Tuyển chọn, xây dựng và sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan hóa hữu cơ lớp 11 - chương trình nâng cao nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC


ĐINH THỊ LÀ NH


TUYỂ N CHỌ N, XÂY DƢ̣ NG VÀ SƢ̉ DỤ NG HỆ THỐ NG CÂU HỎ I
TRẮ C NGHIỆ M KHÁ CH QUAN HÓ A HƢ̃ U CƠ LỚ P 11 – CHƢƠNG
TRNH NÂNG CAO NHM PHT HUY TNH TCH CC HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PH THÔNG TỈNH NAM ĐỊNH





LUẬ N VĂN THẠ C SĨ SƢ PHẠ M HÓ A HỌ C







HÀ NỘI – 2012
2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐINH THỊ LÀ NH


TUYỂ N CHỌ N, XÂY DƢ̣ NG VÀ SƢ̉ DỤ NG HỆ THỐ NG CÂU HỎ I
TRẮ C NGHIỆ M KHCH QUAN HA HU CƠ LỚP 11 – CHƢƠNG
TRNH NÂNG CAO NHM PHT HUY TNH TCH CC HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PH THÔNG TỈNH NAM ĐỊNH


LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠ M HÓ A HỌ C
CHUYÊN NGÀNH: L LUẬN V PHƢƠNG PHP DẠY HỌC
(BỘ MÔN HÓ A HỌ C)
Mã số: 60 14 10


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TSKH. NGUYỄ N ĐÌ NH TRIỆ U



HÀ NỘI – 2012

7

MỤC LỤC

Trang
Lờ i cả m ơn

i
Danh mụ c viế t tắ t
ii
Danh mụ c bả ng
iii
Danh mụ c hì nh
iv
Mục lục
v
MỞ ĐẦU
1
Chƣơng1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THC TIỄN CỦA ĐỀ TÀ I
5
1.1. Cơ sở lý luậ n về dạ y học tch cc
5
1.1.1.Tnh tch cc nhn thc
5
1.1.2 Phương hướ ng đổ i mớ i phương phá p dạ y họ c hó a họ c
9
1.1.3.Phương phá p dạ y họ c tí ch cự c
12
1.2.Cơ sở lý luậ n về trắ c nghiệ m khá ch quan
17
1.2.1.Khi nim trc nghim kh ch quan
17
1.2.2.Ưu điể m và nhượ c điể m củ a trắ c nghiệ m khá ch quan
18
1.2.3.Phân loạ i câu hỏ i trắ c nghiệ m khá ch quan
19
1.2.4.K thut biên son câu hi trc nghim khch quan

21
1.3.Bi tp ha học trong dy học ha học
23
1.3.1. ngha, tc dụng ca bi tp ha học trong dy học tch cc
23
1.3.2.Phân loạ i bà i tậ p hó a họ c
25
1.4.Sử dụ ng bà i tậ p hó a họ c để phá t huy tí nh tí ch cự c họ c tậ p củ a họ c
sinh

8

25
1.4.1.Sử dụ ng bà i tậ p hó a họ c để hình thà nh khá i niệ m hó a họ c
25
1.4.2.Tăng cườ ng sử dụ ng bà i tậ p thự c nghiệ m hó a họ c
26
1.4.3.Tăng cườ ng sử dụ ng bà i tậ p thự c tiễ n
26
1.4.4.Sử dụ ng sơ đồ , đồ thi cho việ c giả i, chữ a bà i tậ p
26
1.4.5.Sử dụng cc bi ton c ni dung bin lun đ tăng cường tnh suy
luậ n cho họ c sinh khi họ c tậ p hó a họ c

26
1.5.Thự c trạ ng sử dụ ng câu hỏ i trắ c nghiệ m khá ch quan trong dạ y
học ha học hữu cơ lp 11 – chương trì nh nâng cao ở trườ ng THPT
ti tnh Nam Định

27
1.5.1.Mục đch điều tra
26
1.5.2.Nộ i dung điề u tra
26
1.5.3.Đi tưng điều tra
27
1.5.4.Phương phá p điề u tra
27
1.5.5.Kế t quả điề u tra
27
1.5.6.Nhậ n xé t kế t quả điề u tra
29
Tiể u kế t chương 1
30
Chƣơng 2: TUYỂ N CHỌ N , XÂY DƢ̣ NG VÀ SƢ̉ DỤ NG HỆ
THỐ NG CÂU HỎ I TNKQ HÓ A HƢ̃ U CƠ LỚ P 11 – CHƢƠNG
TRNH NÂNG CAO NHM PHT HUY TNH TCH CC HỌC
TẬ P CỦ A HỌ C SINH TRUNG HỌ C PHỔ THÔNG TỈNH NAM
ĐỊ NH
31
2.1. Phân tích ni dung kiến thc và cấu trúc phần hoá học hữu cơ
trong chương trnh hó a họ c phổ thông .

9

31
2.1.1. Phân tí ch ni dung kiến thc và cấu trúc phần hoá học hữu cơ
trong chương trì nh hó a họ c phổ thông
31

2.1.2. Phân tí ch ni dung kiến thc và cấu trúc phần hoá học hữu cơ
trong chương trì nh hó a họ c 11- nâng cao
35
2.2. Nguyên tắ c tuyể n chọ n , xây dự ng và sử dụ ng hệ thố ng câu hỏ i
TNKQ hó a hữ u cơ lớ p 11 – chương trì nh nâng cao nhằ m phá t huy
tnh tch cc học tp ca học sinh THP T tỉ nh Nam Đị nh.
36
2.3. Tuyể n chọ n, xây dự ng và sử dụ ng hệ thố ng câu hỏ i TNKQ hó a
hữ u cơ lớ p 11 – chương trì nh nâng cao nhằ m phá t huy tí nh tí ch cự c
học tp ca HS THPT tnh Nam Định .

37
2.3.1. Chương IV: Đạ i cương về hó a học hữu cơ.
37
2.3.2. Chương V: Hiđrocacbon no .
43
2.3.3. Chương VI: Hiđrocacbon không no .
48
2.3.4. Chương VII: Hiđrocacbon thơm – Nguồ n hiđrocacbon thiên nhiên .
54
2.3.5. Chương VIII: Dẫ n xuấ t halogen . Ancol – phenol
59
2.3.6. Chương IX: Anđehit – Xeton – Axit cacboxylic.
66
2.1. Sử dụ ng bà i tậ p hó a họ c để phá t huy tí nh tí ch cự c họ c tậ p củ a họ c
sinh.
72
2.1.1. Sử dụ ng bà i tậ p hó a họ c để hì nh thà nh khá i niệ m hó a họ c , tnh
chấ t củ a cá c chấ t
72

2.1.2. Sử dụng bi tp thc nghim ha học .
74
2.1.3. Tăng cườ ng sử dụ ng cá c bà i tậ p thự c tiễ n .
80
2.1.4. Sử dụ ng bà i tậ p có hình vẽ , sơ đồ , đồ thị, biể u bả ng.
81
2.1.5. Sử dụ ng cá c bà i toá n có nộ i dung biệ n luậ n để tăng cườ ng tí nh

10

suy luậ n cho họ c sinh khi họ c tậ p hó a họ c .
84
Tiể u kế t chương 2
85
Chƣơng 3. THC NGHIỆM SƢ PHẠM
86
3.1. Mục đch v nhim vụ ca thc nghim sư phm .
86
3.1.1. Mục đch ca thc nghim.
86
3.1.2. Nhiệ m vụ ca thc nghim sư phm .
86
3.1.3. Đi tưng cơ sở thc nghim
86
3.2. Qu trnh tiến hnh thc nghim sư phm .
86
3.2.1. Chuẩ n bị cho quá trì nh thự c nghiệ m .
86
3.2.2. Tiế n hà nh thự c nghiệ m .
87

3.3. Kế t quả cá c bà i dy thc nghim sư phm .
87
3.4. Xử lí kế t quả thự c nghiệ m sư phạ m .
88
3.5. Phân tí ch kế t quả thự c nghiệ m sư phạ m .
94
3.5.1. Phân tí ch đị nh lượ ng kế t quả thự c nghiệ m sư phạ m .
94
3.5.2. Nhậ n xé t:
96
Tiể u kế t chương 3
97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
98
TÀI LIỆU THAM KHẢO
100
PHỤ LỤC
103




3

MỞ ĐẦ U
1. L do chn đ ti
Trong việ c đổ i mớ i giá o dụ c phổ thông , Luậ t giá o dụ c điề u 24.2 trong
Quyế t đị nh số 16/2006/QĐ-BGDĐT “Phương phá p giá o dụ c phổ thông phả i
pht huy tnh tch cc, tự giá c, ch đng sá ng tạ o củ a họ c sinh; ph hp vi
đặ c trưng môn họ c, đặ c điể m đố i tượ ng họ c sinh, điề u kiệ n củ a từ ng lớ p họ c;

bồ i dưỡ ng cho họ c sinh phương phá p tự họ c, kh năng hp tc; rn luyn k
năng vậ n dụ ng kiế n thứ c và o thự c tiễ n; tc đng đn tnh cm, đem lạ i niề m
vui, hứ ng thú và trá ch nhiệ m họ c tậ p cho họ c sinh”.
Trong quá trì nh thự c hiệ n đổ i mớ i giá o dụ c, ngoi đi mi v mc tiêu,
nộ i dung thì cò n phả i để mớ i cả về phương phá p giá o dụ c . Để đổ i mớ i
phương phá p giá o dụ c, ngoi vic s dng cc phương php dy hc truyn
thố ng mộ t cá ch có hiệ u quả , gio viên cn phi s dng hp l cc phương
php dy hc tch cc . Mộ t trong cá c phương phá p dạ y hc tch cc l s
dng bi tp trc nghim ha hc trong hot đng dy v hc  trưng ph
thông. Vớ i phương phá p nà y, hc sinh không cn tip thu kin thc mt cch
th đng t gio viên m l ch th trong chnh ho t đng ca mnh . Bên
cnh đ, việ c sử dụ ng bộ câu hỏ i trắ c nghiệ m trong việ c giả ng dạ y tạ o ra
nhữ ng tình huố ng có vấ n đề , gây hứ ng thú họ c tậ p trong họ c sinh , pht huy
đượ c tí nh tích cự c, ch đng v sng to ca hc sinh trong họ c tậ p.
Vớ i nhữ ng lí do trên tôi đã lự a chọ đề tà i “Tuyể n chọ n, xây dự ng và sử
dng h thng câu hi trc nghim khch quan ha hu cơ lp 11 –
chương trì nh nâng cao nhằ m phá t huy tính tí ch cự c họ c tậ p củ a họ c sinh
trung họ c phổ thông tỉnh Nam Đị nh”.
2. Mc đch nghiên cu
- Nghiên cứ u cá c phương phá p dạ y họ c tích cực á p dụ ng trong môn hó a.
4

- Thiế t kế , xây dự ng và sử dụ ng câu hỏ i trắ c nghiệ m khá ch quan hó a họ c
lớ p 11-chương trình nâng cao dù ng để phá t huy tí nh tí ch cự c họ c tậ p củ a họ c
sinh để củ ng cố , nâng cao kiế n thứ c , đá nh giá kế t quả họ c tậ p củ a họ c sinh
trong dạ y họ c hó a họ c hiệ n nay.
3. Nhiệ m vụ nghiên cƣ́ u
- Nghiên cứ u cơ sở lý luậ n v: phương php dy hc tch cc , bi tp
ha hc, trắ c nghiệ m khá ch quan.
- Nâng cao mụ c tiêu, nộ i dung chương trì nh và sá ch giá o khoa hó a họ c 11

NC.
- Tuyể n chọ n, xây dự ng hệ thố ng câu hỏ i TNKQ theo chương trình hó a
hc 11 nâng cao dù ng để phá t huy tính tích cự c họ c tậ p củ a họ c sinh.
- Nghiên cứ u sử dụ ng hệ thố ng câu hỏ i TNKQ trên để phá t huy tính tích
cự c họ c tậ p củ a họ c sinh trong quá trình dạ y họ c hó a họ c lớ p 11 nâng cao.
- Thự c nghiệ m sư phạ m để xá c đị nh hiệ u quả củ a hệ thố ng bà i tậ p đã xây
dự ng và x l kt qu thc nghim bng ton hc thng kê.
4. Khch th v đi tƣng nghiên cƣ́ u
- Khch th: qu trnh dy hc  trưng THPT.
- Đi tưng: hệ thố ng câu hỏ i TNKQ phầ n hó a họ c hữ u cơ lớ p 11-chương
trnh nâng cao nhm pht huy tnh tch cc hc tp ca hc sinh.
5. Gi thuyt khoa hc
Nế u giá o viên nắ m vữ ng đượ c nộ i dung , phương phá p dạ y họ c tí ch cự c
th s bit cch thit k v s dng cc câu hi TNKQ trong dy hc mt
cch c hiu qu đp ng yêu cu nâng cao cht lưng dy hc ha hc, pht
triể n tư duy, tr thông minh, pht huy tnh tch cc ca hc sinh trong hc tp
đá p ứ ng yêu cầ u cao về chấ t lượ ng họ c tậ p.
6. Phƣơng phá p nghiên cƣ́ u
6.1. Nghiên cứ u lý luậ n
6.2. Nghiên cứ u thự c tiễ n
5

6.3. Thự c nghiệ m sư phạ m
7. Đng gp ca đ ti
- Về mặ t lý luậ n: Gp phn lm sng t  ngha v tc dng to ln ca bi
tậ p hó a hc trong qu trnh dy hc nhm pht trin tư duy v pht huy tnh
tch cc cho hc sinh trong qu trnh dy hc hó a họ c hữ u cơ 11 NC
- Về mặ t thự c tiễ n : xây dự ng , tuyể n chon , sử dụ ng hệ thố ng câu hỏ i
TNKQ phầ n hó a họ c hữ u cơ lớ p 11 nâng cao nhằ m phá t huy tính tích cự c họ c
tậ p củ a họ c sinh trong quá trình dạ y họ c.

8. Cấ u trú c luậ n văn
Ngoài phn m đu, kt lun và khuyn nghị, và tài liu tham kho, ph
lc, ni dung chính ca lun văn đưc trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ s lí lun và thc tiễn ca đ tài.
Chương 2: Tuyn chn, xây dng và s dng hệ thố ng câu hi trc
nghim khch quan hó a hữ u cơ lớ p 11- chương trì nh nâng cao nhm phá t huy
tnh tch cc hc tp ca hc sinh trung hc ph thông tnh Nam Định
Chương 3: Thc nghim sư phm.
6

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬ N VÀ THƢ̣ C TIỄ N CỦ A ĐỀ TÀ I
1.1. Cơ sở lý luậ n về dạ y họ c tích cƣ̣ c
1.1.1. Tnh tch cc nhn thc [35]
1.1.1.1. Tnh tch cc nhn thc
Tnh tch cự c là phẩ m chấ t vố n có củ a con ngườ i . Hnh thnh v pht
triể n tính tích cự c là mộ t trong cá c nhiệ m vụ chủ yế u củ a giá o dụ c nhằ m đà o
to nhng con ngưi năng đng , sng to, thch ng v gp phn pht trin
x hộ i.
1.1.1.2. Tnh tch cc hc tp.
Tnh tch cc trong hot đng hc tp l tnh tch cc nhn thc v đưc
đặ c trưng ở khá t vọ ng hiể u biế t , cố gắ ng trí tuệ và nghị lự c cao trong quá
trnh chim lnh tri thc.
1.1.1.3. Nhữ ng dấ u hiệ u củ a tính tích cự c họ c tậ p
Tnh tch cc hc tp biu hin  nhng du hiu như:Hăng há i trả lờ i cá c
câu hỏ i củ a GV đặ t ra,. Thch pht biu  kin trướ c vấ n đề nêu ra và có lậ p
luậ n để bả o vệ ý kiế n đó . Hay nêu thắ c mắ c . Ch đng vn dng kin thc ,
k năng đ hc đ nhn thc vn đ mi. Kiên trì hoà n thà nh cá c bà i tậ p khó
khăn.
1.1.1.4. Nhữ ng nguyên tắ c sư phạ m cầ n đả m bả o để nâng cao tính tích cự c

nhậ n thứ c cho họ c sinh: Việ c dạ y họ c cầ n phả i đượ c tiế n hà nh ở mứ c độ gắ ng
sứ c đố i vớ i HS, việ c nm vng kiên thứ c lý thuyế t phả i chiế m ưu thế . Trong
dy hc phi tch cc chăm lo s pht trin tr tu ca tt c cc đi tư ng
hc sinh (kh gii, trung bì nh, yế u ké m).
1.1.2. Phương hướ ng đổ i mớ i phương phá p dạ y họ c hó a họ c
1.1.2.1. Khi nim phương php dy hc [21].
7

Phương phá p dạ y họ c là nhữ ng hình thứ c và cá ch thứ c hoạ t độ ng củ a giá o
viên v hc sinh trong nhng điu kin dy hc xc định nhm đt mc đch
dy hc.
1.1.2.2. Phương hướ ng đổ i mớ i phương phá p dạ y họ c hó a họ c [35].
a. Dy hc ly hc sinh lm trung tâm
b. Đi mi phương php dy hc theo hưng hot độ ng hó a ngườ i họ c
1.1.2.3. Đị nh hướ ng đổ i mớ i phương phá p dạ y họ c [8].
1.1.3. Phương phá p dạ y họ c tí ch cự c [35].
1.1.3.1. Khi nim phương php dy hc tch cc
PPDHTC l cc phương php dy hc hưng ti vic gip hc sin h họ c
tậ p chủ độ ng, tch cc, sng to chng li thi quen hc tp th đng.
1.1.3.2. Đc trưng cơ bn ca phương php dy hc tch cc
1.1.3.3. Sự đổ i mớ i phương phá p dạ y họ c theo hướ ng dạ y họ c tích cự c
a. Đi mi hot đng dy ca gio viên
b. Đi mi hot đng hc tp ca hc sinh
c. Đi mi hnh thc t chc dy hc v s dng phương tin dy hc
d. Sử dụ ng phố i hợ p, linh hoạ t cá c phương phá p đặ c thù củ a hó a họ c
1.1.3.4. Mộ t số phương pháp dạ y hoc tí ch cự c [8].
- Nhm phương php trc quan
- Nhm phương php thc hnh
- Đà m thoạ i tìm tò i
- Dy hc nêu v gii quyt vn đ

- Dy hc tc hp trong nhm nh.
1.2. Cơ sở lý luậ n về trắ c nghiệ m khá ch quan (TNKQ) [9], [12], [20], [34].
1.2.1. Khi nim trc nghim khch quan [20].
Theo ngha ch Hn “trc” l đo, “nghim” l suy xét, chng thc. Theo
ngha rng, trắ c nghiệ m là mộ t hoạ t độ ng để đo lườ ng năng lự c củ a cá c đố i
tượ ng nà o đó nhm nhng mc đch xc định.
8

1.2.2. Ưu điể m và nhượ c điể m củ a TNKQ [34].
1.2.2.1. Ưu điể m củ a TNKQ
1.2.2.2. Nhượ c điể m củ a TNKQ
1.2.3. Phân loạ i câu hỏ i TNKQ [9], [12], [20]
1.2.3.1. Dng nhiu la chn
1.2.3.2. Dng câu đng – sai
1.2.3.4. Dng đin khuyt
1.2.4. Kỹ thut biên soạn câu trc nghim khách quan [34]
1.2.4.1. Giai đon chuẩn bị:
- Xc định mc tiêu:
- Lp bng đc trưng:
1.2.4.2. Giai đon thc hin:
1.3. Bi tp ha hc trong dy hc ha hc [31]
1.3.1.  ngha, tc dng ca bi tp ha hc trong dạy hc tch cc
- Đi vi hc sinh, n l phương php hc tp tch cc, hiệ u quả và không
c g thay th đưc gip hc sinh nm vng kin thc ha hc , pht trin tư
duy, hnh thnh k năng, vậ n dụ ng kiế n thứ c hó a họ c và o thự c tiễ n, từ đó là m
gim nh s nng n căng thng ca khi lưng kin thc l thuyt v gây
hứ ng thú say mê họ c tậ p cho họ c sinh.
- Đi vi gio viên, bi tp ha hc l phương tin, l ngun kin thc đ
hnh thnh khi nim ha hc, tch cc ha hot đng nhn thc ca hc sinh
trong quá trình dạ y họ c.

1.3.2. Phân loạ i bà i tậ p hó a họ c
1.3.2.1. Dự a và o nộ i dung có thể phân bi tp ha hc thnh 4 loi
- Bi tp định tnh:
- Bi tp định lưng
- Bi tp thc nghim
- Bi tp tng hp
9

1.3.2.2. Dự a và o hình thứ c thể hiệ n có thể phân bà i tậ p hó a họ c thà nh 2 loi
- Bi tp trc nghim khch quan:
- Bi tp t lun:
1.4. Sƣ̉ dụ ng bà i tậ p ha hc đ pht huy tnh tch cc hc tp ca hc
sinh [35]
1.4.1. Sử dụ ng bà i tậ p hó a họ c để hình thà nh khá i niệ m hó a họ c
1.4.2. Tăng cườ ng sử dụ ng bà i tậ p thự c nghiệ m hó a họ c
1.4.3. Tăng cườ ng sử dụ ng bà i tậ p thự c tiễ n
1.4.4. Sử dụ ng sơ đồ , đồ thị trong việ c giả i, chữ a bà i tậ p
1.4.5. Sử dụ ng cá c bà i toá n có nộ i dung biệ n luậ n để tăng cườ ng tính suy
luậ n cho họ c sinh khi họ c tậ p ha hc
1.5. Thƣ̣ c trạ ng sƣ̉ dụ ng câu hỏ i trắ c nghiệ m khá ch quan trong dạ y họ c
ha hc hƣ̃ u cơ lớ p 11 – chƣơng trình nâng cao  trƣng THPT ti tnh
Nam Đị nh
Qua điu tra thc t, chng tôi thy:
- Về phí a giá o viên : cc gio viên đã sử dụ ng cá c câu hỏ i TNKQ trong
dy hc, tuy nhiên giá o viên mớ i chỉ dù ng nhiề u trong tiế t luyệ n tậ p và ôn
tậ p, cn trong gi hnh thnh kin thc mi th c dng tuy nhiên vn cn t .
Gio viên đ thưng xuyên giao câu hi TNKQ v nh cho hc sinh lm
nhưng vẫ n chưa sắ p xế p theo mứ c độ nhậ n thứ c cho họ c sinh.
- Về phí a hoc sinh : hầ u hế t cá c em đề u thích là m bà i tậ p hó a họ c dướ i
dng câu hi TNKQ v cc em đ t mnh tm kim v t gi i cá c bà i tậ p

dướ i dạ ng TNKQ tuy nhiên thì cá c em vẫ n cò n gặ p nhiề u khó khăn trong cá c
bi tp yêu cu vn dng v vn dng sng to. Đi vi hnh thc đ kim tra
hoặ c thi, cc em thch đ gm ton cc câu trc nghim hơn là đề gồ m cả cá c
câu trắ c nghiệ m và câu tự luậ n hoặ c đề toà n bộ là cá c câu tự luậ n.
10

TIỂ U KẾ T CHƢƠNG 1
Trong chương 1 chng tôi đ trnh by cc vn đ:
- Cơ sở lý luậ n về dạ y họ c tí ch cự c , tnh tch cc nhn thứ c, tnh tch cc
hc tp, nguyên tắ c sư phạ m cầ n đả m bả o để nâng cao tí nh tí ch cự c củ a nhậ n
thứ c. PPDH, sự đổ i mớ i PPDH theo hướ ng dạ y họ c tích cự c , dấ u hiệ u đặ c
trưng củ a phương phá p dạ y họ c tí ch cự c, phương phá p đổ i mớ i phương phá p
dy hc ha hc, phương phá p dạ y họ c tí ch cự c.
- Cơ sở lý luậ n về TNKQ: khi nim câu hi TNKQ, phân loạ i, ưu nhượ c
điể m từ ng loạ i và nhữ ng kĩ thuậ t ra câu hỏ i cho từ ng loạ i đó .
- Cơ sở lý luậ n về bà i tậ p hó a họ c, phân loạ i bà i tậ p hó a họ c,  ngha tc
dng ca bi tp ha hc.
- Đã phân tích cá ch sử dụ ng bà i tậ p để phá t huy tí nh tí ch cự c củ a HS theo
cc ni dung sau: Sử dụ ng bà i tậ p để hình thà nh khá i niệ m hó a họ c, s dng
bi tp thc nghim ha hc khi nghiên cu , hnh thnh kin thc mi, tăng
cườ ng sử dụ ng bà i tậ p thự c tiễ n , s dng bi tp c hnh v , sơ đồ , đồ thị ,
biể u bả ng, s dng cc bi ton c ni dung bin lun để tăng cườ ng tính suy
luậ n cho họ c sinh khi họ c tậ p hó a họ c.
11

CHƢƠNG 2
TUYỂ N CHỌ N, XÂY DƢ̣ NG VÀ SƢ̉ DỤ NG HỆ THỐ NG CÂU HỎ I
TNKQ HÓ A HƢ̃ U CƠ LỚ P 11 – CHƢƠNG TRÌ NH NÂNG CAO
NHẰ M PHÁ T HUY TÍ NH TÍ CH CƢ̣ C HỌ C TẬ P CA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TNH NAM ĐNH

2.1. Phân tích nội dung kin thc và cấu trúc phần hoá hc hữu cơ trong
chƣơng trình hó a họ c phổ thông [25]
2.1.1. Phân tí ch nội dung kiến thc và cấu trúc phần hoá hc hu cơ trong
chương trình hó a họ c phổ thông
2.1.2. Phân tích nội dung kiến thc và cấu trúc phần hoá hc hu cơ trong
chương trì nh hó a họ c 11- nâng cao
2.2. Nguyên tắ c tuyể n chọ n , xây dƣ̣ ng và sƣ̉ dụ ng hệ thố ng câu hỏ i
TNKQ hó a hƣ̃ u cơ lớ p 11 – chƣơng trì nh nâng cao nhằ m phá t huy tí nh
tch cc hc tp ca hc sinh THPT tnh Nam Đnh
- Hệ thố ng câu hỏ i TNKQ đượ c đưa ra dự a trên kĩ thuậ t biên soạ n câu hỏ i
TNKQ đã đượ c đưa ra ở chương 1.
- Hệ thố ng câu hỏ i TNKQ đượ c đưa ra dà nh cho đố i tượ ng HS cá c lớ p
kh gii vớ i mụ c tiêu là phá t huy tí nh tí ch cự c họ c tậ p củ a HS , to cho HS
thi quen suy ngh v hot đng đc lp , rn luyn cc thao tc tư duy như
phân tí ch, tổ ng hợ p, tư duy so sá nh vớ i khá i quá t hó a.
- Hệ thố ng bà i tậ p đượ c lự a chọ n từ đơn giả n đế n phứ c tạ p, tăng dầ n mứ c
độ từ dễ đế n khó , ch  đn cc bi tp pht trin năng lc nhn thc ca HS.
Vậ n dụ ng cá c quan điể m về việ c phân loạ i mứ c độ nhậ n thứ c và tư duy củ a
GS. Bloom và GS. Nguyễ n Ngọ c Quang, căn cứ và o thự c tiễ n giả ng dạ y tạ i
trườ ng THPT tỉ nh Nam Định , chng tôi phân loi bi tp theo 3 mc đ là
hiu, vn dng, vn dng sáng to.
12

2.3. Tuyể n chọ n, xây dƣ̣ ng và sƣ̉ dụ ng hệ thố ng câu hỏ i TNKQ hó a hƣ̃ u
cơ lớ p 11 – chƣơng trì nh nâng cao nhằ m phá t huy tí nh tí ch cƣ̣ c họ c tậ p
ca HS THPT tnh Nam Đị nh
2.3.1. Chương IV: Đại cương v ha hc hu cơ
2.3.2. Chương V: Hiđrocacbon no
2.3.3. Chương VI: Hiđrocacbon không no
2.3.4. Chương VII: Hiđrocacbon thơm – Nguồ n hiđrocacbon thiên nhiên

2.3.5. Chương VIII: Dẫ n xuấ t halogen. Ancol – phenol
2.3.6. Chương IX: Anđehit – Xeton – Axit cacboxylic
2.1. Sƣ̉ dụ ng bà i tậ p hó a họ c để phá t huy tí nh tí ch cƣ̣ c họ c tậ p củ a họ c
sinh
2.1.1. Sử dng bi tp ha hc đ hnh thnh khi nim ha hc, tnh chất
ca cc chất
2.1.2.1. Sử dụ ng bà i tậ p thự c nghiệ m hó a họ c khi nghiên cứ u, hnh thnh kin
thứ c mớ i
2.1.2.2. Sử dụ ng bà i tậ p thự c nghiệ m khi luyệ n tậ p rè n k năng cho hc sinh
2.1.3. Tăng cườ ng sử dụ ng cá c bà i tậ p thự c tiễ n
2.1.5. Sử dụ ng cá c bà i toá n có nộ i dung biệ n luậ n để tăng cườ ng tính suy
luậ n cho họ c sinh khi họ c tậ p hó a họ c
TIỂ U KẾ T CHƢƠNG 2
 trong chương ny, chng tôi đã trì nh bà y cá c vấ n đề sau đây:
- Phân tí ch nộ i dung kiế n thứ c và cấ u trú c phầ n hó a họ c hữ u cơ trong
chương trình hó a họ c phổ thông, tậ p trung và o chương trì nh hó a họ c hữ u cơ
lớ p 11 nâng cao.
- Đưa ra nguyên tắ c tuyể n chn, xây dự ng và sử dụ ng hệ thố ng câu hỏ i
trắ c nghiệ m khá ch quan hó a họ c hữ u cơ 11 – chương trì nh nâng cao nhằ m
pht huy tnh tch cc ca hc sinh THPT tnh Nam Định.
13

- Tuyể n chọ n, xây dự ng và đưa và o sử dụ ng đượ c hệ thố ng gồ m 244 câu
hi TNKQ ha hc hu cơ 11 – chương trì nh nâng cao nhằ m phá t huy tí nh
tch cc ca hc sinh THPT tnh Nam Định.
- Phân tí ch đượ c 14 bi tp ha hc nhm pht huy tnh tch cc hc tp
ca HS theo cc hưng : Hnh thà nh khá i niệ m hó a họ c , tnh cht cc cht ;
Khi nghiên cứ u hình thà nh kiế n thứ c mớ i và khi rè n luyệ n kỹ năng cho HS ;
Sử dụ ng bà i tậ p thự c tiễ n ; Sử dụ ng bà i tậ p có hì nh vẽ , sơ đồ , đồ thị , biể u
bng; Sử dụ ng bà i toá n có nộ i dung biệ n luậ n để tăng cườ ng tính suy luậ n

cho HS khi họ c tậ p hó a họ c.
14

CHƢƠNG 3
THƢ̣ C NGHIỆ M SƢ PHẠ M
3.1. Mc đch v nhim v ca thc nghim sƣ phm
3.1.1. Mc đch ca thc nghim
Xc định tnh hiệ u quả củ a việ c sử dụ ng hệ thố ng bà i tậ p nhằ m phá t huy
tnh tch cc ca hc sinh qua bi hc nghiên cu khi nim mi , bi luyn
tậ p, bi cht – phầ n hó a họ c hữ u cơ lớ p 11 NC
3.1.2. Nhiệ m vụ củ a thự c nghiệ m sư phạm
- Đá nh giá thự c tiễ n hệ thố ng bà i tậ p đã lự a chọ n và xây dự ng cho nộ i
dung chương trì nh lớ p 11 NC phầ n hó a hữ u cơ.
- Nghiên cứ u sắ p xế p mộ t cá ch hợ p lí hệ thố ng bà i tậ p hó a họ c trong điề u
khiể n hoạ t độ ng nhậ n thứ c củ a họ c sinh, pht huy tnh tch cc ca hc sinh
khi nghiên cứ u khá i niệ m mớ i, bi luyn tp, bi dy v cht – phầ n hó a họ c
hữ u cơ lớ p 11 NC.
- Đá nh giá hiệ u quả củ a việ c sử dụ ng hệ thố ng bà i tậ p hó a họ c trong việ c
pht huy tnh tch cc ca hc sinh lp 11 NC.
3.1.3. Đi tưng cơ s thc nghim
Do hạ n chế về thờ i gian , thờ i điể m và điề u kiệ n cho phé p chú ng tôi tiế n
hnh thc nghim và o họ c kì II năm họ c 2011-2012 ti: trườ ng THPT Xuân
Trưng A, trườ ng THPT Xuân Trưng C, trườ ng THPT Trc Ninh B.
3.2. Qu trình tin hnh thc nghim sƣ phạ m
3.2.1. Chuẩ n bị cho quá trì nh thự c nghiệ m
3.2.1.1. Tm hiu đi tưng thc nghim.
15

Bng 3.1. Đc đim ca cc lp đƣc chn
Trườ ng

Gio viên dy
Lớ p TN (số
HS)
Lớ p ĐC
(số HS)
THPT XuânTrườ ng A
Nguyễ n Thị Hiề n
11A
5
(48)
11A
6
(45)
THPT Xuân Trườ ng C
Trầ n Thị Oanh
11A
2
(47)
11A
3
(48)
THPT Trự c Ninh B
Phm Thị Ngc H
11A
1
(45)
11A
3
(46)
3.2.1.2. Thiế t kế chương trì nh thự c nghiệ m

3.2.2. Tiế n hà nh thự c nghiệ m
3.2.2.1. Tiế n hà nh cá c giờ dạ y
3.2.2.2. Tiế n hà nh kiể m tra
3.3. Kế t quả cá c bà i dạ y thƣ̣ c nghiệ m sƣ phạ m
Bng 3.2: Bng phân phi kt qu cc bi kim tra
Trườ ng
Lớ p
ĐT
Bi
KT
Số họ c sinh đạ t điể m X
i
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
THPT
Xuân
Trưng
A
11A
5

(48)
TN
1
0
0
0
0
0
3
7
11
15
7
5
2
0
0
0
0
1
5
8
11
12
5
6
3
0
0
0

0
0
5
8
9
11
8
7
4
0
0
0
0
1
4
10
10
10
6
7
11A
6

(45)
ĐC
1
0
0
0
0

4
8
10
10
9
3
1
2
0
0
0
1
3
6
8
10
8
7
2
3
0
0
0
2
2
7
8
10
8
5

3
4
0
0
0
2
3
7
9
10
6
5
3
THPT
Xuân
Trưng
C

11A
2

(47)
TN
1
0
0
0
1
3
5

7
13
12
4
2
2
0
0
0
0
3
6
8
10
10
7
3
3
0
0
0
0
2
7
5
15
7
7
4
4

0
0
0
0
2
5
8
10
7
9
6

11A
3

(48)
ĐC
1
0
0
0
1
6
9
9
12
8
2
1
2

0
0
0
2
3
9
12
11
7
3
1
3
0
0
0
2
4
12
9
8
7
4
2
4
0
0
0
1
3
10

11
9
8
3
3
16

THPT
Trc
Ninh B
11A
1

(45)
TN
1
0
0
0
0
3
4
9
13
11
3
2
2
0
0

0
1
2
5
6
14
9
5
3
3
0
0
0
0
3
4
8
8
9
9
4
4
0
0
0
1
2
3
7
9

10
8
5
11A
3

(46)
ĐC
1
0
0
0
1
4
9
12
9
7
3
1
2
0
0
0
2
3
8
9
14
6

3
1
3
0
0
0
0
5
11
9
7
7
5
2
4
0
0
0
2
3
8
9
8
9
4
3
3.4. Xƣ̉ lí kế t quả thƣ̣ c nghiệ m sƣ phạ m. [13]
Bng 3.3: Tổ ng hợ p kế t quả thƣ̣ c nghiệ m sƣ phạ m
Bài
KT

Lp
S
HS
S hc sinh đt đim X
i
Đim
TB
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
TN
140
0
0
0
1
6
12
23
37
38

14
9
7.17
ĐC
139
0
0
0
2
14
26
31
31
24
8
3
6.40
2
TN
140
0
0
0
0
5
16
21
32
27
24

15
7.37
ĐC
139
0
0
0
4
11
30
26
25
22
14
7
6.54
3
TN
140
0
0
0
1
5
16
22
33
30
20
13

7.26
ĐC
139
0
0
0
4
11
30
26
25
22
14
7
6.54
4
TN
140
0
0
0
1
5
12
25
29
27
23
18
7.42

ĐC
139
0
0
0
5
9
25
29
27
23
12
9
6.63
Tổng
TN
560
0
0
0
3
21
56
91
131
122
81
55
7.31
ĐC

556
0
0
0
15
45
111
112
108
91
48
26
6.53

Từ bả ng 3.3 ta tính đưc % số họ c sinh đạ t điể m trở xuố ng ở bả ng
3.4 như sau:
17

Bng 3.4: Bng tổng hp % số họ c sinh đạ t điể m trở xuố ng
Bài
KT
Lp
S
Hs
% số họ c sinh đạ t điể m X
i
trở xuố ng

0
1

2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
TN
140
0
0
0
0.71
5.00
13.57
30.00
56.43
83.57
93.57
100.00
ĐC
139
0
0
0
1.44
11.51

30.22
52.52
74.82
92.09
97.84
100.00
2
TN
140
0
0
0
0.00
3.57
15.00
30.00
52.86
72.14
89.29
100.00
ĐC
139
0
0
0
2.88
10.79
32.37
51.08
69.06

84.89
94.96
100.00
3
TN
140
0
0
0
0.71
4.29
15.71
31.43
55.00
76.43
90.71
100.00
ĐC
139
0
0
0
2.88
10.79
32.37
51.08
69.06
84.89
94.96
100.00

4
TN
140
0
0
0
0.71
4.29
12.86
30.71
51.43
70.71
87.14
100.00
ĐC
139
0
0
0
3.64
10.07
28.06
48.92
68.35
84.89
93.53
100.00

Bng 3.5: Bng tổng hp phân loi kt qu hc tp
Bài KT

Đi tưng
Phân loi kt qu hc tp (%)
Yu, kém
TB
Khá
Gii
1
TN
5.00
25.00
53.57
16.43
ĐC
11.51
41.01
39.57
7.91
2
TN
3.57
26.43
42.14
27.86
ĐC
10.79
40.29
33.81
15.11
3
TN

4.29
27.14
45.00
23.57
ĐC
10.79
40.29
33.81
15.11
4
TN
4.29
26.43
40.00
29.29
ĐC
10.07
38.85
35.97
15.11

Từ bả ng 3.4 ta v đưc đ thị đưng ly tch tương ng vi 4 bi kim tra
như sau:
18

Từ bả ng 3.5 ta có biể u đồ hình cộ t biể u diễ n tổ ng hợ p phân loạ i kế t quả
hc tậ p như sau:
Hnh 3.1: Đ thị biể u diễ n đườ ng
ly tch – bi kiể m tra số 1

Hnh 3.2: Đ thị biể u diễ n đườ ng lũ y
tch – bi kiể m tra số 2







Hnh 3.3: Đ thị biu din đưng
ly tch – bi kim tra s 3


Hnh 3.4: Đ thị biể u diễ n đườ ng lũ y
tch – bi kiể m tra số 4
0
20
40
60
80
100
120
1
2
3
4
5
6
7
8

9
10
TN
ĐC
Bi KT 3
0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
TN
ĐC
0
20
40
60
80
100
120
1
2
3
4
5
6
7
8

9
10
TN
ĐC
Bi KT 2
0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
TN
ĐC
Bi KT 1
19


0
10
20
30
40
50
60
1 YEU
2 TB
3 KHA
4 GIOI

TN
ĐC


0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1 YEU
2 TB
3 KHA
4 GIOI
TN
ĐC

Hnh 3.5: Đ thị phân loi k t quả họ c
tậ p củ a HS - bi kim tra s 1

0
10
20
30
40
50

1 YEU
2 TB
3 KHA
4 GIOI
TN
ĐC

Hnh 3.7: Đ thị phân loi kt qu hc
tậ p củ a HS - bi kim tra s 3

Hnh 3.6: Đ thị phân loi kt qu hc
tậ p củ a HS – bi kim tra s 2

0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1 YEU
2 TB
3 KHA
4 GIOI
TN
ĐC

Hnh 3.8: Đ thị phân loi kt qu hc
tậ p củ a HS - bi kim tra s 4

Bng 3.6: Bng thng kê cc tham s đc trƣng
Lớ p
11 A
5

(48)
11 A
6

(45)
11 A
2
(47)
11 A
3

(48)
11 A
1

(45)
11 A
3

(46)
Đi tưng
TN

ĐC
TN
ĐC
TN
ĐC

Bi KT 1
7.65
6.56
6.91
6.29
6.93
6.35
Bi KT 2
7.40
6.89
7.09
6.35
7.04
6.41
Bi KT 3
7.63
6.80
7.17
6.33
7.31
6.50
Bi KT 4
7.46
6.67

7.40
6.56
7.40
6.65
%
%
%
%
20

S
2
Bi KT 1
1.81
2.20
2.59
2.41
2.06
2.36
Bi KT 2
2.41
2.85
2.67
2.40
2.58
2.42
Bi KT 3
2.40
3.09
2.70

3.01
2.84
2.86
Bi KT 4
2.54
3.20
3.42
2.75
2.95
3.18
S
Bi KT 1
1.35
1.48
1.61
1.55
1.44
1.54
Bi KT 2
1.55
1.69
1.63
1.55
1.61
1.56
Bi KT 3
1.55
1.76
1.64
1.73

1.69
1.69
Bi KT 4
1.59
1.79
1.85
1.66
1.72
1.78
V
Bi KT 1
17.66
22.58
23.28
24.64
20.77
24.26
Bi KT 2
20.96
24.53
23.01
24.39
22.85
24.33
Bi KT 3
20.33
25.88
22.87
27.32
23.12

26.00
Bi KT 4
21.32
26.85
24.99
25.30
23.24
26.76
Bng 3.7: Bng tổng hp cc tham s đặ c trƣng
Đi tưng

S
2
S
V(%)
TN(560)
7.31 0.068
2.57
1.60
21.90
ĐC(556)
6.53 0.072
2.87
1.69
26.08
3.5. Phân tí ch kt qu thc nghim sƣ phm
- Trong cá c giờ họ c ở lớ p thự c nghiệ m họ c sinh rấ t sôi nổ i, hứ ng thú tham
gia và o cá c hoạ t độ ng họ c tậ p và lắ m vữ ng kiế n thứ c hơn , vậ n dụ ng và o giả i
quyế t cá c vấ n đề
hc tp nhanh hơn so vi hc sinh  lp đi chng.

- Cc gio viên tham gia dy thc nghim đu khng định dy hc theo
phương phá p nà y cò n có tá c dụ ng rè n luyệ n tính tích cự c, tr thôngminh sng
to cho hc sinh v đc bit c tc dng gip hc sinh pht trin năng lc
nhậ n thứ c, tư duy.
3.5.1. Phân tí ch đị nh lượ ng kế t quả thự c nghiệm sư phạ m
3.5.1.1. T l hc sinh yu, km, trung bình, kh v gii
Qua kế t quả thự c nghiệ m sư phạ m đượ c trì nh bà y ở bả ng 3 cho thấ y chấ t
lượ ng họ c tậ p củ a họ c sinh khố i TN cao hơn họ c sinh khố i ĐC, thể hiệ n:
21

- T l ph n trăm (%) hc sinh yu kém , trung bình củ a khố i TN luôn
thấ p hơn củ a khố i ĐC (Thể hiệ n qua biể u đồ hình cộ t)
- T l phn trăm (%) hc sinh kh gii ca khi TN luôn cao hơn ca
khố i ĐC (Thể hiệ n qua biể u đồ hì nh cộ t).
3.5.1.2. Đưng tch ly
Đ thị đưng tch ly ca khi TN luôn nm  pha bên phi v pha dưi
đườ ng tích lũ y củ a khố i ĐC (Đ thị đưng tch ly bi 1 đn 4).
Điề u nà y cho thấ y chấ t lượ ng củ a lớ p TN tố t hơn lớ p ĐC.
3.5.1.3. Gi trị cc tham s đc trưng
- Điể m trung bnh cng ca hc sinh lp TN cao hơn ca lp ĐC, chứ ng
t HS cc lp TN nm vng v vn dng kin thc , k năng tt hơn HS cc
lớ p ĐC .
- Đ lch chun  lp TN nh hơn  lp ĐC, chứ ng tỏ số liệ u củ a lớ p TN
t phân tn hơn so vớ i lớ p ĐC
- Hệ số biế n thiên V củ a lớ p TN nhỏ hơn lớ p ĐC , chứ ng tỏ độ phân tá n
quanh giá trị trung bình cộ ng củ a lớ p TN nhỏ hơn , tứ c là chấ t lượ ng lớ p TN
đồ ng đề u hơn lớ p ĐC.
- Gi trị V thc nghim đu nm trong khong 10% - 30% (độ dao độ ng
trung bình), chứ ng tỏ kế t quả thu đượ c đá ng tin cậ y.
Nhữ ng kế t quả trên cho thấ y hướ ng nghiên cứ u củ a đề tà i là phù hp vi

thự c tiễ n củ a qu trnh dạ y họ c và gó p phầ n nâng cao chấ t lượ ng giá o dụ c.
3.5.1.4. Đ tin cy ca s liu
V d: So sá nh điể m trung bì nh bà i kiể m tra số 1 ca lp 11A
5
v lp 11A
6

ca trưng THPT Xuân Trưng A, ta có :