CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC TIỂU HỌC - XOÁ MÙ CHỮ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC TIỂU HỌC - XOÁ MÙ CHỮ
I/ ĐẶT VẤN ĐỀ.
1/ CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Công tác Phổ cập GDTH & XMC là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến
lược nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài đáp ứng cho sự nghiệp
công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước được xác định rõ trong Nghị quyết trung
ương 2 khóa VIII của BCH TW Đảng;
Căn cứ Thơng tư số 14/TT-BGD&ĐT ngày 5/8/1997 của Bộ Giáo dục & Đào
tạo về việc hướng dẫn tiêu chuẩn và thể thức kiểm tra, đánh giá kết quả chống mù
chữ và phổ cập giáo dục tiểu học;
Căn cứ Quyết định số 28/1999/QĐ-BGD&ĐT ngày 23/6/1999 của Bộ Giáo
dục & Đào tạo về kiểm tra đánh giá công nhận phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ
tuổi;
Căn cứ vào kế hoạch số 01/KH-BCĐ ngày 25 /03/2011 của Ban chỉ đạo Phổ
cập giáo dục & Chống mù chữ huyện Phú Tân về việc thực hiện công tác phổ cập
giáo dục năm 2011;
Huyện Phú Tân nói chung, xã Tân Hải nói riêng đã có những Chỉ thị, kế hoạch
nhằm thực hiện công tác này hàng năm và theo từng giai đoạn. Năm 2003 xã đạt
chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi . Tính đến thời điểm tháng 10 năm
2011, xã Tân Hải tiếp tục duy trì tốt tỷ lệ đạt chuẩn Quốc gia về phổ cập giáo dục
tiểu học đúng độ tuổi.
1
Thực hiện “Hướng dẫn kiểm tra, đánh giá kết quả phổ cập GDTH – CMC ” là
một việc làm rất khó khăn cho xã, đặc biệt xã Tân Hải là một xã vùng sâu, vùng
xa, kinh tế gặp nhiều khó khăn. đòi hỏi phải có sự chỉ đạo sâu sát của Đảng ủy –
HĐND – UBND xã, sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể, nhân
dân phải hưởng ứng một cách tích cực, trong đó vai trò tham mưu của giáo viên
chuyên trách trong công việc thực hiện công tác phổ cập hết sức quan trọng.
2/ CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Việc hoàn thành chỉ tiêu đạt chuẩn quốc gia công tác phổ cập giáo dục TH -

CMC . Cũng như đối chiếu với các tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục & Đào tạo để đủ
các điều kiện duy trì kết quả đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục TH & CMC
hàng năm đòi hỏi phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự phối kết hợp
của các ban ngành, đoàn thể với trường học đặc biệt là sự hưởng ứng, ủng hộ tích
cực của nhân dân.
Giáo viên chuyên trách Phổ cập giáo dục tiểu học và chống mù chữ có vai trò
hết sức quan trọng trong việc tham mưu cho nhà trường, Ban chỉ đạo hoàn thành
công tác này. Thực tế cho thấy, giáo viên chuyên trách nhiệt tình, tích cực trong
công tác, phát huy tốt vai trò tham mưu và nắm vững cách thiết lập hồ sơ sổ sách
thì việc thực hiện công tác phổ cập giáo dục TH - CMC ở địa phương đạt kết quả
cao.
Trong phạm vi đề tài này, tôi chỉ đề cập đến vai trò của giáo viên chuyên trách
trong việc thực hiện công tác này sao cho hiệu quả. Qua thực tiễn 3 năm là giáo
viên chuyên trách Phổ cập GDTH của một xã vùng sâu, vùng xa, xã kinh tế còn
nhiều khó khăn của Huyện Phú Tân. Nên tôi chọn đề tài này nhằm góp phần vào
việc thực hiện công tác phổ cập giáo dục tiểu học và chống mù chữ nhằm mang lại
hiệu quả tốt hơn.
2
II/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1/ Thiết lập hồ sơ sổ sách phổ cập GDTH & CHỐNG MÙ CHỮ :
Để thực hiện công tác phổ cập giáo dục TH & CMC có hiệu quả, người giáo
viên chuyên trách phải hệ thống được các loại hồ sơ sổ sách của mình, cách thực
hiện các loại hồ sơ sổ sách đó một cách khoa học. Đây là công việc hết sức quan
trọng đối với giáo viên chuyên trách vì dựa vào hệ thống hồ sơ sổ sách này sẽ có
đầy đủ các số liệu, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch hàng năm và từng giai
đoạn, giúp cho việc tham mưu với nhà trường, Ban chỉ đạo được cụ thể để xây
dựng chỉ tiêu cho các ấp làm cho chỉ tiêu đạt chuẩn được bền vững hơn.
Theo quyết định : 28/1999/QĐ –BGD&ĐT ngày 23/06/1999 của Bộ trưởng
Bộ GD& ĐT ban hành quy định “tiêu chuẩn và thể thức kiểm tra đánh giá kết quả
phổ cập GDTH & CMC ” thì hệ thống hồ sơ sổ sách công tác phổ cập giáo dục

tiểu học và chống mù chữ gồm có:
- Sổ theo dõi đối tượng từ 6 – 14 tuổi phục vụ cho công tác phổ cập giáo dục
tiểu học. ( sổ phổ cập ).
- Sổ Đăng bộ.
- Danh sách học sinh các khối, lớp hàng năm.
- Danh sách học sinh từ 6 – 14 ngoài nhà trường.
- Danh sách học sinh hoàn thành chương trình tiểu học (4 năm liên tiếp)
- Danh sách học sinh học ngoài địa bàn.
- Danh sách học sinh khuyết tật – chết – chuyển đi, chuyển đến
- Danh sách người trong cùng độ tuổi. tứ 15 – 43. tuổi.
- Sổ theo dõi chống mù chữ.
3
- Sổ theo dõi chuyển đi – chuyển đến.
- Bộ phiếu điều tra phổ cập giáo dục theo hộ gia đình.
- Sổ lưu công văn đến – công văn đi.
- Các biểu mẫu thống kê.
- Biểu đồ phát triển hàng năm.
Hàng năm theo từng thời điểm, giáo viên chuyên trách đều phải cập nhật và
thống kê số liệu trên bộ hồ sơ sổ sách, việc cập nhật và thống kê các loại hồ sơ sổ
sách này tương đối dễ dàng, tuy nhiên nếu giáo viên chuyên trách không hệ thống,
hình dung được cập nhật hồ sơ nào trước, hồ sơ nào sau thì rất mất thời gian và
thống kê số liệu sẽ không chính xác. Để việc cập nhật hồ sơ sổ sách được thuận lợi
cũng như thống kê số liệu chính xác, tôi áp dụng quy trình sau:
* Cập nhật phiếu điều tra trình độ văn hóa:
Bộ phiếu điều tra trình độ văn hóa phải được bảo quản, ghi chép, cập nhật cẩn
thận, hàng năm bắt buộc phải điều tra trình độ văn hoá bổ sung, bảo đảm không bỏ
sót hộ nào hoặc thành viên nào trong hộ. Muốn vậy giáo viên chuyên trách phải kết
hợp chặt chẽ với tổ, ấp bảo đảm việc thay đổi nhân, hộ khẩu nào cũng được cập
nhật, đặc biệt là trình độ văn hoá của các thành viên. Sau đó việc ghi chép vào
phiếu phải tỉ mỉ, cẩn thận, tránh bôi xóa, ghi chép tên chủ hộ, các thành viên từ lớn

tuổi đến nhỏ tuổi, ghi chú các cột nữ, dân tộc, các cột trình độ văn hoá, đánh số
từng tổ, ấp. Việc đối chiếu trình độ văn hóa trên phiếu điều tra và các loại danh
sách như danh sách lớp, sổ đăng bộ trang phổ cập , danh sách người cùng độ tuổi là
hết sức cần thiết tránh trường hợp sai trình độ.
* Ghi sổ phổ cập TH:
4
Sổ phổ cập TH dùng để theo dõi các đối tượng độ tuổi từ 6 – 14 tuổi hàng
năm nên việc nhập các đối tượng trong độ tuổi từ Phiếu điều tra vào sổ phổ cập
phải được thực hiện chính xác, tránh thiếu hoặc dư các đối tượng. Tốt nhất ở công
đoạn này, giáo viên chuyên trách nên thiết kế 1 cuốn sổ phổ cập TH nháp, sau khi
hoàn chỉnh mới nhập hết các đối tượng vào sổ phổ cập, giáo viên chuyên trách tiến
hành vào sổ theo thứ tự độ tuổi lớn trước, nhỏ sau, theo từng ấp , cách mỗi độ tuổi
nên chừa 1 trang để có thể điều chỉnh hoặc ghi bổ sung hàng năm khi cần thiết.
Giáo viên chuyên trách nên chú ý ghi đầy đủ thông tin vào các cột, mục trong
sổ phổ cập như hướng dẫn ở đầu trang, lưu ý việc ghi tên cha, mẹ và tên chủ hộ để
tránh nhầm lẫn. Một số trường hợp nhầm lẫn năm sinh, họ tên cha, mẹ (nhất là đối
với các đối tượng đồng bào dân tộc) gây trở ngại đến việc thống kê. Để việc thống
kê các số liệu được chính xác, giáo viên chuyên trách nên ghi cột tổng ở từng trang
trong các độ tuổi ở sổ phổ cập, sau đó dùng sổ thống kê nháp các số liệu (nếu
không thống kê nháp khi nhầm lẫn rất khó kiểm tra, nếu có phải kiểm tra lại từ đầu
rất mất thời gian).
Sau khi ghi đầy đủ các cột mục, trước khi lên các biểu mẫu thống kê, giáo
viên chuyên trách nên lưu ý các mẫu thống kê đầu sổ phổ cập, cần thống kê trình
độ các đối tượng trong sổ theo địa bàn từng ấp. Giáo viên chuyên trách cần phải
nắm rõ các số liệu này, vì đây là cơ sở để đánh giá, phân loại các ấp trong công tác
Phổ cập GDTH, nó cũng là cơ sở để đề ra kế hoạch cho từng ấp hoàn thành tốt hơn
ở những năm sau. Dựa vào đây, giáo viên chuyên trách có thể tham mưu cho Ban
chỉ đạo để đánh giá chất lượng hoạt động của các thành viên Ban chỉ đạo phụ trách
ấp .
* Tổng hợp các biểu mẫu thống kê, các loại danh sách:

Sau khi cập nhật, hoàn chỉnh sổ phổ cập , danh sách cùng độ tuổi giai đoạn
tổng hợp các số liệu, lên các biểu mẫu thống kê, thiết lập các loại danh sách đòi hỏi
5
sự cẩn thận, chính xác, khoa học. Vì các loại danh sách, các biểu mẫu thống kê có
sự liên quan chặt chẽ, bổ sung cho nhau nên việc thống kê cũng như tổng hợp số
liệu phải tiến hành theo một trình tự nhất định. Theo tôi, để việc thống kê cũng như
số liệu giữa các biểu mẫu và các loại danh sách “khớp” với nhau thì đầu tiên giáo
viên chuyên trách nên tiến hành thống kê mẫu 1 cũ trước sau đó đến mẫu 1 mới, “
Thống kê trẻ em 6- 14 tuổi ” mẫu 2 mới, “thống kê đội ngũ giáo viên ”mẫu 3
“Thông kê cơ sở vật chất ” nên tham mưu với BGH nhà trường để có số liệu chính
xác về cơ sở vật chất trường lớp, đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và nhu cầu
những năm tới để đạt chuẩn theo tiêu chí của Bộ GD & ĐT.
Việc tổng hợp số liệu, các loại danh sách phổ cập GDTH nhất thiết phải khớp
với công tác XMC – PCGDTH – PCTHCS, vì vậy giáo viên chuyên trách phổ
GDTH cần phải phối hợp chặt chẽ, với giáo viên chuyên trách THCS. (để nhập số
liệu các đối tượng từ 12 – 21 tuổi được chính xác).
Để việc thống kê các số liệu thật chính xác, theo tôi nên thiết lập các mẫu
thống kê trên MS Excel sau đó dùng các hàm tính toán để thống kê các số liệu,
việc này tương đối đơn giản nhưng đòi hỏi giáo viên chuyên trách cần tiếp cận
nhiều với công nghệ thông tin đặc biệt là các phần mềm ứng dụng phục vụ cho
việc thống kê, tính toán.
* Lập các báo cáo, phương hướng công tác của năm, giai đoạn:
Hàng năm, dựa trên các số liệu thống kê đã có, giáo viên chuyên trách cần
tham mưu cho Ban chỉ đạo thành lập các báo cáo tổng kết, phương hướng năm và
theo từng giai đoạn. Nội dung của báo cáo cần thể hiện rõ những kết quả đã đạt
được và những mặt còn tồn tại, hạn chế (theo mẫu của cấp trên), đề ra phương
hướng, kế hoạch cụ thể. Trong đó, phương hướng, kế hoạch không nên dài dòng
mà cụ thể là những chỉ tiêu, số liệu , kết quả đạt được và biện pháp thực hiện
những tồn tại .
6

2/ Công tác tham mưu – phối hợp:
Ngoài việc hoàn thành hệ thống hồ sơ sổ sách công tác phổ cập GDTH &
CMC thì việc tham mưu, phối hợp rất quan trọng đối với giáo viên chuyên trách,
bởi hiệu quả, chất lượng công việc không phải dựa trên giấy tờ mà là những kết
quả từ kế hoạch đã đề ra qua việc tham mưu mang lại.
Công tác tham mưu của giáo viên chuyên trách là việc làm định kỳ lên kế
hoạch hoạt động hàng năm, tháng, tuần bằng những việc làm cụ thể theo Quy chế
của Sở GD – ĐT ban hành, các công văn chỉ đạo của Phòng giáo dục trong đó cân
đối về mặt thời gian và chất lượng công việc, thời gian làm việc trên trường và thời
gian đi cơ sở. giáo viên chuyên trách lên lịch hoạt động, cụ thể từng công việc và
thời gian thực hiện trình cho nhà trường để quản lý.
Thời gian làm việc trên trường có thể là cập nhật hồ sơ, nắm tình hình học
sinh nghỉ học, hoặc học sinh có khả năng bỏ học để cùng giáo viên chủ nhiệm, phụ
huynh vận động, động viên các em tiếp tục đi học. Làm tốt công việc này sẽ giảm
bớt tình trạng học sinh bỏ học và tỉ lệ trẻ bỏ học của địa phương.
Việc mở và duy trì các lớp phổ cập GDTH là hết sức quan trọng góp phần đưa
chỉ tiêu đạt chuẩn được bền vững, trong đó vai trò tham mưu, tổ chức của giáo viên
chuyên trách là hết sức quan trọng. Thời gian công tác ở ấp, giáo viên chuyên
trách cần nắm rõ các đối tượng nghỉ, bỏ học để có hướng tham mưu với Ban chỉ
đạo, các ban ngành, các ấp, vận động các em ra lớp , mở lớp học xoá mù chữ.
Giáo viên chuyên trách cần chủ động tham mưu cho BGH nhà trường để phân
công đội ngũ giáo viên đứng lớp, tham mưu với Ban chỉ đạo phân công các thành
viên phụ trách các ấp, vận động các em ấp mình đến lớp và duy trì sỉ số sau khi đã
ra lớp , giáo viên chuyên trách phải có mối quan hệ tốt với các trưởng ấp để việc
huy động, vận động được tốt hơn.
7
Ngoài các đối tượng trong độ tuổi đã nắm rõ, giáo viên chuyên trách cần phối
hợp với các giáo viên trách các xã, thị trấn bạn để xác minh, xác nhận trình độ
văn hóa các đối tượng học ngoài địa bàn và kể cả các đối tượng đã tốt nghiệp các
cấp học.

III/ KẾT QUẢ ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC.
Với các biện pháp thực hiện công tác phổ cập GDTH & CMC như đã nêu
trên, trong những năm qua xã Tân Hải đã đạt được các kết quả nhất định. Được
đánh giá là địa phương hoàn thành tốt công tác phổ cập giáo dục tiểu học và chống
mù,
Cụ thể năm 2011 :
1) Duy trì và phát huy phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi:
Hàng năm công tác này luôn được củng cố và duy trì, có nhiều biện pháp
tích cực trong việc huy động học sinh đến trường. Kết quả cụ thể như sau:
- Huy động trẻ 6 tuổi vào học lớp 1 : 150/ 150 đạt tỷ lệ: 100 %
- Số trẻ 11 tuổi HTCTTHĐĐT : 139 em. đạt 88.54 %
- Hoàn thành chương trình tiểu học : 168 em. đạt 94.43 %
- Trẻ 11- 14 tuổi HTCTTH đạt 94.43 %; số trẻ còn lại trong độ tuổi đang học
các lớp tiểu học.
- Việc duy trì sĩ số và hạ thấp tỷ lệ lưu ban, bỏ học ở xã được thực hiện tốt.
Công tác chống mù chữ.
- Tỷ lệ đạt chuẩn xoá mù chữ hàng năm luôn được duy trì năm sau cao hơn
năm trước cụ thể:
- Tỷ lệ 15-35 tuổi biết chữ: 2570 / 2598 đạt tỷ lệ : 98.92 %
xã đạt chuẩn về công tác xoá mù chữ.
- Hàng năm đều mở và duy trì các lớp phổ cập giáo dục TH – BTVH .
8
IV/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Để hoàn thành tốt công tác phổ cập GDTH & CMC, trên cơ sở biện pháp và
kết quả đã đạt được trên đây, tôi rút ra một số kinh nghiệm như sau:
- Giáo viên chuyên trách phải nhiệt tình, tích cực và có tâm huyết với công
việc. Cần có tính cẩn thận, tỉ mỉ trong công việc, đặc biệt là trong việc cập nhật,
thống kê số liệu.
- Nắm rõ đầy đủ, khoa học tiến trình thực hiện hồ sơ sổ sách cũng như các
phương pháp để thống kê số liệu một cách chính xác.

- Giáo viên chuyên trách phổ cập GDTH & CMC phải phối kết hợp chặt chẽ
với giáo viên chuyên trách phổ cập THCS để đưa ra các định hướng thực hiện
công tác XMC – PCGDTH – PCGDTHCS ở địa phương một cách cụ thể và có
tính hiệu quả cao.
- Phải nắm chắc trình độ văn hóa các đối tượng của địa bàn mình và các đối
tượng học ngoài địa bàn thông qua việc điều tra chính xác trình độ văn hóa từng hộ
gia đình.
- Tích cực tham mưu cho nhà trường, Ban chỉ đạo, phối kết hợp với các ban
ngành đoàn thể thực hiện tốt cuộc vận động “Ngày toàn dân đưa trẻ đến trường”,
duy trì sỉ số các lớp chính quy và bằng nhiều cách mở nhiều lớp phổ cập TH để
nâng cao trình độ dân trí của xã.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi đã rút ra được trong quá trình thực hiện
công tác phổ cập giáo dục và chống mù chữ. Một số kinh nghiệm đã nêu chắc chắn
không thể thiếu sót , xin được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và quý cấp
lãnh đạo để giúp tôi thực hiện công tác phổ cập giáo dục cho xã nhà ngày một
hoàn thiện hơn .
9
Xin chân thành cảm ơn!
Tân Nghiệp B ngày 09 / 12/ 2011
Người viết

Nguyễn Thanh Liêm
10
11