Soạn thảo hệ thống bài tập và hướng dẫn hoạt động giải các bài tập chương Các định luật bảo toàn Vật lý 10 theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập học tập

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC



NGUYỄN THỊ NINH



SOẠN THẢO HỆ THỐNG BÀI TẬP VÀ HƢỚNG DẪN HOẠT ĐỘNG
GIẢI BÀI TẬP CHƢƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN “ VẬT LÝ 10
THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VÀ BỒI DƢỠNG
NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH


LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM VẬT LÝ

Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học
(Bộ môn Vật lý)
Mã số: 60 14 10


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGÔ DIỆU NGA

HÀ NỘI - 2011

3
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BT : B t
BTVL : B t v l
C : i ch
HGD :  h gi d
HQG :  h Qu Gia
GV : Gi vin
HS : H sinh
ND : N dung
NXB : Nh xu bn
PPDH : Phng ph d h
QDDH : Quan i d h
SGK : S gi khoa
THPT : Trung h ph thong
TN: : Th nghi


4
MỤC LỤC

Trang
MỞ ĐẦU


1

3

3

3

3

3

4


4

4

5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
DẠY GIẢI BÀI TẬP VẬT LÝ PHỔ THÔNG

6
1.1. 
6

6

6

7

8

8
1.2. 
9



9



9

10

11
 
13

13

13

14

19

5

19

28



29
1.4
29

29
 1

31
Chƣơng 2. SOẠN THẢO HỆ THỐNG BÀI TẬP VÀ HƢỚNG
DẪN HOẠT ĐỘNG GIẢI BÀI TẬP CHƢƠNG “CÁC ĐỊNH
LUẬT BẢO TOÀN” VẬT LÝ 10 THEO HƢỚNG TÍCH CỰC
HÓA HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VÀ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC
SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH




33
2.


33

33

35

38

39

41

42

43




44



44



45

46

51

51
2.3
56

57

59

6
 
59

59
              



65



66

83
Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
84

84

84

84
10/2011
85

85

85

86

 


95

96

102
KẾT LUẬN
104
TÀI LIỆU THAM KHẢO
105
PHỤ LỤC




1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

- -
- 
 - 1999).
     



























, , 









12. 



 , 

 

sinh. 






















: 










, 



, 







, 




, 












































.
 





 .























 , 
 , 


.
  .
, 
, .

2
 















sinh. .









 h.  , 























 , 




















.


















 , 












.
  

             

              

. 


















, 





















. 


 ,  , . 





. 





.

3
2. Mục tiêu nghiên cứu
-  


- ng k hoch s dng h thp khi dy hnh
lut bn tho ting dn hong gii h th
t

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu


3.2. Khách thể nghiên cứu

4. Phạm vi nghiên cứu
 u  
nh lut b
5. Mẫu khảo sát
Ti    c sinh c  p 10A1, 10A2, 10A3, 10A4,
 
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
-  


- 
nh lut b
-              



4
- 

-  ng k hoch s dng h th    n tho khi dy hc
nh lut b
- Son tho ting dn hong gii h th
 
- 


- 
7. Giả thuyết nghiên cứu
Nu son thc mt h thp vi my hc
ng ting dn hong gi
c, t ch o ca hn dng h thng
y hc V p cng c
kin th cho ca hc sinh
8. Dự kiến luận cứ
8.1. Luận cứ lí thuyết
- 
- 

8.2. Luận cứ thực tế
- 
- 
- 

- 

9. Phƣơng pháp chứng minh luận điểm
S d

5
- 
                 



- u thc tin
u tra thc tin hong dy gip v mt s ng THPT 
i.
- c nghim
-  x  thc nghim
10. Cấu trúc luận văn

 tr b trong 







6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC DẠY
GIẢI BÀI TẬP VẬT LÝ PHỔ THÔNG
1.3. Quan điểm hiện đại về dạy học
1.1.1. Khái niệm về hoạt động dạy học







1.1.2. Bản chất của hoạt động dạy
 













 
 



7

 








   


               


 
 

1.1.3. Bản chất của hoạt động học tập










8
 


               
 

1.1.4. Mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học





1.1.5. Bản chất của quá trình dạy học



-  

 -  kinh
-  


- 




-  



9
1.4. Phƣơng pháp dạy học tích cực
1.2.1. Dạy học tăng cường phát huy tính tự tin, tích cực, chủ động, sáng tạo
thông qua tổ chức thực hiện các hoạt động học tập của học sinh
- 
- 










1.2.2. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp và phát huy năng lực tự
học của học sinh



- 
- 







 

10




1.2.3. Dạy học phân hóa kết hợp với hợp tác









              
- - 







 







11



1.2.4. Dạy học kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò














 



12
Bảng 1.1. So sánh phương pháp dạy học tích cực và phương pháp dạy học
thụ động

Dạy học thụ động
Dạy học tích cực
Quan
niệm




  
 
        

Bản
chất
   
   
    

       
sinh
Mục
tiêu
    tri
    
     thi

. Sau khi thi xong
   


  
       
       

 
        

Nội
dung
    

      


- 

-        






13
1.3. Cơ sở lí luận về dạy giải bài tập vật lý phổ thông
1.3.1. Khái niệm về bài tập vật lý


 

            
t


 




1.3.2. Tác dụng của bài tập vật lý trong dạy học vật 

 






 nhau [22].
- Bài tập vật lí là một phương tiện củng cố, ôn tập đào sâu mở rộng kiến thức
một cách sinh động và hiệu quả

             


14




- Bài tập vật lí có thể được sử dụng như một phương tiện độc đáo để nghiên
cứu tài liệu mới khi trng bị kiến thức cho học sinh nhằm đảm bảo cho học
sinh lĩnh hội được kiến thức một cách sâu sắc và vững chắc



- Bài tập vật lí là một phương tiện có tầm quan trọng đặc biệt để học sinh
phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo vận dụng lý thuyết vào
thực tiễn, rèn luyện thói quen vận dụng kiến thức khái quát.




- Thông qua việc giải bài tập vật lí có thể rèn luyện cho học sinh những đức
tính tốt như tinh thần tự lực cao trong học tập, tính cẩn thận, sự kiên trì cũng
như tinh thần vượt khó vươn lên.
- Bài tập vật lí là một phương tiện có hiệu quả để kiểm tra mức độ nắm vững
kiến thức, kĩ năng của học sinh một cách chính xác.



1.3.3. Phân loại bài tập vật lí

 




15
SƠ ĐỒ PHÂN LOẠI BÀI TẬP VẬT LÝ















Hình 1.1. Sơ đồ phân loại bài tập vật lí



Bài
tập
vật
lí

Phân loại theo nội dung
Bài tập
có nội
dung lịch

sử
Bài tập có
nội dung cụ
thể hoặc trừu
tượng
Đề
tài
vật
lí
Kỹ
thuật
tổng
hợp



Quang
Phân loại theo yêu cầu
phát triển tư duy
Bài tập
luyện tập
Bài tập
sáng tạo
Phân loại theo phương thức
cho điều kiện và phương
thức giải

Bài tập
định tính

Bài tập
định
lượng

Bài tập
đồ thị

Bài tập
thí
nghiệm
Bài tập
trắc
nghiệm
khách quan

16
1.3.3.1. Phân loại BTVL theo nội dung
- Theo đề tài của tài liệu vật lý



             ng


- Bài tập có nội dung trừu tượng và bài tập có nội dung cụ thể












- Bài tập có nội dung kỹ thuật tổng hợp




- Bài tập có nội dung lịch sử




17
- Bài tập vui



1.3.3.2. Phân loại BTVL theo phương thức cho điều kiện hoặc phương thức giải
- Bài tập định tính








h.
- Bài tập định lượng














18


- Bài tập thí nghiệm



 
- Bài tập đồ thị



- Bài tập trắc nghiệm khách quan


             


1.3.3.3. Phân loại bài tập vật lý theo yêu cầu luyện tập kỹ năng, phát triển tư
duy trong quá trình dạy học
- Bài tập luyện tập
 



- Bài tập sáng tạo
L

Bài tập nghiên cứu

Bài tập thiết kế


19
1.3.4. Lựa chọn bài tập vật lí
1.3.4.1. Căn cứ để lựa chọn bài tập vật lí
- 
- 
- 
1.3.4.2. Số lượng và nội dung bài tập được lựa chọn cần đáp ứng những yêu
cầu sau
- 
- 
- 


- 
- 
sinh.
1.3.5. Hướng dẫn hoạt động giải bài tập vật lí
1.3.5.1. Phương pháp giải bài tập vật lí












 

20








 
      





1
X
A
b
a
2





3
4
5
6
c
c
e
b
B
C
a
D
d
B
H

I
K
d
e
G


X


A


B


a


b