TIỂU LUẬN MÔN HỌC TÀI CHÍNH TRONG GIÁO DỤC

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TIỂU LUẬN MÔN HỌC TÀI CHÍNH TRONG GIÁO DỤC
Giảng viên phụ trách: PGS. TS. Lê Phước Minh
Học viên:
Cao học Quản lý giáo dục
HÀ NỘI - 2012
Hạn nộp bài theo qui định: ngày 15 tháng 6 năm 2012
Thời gian nộp bài: ngày 15 tháng 6 năm 2012
Nhận xét của giảng viên chấm bài:









Điểm: Giảng viên (kí tên):
YÊU CẦU
1. Liệt kế và mô tả 03 “thay đổi về QLTC” mà anh chị cho là đáng ghi
nhận nhất trong thời gian từ một đến ba năm qua ở cơ quan mình đang
công tác (1,2 trang)
2. Hãy đánh giá các “thay đổi về QLTC” đó đã đáp ứng được mong đợi
của các nhóm lợi ích chưa (CBGV, HS/SV, các bên liên quan) hay
chưa? (1 trang)
3. Chỉ ra “một vấn đề còn yếu kém về QLTC”. Đi sâu và phân tích, lý
giải về sự yếu kém đó theo 04 chức năng của QLTC (KH, KS nội bộ,
giám sát, ghi chép lưu trữ) trong đó chỉ rõ chức năng nào là yêu kém

nhất. Trên cơ sở đó đề xuất hướng tới giải quyết (2-3 trang)
4. Bài học kinh nghiệm chung mà anh chị rút ra (kết hợp giữa thực tiễn và
lý luận đã học) về vai trò của người lãnh đạo, quản lý trong lãnh đạo,
quản lý tài chính (1,2 trang)
BÀI LÀM
1. Quản lý tài chính trong giáo dục là việc sử dụng các thông tin phản
ánh chính xác tình trạng thu, chi tài chính của một cơ sở giáo dục để phân tích
điểm mạnh, điểm yếu của nó và lập các kế hoạch quản lý tài chính nhằm đảm
bảo thực hiện được mục tiêu với chất lượng và hiệu quả mong đợi.
Trong trường phổ thông, nguồn tài chính trong trường ngoài ngân sách
Nhà nước cấp, còn có cả nguồn thu sự nghiệp của nhà trường bao gồm:
- Các loại phí, lệ phí hiện hành theo quy định: Học phí, quỹ xây dựng
do học sinh đóng góp, các lệ phí tuyển sinh, thi cử.
- Các khoản thu gắn với hoạt động của nhà trường: Các khoản thu từ
các hoạt động cung ứng dịch vụ gắn với hoạt động của nhà trường,
5
khai thác cơ sở vật chất dịch vụ do trường cung cấp; thu từ các hoạt
động sản xuất, bán sản phảm thực hành tại các xưởng trường, sản
phẩm thí nghiệm.
- Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật như tiền lài từ tiền
gửi ngân hàng từ các khoản thu sản xuất, cung ứng dịch vụ.
Ngoài các khoản thu sự nghiệp nêu trên, các trường phổ thông được
phép huy động vốn hợp pháp từ các tổ chức, các nhân trong và ngoài nước để
phục vụ cho hoạt động hợp pháp của nhà trường theo đúng quy định hiện
hành của pháp luật.
Đối với trường Tiểu học Sơn Đồng - huyện Hoài Đức - thành phố Hà
Nội, trong 3 năm trở lại đây đã có một số những thay đổi về quản lý tài chính,
trong đó có 3 thay đổi về quản lý tài chính mà em cho là đáng ghi nhận nhất
đó là:
- Quản lý việc thu tiền theo thỏa thuận của cha mẹ học sinh: Theo quy

định về việc thu tiền học buổi thứ hai đối với học sinh tiểu học là
35000 đồng / 1 học sinh / 1 tháng. Phụ huynh học sinh tự thỏa thuận
thu thêm mỗi học sinh là 65 000 đồng / 1 tháng.
- Quản lý việc xã hội hóa giáo dục: Do cơ sở vật chất của nhà trường
không có đủ phòng học để học 2 buổi / ngày nên nhà trường đã huy
động mọi nguồn lực trong và ngoài nhà trường, từ số tiền hy động đó
nhà trường đã xây dựng được 8 phòng đảm bảo đủ điều kiện làm
phòng học cho học sinh.
- Thay đổi một số khoản chi không thường xuyên, đó là: chi nghiên
cứu các đề tài sáng kiến kinh nghiệm của giáo viên (500 000 đồng / 1
đề tài sáng kiến kinh nghiệm được xếp loại A cấp trường, 300 000
6
đồng / 1 đề tài sáng kiến kinh nghiệm được xếp loại B cấp trường,
100 000 đồng / 1 đề tài sáng kiến kinh nghiệm được xếp loại C cấp
trường), chi thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, giáo
viên, nhân viên (chi 5 000 000 đồng cho 1 giáo viên học cao đẳng,
7000 000 đồng cho 1 giáo viên học đại học, 10 000 000 đồng cho 1
giáo viên học trên đại học).
2. Công tác quản lý tài chính ngành giáo dục đào tạo thời gian qua đã
có nhiều thay đổi tích cực theo hướng tăng cường phân cấp, tạo điều kiện cho
ngành chủ động nhiều hơn trong việc sử dụng và quản lý các nguồn lực tài
chính phục vụ công tác chuyên môn, nghiệp vụ của ngành. Thông qua cơ chế
tự chủ, tự chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và
tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập qui định tại Nghị định
43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 và các chính sách khuyến khích xã hội hóa
theo Nghị quyết số 05/2005/NĐ-CP của Chính phủ, các cơ sở giáo dục đào
tạo và các cấp chính quyền địa phương cũng đã quan tâm tới việc tổ chức huy
động sự đóng góp của các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, cá nhân cho sự
nghiệp giáo dục đào tạo.
Những thay đổi về công tác quản lý tài chính nói trên của trường tiểu

học Sơn Đồng - Hoài Đức - Hà Nội đã đáp ứng được mong đợi của toàn thể
đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường.
Từ việc cha mẹ học sinh thỏa thuận thu thêm tiền học buổi thứ hai là
65000 đồng / 1 tháng đã giúp cho thu nhập hàng tháng của giáo viên được
nâng lên, đời sống của giáo viên cũng ổn định hơn, giúp giáo viên yên tâm
công tác và tập trung tối đa vào công tác giảng dạy. Giáo viên tích cực đổi
mới phương pháp dạy học, tích cực tự làm đồ dùng dạy học và sử dụng tối đa
các đồ dùng được cấp phát. Bên cạnh đó giáo viên còn tích cực hơn trong việc
7
soạn giáo án điện tử Powerpoint, E-Learning. Chính vì vậy mà trong mỗi tiết
học, học sinh đều rất hứng thú học tập từ đó chất lượng giáo dục của nhà
trường cũng được nâng lên đáng kể.
Từ việc xã hội hóa giáo dục, nhà trường đã đủ phòng học để tổ chức
cho học sinh học 2 buổi / ngày và đủ điều kiện để tổ chức cho học sinh ăn bán
trú tại trường. Nhờ đó mà cha mẹ học sinh cũng yên tâm hơn không phải lo
lắng việc đi đón con các buổi trưa nữa. Mặt khác nhờ học 2 buổi / ngày mà
học sinh được củng cố và hệ thống hóa kiến thức ngay trong các buổi chiều
trong ngày, lúc này cha mẹ học sinh không phải cho con em mình học thêm
bài ở nhà nữa. Ở buổi học thứ 2 các em lại có điều kiện để tham gia các hoạt
động văn nghệ, thể dục thể thao, các trò chơi dân gian giúp các em có nhiều
điều kiện phát triển toàn diện hơn so với việc học 1 buổi / ngày.
Việc nhà trường chi cho giáo viên trong việc nghiên cứu đề tài sáng
kiến kinh nghiệm đã thúc đẩy mạnh mẽ phong trào viết sáng kiến kinh
nghiệm của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường. Giáo viên
tích cực nghiên cứu và viết được những sáng kiến hay trong việc đổi mới
phương pháp từ đó trao đổi với bạn bè đồng nghiệp cùng học hỏi và tích lũy
những sáng kiến đó trong công tác giảng dạy. Việc nhà trường chi cho giáo
viên theo học các lớp cao đẳng, đại học và trên đại học cũng đã tạo điều kiện
thuận lợi cho giáo viên, giúp giáo viên tích cực tham gia các lớp học để nâng
cao chuyên môn nghiệp vụ.

3. Bên cạnh những thay đổi về quản lý tài chính giúp cải thiện đời
sống của giáo viên và nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường
thì việc quản lý tài chính của nhà trường lại có mặt hạn chế, yếu kém. Đó
là:
8
- Xây dựng kế hoạch thu - chi trước khi xây dựng quy chế chi tiêu
nội bộ dẫn đến sự không đồng nhất giữa kế hoạch thu chi và các định
mức của quy chế chi tiêu nội bộ. Kế hoạch chi không rõ ràng, không cụ
thể từng nội dung chi nên rất khó khăn mỗi khi cần chi cho giáo viên,
học sinh kể cả các khoản chi thường xuyên và các khoản chi không
thường xuyên của nhà trường.
- Việc ghi chép và lưu trữ hồ sơ chứng từ chưa được cập nhật dẫn
đến khó khăn trong việc kiểm tra, giám sát và công khai tài chính trong
nhà trường.
- Trong 4 chức năng của quản lý tài chính thì chức năng lập kế
hoạch là hạn chế nhất. Việc quản lý tài chính bao gồm việc lập các kế
hoạch tài chính dài hạn và ngắn hạn, đồng thời quản lý có hiệu quả
nguồn tài chính của nhà trường. Đây là công việc rất quan trọng đối với
hiệu trưởng nhà trường, bởi vì nó ảnh hưởng đến cách thức và phương
thức mà nhà quản lý thu hút nguồn nhân lực trong nhà trường. Việc
quản lý tài chính không có hiệu quả là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự
thất bại của nhà trường.
Vậy để quản lý tài chính có hiệu quả thì người khiệu trưởng cần phải
thực hiện nghiêm túc các bước quản lý tài chính trong nhà trường. Đó là:
- Lập dự toán thu chi
- Thực hiện thu chi
- Lập báo cáo tài chính, quyết toán
- Kiểm tra tài chính
- Công khai tài chính
*. Việc lập dự toán thu chi cần thực hiện theo các bước như sau:

9
Bước 1: Hiệu trưởng nhận kế hoạch do cấp trên giao
Bước 2: Kế toán thu thập thông tin phục vụ công tác lập dự toán, bao
gồm:
- Kế hoạch phát triển giáo dục được giao
- Kế hoạch, nhiệm vụ năm học của nhà trường;
- Số liệu về số lớp, số học sinh, số đối tượng được hưởng các chế độ
chính sách.
- Số liệu về biên chế được giao, quỹ tiền lương, lao động hiện có.
- Quy định về các khoản thu, mức thu trong hệ thống giáo dục.
- Số liệu về kiểm kê tài sản.
- Tình hình sử dụng và nhu cầu cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị
dạy học, sách thư viện.
- Các văn bản pháp quy, văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ chính
sách và các văn bản về quản lý tài chính hiện hành.
- Các thông tin đặc thù của nhà trường (Quy chế chi tiêu nội bộ….)
Bước 3: kế toán lập dự toán sơ bộ:
- Lập dự toán đối với các khoản thu chi thường xuyên:
+ Liệt kê các nhiệm vụ cụ thể trong năm học.
+ Dự kiến kinh phí thực hiện từng nhiệm vụ.
10
+ Tổng hợp kinh phí thực hiện theo 3 nhóm chi: Nhóm chi cho con
người, nhóm chi cho chuyên môn nghiệp vụ, nhóm chi khác (theo
mục lục ngân sách)
- Lập dự toán đối với các khoản chi không thường xuyên:
+ Liệt kê các nhiệm vụ cụ thể trong năm học.
+ Dự kiến kinh phí thực hiện từng nhiệm vụ.
+ Tổng hợp kinh phí thực hiện theo nhóm chi mua sắm sửa chữa lớn
(theo mục lục ngân sách)
Bước 4: hiệu trưởng họp mở rộng để cho các tổ chức, cá nhân liên

quan rà soát. Kế toán tiếp thu góp ý và lập dự toán và thuyết minh dự toán
chính thức.
Bước 5: Hiệu trưởng kí duyệt và gửi dự toán chính thức lên phòng tài
chính kế hoạch.
Bước 6: phòng tài chính kế hoạch kiểm tra, giám sát, phên duyệt dự
toán.
Bước 7: Nhà trường nhận dự toán chính đã được phên duyệt để thực
hiện.
Sau khi lập dự toán thu chi thì căn cứ vào dự toán để thực hiện thu chi
đúng nguyên tắc thu chi tài chính. Việc báo cáo tài chính, quyết toán được
thực hiện hàng quý, hàng năm hoặc theo yêu cầu.
4. Bài học kinh nghiệm:
11
Quản lý tài chính trong nhà trường là công tác quản lý sử dụng dòng
tiền mặt đi vào và đi ra (Kế hoạch tiền mặt - Một công cụ hoạch định tài
chính cơ bản) của nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu, mục tiêu phát triển dạy
và học cả về số lượng và chất lượng, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần
cho cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong nhà trường. Quản lí tài chính hiệu
quả là then chốt để vận hành tổ chức, do đó để nâng cao hiệu quả quản lý tài
chính cần thực hiện tốt các chức năng của quản lý tài chính, đó là:
- Hoạch định, lập kế hoạch;
- Thực thiện kế hoạch;
- Kiểm tra, giám sát;
- Ghi chép, lưu trữ hồ sơ, sổ sách chứng từ.
Tuy không phải là đơn vị hoạt động kinh tế, nhưng nhà trường nào
cũng có khoản thu chi tài chính, nhất là khi xây dựng mở rộng trường sở hoặc
mua sắm trang thiết bị. Vì vậy hiệu trưởng không thể chỉ lãnh đạo, chỉ đạo
chuyên môn mà còn phải trực tiếp quản lý tài chính. Thường khi mới được đề
bạt, không có hiệu trưởng nào am tường về lĩnh vực quản lý tài chính. Cho
nên nếu không chịu khó tìm hiểu thêm, lại chủ quan, thiếu dân chủ, thậm chí

muốn vun vén cho lợi ích cá nhân thì rất dễ mắc thiếu sót trong quản lý tài
chính.
Muốn khắc phục tình trạng này, cần có những lớp bồi dưỡng kiến thức
quản lý tài chính cho hiệu trưởng cũng như nhưng quy định rõ ràng về chi tiêu
tài chính trong nhà trường công lập. Mặt khác, người hiệu trưởng cần tuân
theo nền nếp làm việc dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động tài
chính, bảo đảm quyền lợi chính đáng của cán bộ và giáo viên. Đấy cũng là cơ
sở quan trọng bảo đảm sự đoàn kết trong nhà trường để tập trung cho mục
tiêu phấn đấu nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Để công tác quản lý tài chính của hiệu trưởng luôn minh bạch, hiệu
quả, đúng luật, tránh được những sai trái, gây thất thoát về vật chất, tiền bạc
12
của nhà nước và tập thể, trước hết, người lãnh đạo cần tu dưỡng đạo đức, giữ
gìn phẩm chất trong sạch, liêm khiết, tránh xa những cám dỗ về vật chất, tiền
bạc. Mặt khác, các cấp quản lý cần mở những lớp bồi dưỡng, tập huấn về
quản lý tài chính để hiệu trưởng được học tập, nâng cao hiểu biết nghiệp vụ
quản lý tài chính.
Có ý thức trách nhiệm và có kiến thức về quản lý tài chính sẽ giúp hiệu
trưởng thực hiện đúng, giảm thiểu chuyện làm sai mà không biết mình sai.
Thực hiện nghiêm qui chế dân chủ ở cơ sở, các khoản thu chi phải được công
khai, bàn bạc thống nhất trong toàn hội đồng nhà trường. Tạo điều kiện cho
thanh tra nhân dân kiểm tra, giám sát công tác tài chính, góp phần lành mạnh
hóa công tác tài chính nhà trường. Có vậy hiệu trưởng mới yên tâm, không sợ
kiện tụng, tố cáo làm trái về công tác quản lý tài chính để tập trung cho công
tác lãnh đạo và chỉ đạo chuyên môn. Mặt khác, công tác thanh tra, quyết toán
tài chính của cấp trên rất cần tính nghiêm túc, chặt chẽ, công tâm, tránh tình
trạng nể nang, xuê xoa vì lợi ích không chính đáng.
Yêu cầu về quản lý tài chính đòi hỏi ngày càng cao nhất là trong công
tác quản lý tài chính giáo dục và đào tạo. Vì vậy để nâng cao hiệu quả quản lý
tài chính trong các nhà trường cần làm tốt một số nội dung sau:

- Tuyển dụng và xây dựng đội ngũ cán bộ nghiệp vụ quản lý tài chính
các cấp để đảm bảo đủ về số lượng đồng thời đáp ứng yêu cầu về phẩm chất
đạo đức, về nghiệp vụ chuyên môn và trình độ đào tạo.
- Chủ động phối hợp với cơ quan tài chính địa phương, tăng cường
công tác bồi dưỡng nghiệp vụ thường xuyên cho đội ngũ kế toán, chủ tài
khoản và cán bộ quản lý để cập nhật những chế độ chính sách mới, trao đổi về
nghiệp vụ nhằm nâng cao năng lực quản lý tài chính giáo dục và đào tạo.
- Chỉ đạo áp dụng các mô hình xây dựng kế hoạch phát triển và kế
hoạch tài chính hàng năm và trung hạn đã được Bộ tập huấn, đồng thời áp
dụng các phần mềm máy vi tính trong công tác thống kê, quản lý tài chính tài
13
sản, từng bước thực hiện tin học hoá quản lý nhà trường, quản lý hành chính
nhà nước.
14