Bài giảng Tin học Đại cương Chương 5 - PGS.TS. Lê Văn Năm

Chương 5
Mạng máy tính và Internet
Mạng máy tính phải đảm bảo 3 yếu tố:
- Thứ nhất, có nhu cầu chia sẻ
thông tin và dữ liệu. Tức là các máy
tính được kết nối mạng ở đây có thể
dùng để chia sẻ thông tin cho máy tính
khác, máy này thường gọi là máy chủ
(hay máy phục vụ - Server).
5. 1. KHÁI NIỆM MẠNG MÁY TÍNH
5.1.1 Khái niệm mạng máy tính
- Thứ hai, các máy tính đơn lẻ phải
được kết nối với nhau thông qua
phương tiện truyền thông (hay, đường
truyền - Transmission Medium), có thể
là vô tuyến (Wireless - không dây)
hoặc hữu tuyến (Wired – có dây). Các
thông tin phải được truyền tải một
cách nhanh chóng và chính xác.
- Thứ ba, hệ thống đường truyền
phải tuân theo các quy tắc truyền
thông chung gọi là các giao thức
(Protocols), khi ấy hệ thống truyền
và hệ thống nhận mới có thể hiểu
nhau để gửi nhận được thông tin.
5. 1.2 Phân loại mạng
Có nhiều cách để phân loại mạng máy
tính, tùy theo các tiêu chí khác nhau.
Nguời ta có thể phân loại theo cách thức

truyền thông (Protocol - giao thức), phổ
biến nhất hiện nay là bộ giao thức
TCP/IP. Hoặc, phân loại theo vai trò khả
năng của các thành viên trong mạng, hay
theo cách thức kết nối mạng.
a. Phân loại theo quy mô
và khoảng cách địa lý:
Đây là một cách phân loại phổ biến nhất hiện
nay, do vậy khi nói đến loại mạng người ta
thường ngầm định nói theo cách phân loại
này. Theo cách phân loại này, chúng ta có
các loại mạng đó là LAN, WAN.
Mạng cục bộ - LAN (Local Area
Network):
Là hệ thống mạng thường được
lắp đặt trong các văn phòng công
ty nhỏ, trường học,… với quy mô
nhỏ và bán kính hẹp đến vài trăm
mét. Số lượng các máy trạm
trong mạng LAN chỉ từ hàng chục
đến hàng trăm máy được kết nối
với nhau bằng các đường truyền
tốc độ cao.
Về góc độ kỹ thuật, LAN có các tính chất
quan trọng như: Tất cả các máy trạm
trong mạng LAN cùng chia sẻ đường
truyền chung, do đó thiết bị mạng hoạt
động dựa trên kiểu truyền quảng bá
(broadcast). Broadcast là chế độ trao đổi
thông tin trong đó thông tin được gửi từ

một điểm này tới tất cả các điểm khác,
hay là từ một nguồn tới tất cả các đích có
kết nối trực tiếp với nó.
Mạng diện rộng - WAN (Wide Area
Network):
Là mạng thường được lắp đặt trong
phạm vi địa lý rộng lớn trong một
quốc gia, hay giữa các quốc gia trong
một châu lục. Mạng WAN cũng có thể
là sự liên kết nhiều mạng LAN với
nhau thông qua các đường truyền.
Mạng WAN sử dụng nhiều loại
đường truyền kể cả đường truyền
vệ tinh, sóng viba, cáp quang,
trong thực tế thường dựa vào các
đường truyền hoặc dịch vụ kết
nối của công ty truyền thông, bưu
điện.
Mạng WAN sử dụng nhiều loại thiết bị
và công nghệ khác nhau, để kết nối
cần sử dụng hệ thống trung chuyển
như các thiết bị Modem, bộ định tuyến
(Router), chuyển mạch (Switch).
Mạng xương sống (Backbone
network)
Mạng xương sống còn gọi là mạng đường trục
là một hệ thống mạng máy tính kết nối một số
mạng con hoặc các mạng LAN. Mạng đường
trục có thể kết hợp chặt chẽ các mạng khác

nhau trong cùng một cơ sở hạ tầng hoặc xây
dựng hoặc trên các khu vực rộng hoặc trong các
tòa nhà khác nhau, trong môi trường khuôn
viên trường đại học, thường thì mạng Backbone
có thể kết nối các mạng con trong một phạm vi
đến vài ki lô mét.
Mạng Backbone sử dụng các thiết bị
chuyển mạch (Switch), bộ định tuyến
(Router) để kết nối. Có nhiều mô hình
Backbone, từ nhỏ đến lớn và tùy thuộc
vào nhu cầu và quy mô của tổ chức
như doanh nghiệp lớn, các nhà cung
cấp dịch vụ thông tin, ngân hàng,
trường đại học lớn.
Mạng Backbone được thiết kế
theo mô hình phân cấp chia nhiều
lớp, ví dụ một mạng được thiết kế
ba lớp, lớp quan trọng nhất là lớp
lõi
Mạng Backbone
b.
Phân loại theo vai trò khả năng:
Theo cách này mạng máy tính
được phân thành hai loại.
Mạng ngang hàng (peer-to-peer):
Là các hệ thống mạng kết nối các
máy tính mà trong đó vài trò các
máy tính trong hệ thống mạng này
là như nhau.
Các hệ thống mạng này phổ biến

nhất là trong các văn phòng cơ
quan nhỏ, khi các máy tính đều là
máy trạm (workstation) sử dụng
cho nhân viên được kết nối với
nhau để cùng chia sẻ tài liệu,
đường truyền internet hoặc máy
in sử dụng chung
Mạng khách chủ(Client/Server):
Là các hệ thống mạng mà trong đó
có ít nhất một máy chủ (Server)
đóng vai trò quản lý và cung cấp
dịch vụ cho các máy khách (Client).
Các máy khách sử dụng các dịch vụ
từ máy chủ và chịu sự quản lý và
giám sát của máy chủ này.
c. Phân loại theo cách thức kết
nối mạng:
Theo cách phân loại này,
ngưòi ta chỉ xem xét hình trạng
mạng (topology) của hệ thống
mạng LAN. Hệ thống mạng
thường được chia ra làm bốn loại
chính.
Mạng Bus (Tuyến tính): Trong mạng
này tất cả các máy trạm cùng phân
chia một đường truyền chung (bus).
Đường truyền chính được giới hạn
hai đầu bằng hai đầu nối đặc biệt

gọi là terminator. Mỗi trạm được nối
với trục chính qua một đầu nối chữ T
(T-connector) hoặc một thiết bị thu
phát (Transceiver).