tạo dựng bản sắc ASEAN trong Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN

Đề 9: Phân tích các nội dung pháp lý và thực tiễn về tạo dựng bản sắc
ASEAN trong Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN.
Để phát triển một cách bền vững các quốc gia không ngừng tìm tòi những
điểm tương đồng để tạo ra sự đồng thuận trong mọi quyết sách của ASEAN thì
sự liên kết của các quốc gia không chỉ dừng lại ở lĩnh vực kinh tế và chính trị mà
còn mở rộng ra cả lĩnh vực văn hóa. Do vậy, tại Hội nghị cấp cao ASEAN-9
(tháng 10/2003), các nhà Lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố hòa hợp ASEAN II
(Tuyên bố Bali II), quyết định thành lập Cộng đồng Văn hoá-xã hội ASEAN.
Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN (ASCC) là một trong ba trụ cột quan trọng
của Cộng đồng nhằm mục tiêu thúc đẩy hình thành ý thức về bản sắc khu vực,
nhận thức về khu vực và xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau trong nhân dân các nước
ASEAN. Trong bối cảnh ngày càng có nhiều Cộng đồng được thành lập như hiện
nay thì việc ASCC ra đời còn giúp tạo ra một nét riêng khác biệt so với các Cộng
đồng khác. Chính vì vậy tạo dựng bản sắc là một trong các nội dung cơ bản của
Kế hoạch tổng thể ASCC.
1. Nội dung pháp lý
Vấn đề tạo dựng bản sắc các nhà lãnh đạo ASEAN đưa ra lần đầu tiên
trong Tầm nhìn ASEAN 2020: “Chúng tôi hình dung đến năm 2020 toàn bộ
Đông Nam châu Á sẽ là một cộng đồng ASEAN nhận thức được các mối liên hệ
lịch sử của mình, hiểu rõ di sản văn hoá của mình và gắn bó với nhau bằng một
bản sắc chung của khu vực”.
Tiếp đó để thực hiện được tầm nhìn có tính dài hạn này, Chương trình
hành động Hà Nội ( HPA, 1998) là bước triển khai đầu tiên thực hiện Tầm nhìn
ASEAN 2020. HPA đề cập đến mười vấn đề với nội dung thứ chín là “Nâng cao
nhận thức về ASEAN và vị thế của ASEAN trong cộng đồng quốc tế” với các nội
dung như: hỗ trợ các hoạt động của Quỹ ASEAN Foundation và các nguồn lực
và cơ chế sẵn có khác, thực hiện chương trình truyền thông nhằm quảng bá vị thế
ASEAN trong cộng đồng quốc tế hay tổ chức tìm hiểu và trao đổi văn hoá và
nghệ thuật cho thanh niên, thành lập trung tâm đưa phương tiện ASEAN vào
năm 2001 để tiến hành các chương trình đào tạo chuyên môn…Các hoạt động
này nhằm nâng cao nhận thức về ASEAN trong nhân dân các nước đồng thời

cũng nhằm nâng cao nhận thức các giá trị bản sắc đó trong mọi tầng lớp xã hội.
Sau khi Tuyên bố Bali II lần đầu tiên chính thức đánh dấu sự ra đời của
ASCC , đến năm 2009 Kế hoạch tổng thể xây dựng ASCC mới được các nhà
lãnh đạo ASEAN phê duyệt và thực hiện. Kế hoạch đã đưa ra các mục tiêu chiến
lược và biện pháp thực hiện để tạo dựng bản sắc ASEAN với nội dung tăng
cường hiểu biết và nhận thức về Cộng đồng ASEAN; Bảo tồn và phát huy di sản
văn hóa ASEAN; Thúc đẩy sự sáng tạo và ngành công nghiệp văn hóa; Kêu gọi
sự tham gia của cộng đồng. Với mỗi biện pháp,ASCC đều có các hướng dẫn cụ
thể để thực hiện nhằm mục tiêu cao nhất là tăng cường nhận thức sâu sắc hơn
các giá trị chung của sự thống nhất trong đa dạng đối với mọi tầng lớp xã hội.
2. Thực tiễn tạo dựng bản sắc ASEAN trong ASCC
Để tăng cường hiểu biết và nhận thức về cộng đồng ASEAN, ASCC đã
xem xét và xây dựng kế hoạch mới về truyền thông trong khu vực quốc gia tại
mỗi nước thành viên, khuyến khích các cơ quan chuyên ngành như Các quan
chức cấp cao phụ trách về thông tin (SOMRI), Hội nghị quan chức cấp cao về
Văn hóa và Nghệ thuật (SOMCA) và Ủy ban ASEAN về Văn hóa và Thông tin
(COCI), ủng hộ quĩ ủy thác ASEAN trong việc thúc đẩy bản sắc và nhận thức
ASEAN. Cụ thể là trong lĩnh vực phát thanh truyền hình, điện ảnh-video đã tổ
chức được các liên hoan các bài hát của ASEAN luân phiên tại thủ đô các nước
thành viên, liên hoan phim ASEAN, tổ chức tuần lễ phim ASEAN hàng
năm…;Về in ấn và truyền thông báo chí có nhiều dự án đã và đang được thực
hiện như trao đổi phóng viên,,trao giải thưởng văn hóa văn học, thành lập mạng
thông tin về di sản văn hóa ASEAN…;Về văn học và nghiên cứu ASEAN nhiều
tuyển tập văn học từ văn học của các nước thành viên đã được xuất bản, hai
chương trình nghệ thuật trong một loạt Các chương trình Nghệ thuật Xuất sắc
nhất của ASEAN đã được công diễn ở Gia-các-ta Ngoài ra một số nước đã mở
các bộ môn, khoa đào tạo ngôn ngữ ASEAN phục vụ cho công tác hợp tác của
mình. Đây là sự kiện đánh dấu sự hội nhập sâu hơn trong lịch sử các nước Đông
Nam Á. ASEAN cũng chú trọng quảng bá hình ảnh ASEAN ra bên ngoài cũng
như tăng cường hợp tác thông tin, văn hóa với các đối tác qua các chương trình

giao lưu báo chí thường niên với Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc. Đặc biệt,
Dàn nhạc Cổ truyền ASEAN-Hàn Quốc đã được thành lập và biểu diễn tại Cấp
cao Kỷ niệm ASEAN-Hàn Quốc nhân dịp kỷ niệm 20 năm quan hệ đối thoại
ASEAN-Hàn Quốc (tháng 6/2009).
Việc xây dựng thành công bản sắc ASEAN cùng với việc xây dựng ASCC
sẽ tạo ra nét riêng cho Cộng đồng ASEAN đồng thời góp phần tạo thuận lợi cho
việc hình thành Cộng đồng an ninh cũng như Cộng đồng kinh tế hình thành và
phát triển một cách bền vững.