAO HA NOI NHUNG
KHIA
CANH PHAP LY CUA VAN DE 51
I. Sa
luge
vai net ve van de di dan tir cac tinh ngoai vi vao Ha Ngi 52
II.
Mot
sdkhfa
canh phap ly 54
1.
Can
CO
mot khai niem thong nhat ve di dan: 55
2.
Ve quyen cU
trii
cua ngudi dan va van de bg khau 57
3.
Van de viec lam 60
4.
Van de trat tu, an loan xa hoi
eiia
Thu Do 66
PHAN KET LUAN: MOT SO KIEN NGHI VE CHINH SACH CUA NHA
NU6C VAHANOI
68
PHAN I: CO

sd LY LUAN
CUA DI DAN
TD
CAC
TJNH
NGOAI VI
•
•
VAO HA NOI
L
MO HINH DI CHUYEN LAO DONG
TU^NONG
THON VAO THANH THI
Trong mo hinh chung nhat ve kinh te
vT
mo
chiing
ta c6 the thay nen kinh
te don gian chi gdm hai khu vuc, khu vuc san xuat nong nghiep ( trdng
liia)
va
khu vuc san xuat cong nghiep (det).Ngudi dan trong mo hinh nay dan gian chi
CO
hai nhu cdu ca ban dai dien la hang cong nghiep (det) va hang nong san thuc
pham (gao).Vi luang thuc, thuc pham la nhu cdu song con cua con ngudi
nen
thu
nhap cua ngudi ta tmdc bet phai dung trang trai cho viec mua gao sau do phan
con lai dung de mua hang cong nghiep(det).Do vay
nhihig

ngudi c6 thu nhap
thap hau nhu chi du mua gao, nhirng ngudi da
thoa
man nhu cau ve gao thi mdi
tieu
diing
hang cong
nghiep.Vi
vay khi cac ca nhan giau ban nhu cau ve hang
cong nghiep va hang nong nghiep khong tang ciing ti le.Khi mot nen kinh te phat
trien den mot giai doan nhat djnh thi hdu bet sd tang trong thu nhap sc danh de
tang cdu vi hang cong nghiep.
Khi tien bg ky thuat den vdi cong nghiep, nang suat cua cong nghiep tang
len,
gia hang cong nghiep re ban tuang ddi so vdi gao thi ngudi ta khong hdn da
cdt giam chi tieu hang hoa nay de mua nhieu han hang boa khac da re ban; c6
chang chi la do
liic
nay thu nhap cua bg da du de mua dugc nhieu hang boa dang
CO
gia re ban.
Vdi mo hinh dan gian
ciia
chiing ta, trong dieu kien ndn kinh te dong, cac
hang hoa dugc thoa man tir chfnh nen kinh te trong
nude.Khu
vuc cong nghiep
khac vdi khu vuc nong nghiep san xuat gao la d chd, khu vuc san xuat nong
nghiep
luon

can c6 ca lao dgng va dat
dai.Nang
suat lao dgng trong cong nghiep
tang,ky thuat cong nghe tien bg dugc dac trung bdi sd lao dgng trong mot met
vai giam hay sd met vai do mot lao dgng san xuat ra se tang.Trong nong nghiep
viec san xuat gao phu thugc vao lugng dat dai cd
dinh.Vi
khong phai chju ddu
vao cd dinh nhu dat dai trong nong nghiep nen trong cong nghiep, nen khi tang
lao dgng phu them cho cong nghiep chiing ta thay san lugng se tang theo trinh
do ky thuat va cong nghe trong cong nghiep.San pham bien c6 the coi la khong
ddi va doc
lap
so vdi sd lao dgng dugc thu
hiit
vao nghanh
nay .Trong
nong
nghiep lai khac can ban, cang nhidu lao dgng thu
hiit
vao day san pham bien cua
lao dgng giam ddn mot
each
ro ret; va tien trinh ngugc lai xay ra khi lao dgng
thoat ra khdi nong nghiep, tdng san lugng gao se giam trong khi san pham bien
cua mdi lao dgng lai tang.Trong nen kinh te thj trudng canh tranh, tidn luang
cua lao dgng dugc quy djnh bdi gia tri cua san pham bien cua anh ta.Neu su phat
trien kinh te dgng cham dugc den ngheo doi thi tien
luong
cua lao dgng phai

tang len, vi ngudi lao dgng khong c6 sd hiiu dat, tai san, la tang
Idp
ngheo nhat
trong xa hoi. Nhung neu tien luang tang thi san pham bien
ciia
lao dgng nong
nghiep phai
tang.Neu
ky thuat nong nghiep con tri tre thi con mot
each
de cho
didu nay xay ra lao dgng phai thoat ra khdi nong nghiep de sang
ITnh
vuc cong
nghiep ( chiing ta vdn gia dinh trong mo hinh dan gian chi eo hai nghanh nong
nghiep va cong nghiep).Didu nay trong
lieh
sir da xay ra vdi cac nude da phat
tridn, khu vuc cong nghiep c6 ti trgng lao dgng nhieu ban so vdi nong nghiep khi
dat nude ngay mot giau
ban.Dieu
nay eung
diing
vdi cac nude dang phat trien;
tuy nhien nhu se thay d phdn sau dieu nay khong phai la hoan loan tu nhien.
Trong mo
hinh
da
neu
tren, tien luang dugc xac dinh bdi gia tri san pham

bien trong nong nghiep
chii
khong phai theo gia trj san pham bien trong cong
nghiep.Gia
sir gao la 5 ngan ddng /Kg va vai la 25 ngan d/m; san pham bien cua
lao dgng nong nghiep la 10kg gao va
eiia
cong nghiep la 3 m vai thi lao dgng se
dich chuydn tir nong nghiep c6 luang thap(50 ngan ddng) sang cong nghiep c6
luong
cao(75 ngan
d6ng).Viec
dich chuyen lao ddng tiep tuc cho den khi san
pham bien trong nong nghiep
Id
15 kg gao, vi
liic
nay gia trj san pham bien la
bdng nhau trong ca hai khu vuc(75 ngan
ddng).Lao
dgng dugc phan bd lai
giiJa
hai khu vuc nong nghiep va cong nghiep d
mii'c
luang can bdng.
Nhirng ngudi lao dgng trong
ITnb vuc
nong nghiep d nong thon va nhihig
ngudi lao dgng trong ITnh vuc cong nghiep d thanh phd ddu la ngUdi lieu diing va
la ngudi san

xu^t.d
mot
miie
gia cho trudc vi vai va gao va mot
sir
phan bd ban
ddu ve lao dgng va dat dai giua hai khu vuc. Khi do san lugng hai khu vuc dugc
xac dinh va gia tri san pham bien cua lao dgng hay tien luang ca hai khu vuc
cung gia tri san pham bien ciia dat dai eung dugc xac dinh. Trang thai can bdng
chung trong nen kinh te dugc xac lap thong qua tac dgng tir gia ca san pham tren
thi trudng tdi gia tri san pham bien cua lao dgng trong hai ITnh vuc lam thay ddi
tuang quan tidn luang trong nong nghiep va trong cong nghiep. Lao dgng djch
chuyen qua lai giira cong nghiep va nong nghiep lam thay ddi
miic
san lugng
tUOng
ddi giira chiing va tao ra
sir can
bdng chung
tren
tat ca cac thj tmdng.
Khi nang suat lao dgng trong nong nghiep la rat thap, mot lugng Idn lao
dgng va dat dai cdn phai c6 de san xuat ra mot
don
vi luang thuc. Neu nang suat
trong cong nghiep gia sir khong ddi thi
sir can
bdng chung se dugc thiet lap theo
hudng dai bg phan lao dgng se hoat dgng trong nong nghiep. Bay gid gia sir nang
suat nong nghiep tang len do tien bg ky thuat dieu nay se anh hudng den tieu

diing va ddi sdng cua ca lao dgng nong nghiep va cong
nghiep.Tuy
nhien vice
tieu diing cac san pham
ciia
nong nghiep va cong nghiep se thay ddi theo cac
each khac nhau. Cau ve san pham cong nghiep tang manh va nang suat nong
nghiep tang dam bao cho viec riit bdt lao dgng khdi nong nghiep dua vao cong
nghiep lam gia tang san pham cong nghiep dap
ling
cho qua trinh
nay.Qua
trinh
tang nang suat lao dgng se chi can ft lao dgng han de dap
ung
nhu cau luang
thuc cho nen kinh te va nang
sua't
tang se keo lao dgng ra khdi nong nghiep, cdu
vi san pham cong nghiep tang len se dugc dap
ling
bdi tang cung tuang
ling
cho
cong nghiep va thu
hiit
nhimg lao dgng giai phong khdi nong nghiep vao boat
dgng trong cong
nghiep.Noi each
khac, tien bg ky thuat giai phong lao dgng

khoi nong nghiep thi ddng thdi tao ra cau lao dgng d nai kbac( a day la cong
nghiep). Qua trinh giai phong lao dgng khdi nong nghiep ngay cang
nhanh
ban
khi nang sua't nong nghiep da dugc phat trien dat den mot
miic
nhat djnh vi khi
do nhu cau theo thir hang tir luang thuc den san pham cong nghiep la mang tfnh
quy luat trong nen kinh
te.Chiing
ta thay d day viec mot ti le cao
lire
lugng lao
dgng trong cong nghiep d cac
nude
phat trien trong tien trinh di len
ciia
minh la
mot tac dgng, ket qua cua mot khu vuc nong nghiep da phat trien cao
chu"
khong
phai la nguyen nhan don gian do kinh te phat trien.
Tien bg ky thuat trong nong nghiep vi vay luon doi hoi viec hd trg gia
dudi nhieu
hinh
thiic khac nhau cho san pham nong nghiep d cac nude phat trien
neu khong mudn lam cho thu nhap cua lao dgng nong nghiep thap ban tuang ddi
so vdi lao dgng trong cong nghiep.Trong cac
nude
dang phat trien vi nhieu ly do

nhu
sir
quy mo phan tan thieu tap trung, thoi quen td
chiic
lobby chfnh tri v . v.
Trong cac nude nay ngUdi nong dan con gap kho khan trong viec dua tien bg ky
thuat vao nong nghiep do trinh do van hoa thap kem va ft c6 kha nang chiu
riii
ro.
Tuy nhien con nhieu
each
khac theo do nang suat
ciia
lao dgng trong
nong nghiep c6 the tang len. San phdm bien cua lao dgng tang khi sd lugng nhan
td ddu vao khac ngoai lao dgng tang len. Hai dau vao quan trgng trong nong
nghiep la nude va phan
bon.Ngoai
ra con cac bien phap cai tao ddng
rugng,nghien eiiu
gidng mdi, phong trir sau benh
Trong nhieu nude dang phat trien, do
tinh
trang dan sd qua dong lai tap
trung d cac
viing
nong thon, tien hanh lao dgng dudi hinh thirc lao dgng nong
nghiep. San pham bien cua lao dgng nong nghiep se rat thap, keo theo tidn luang
lao dgng nong nghiep thap han nhieu so vdi tien luang lao dgng cong nghiep.
Mat khac kha nang tfch

luy
vdn thuan
Igi
ban trong cong nghiep da dd dang
nang cao san pham bien cua lao dgng cong nghiep va do do
mire
luang trong khu
vuc nay. Dieu nay tac dgng manh ban den viec giai phong lao dgng khoi ITnh
vuc nong nghiep vi khi con lai vdi sd lao dgng ft ban san pham bien
ciia
lao dgng
nong nghiep tang len va lam tang tien luang
eiia
bg; trong khi do tien luang lao
dgng nong nghiep dugc day len, mot
miic
can bang mdi cao ban ve tien luang
dugc thiet lap giira hai khu vuc, nong nghiep va cong nghiep. Tien trinh nay le ra
phai boat dgng nhanh
ebong
va dua cac
nude
dang phat tridn c6 nhieu lao dgng
trong
ITnh
vuc nong nghiep trd thanh cac
nude
cong nghiep c6 ti le lao dgng thap
trong nong nghiep. Tuy nhieu ngudi ta da dua ra nhieu ly do de giai thfch tinh
trang qua nhieu lao dgng tap trung trong nong nghiep nong thon d cac

nude
nay
vdi
miic
tien luong thap dd giai thfch thuc te do.Mgt sd ly do nhu tien bg ky
thuat trong cong nghiep tap trung vao nhirng cong nghe tham dung vdn han la
lao dgng, boat dgng cua cong doan trong cac nghanh cong nghiep da ngan can
viec hap thu lao dgng thong qua
giiJ
tidn luang lao dgng cong nghiep d
mii:c
cao
gia tao, nen kinh te tap trung da ngan can nhieu
lire
lugng kinh te boat dgng de
phan bd lai lao dgng
Ngay nay, nhieu nude dang phat trien khong phai tu minh tfch luy de
tang dau tu cho phat trien vdn cho cong nghiep, hg c6 the vay mugn vdi chi phf
thap tren thi trudng vdn. Hg c6 the dd dang vay mugn cong nghe tinh ngoai vdi
chi
phi
thap.Tien bg cong nghe, ky thuat kha nhanh trong cong nghiep la mot
dac diem thuc te cua khu vuc cong nghiep trong cac
nude
dang phat trien.
Viec nghien
ciiu
tac dgng qua lai
giiJa
cong nghiep va nong nghiep trong

qua trinh phat trien bay gid dugc tap trung theo hudng nghien
ciiu
tac dgng cua
vice
tang nang suat lao dgng trong cong nghiep nhu la khdi dau cua qua trinh tac
dgng qua lai
nay.Vdi
nang suat nong nghiep d
mire
cd djnh ban dau, viec tang
nang sua't cong nghiep lam giam sd lao dgng can c6 cho mot sd lugng hang cong
nghiep, gia san phdm cong nghiep se thap ban. Nhung khi nang suat cong nghiep
tang se khong c6
sir
phan bd lai lao dgng, nhihig ngudi dan do thj khong c6 nhu
cau tang them ve gao(san pham nong nghiep) nhirng ngudi dan nong thon khong
chuyen chi tieu
ciia
minh tir gao sang vai (san pham cong nghiep). Neu tdng sd
cau giir nguyen, tdng sd cung cung se khong ddi trong su can
bdng.Didu
nay c6
nghTa sd lao dgng san xuat nong nghiep
van
nhu cii vi nang suat nong nghiep
khong
CO
gi thay ddi va nhu vay c6 the noi, tien luang lao dgng trong nong
nghiep (dugc tfnh theo gia trj san pham bien lao dgng nong nghiep) khong nhay
cam vdi viec tang nang suat cong

nghiep.Tien
luang trong hai khu vuc se khong
ddi neu khong c6 dich chuyen lao dgng giira hai khu vuc.Dieu nay c6 ve nhu ky
la khi tien bg ky thuat lam tang gia trj san pham bien cua lao dgng, nhirng ciing
CO
the thay dugc vi liic nay viec tang nang suat da lam cho gia san pham cong
nghiep re ban
eiing mire
vdi san pham bien
eiia
lao dgng cong nghiep tang
len.Tien luang lao dgng trong cong nghiep vdn nhu trudc, khong c6
sir
thay
ddi.Hoan
canh
nhihig
ngudi lao dgng cong nghiep c6 tieu diing vai c6 kham kha
han nhung hoan canh cua lao dgng nong nghiep khong kha ban
chiit
nao khi
nang sua't cong nghiep tang len. Han
niia sir
phan bd lao dgng giira hai khu vuc
vdn cdn khong ddi. Didu ngan can tac dgng
ciia
tien bg trong cong nghiep tac
dgng den khu vuc nong nghiep nong thon la khi nhu cdu ve an
ciia
nong thon

con chua dugc thoa man day du thi ngudi ta chi
sin
long ddi mot ft gao lay nhieu
vai han.Vi vay, viec cau ve gao khong nhay cam vdi gia vai bao ham rdng sd
lugng cung ve gao ciing khong nhay cam vdi gia vai va dieu nay cd dinh sd lao
dgng doi hoi phai c6 trong nong nghiep.
Liic
nay khong c6 su phan bd lai lao
dgng, tidn luang khong c6 gi thay
ddi .Tac
dgng
ciia
tien bg ky thuat, nang suat
trong cong nghiep c6 the cai thien ddi sdng lao dgng nong nghiep neu viec tieu
diing luang thuc d
miic
cao, viec giam gia hang cong nghiep lam cho ngudi ta c6
the cdt giam
chiit
ft luang thuc tieu diing dd tang tieu diing hang cong nghiep va
viec tang tieu diing hang cong nghiep va giam tieu diing luang thuc khien cho
chuyen giao lao dgng tir nong nghiep sang cong nghiep, nang cao san pham bien
cua lao dgng nong nghiep va viec tieu diing luang thuc tiep tuc md rgng. Liic
nay khi ma lao dgng nong nghiep con chua c6 nhieu kha nang tieu diing hang
cong nghiep, phdn Idn thu nhap de thoa man luang thuc
thi
tac dgng
ciia
tang
nang suat cong nghiep tdi dai bg phan dan chiing la rat nho.

Nhu vay den day chiing ta da thay rdng, su phat trien cua nong nghiep,
biic
tranh phac thao vi nong nghiep nong thon c6 vai tro quan trgng nhu the nao
den qua trinh phat trien kinh te chung
ciia
dat
nude
trong do viec giai phong lao
dgng tir nong nghiep sang cong nghiep la sgi chi dd trong tien trinh tuy hai ma
mot
nay.Chiing
ta cung c6 dugc nhimg mdt xfch quan trgng trong ca tien trinh
nay.Phat
trien nong nghiep, nong thon va viec tang sire mua cua dai bg phan dan
chiing
CO
thu nhap thap nay
ciia
dat
nude
thong qua viec dua nang suat nong
nghiep den mot
mire
nhat djnh de qua trinh phat trien cua cong nghiep va
ciia
nen kinh te thuc
sir
gdn ket chat che va trd thanh ca che tu phat
tridn.Mot
chu

trinh ngugc rat dd xay ra vi c6 nhirng sU khac nhau rat ro rang trong su phat trien
tu than cua cong nghiep va nong
nghiep,Ve
phfa cung, nong nghiep chiu tac
dgng ciia quy luat
Igi
sua't giam ddn manh ban
ra't
nhieu vi dat dai la ddu vao cd
dinh, vi the khi cong nghiep
ha'p
thu nhieu lao dgng tidn luong khu vuc nay c6
the khong ddi trong khi do khi nong nghiep hap thu nhieu lao dgng tien luong,
thu nhap ngudi dan nong thon se phai giam(viec gia tang dan sd tu nhien khong
kidm soat ndi d nong thon so vdi thanh phd thuc
sir
lam trdm trgng them van de
nay).
Ngay ca khi cong nghiep su dung vdn va hi han che bdi tdng sd vdn c6 the
CO cua dat nude trong nam thi trong nam sau, thi sd vdn c6 the tang len qua tiet
kiem, thi ddi vdi nong nghiep nang suat
ciia
dat dai c6 the tang mot each c6 hieu
qua nhd tien bg ky thuat nhung c6 nhieu ban che, gidi ban cho qua trinh nay.Ve
mat cau, nong nghiep c6 nhung bat
Igi
khi thu nhap cua dat nude tang nhd phat
trien thi nong nghiep chi thuc
sir
thu dugc mot phdn thanh qua nay khi cau ve san

pham nong nghiep tang len.Day ciing chinh la kho khan va
cQng
la cai bdy ma
cac
nude
nong nghiep kem phat trien thudng
roi
vao trong qua trinh phat trien
kinh te cua minh.
Chung ta md rgng sang viec xet den anh hudng
ciia sir
phat tridn nhu cau
tieu diing
ciia
dan chiing d khu vuc cong nghiep, d nhimg bg phan
ec)
thu nhap
cao trong xa hoi, va sau do la tac dgng
ciia
ngoai
thuong,
ciia
qua trinh md cira
kinh te den tien trinh phan tfch
ciia
chiing ta.
Khi nhu cau tieu dung cua dan chiing d khu vuc cong nghiep, thanh phd
phat trien, cac hang boa dich vu nay c6 the dugc chia lam hai
loai,
loai

dau la cac
hang hoa dich vu thong thudng do cong nghiep dja phuang c6 the san xuat dugc
thudng vdi cong nghe tham dung lao dgng va tiep theo do la loai hang boa djch
vu cao cap (nhu oto, dieu boa nhiet do ) dugc san xuat tir cong nghe tham dung
vdn.Gia
sir tien bg ky thuat lam tang nang suat
ciia
cac nghanh cong nghiep san
xua't
hang boa dich vu thong thudng (ta c6 the ggi la bang trung gian), khi do
mot don vi hang trung gian se chi can mot sd ft ban ca ve lao dgng va
vdn.Gia
cac hang hoa nay re ban, nhimg ngudi tieu diing loai hang nay chi sir dung mot
phdn thu nhap ft ban cho
chiing.Sire
mua
ciia
thu nhap trudc day
ciia
hg tang
len.Mot
sd lao dgng va vdn duac giai phong khoi khu vUc san xuat hang trung
gian da c6 nang suat tang len nay. Chiing se chuyen sang khu vuc ma d do chiing
8
tang dugc gia tri cua
mlnh.Nhung
thu nhap tiet kiem dugc do tang
siic
mua noi
tren

se dugc su dung cho viec tieu
diing
cac hang boa dich vu cao
ca'p.
De dap
ling nhu cdu tang len khu vuc hang boa dich vu nay se dugc md rgng bdng viec
ha'p thu cac ngudn luc dugc giai phong khoi khu vuc trung
gian.Nhung
vi khu
vuc nay tham dung vdn
hon nen
chi thu
hiit
dugc tat ca vdn da giai phong con
ddi vdi lao dgng thi chi mot phdn.Sd lao dgng du thira nay trd thanh ap
lire
vdi
khu vuc nong nghiep.Theo quy luat
Igi
suat giam dan hoat dgng manh trong khu
vuc nay, san pham bien
ciia
lao dgng khu vuc nay nhanh chong giam manh lam
ha thap tien
luong.Tuy
nhien dai bg phan dan chiing nong nghiep va nong thon
tieu diing san pham nong san se giam nhu cdu
ciia
hg trong khi do dong lao dgng
tang them lai lam tang san lugng cua chiing didu nay khien cho mot sd ngudn

luc
phai giai phong khoi khu vuc nay. Ngudn luc giai phong khdi khu vuc nay la
vdn. Sd vdn nay dugc hap thu bdi khu vuc san xuat hang cong nghiep cao cap
tham dung vdn
liic
nay dang tao ra Igi suat
Idn hon.Bay
gid viec di chuyen vdn
nay lai khien cho moi lao dgng con lai trong nong nghiep c6 ft vdn ban de sir
dung khien cho san pham bien cua lao dgng d day lai tiep tuc giam: tien luong
hay thu nhap cua lao dgng con giam
hon
nira.Khu vUc nong nghiep nong thon
chiu tac dgng kep; ti le dat dai tren lao dgng giam, di kem vdi ti le vdn tren lao
dgng giam.
Tie'n
trinh nay tiep tuc keo dai theo thdi gian lam cho bd ngan
each
giiia nong nghiep nong thon vdi cong nghiep va thanh phd ngay mot tang them
theo nguyen tdc gia tdc.
Trong
sir
phan tfch nay viec lam ro thu nhap va
sir
phan phdi thu nhap
giira nhimg ngudi lao dgng nong thon va rgng ban nhimg lao dgng trong khu vuc
phi chfnh thiic ( khu vuc khong dugc td
chiic)
va nhirng lao dgng trong khu vuc
chfnh thiic vdi

sir
bao hg cua nha
nuc^c
va cong doan, nghiep doan cung rat c6 y
nghTa.Thu
nhap trung binh tren dau ngudi
giii'a
hai khu vuc nay thudng ga'p ba
den ba
Ian
rudi.Mgt bg phan trong sd nay ciing
nhirng
nhom c6 thu nhap cao
nhat do chua phai chju anh hudng
ciia
thud thu nhap thfch hgp da tao ra mot tang
Idp
CO miic
tieu diing cao vugt trgi vdi nhirng nhu cau ve cac hang boa dich vu
cao cap
ciia
nhirng nhom c6 thu nhap cao nhat tai cac
nude
phat trien hien nay.
Mat khac tinh
hinh
nay se cd tac dgng manh hon trong mot khu vuc cong nghiep
CO
nhieu cong nghe khac nhau de san xuat ra mot san pham.Ndu c6 nhieu cong
nghe (c6 ti le vdn tren lao dgng khac nhau) de san

xudt
ra mot hang boa cong
nghiep thi cac cong ty se chgn cong nghe nao re nhat.Vi the trong tinh hinh nay,
cac cong ty se khong tim thay
Igi
nhuan trong viec thue nhimg cong nghe tham
dung lao dgng nhat hoac khi dau tu vao khu vuc tham dung lao
dgng.Viec
chuydn dich sang phfa nhiing cong nghe tham dung vdn hon trong cong nghiep
do
sir
khan hiem lao dgng gia tao nay se lam giam cau lao dgng trong cong
nghiep. Ket qua la nhieu lao dgng se quay trd lai nong nghiep, ti le lao dgng tren
dat tang len cung c6 nghTa la tien luong, thu nhap trong nong nghiep
giam.Dieu
nay dugc tang eudng them bdi viec cong nghiep da hap thu mot sd vdn le ra da
dugc thu hut vao nong nghiep.
Tren day, khi ban den viec tang nang suat trong cong nghiep chiing ta da
gia dinh la tien bg ky thuat la trung tfnh. Dieu gi se xay ra neu viec tang nang
suat cong nghiep la do ky thuat khong trung tfnh, noi
each
khac trong cong
nghiep hang tieu diing thong thudng mdi don vj san pham dugc san xuat vdi ti le
vdn tren lao dgng tang len.
Liic
nay cau cong nghiep vdi lao dgng se thap
hem,
va
dieu nay khien lao dgng chuyen dich vao nong nghiep. Nhu vay neu ky thuat
trung tfnh tao ra

sir
chuyen dich lao dgng ngugc vao nong nghiep va tidn luong,
thu nhap lao dgng nong nghiep giam xudng thi tien bg ky thuat thay the lao dgng
se lam xau ban tinh trang nay.Vi cong nghiep thudng nhap khau va du nhap
nhirng ky thuat tien tir phuong tay, noi ma lao dgng khan hiem va du thira vdn vi
vay nhieu
sir
thay ddi ky thuat d cac
nude
dang phat trien dac biet la d
nude
ta
thdi gian gdn day la loai thay the lao dgng.
Sir
du thira lao dgng vdn c6 lai cang
tang them trong cong nghiep.
Mot van dd nghiem trgng hon la
miie
do tang
tmong
tu nhien trong dan
sd ca nude. Tang trudng dan sd nhanh ro rang la mot bat Igi cho phat trien kinh
te.Dan sd tang trong dieu kien dat dai va vdn van nhu cu, vi lao dgng cong
nghiep dugc sir dung theo mot ti le cd djnh vdi vdn, loan bg sd tang len trong luc
lugng lao dgng thoat ddu phai di vao khu vuc nong nghiep. Dieu nay ro rang lam
10
cho tidn luong phai giam.Nhung vi lao dgng tang len nen san phdm bien cua dat
dai va vdn trong nong nghiep ciing tang len khien cho tien thue dat va
Igi tiic
tir

vdn tang len.Thu nhap cua nhimg nhom ngudi giau nhat trong xa hoi tang, cdu
ve san pham cong nghiep cao ca'p nhu oto, may didu boa tang len. Khu vuc nay
vdi cong nghe tham dung vdn se thu
hiit
lao dgng d nong nghiep thi ft ma thu
hiit
vdn tir khu vuc nay thi nhieu hon.Nhiing lao dgng nong nghiep
liic
nay phai chiu
tac dgng kep
ciia tinh
trang tdi te da phan tfch d tren. Thu nhap lao dgng thi giam
ma khu vuc hang cong nghiep tham dung vdn cao lai md rgng bat thudng so vdi
trang thai can bdng cu cua ndn kinh te.Ro rang la khi quy mo
lire
lugng lao dgng
tang thi san pham bien cua lao dgng giam trong khi san pham bien cua vdn va
dat dai tang len. Tien luong va thu nhap lao dgng nong nghiep giam day
miic
tieu dung san pham nong nghiep giam xudng va khoang each thu nhap va khu
vuc nong nghiep va cong nghiep tang len. Mot
sir
phat trien kinh te ma trong do
nong nghiep va nong thon khong dugc hudng thanh qua cua tien bg cong nghiep.
Co the cho rdng c6 the
bii
ddp cho vice giam ti le dat dai tren lao dgng
giam xudng bang ti le vdn tren lao dgng tang len, khien nang suat
eiia
lao dgng

nong nghiep khong bj giam.Nhung dieu nay doi hoi tang ti le tfch luy trong nen
kinh te. De cho
ti
le vdn tren lao dgng thuc
sir
tang thi lugng vdn trong nen kinh
te phai tang nhanh ban tdc do tang dan sd. Dieu nay la khong kha thi neu tdc do
tang dan sd la Idn lai d mot nude du thira lao dgng ma khan hiem ve vdn, hon
nira luon c6 nhimg ban che vdi tiem nang ve tiet kiem trong dan chiing.
Ngay ca khi tiet kiem trong dat
nude
c6 the tang dugc thi dieu nay cung
con
CO
nhimg dieu chua dn. Mot trong nhirng khfa canh
co
ban
ciia
phat trien la
viec tang ddu tu vdn cua mdi ca nhan dudi mot binh thiic dac biet: nhimg ky
nang va
sir
giao due- Vdn nhan
lire,
la mot bg phan quan trgng ve vdn
ciia
mdi
qudc gia. Nhung phai thay rdng cang nhieu vdn vat chat (may , thiet bj, ) thi
cang tao kha nang con ngudi md rgng pham vi boat dgng, thuc bien
sir

sang tao,
cai thien dieu kien xung quanh hg. Dieu nay doi hoi mot khoan dau tu co ban
ciia
dat nudc cho giao
due.
Trong cac
nude
dang phat trien ti le biet dgc biet viet
nhung con ngheo dang cdn tiep can nhirng khoan dau tu cho vdn nhan luc nhung
II
viec tang nhanh dan sd
thi
viec tiet kiem cua dat nudc vdn chi du dam bao cho
mdi lao dgng co mot
miic
vdn vat cha't tdi thieu se co rat ft vdn ddu tu cho vdn
nhan luc. Luc lugng lao dgng cua da't nudc vdn con phan Idn la lao dgng thieu ky
nang, khong dugc dao tao. Chung ta se con ban den vai tro
ciia
ddu tu vdn nhan
luc ciia tu nhan va cua chfnh phu va anh hudng
ciia
no den cac ludng di chuyen
lao dgng d phdn sau.Tuy nhien can nhan manh d day, de
giiip
dan chiing dac biet
la lao dgng nong thon giam ti le tang dan sd qua
miic
nhu hien nay thi cdn danh
nhieu ngudn

lire
tao ra
sir
tien bg ky thuat nong nghiep, va nha nudc phai dong
vai tro tfch
cue
trong qua trinh lam tang nang suat lao dgng nong nghiep.
Qua trinh hoi nhap kinh te qudc te da md ra cho cac nude dang phat trien
nhimg co hoi mdi de phat trien kinh te.Tuy nhien trong sd cac nudc dang phat
trien chi co nhimg nude co
sir
tang thu nhap, luong cho nhiing lao dgng co ky
nang tdi thieu ma dai bg phan la lao dgng nong thon mot each co y nghTa, nhanh
va virng chdc mdi co dugc mot nen kinh te hudng vao xuat khau nhu Han qudc,
Dai
loan,
Malaixia,
Indonexia Nhimg
nudc nay dugc biet den nhu la nhimg
nude
CO
tang tmdng kinh te nhanh nhung ft dugc biet rdng
sir
tang trudng nhanh
nay di kem vdi viec giam doi ngheo, each biet thu nhap giira lao dgng khu vuc
nong nghiep chiem dai bg phan dan chung va phdn con
lai.Mo
hinh phan tfch
cua chiing ta cdn dugc md rgng sang phan tfch vai tro
ciia

ngoai thuong trong
tien trinh phat trien kinh te gdn vdi quan be cdt
loi
la nong nghiep va cong
nghiep cung qua trinh di chuyen lao dgng giira hai khu vuc.
Chung ta hay di tir viec xuat hien xuat khau san pham nong nghiep (nhu
gao da noi d tren ) va nhap khau hang cong nghiep tir cac nudc phat trien.
Tinh
hinh se ra sao neu do co tien bg ky thuat tir cac nudc da phat tridn khien cho
nang suat cong nghiep d nudc hg tang len? Trudc bet dieu nay lam giam chi phf
san xuat, giam gia hang cong nghiep nhap khau va ngudi tieu diing trong nudc se
thay hang ngi dja bdng hang nhap khau tir cac nudc nay. Cong nghiep trong nudc
khong
CO
miirc tang nang suat
tuong
img se dimg tmdc kho khan. Khi gia san
pham cong nghiep giam xudng, gia tri san phdm bien
ciia
lao dgng cung giam
theo do do keo theo tien luong khu vuc cong nghiep. Do thi
Uuimg
san pham
12
hang cong nghiep trong nudc co lai, lao dgng cong nghiep trong nude bi sa thai.
Nhiing cong nhan nay khong con each
lira
chgn nao khac la quay trd lai nong
nghiep. Viec di chuyen lao dgng tir cong nghiep sang nong nghiep se tiep tuc
cho den khi

ti
le dat tren lao dgng giam theo
miic
giam trong tien luong cong
nghiep. Trong khi do mot sd lugng san pham nong nghiep cap thap nhu gao dugc
san xuat nhieu hon do tang sd lao dgng di chuyen vao nong nghiep. Lugng
luong thuc nay khong dugc tieu diing trong nudc ma xuat khdu de thanh loan
tien nhap hang cong nghiep
liic
dau. Su bdn ciing hoa che dau nay, that dang
ngac nhien la ft ngudi nhin thay khi
biic
tranh xuat khau gao tang len hot phat.
Lao dgng thu nhap thap trong nong nghiep, va ca cong nghiep nhat la nhimg
nghanh san xuat hang cong nghiep thong dung la nhimg ngudi chiu ganh nang
chii
yeu cua qua trinh nay. Ket qua
ciia
tien bg cong nghiep d tinh ngoai lam
djch chuyen lao dgng ngugc trd lai nong nghiep, tang eudng viec canh tac luong
thuc tren dat dai nong nghiep, tang tien thue dat, giam tien luong va thu nhap lao
dgng nong nghiep. Tien trinh nay ciing lam phan boa manh trong dan chiing
nong thon, ngudi ngheo ( sdng
chii
yeu nhd lao dgng) cang ngheo them va ngudi
giau (co nhidu vdn va da't dai) ngay cang giau ban.
Tac dgng nay len lao dgng ngheo d nong thon co the dugc giam bdt neu
viec danh thue vao tien thue da't de trg ca'p tien luong cho hg dudi binh thiic nay
hay hinh t
hiic

khac.Tuy nhien trong thuc te dieu nay thudng ft kha thi va lam
xa'u
di tien trinh phat trien va tao nhieu
siic
ep cho di dan trd lai cac khu cong
nghiep va do thj sau nay. Trong khi do d nudc co
sir
phat trien va tien bg nhanh
chong cua cong nghiep, cong nghiep xuat khau
ciia
hg cang phat trien ban, cdu
luong thuc trong nudc khong ddi vi nang
lire
xuat khau hang cong nghiep tang
dugc chuyen giao thanh nang
lire
nhap luong thuc nhieu ban. Lao dgng dich
chuyen tir nong nghiep sang cong nghiep lam ti le dat dai tren lao dgng tang len,
tien
lucmg ciia
lao dgng d nudc nay tang len va tao ra su phan cong lao dgng giira
hai nude theo each co Igi cho nudc co lien bg trong nang suat cong
nghiep.Ro
rang, tac dgng
ciia
tu do boa thuong mai tuy thugc vao
vice
no dugc tien hanh
nhu the nao. Khong phai do tien hanh thuong mai vai cac nuac da cong nghiep
13

hoa d
miic
cao hon ddn den thuc trang da phan tfch ma mot ket qua nhu tren
la
t£it
yeu cua viec tien hanh tu do hoa thuong mai vdi nhirng nudc co su tien bg
cong nghiep nhanh hon.
Viec
CO
tang hay giam tidn luong lao dgng nong nghiep trong nudc tuy
thugc vao viec tang hay giam ti le dat tren lao dgng trong nudc, didu nay den
lugt
no lai phu thugc vao viec lao dgng djch chuyen tir nong nghiep sang cong nghiep
hay ngugc lai. Neu nang
siiat
cong nghiep trong nudc tang nhanh hon trong cong
nghiep cua tinh ngoai, lao dgng trong nudc se di chuyen tir nong nghiep sang
cong nghiep. Dieu nay cung chdc chdn xay ra ngay ca khi nudc ddi tac ngoai
thuong la nudc da dat trinh do cong nghiep hoa cao hon va do do xuat khau hang
cong nghiep vao trong nudc chiing ta.Gia sir thoat ddu chiing ta nhap khau hang
cong nghiep tir hg. Khi co su tang tmdng trong nang suat cong nghiep d tinh
ngoai, khu vuc cong nghiep
ciia
hg lam md rgng chi tieu
ciia
dan chiing, dieu
nay se tao ra
sir
phan bd lai lao dgng trong nudc chiing ta tir nong nghiep sang
cong nghiep. Tai thdi diem do Igi the trong san xuat cong nghiep chuyen sang

nudc chiing ta, vi vay dao ngugc lai mo
hinh
thuong mai
giii'a
hai
nudc.Nhu
phan
tich d tren neu khong co thuong mai hai nudc thi dieu nay se khong xay ra,
khong
CO sir
phan bd lai lao dgng, tien luong lao dgng trong nude se tang do su
phat trien
ciia
cong nghiep nudc nha.
Nhung lieu co thuc te khong khi cho rdng, mot nudc kem phat trien co
the di tmdc mot nudc da phat trien trong viec tang nang sua't cong nghiep cua
minh? Hoan loan co the dugc, vi tang nang suat cong nghiep giira nudc da phat
tridn tir tmdc vdi nudc phat trien mugn ban la khac nhau ve cha't. Mot ben la ap
dung nhimg ky thuat da co sdn cho nhu cdu va hoan canh rieng
minh,
mot ben la
phai phat hien ra nhiing ky thuat, tri thiic mdi. Trong nong nghiep, cong nghe, ky
thuat chuyen hudng vao khf hau, dat dai. Trong cong nghiep no dd chuyen giao
hem
nhieu.Tren thuc te co mot ndi
lo
sg
Idn
trong cac nude da phat trien rdng, trir
phi hg ddi mdi (inovation) nhanh hon con khong hg se mat thj trudng cho

nbii'ng
nudc mdi cong nghiep boa dang dugc Igi the trong dieu kien nay. Cac nudc da
phat trien da phai viirt bo
nhiitig
nghanh cong nghiep co ft
sir
ddi mdi nhung lai
14
dugc cac nudc di sau lam cho no thang hoa.Dieu nay dugc cac nudc dong a thuc
hien trong sudt ba muoi nam qua. Neu mot nudc tao dugc
sir
phat trien nhanh
nhu vay trong khu vuc cong nghiep cua minh, no co the trd thanh mot nudc xuat
khdu cong nghiep chu yeu. Neu khong
lam
dugc nhu vay thi ngudi lao dgng nhat
la lao dgng nong nghiep se khong dugc hudng thanh qua tir su phat trien cong
nghiep cua nudc minh. Hd ngan each nong nghiep va cong nghiep cang
Idn
lam
kho hon cho tien trinh phat tridn theo mo hinh da phan tfch. Dieu nay chdc chdn
la
kho cho chiing ta rat nhieu so vdi Han qudc, Dai loan va
nhuHg
thdn ky dong a
tmdc day nhung vdi ngudn nhan
lire
co ky thuat va mot thj trudng tai chfnh dugc
phat tridn tot chdc chdn chiing ta se dat dugc dieu
nay.Tuy

vay cdn co nhimg
chinh sach khuyen khfch canh tranh trong nudc.Tao dugc ap
lire
bj pha san do
canh tranh ddi vdi cac cong ty that bai trong viec ddi mdi. Vai tro dieu chinh
ciia
chfnh sach d day bet
siic
quan trgng. Trong nhieu nam qua chiing ta da co nhirng
chfnh sach chua nhan thiic ro tien trinh phat trien kinh te dat nudc tat yeu gdn
lien vdi qua trinh tuong tac giira nong nghiep va cong nghiep,
ciia
qua trinh
chuyen dich lao dgng giira hai khu vuc nay
nen
da lam quay ngugc tien trinh
nay. Di dan d at vao thanh phd dac biet la tir cac tinh nong nghiep vao cac thanh
phd Idn nhu Ha ngi va thanh phd Hd Chf Minh chi la nhimg trieu
chirng,
nhimg
bieu hien ben ngoai cua chfnh thuc te nay d nudc ta trong thdi gian
qua.Dua
tren
ca sd ly luan nay ciing nhimg bieu biet ky cang hon trong
ling
xii
eiia
cac ben
tren thi tmdng lao dgng se
giiip

chiing ta danh gia chfnh xac hon thuc trang ve di
dan tir cac tinh khu vuc nong thon vao Ha ngi trong thdi gian gan day va co
nhirng giai phap tfch
cue
va hgp ly cho van de nay.
11.
HOAT DONG CUA THI
TRU6NG
LAO DONG Vdl VIEC DI DAN.
Di dan, dac biet la di dan gdn vdi viec di chuyen ngudn nhan
lire
tir
nong nghiep, nong thon tdi cong nghiep, thanh phd gdn chat vdi hoat dgng cua
thj trudng lao dgng trong nudc va qudc te.Di
dan,do
vay eon la ket qua tat yeu
cua hoat dgng dau tu vao vdn nhan
luc;
vi the de lam ro
biic
tranh ve di dan
chung ta se di tir viec ddu tu vdn nhan
lire
va
vice
ngudi lao dgng
lira
chgn viec di
15
dan nhu la phuang thiic

sii
dung tot nhat ngudn nhan
lire
da dugc
daii
tu cua
minh. . Nhdc lai rdng, dau tu la nhimg khoan chi
phi
ban ddu phai dugc thu bdi
qua mot thdi ky nao do. Vi vay trong nhieu quyet dinh cung lao dgng thi tien
luong hien hanh va didu kien lao dgng khong phai la nhiing nhan td quyet djnh
duy nhat. Viec lap mo hinh ve nhirng quyet djnh nay doi hoi phai phat trien mot
khung hinh hop
nha't
giiia
ling
xu dau tu va trien vgng ve cugc ddi lao dgng.
Nhiing lao dgng tien hanh 3 loai dau tu cho thj tmdng lao dgng : Giao due
dao tao, di dan, va tim kiem cong viec mdi. Ca ba loai ddu tu nay deu lien quan
den chi phf ban ddu va ca ba loai dau tu nay dugc lam vdi hy vgng va trong doi
nhimg khoan ddu tu nay se dugc ddn
bii xiing
dang trong tuong lai Nhan manh
vao
sir
gidng nhau cua nhung khoan dau tu nay vdi nhirng khoan dau tu cac nha
kinh te coi nhimg khoan dau tu nay la dau tu cho ve vdn nhan luc, thuat ngir nay
quan niem ngudi cong nhan nhu la hien than cua tap hgp nhirng ky nang co the
dem cho nhirng ngudi
chii

thue. Su hieu biet, ky nang ma ngudi cong nhan co
dugc qua giao due, dao tao, va hgc dugc tir cac ITnh vuc cong tac da trai qua tao
ra mot kho vi vdn san xuat. Tuy nhien, gia tri
ciia
sd vdn san xuat nay la dan
xuat
ciia
viec nhimg ky nang nay co the kiem dugc bao nhieu tren thj trudng lao
dgng. Tim kiem viec lam va di dan la nhung hoat dgng lam tang gia trj cua vdn
nhan
lire
cua mot ngudi thong qua viec tang gia (tien luong) nhan dugc tir mot
kho ky nang cho tmdc.
Cung nhu vdi bat ky khoan ddu tu nao khac, viec dau tu vao vdn nhan
lire
phai chiu nhimg chi
phi
ma vdi dieu kien la phai dem lai Igi fch trong tuong lai.
Noi chung, nhiing chi
phi
de bd sung vdn nhan
lire
cua ngudi ta co the dugc chia
lam ba loai :
1,
Chi phf thuc hay chi phf tmc tiep, bao gdm tien hgc phf, chi tieu ve
sach vd va vat dung khac.
2,
Nhimg thu nhap bj bo Id la nhimg chi phf khac vi trong sudt thdi ky dau
tu, ngudi ta thudng khong di lam

vice
hay ft ra la khong lam
vice dii
thdi gian
16
3,
Nhiing ma't mat ve tinh thdn cung la mot loai chi phf phai ganh chiu,
bdi viec hgc tap thudng kho khan va te nhat.
Trong tmdng hgp ddu tu cho giao due dao tao cua ngudi cong nhan,
doanh Igi ky vgng mang hinh thiic cua nhimg thu nhap do lao dgng cao hon
trong tuong lai,
sir
thoa man ve nghe nghiep tang len trong sudt cugc ddi, viec
tang gia tri Idn hon cua nhimg hoat dgng va su quan tam phi thi tmdng. De tfnh
dugc nhirng gia trj cua cac Igi fch trong tuong lai chiing ta da sir dung gia trj
chiet khau d hien tai
ciia
cac
Igi ich
nay nhu trong chuong 5 da de cap
Gia tri cua dong Igi fch hang nam
(Bj,
B2,
B^,
) qua thdi gian T co the
dugc tinh nhu sau :
PV
= Bj/(l-hr)
+62/(1+1-)-
+ +BV(1

+r)^
O day
Igi tii'c
hay suat chiet khau la r. Chimg nao r la duong, Igi fch trong
tuong lai se dugc chiet khau. Neu r cang nho, mot ti' le
Idn
ban sc nhan dugc tir
mot phuc Igi trong tuong lai.
Mo binh
ciia
chiing ta ve ddu tu vdn nhan luc trong tuong lai gia dinh rdng
con ngudi luon tdi da boa do thoa dung va lam dieu do cho ca cugc ddi khi
lira
chgn viec giao
due
va dao tao. Do vay hg so sanh chi phf ddu tu trong hien tai
(C) vdi gia tri hien tai
ciia
Igi fch ky vgng trong tuong lai khi lam quyet dinh di
hgc them, chdng ban. Viec dau tu vao viec hgc them thuc
sir
ha'p ddn neu gia tri
hien tai
ciia
Igi fch trong tuong lai vugt qua chi
phf:
PV
= Bi/(l+r)
+B3/(l+r)-
+ +BV(1

+r)^
> C
(*)
Do thoa dung tdi da, ta't nhien, doi hoi ngudi ta phai tao ra vdn nhan
lire
bd sung chimg nao dieu kien
C^)
dugc dap img, va hg se hg se dimg lai chi khi
Igi
fch
cua khoan dau tu bd sung bdng hoac nho
hcfn
chi phf bd sung.
Qo
hai
each
ngudi ta co the biet tieu chuan
(*)
c(3 dugc dap
iing
hay
khong.
Thii
nhat, sir dung phuang phap gid tri hien. tgi, ngudi la co the tfnhra
gia trj nhimg
Igi
fch nay vdi suat chiet khau r
rdi
so sanh vdi chi phf. Mot
each

17
£)Ai
H'lC
GUC.C
GIA
HM iM
TRUMG
Ti^f.',
'Hvr.'G Til J ^HLf ylE^J
pT/5^3
khac,
ngudi ta dung phuang phap ti
sudt
hoan vdn ndi bg, Uic la tra
Idi cau
bdi,
sua't chiet
kha'u
cd the Idn den
miic
nao de cho khoan ddu tu vdn con kha
nang sinh
Igi
?Ro rang
la,
neu
Igi
fch Idn den
miic
mot suat chiet khau Idn,

tham
chi
ra't cao ma khoan dau tu vdn
hiia
hen kha nang sinh
Igi
thi khi do du an
la rat dang gia. Trong thuc te ngudi ta tfnh suat hoan vdn ngi bg bdng each dat
gia tri hien tai bdng vdi chi
phi
va giai ra tfnh r. Suat hoan vdn ngi bg do, dugc
so sanh vdi suat hoan vdn cua cac khoan dau tu khac. Neu suat hoan vdn ngi bg
do Idn hon sua't hoan vdn dugc dem ra so sanh, du an ddu tu dugc coi la co kha
nang sinh Igi.
Nam 1932
L.J.Hick
ngudi da dugc giai Noben ve kinh te' da cho rdng
"sir
khac nhau ve
Igi the
kinh te', chu yeu la khac nhau ve tien luong la nguyen nhan
chu yeu cua di dan", coi di dan nhu la mot
hinh
thiic dau tu vdn nhan luc.Ve phfa
ngudi lao dgng hg tfnh gia tri cac co hoi co the co trong mdi thj trudng lao dgng
sao cho tao ra
Igi
fch
rong Idn
hon chi phf di chuyen va chgn bat

cii
dau tdi da
hoa gfa tri hien tai
ciia
thu nhap kiem dugc trong ca cugc ddi.
Gidng nhu nhimg khoan dau tu vao vdn nhan
lire
khac, quyet djnh di
chuyen dugc ddn ddt bdi viec so sanh nhimg khoan thu nhap kiem dugc trong ca
cugc ddi theo cac co hoi viec lam dat ra trudc hg. Do do Igi fch rong
ciia
viec di
dan dugc tfnh nhu sau:
Lgi fch rong di dan = Tdng sd tien luong kiem dugc trong sudt cugc ddi
quy vd hien tai d noi den - Tdng sd tien luong kiem dugc trong sudt cugc ddi
quy vd hien tai d noi di - Chi phf di chuyen.
Tdng sd
thii
nhat va
thii
hai lien quan den lai suat chiet khau va sd nam
con lai cho den cudi
ddi .Tir
do de nhan thay rdng: thu
nlidt,
viec cai thien dieu
kien kinh te d
noi
den se lam tang Igi fch rong
ciia

viec di chuyen va lam di dan
tang
\cn.Thit
hai, viec cai thien co hgi
vice
lam tai noi d bien tai se lam giam Igi
fch rong cua viec di dan va ha thap kha nang di dan.
Tint
ha, viec tang chi phf di
dan lam giam lgi fch rong
ciia vice
di dan va do do lam giam di dan.
Hudng
ciia
cac dong di dan:
18
Ly thuye't ve vdn nhan
lire
chi ra rdng dong di cu theo chieu tir nhimg viing
CO
thu nhap lao dgng tuong ddi tha'p sang nhirng viing co cO hgi thu nhap lao
dgng cao hon. Nhirng sd lieu di cu trong ngi bg mot vung va giiia cac tinh nong
thon va thanh thi da minh chiing cho ket luan tren. Noi chung,
lire
"keo
" ciia
nhirng vung nhap cao ban
Idn
ban luc ddy " ra khoi nhimg viing thu nhap lao
dgng tha'p ban. Noi each khac, trong khi dan chiing bi hap ddn nhidu hon tdi

nhirng vung d do hg trong dgi la thu nhap lao dgng se cao hon, trong khi do hg
khong nhat thiet la ra di tir nhiing vung co thu nhap lao dgng thap nhat.
Phat hien gidng nhau tir nhimg nghien
ciiu
trong nhieu nudc cho thay
ngudi ta bi hap ddn tdi nhimg viing thu nhap lao dgng thuc te
ciia
nhimg cong
nhan lam viec
dii
thdi gian la cao nhat. Ngudi ta cung cho rdng nhiing co hgi eo
dugc viec lam trong cac thanh phd mdi den ciing anh hudng tdi tfnh ha'p ddn
ciia
no.
Mot
each
do ludng
miie
do co the kiem dugc cong viec cua mot viing la su
dung ti le that nghiep, nhung
nhutig
nghien ciiru tren phat hien thay khong co
quan he
vCrng
chdc giira that nghiep va
vice
di cu den, co le vi sd ngudi di
chuyen vdi mot cong viec da co trong tay thi Idn gap ba Ian sd
ngui^i
di chuyen

de kiem viec. Hon nira tim kiem mot viec lam d thanh phd co thu nhap cao ban
miic
thu nhap vdn rat thap d nong thon la viec
cue
ky dd. Giau nha que khong
bdng ngdi le thanh phd. Neu ngUdi ta da co mot cong viec trong mot
ITnh
vuc nao
do thi ti le that nghiep cua viing lai cang la dieu khong dang
luu
tam.
Ngudi ta udc tfnh rdng
cii
10% tang len trong thu nhap giira nong thon va
thanh phd se lam tang di dan khoang 7%. (di dan va thu nhap, van de cua
sir lua
ebon- Tap chf nghien
ciiu
kinh te 1990). Ngugc lai
cii
10% tang len trong mire
cong an viec lam cua nong thon se giam di dan khoang
2%.
Khoang each cung
giCi
mot vai tro quan trgng. Di dan tir cac
tinh
ngoai
vi vao cac thanh phd Idn thudng xay ra va vdi
miic

do manh ban so vdi viec di
dan tdi nhirng viing xa
eiia
dat nudc. Ly thuyet ve vdn nhan
lire
du bao mot each
r5 rang rdng, khi nhutig chi phf ve di cu tang len thi dong ngudi di cu se giam
xudng. Chi phf di chuyen tang theo khoang
each
vi bai ly do. Trudc bet, nhu da
19
ndi d tren, ddi vdi ngudi d trong thi tmdng lao dgng dia phuong, viec tim kiem
nhiing thong tin ve cac co hgi cong viec d noi khac la rat kho khan (ton kem) .
Chdc chdn viec phat hien ra nhihig trien vgng cong an viec lam d gdn nha thi dd
hon
la.d
xa nha ;bao
chi
dd kiem hon, ggi dien thoai re ban, ban be va nhung
ngudi than cd nhieu quan he quen biet co lgi hon, hieu biet ve nhimg ngudi chu
nhieu hon.
Thii
hai, chi
phi
tidn te cho viec di lai, tham vieng ngudi than, va do
dd chi phf tinh than cua viec di chuyen cung tang mot each ro ret theo khoang
each.
Vi vay ngudi ta thay rdng viec di chuyen gdn dugc
Ua
thfch hon la di

chuyen xa.
Nhirng sd lieu thong ke cung minh chung cho nhirng dieu noi d tren. Ro
rang la khuynh hudng di chuyen xa la nho hon la d lai gan nha.
De tdi thieu boa nhiing chi
phi
tinh than va thong tin, ngudi ta co khuynh
hudng di cu tdi nhirng viing ma d do da co nhimg ngudi than va hg hang den do
tii
tmdc. Viec di cu theo hg hang, ban be nhu vay dugc ggi la di cU ddy
chuyen.Chung
ta thudng thay ca mot thon tham chf mot
lang
keo nhau len d tai
mot xom lieu nao do
ciia
mot thanh phd la mot minh chiing cho quan diem nay.
Mot dieu
thii
vi la trinh do giao
due
thap kem la mot ngan trd
Idn
ban ddi vdi
viec di cu theo khoang each xa so vdi do tudi (trong cac dieu kien khac khong
ddi).
Trong tmdng hgp nay co le nhimg chi phf ve thong tin va tinh thdn la
nhiitig
ngan trd chu yeu. Nhu da neu trong tiet trudc, nhirng ngan trd ve tudi tac co lien
quan chat che vdi nhiing chi phf tinh thdn trong khi trinh do giao due va viec dd
dang

CO
dugc nhimg thong tin thi lai co lien he vdi nhau. Co ve nhu, viec trinh
do giao
due
co ngan trd
Idn
bon vdi di cu theo nhimg khoang
each
xa la vi nhiing
chi phf vd thong tin co anh hudng nhieu ban ddi vdi quan he giira di cu va
khoang
each.
Hdu bet nhimg nghien
cihi
ciing nhan thay rdng, ngugc lai vdi nhiing gi
ngudi ta trong dgi, nhimg dac diem
ciia
nhirng viing nong thon ma tir do ngudi
ta ra di thi khong co anh hudng rong nhieu 1dm den
vice
di eu. Ly do la trong khi
nhimg ngudi d nhirng viing thu nhap lao dgng thap nhat co nhimg khuyen khfch
20
nhieu nha't ddi vdi viec di chuydn thi cung chfnh nhimg viing co thu nhap lao
dgng thap nhat nay lai co nhiing ngudi co
miic
do giau co, hgc van, ky nang
tha'p hon la nhirng ngudi sdn sang (co the) di chuyen. De hieu hien- tugng nay
chung ta phai chuyen tir
vSfn

de nai sang van de ai di chuyen.
Thii
nhat, viec di chuyen lao dgng tap trung d nhiing ngudi tre nhieu hon
dieu nay de hieu vi di dan la mot hinh thiic ddu tu vdn nhan
lire.
Ngudi gia hon
CO
thdi gian thu bdi Igi fch tu ddu tu vd di dan ngdn hon.
Thii
hai, trong sd nhirng lao dgng di chuyen ra thanh phd ti le nhimg ngudi
CO
trinh do hgc van, nang luc lao dgng cao
Idn
ban nhieu Idn nhimg ngudi co
trinh do hgc van va nang
lire
lao dgng thap. Nhimg ngudi nay co co hgi kiem
viec lam nhd nang
lire
ca nhan dugc sir dung hieu qua ban va lam giam chi phf di
dan. Cung co mot phdn la do pham vi sir dung nhan thiic, ky nang, tay nghe
ciia
nhirng ngudi nay rgng hon, thi tmdng lao dgng
ciia
hg thudng vugt qua mot
viing, tham chf dat tam qudc gia.
Thii
ba, di dan giiip cai thien chat lugng
sir
thfch img giira lao dgng va

nhiing
ngudi chu. Chiing ta biet viec thu hut lao dgng vao cac cong viec ngoai
tien luong con co cac chenh lech co tfnh
bii
tiir,
mot cong viec nguy hiem, kho
khan dgc hai thudng duac ngudi chu tra cong cao
h(m
de
bii
vao viec hg phai ton
chi phf de lam giam hoac loai tm
miic
kho khan, dgc hai tir cong viec ma hg dua
ra. Di dan vi vay giiip khdc phuc kho khan thieu lao dgng tai cac viing co nhieu
cong viec kho khan, dgc hai.
Di dan theo gia dinh. Hau bet nhimg tmdng hgp di dan la nhihig quyet
djnh mang tfnh gia
dinh.Lgi
fch
ciia
ca gia dinh mdi la dieu quyet djnh viec lao
dgng
CO
di chuyen tir noi nay sang noi khac de kiem sdng hay khong.
Mot sd quan diem au trl ve nhap cu
.Co
hai quan diem au
tiT
ddi lap

nhau ve nhap cu. Mot quan diem, thuimg phd bien trong cac dja phuong cho
rdng moi ngudi nhap cU bat hgp phap deu ngan can nhihig ngudi nhap cu hgp
phap hoac
ngui^i
dan dja phuong sd tai co dugc cong
vice.
Nhieu quan chiic dja
21