Báo chí với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (Khảo sát báo Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh và báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam,

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






VŨ THỊ SÁNG






BÁO CHÍ VỚI CUỘC VẬN ĐỘNG HỌC TẬP VÀ LÀM
THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
(Khảo sát báo Tuổi Trẻ Thành phố Hồ Chí Minh và báo Điện tử
Đảng Cộng sản Việt Nam, 2007 – 2009)







LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Hà Nội – 2011

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN







VŨ THỊ SÁNG




BÁO CHÍ VỚI CUỘC VẬN ĐỘNG HỌC TẬP VÀ LÀM
THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

(Khảo sát báo Tuổi Trẻ Thành phố Hồ Chí Minh và báo Điện tử
Đảng Cộng sản Việt Nam, 2007 – 2009)






LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ
Chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60.32.01





Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đinh Văn Hường








Hà Nội - 2011

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG 1 8

CUỘC VẬN ĐỘNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ
MINH VÀ VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ 8
1.1. Tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, vận động trong thời đại ngày nay 8
1.2. Chức năng, nhiệm vụ của báo chí trong công tác tuyên truyền, vận động 10
1.3. Vài nét về cuộc vận động học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh 13
1.3.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của cuộc vận động 13
1.3.2. Mục đích, yêu cầu của cuộc vận động 14
1.3.3. Quy mô và phƣơng thức tổ chức tuyên truyền cuộc vận động 16
1.3.4. Kết quả bƣớc đầu của cuộc vận động 16
1.4. Vai trò của báo chí nói chung với cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gƣơng
đạo đức Hồ Chí Minh 18
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 22
CHƢƠNG 2 23
PHƢƠNG THỨC THÔNG TIN VỀ CUỘC VẬN ĐỘNG CỦA HAI TỜ BÁO 23
2.1. Nội dung và phƣơng thức thông tin về cuộc vận động của báo điện tử Đảng Cộng
sản 23
2.1.1. Nội dung thông tin 24
2.1.2. Phƣơng thức thông tin 38
2.2. Nội dung và phƣơng thức thông tin về cuộc vận động trên báo Tuổi trẻ 51
2.2.1. Nội dung thông tin 52
2.2.2. Phƣơng thức thông tin 63
2.3. Tác động và hiệu quả của 2 tờ báo đối với công chúng về việc thực hiện cuộc vận
động. 70
2.3.1. Báo chí nâng cao nhận thức của công chúng về cuộc vận động 70
2.3.2. Tác động đến tƣ tƣởng, hành vi của công chúng 72
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 77
CHƢƠNG 3 78
MỘT SỐ KINH NGHIỆM, KIẾN NGHỊ VỚI BÁO CHÍ TRONG CUỘC VẬN ĐỘNG
HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH 78
3.1. Một số kinh nghiệm công tác thông tin đƣợc rút ra trong 3 năm triển khai cuộc vận

động. 78
3.1.1. Nội dung thông tin 80
3.1.2. Phƣơng thức thông tin 82
3.1.3. Kế hoạch triển khai thông tin 84
3.2. Yêu cầu mới hiện nay đối với công tác thông tin của báo chí đối với Cuộc vận động
3.2.1. Báo chí cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, học tập và làm theo tấm
gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh 85
3.2.2. Phải có định hƣớng cụ thể và chƣơng trình thực hiện công tác tuyên truyền 87
3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thông tin của hai tờ báo trong thời gian tới. 88
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 92
PHẦN KẾT LUẬN 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 95

MỤC LỤC BIỂU BẢNG
Biểu đồ 2.1: Tổng số bài viết có nội dung đề cập đến các hoạt động hƣởng ứng
cuộc vận động giai đoạn 2007-2009. 30
Bảng 2.2: Thống kê số lƣợng bài viết theo chuyên mục trên báo Điện tử Đảng
Cộng sản giai đoạn 2007-2009 39-40
Biểu đồ 2.3 : Số lƣợng bài viết phân theo thể loại trên báo Điện tử Đảng Cộng
sản Việt Nam giai đoạn 2007-2009 42
Biểu đồ 2.4: Số lƣợng ảnh báo Điện tử Đảng cộng sản sử dụng có nội dung về
Cuộc vận động giai đoạn 2007-2009. 48
Bảng 2.5: Thống kê số lƣợng bài viết theo chuyên trang trên báo Tuổi trẻ giai
đoạn 2007-2009. 52
Biểu đồ 2.6: Thống kê thể loại bài viết theo chuyên trang trên báo Tuổi trẻ năm
2007 64
Biểu đồ 2.7: Thống kê thể loại bài viết theo chuyên trang trên báo Tuổi trẻ năm
2008 64
Biểu đồ 2.8: Thống kê thể loại bài viết theo chuyên trang trên báo Tuổi trẻ năm
2009 65

Biểu đồ 2.9: Số lƣợng bài viết theo thể loại trên báo Tuồi trẻ năm 2007. 66
Biểu đồ 2.10: Số lƣợng bài viết theo thể loại trên báo Tuồi trẻ năm 2008 66
Biểu đồ 2.11: Số lƣợng bài viết theo thể loại trên báo Tuồi trẻ năm 2009 67


1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính thời sự và lý do chọn đề tài
Trong Sức mạnh của tin tức truyền thông, Michael Shudson đã đưa ra kết
luận: “Phải khẳng định rằng, tin tức liên quan đến hệ tư tưởng nhưng không
phải là tư tưởng; nó liên quan đến thông tin nhưng không phải là thông tin; và
nó tiềm tàng một lực lượng xã hội nhưng chỉ trên cơ sở gián tiếp mà thôi”. [II,
10, tr. 36].
Trong lịch sử báo chí thế giới, dù đứng trên quan điểm nào, diễn đạt dưới
hình thức nào đi nữa, các học giả đều phải thừa nhận sức mạnh của tin tức truyền
thông. Bất kỳ chế độ nào, giai cấp lãnh đạo nào cũng sử dụng, khai thác triệt để
“lực lượng xã hội tiềm tàng” này nhằm củng cố và duy trì khả năng lãnh đạo của
mình.
Báo chí từ lâu đã trở thành kênh thông tin chủ yếu, phổ cập và nhanh nhạy
nhất trong việc phản ánh những sự kiện xảy ra hằng ngày có ảnh hưởng đến đời
sống xã hội. Cùng với sự phát triển của nhân loại, nhất là trong thời đại toàn cầu
hóa và bùng nổ thông tin, báo chí ngày càng đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng
sâu sắc tới đời sống xã hội. Thông tin do báo chí mang lại cũng ngày càng đa
dạng, phong phú, nhanh nhạy và rộng rãi hơn, xuất phát từ việc đáp ứng nhu cầu
thông tin và nhận thức ngày càng cao của công chúng.
Báo chí cách mạng Việt Nam từ khi ra đời là vũ khí đấu tranh cách mạng
sắc bén, góp phần to lớn trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng đất
nước. Báo chí là công cụ của Đảng, của Nhà nước, của các tổ chức đoàn thể xã
hội, là diễn đàn của nhân dân. “Với nội dung thông tin có định hướng đúng đắn,
chân thật, có sức thuyết phục, báo chí có khả năng hình thành dư luận xã hội,

dẫn đến hành động xã hội, phù hợp với sự vận động của hiện thực theo những
chiều hướng có chủ định. Báo chí không chỉ là vũ khí tư tưởng sắc bén, lợi hại
mà còn là người tuyên truyền tập thể, cổ động tập thể, tổ chức tập thể…” [I, 20,
tr. 28 – 29].

2
Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam chỉ ra rằng, tùy theo tôn chỉ mục
đích của mình, tùy theo tình hình, nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ cách
mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí đã chuyển tải nhiều chủ đề khác nhau,
qua đó góp phần khơi dậy, hình thành và thúc đẩy nhiều phong trào, mang lại
nhiều thành quả tốt đẹp.
Tiếp nối truyền thống đó trong thời đại ngày nay, thực hiện chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, báo chí đã tập trung tuyên truyền,
cổ vũ những phong trào, những cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước và các tổ
chức đoàn thể, mang lại hiệu quả xã hội to lớn, như Phong trào Thanh niên tình
nguyện; Thanh niên sống đẹp, Vì biển đảo thân yêu; Trí tuệ Việt Nam; Người
Việt dùng hàng Việt; Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam… Đặc biệt, cuộc vận
động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh do Đảng phát động
đã được báo chí hưởng ứng, nắm bắt, phổ biến, phản ánh… thu hút được sự quan
tâm từ phía công chúng thuộc mọi tầng lớp. Nhờ có báo chí, người dân hiểu hơn
về tầm quan trọng, diễn tiến và ý nghĩa của hoạt động trên, từ đó tích cực hưởng
ứng, tạo nên phong trào mạnh mẽ trong toàn xã hội.
Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh do
Đảng phát động tính đến thời điểm học viên chọn đã trải qua 3 năm thực hiện đã
đạt được một số kết quả bước đầu và tiếp tục được duy trì trong thời gian tiếp
theo, có thể nói là sẽ không bao giờ kết thúc. Trong những thành công cuộc vận
động đạt được, không thể không nhắc đến vai trò của báo chí. Vì lý do thời sự và
tính thời đại của vấn đề này, chúng tôi chọn đề tài Báo chí với cuộc vận động
Học tập và làm theo tâm gương đạo đức Hồ Chí Minh nhằm mục đích khảo sát,
nghiên cứu vai trò của báo chí trong cuộc vận động, trên cơ sở đó rút ra được ưu

và khuyết điểm cũng như đề xuất một số giải pháp và hướng đi mới cho công tác
tuyên truyền trên báo chí ở nước ta hiện nay và cả thời gian tiếp theo.

3
1. Lịch sử vấn đề
Cuộc đời và tư tưởng của Hồ Chí Minh là nguồn đề tài vô tận cho tất cả
chúng ta trong công tác học tập và nghiên cứu. Đã có rất nhiều sách báo viết về
con người cũng như cuộc đời hoạt động cách mạng của người. Trong suốt quá
trình triển khai cuộc vận động cũng đã có rất nhiều bài báo tổng kết đánh giá
bước đầu về cuộc vận động này. Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là đề tài
không bao giờ cạn, vẫn còn nhiều điều cần tiếp tục nghiên cứu, khám phá và vận
dụng trong thực tế. Tuy nhiên để nghiên cứu sâu về cuộc vận động tại thời điểm
này mới chỉ có khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Nguyễn Thế Vũ với đề tài: Vai
trò của báo chí trong cuộc vận động Học tâp và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh (báo Lao Động và Thừa Thiên Huế - 2009) và luận văn thạc sĩ của
Nguyễn Việt Ba với đề tài: Báo chí Thanh Hoá với việc tuyên truyền cuộc vận
động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (báo Thanh Hóa
2010). Đề tài: Báo chí trong cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh (báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam và báo Tuổi trẻ thành
phố Hồ Chí Minh, 2007 - 2009) là đề tài đầu tiên nghiên cứu về cuộc vận động,
với phạm vi nghiên cứu sâu và rộng hơn những giá trị thuộc về thời đại và mãi
mãi giữ nguyên tính thời sự.
Từ lâu, khẩu hiệu: “Sống, chiến đấu, lao động, học tập theo gương Bác
Hồ vĩ đại” đã trở thành phương châm tu dưỡng đạo đức, hành động và cống hiến
cho sự nghiệp cách mạng của rất nhiều thế hệ. Để kế tục truyên thống đó và tạo
ra một bước chuyển biến về chất đáp ứng với tình hình hiện tại và xu thế phát
triển của thời đại mới, Bộ Chính trị ra chỉ thị số 06 – CT/TW ngày 07.11.2006
về tổ chức cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức
và nhân dân về giá trị to lớn của tấm gương Hồ Chí Minh. Cuộc vận động này đã

đến với mọi tầng lớp xã hội, mọi công dân qua nhiều con đường khác nhau,
trong đó báo chí là một trong những con đường phổ biến và quan trọng nhất.

4
Sau 3 năm thực hiện cuộc vận động từ 2007 đến 2009, chúng ta đã thấy
được vai trò quan trọng của báo chí trong công tác tuyên truyền cho cuộc vận
động, phải nói, những thành tựu đạt được có một phần đóng góp to lớn của báo
chí.
2. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
Trong suốt cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh, báo chí đã đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, kêu gọi
người dân tham gia hưởng ứng cuộc vận động. Đã có hàng nghìn sản phẩm báo
chí trên nhiều phương tiện truyền thông, chuyển tải những thông tin liên quan
đến cuộc vận động này. Ngoài ra, nhiều tờ báo cũng tổ chức nhiều hoạt động,
góp phần làm sinh động hơn trong việc đưa tinh thần chỉ thị 06 – CT/CW của Bộ
chính trị đến với mọi tầng lớp nhân dân.
Luận văn này tổng hợp và đưa những kiến thức cơ bản nhất về vai trò của
báo chí trong công tác tuyên truyền vận động nói chung và cuộc vận động Học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nói riêng. Từ khảo sát cụ thể
việc tổ chức các chuyên đề, các tác phẩm đăng trên tờ báo Tuổi trẻ và Báo Điện
tử Đảng Cộng sản trong giai đoạn 2007 đến 2009, chúng tôi mong muốn đưa đến
một cái nhìn khái quát vai trò của báo chí trong cuộc vận động. Từ đó, làm rõ
phần trách nhiệm của người làm báo cũng như bạn đọc để thực hiện một cách tốt
hơn, hiệu quả hơn cuộc vận động nói trên.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Để có cái nhìn từ khái quát đến cụ thể, chúng tôi đã tập hợp và nghiên cứu
các tài liệu, văn bản liên quan đến vấn đề tổ chức thực hiện các cuộc vận động
của Đảng và Nhà nước; lý luận về vai trò, chức năng của báo chí; nghiên cứu
thực tế việc thực hiện các cuộc vận động trên các phương tiện thông tin đại
chúng… Tuy nhiên, để có thể khảo sát hết toàn bộ và đưa ra được một nhận xét

chính xác về vai trò của báo chí đối với cuộc vận động nêu trên là điều vượt
ngoài khả năng của chúng tôi. Do đó, trong phạm vi nghiên cứu của luận văn,

5
chúng tôi xin phép được khảo sát và nghiên cứu về báo chí đối với cuộc vận
động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh qua những chuyên
đề, những tác phẩm được đăng tải trên tờ báo Tuổi trẻ và Báo Điện tử Đảng
Cộng sản trong giai đoạn 2007 đến 2009.
Chọn báo điện tử là vì: đây là phương tiện truyền thông nhanh và phổ biến
hiện nay và có tầm ảnh hưởng lớn trong xã hội, báo Điện tử Đảng Cộng sản là
đầu mối thông tin của Đảng, nơi tiếp nhận nhanh nhất và sớm nhất các văn bản,
chỉ thị và ý kiến chỉ đạo của các cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng về thực
hiện cuộc vận động. Ngoài các tác phẩm đăng tải, báo Điện tử Đảng Cộng sản
Viêt Nam còn tổ chức nhiều hoạt động khác như phối hợp với nhiều tờ báo khác
tổ chức các cuộc thi tìm hiểu cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh có trao giải thưởng hàng tháng, tại các khu vực khác nhau
Chọn báo in Tuổi trẻ là vì: đây là loại hình báo chí có tính truyền thống và
phổ biến, báo Tuổi trẻ là báo của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Đây
là tờ báo duy trì chuyên mục thường xuyên và có nhiều tác phẩm xuất sắc.
Chọn những bài báo của năm năm 2007 đến 2009 vì đây là năm chính thức phát
động và sơ kết 3 năm thực hiện, do đó có thể có cái nhìn toàn diện về một giai
đoạn; thông tin liên quan cuộc vận động được triển khai và đăng tải với mật độ
khá dày, khá phong phú về nội dung, và bước đầu cho thấy những kết quả nhất
định.
Từ việc nghiên cứu hai tờ báo có nét tương đồng cũng như đặc thù riêng,
có thể thấy rõ hơn vai trò của báo chí trong cuộc vận động và rút ra bài học một
cách khách quan, cụ thể và thiết thực hơn.
Việc nghiên cứu cặn kẽ vai trò của báo chí trong cuộc vận động Học tập
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên báo Tuổi trẻ và báo Điện tử
Đảng Cộng sản cũng không phải là vấn đề dễ dàng. Do yêu cầu của đề tài là

nghiên cứu trong giới hạn giai đoạn 2007 – 2009, là giai đoạn sơ kết trong đợt
thực hiện đầu tiên của cuộc vận động, nên trong luận văn, chúng tôi chủ yếu

6
hướng sự nghiên cứu, tập trung vào các nội dung liên quan trực tiếp đến cuộc
vận động trên tờ báo Tuổi trẻ và Báo Điện tử Đảng Cộng sản. Chúng tôi tạm thời
không nghiên cứu một nhóm nội dung có thể nói là quan trọng trong tư tưởng và
đạo đức Hồ Chí Minh, đó là chống tham ô, quan liêu, lãng phí… Trên thực tế,
dạng bài này tuy xuất hiện không ít trên báo Tuổi trẻ và Báo Điện tử Đảng Cộng
sản trong giai đoạn 2007 – 2009, nhưng xét về mặt nào đó, chưa thể đánh giá là
có sự liên hệ trực tiếp tới cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh trong cùng thời điểm. Vì lí do đó, chúng tôi tạm thời bỏ qua nhóm
nội dung này, và sẽ trở lại khi có dịp.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, ngoài việc tham khảo nhiều tờ báo in, báo điện tử,
trang web chính thức và các phương tiện truyền thông khác, chúng tôi dành
nhiều thời gian khảo sát, thống kê, phân loại chủ đề, phương thức thông tin, tìm
hiểu hiệu quả của thông tin và phân tích các bài báo mang nội dung liên quan
đến cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được
đăng tải trên tờ báo Tuổi trẻ và báo Điện tử Đảng Cộng sản trong giai đoạn 2007
- 2009. Kết quả đó cùng những tư liệu thu thập được trong quá trình thực hiện
luận văn, nhằm đưa ra những nhận xét khách quan nhất về vai trò của báo chí nói
chung và hai tờ báo Tuổi trẻ và báo Điện tử Đảng Cộng sản nói riêng đối với
cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Việc khảo sát, phân tích, tổng hợp được tiến hành trên hai phương pháp diễn
dịch và quy nạp, nhằm mục đích vừa diễn giải những vấn đề nêu ra bằng dẫn
chứng cụ thể và suy luận logic, vừa đưa ra được những kết luận, những nhận xét,
đánh giá và từ đó có cơ sở để đề xuất, kiến nghị.
Chúng tôi đứng trên lập trường, quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lê nin
và tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà

nước; theo sát phần lý luận báo chí của Việt Nam để xây dựng luận văn. Tất cả

7
điều đó cộng với kiến thức thực tế thu nhận được qua thông tin hàng ngày trên
báo chí sẽ là cơ sở cho chúng tôi thực hiện đề tài này.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Thực hiện luận văn này, chúng tôi mong muốn góp một phần minh họa,
bổ sung thêm một số vấn đề lý luận về hoạt động thực tiễn của báo chí trong
cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; bổ sung
vào tài liệu tham khảo cho những người quan tâm đến đề tài này, đồng thời tự
tích lũy thêm kiến thức, đúc rút được kinh nghiệm từ hoạt động thực tiễn để hỗ
trợ cho công tác sau này.
6. Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của kháo luận được chia làm ba
chương:
Chƣơng 1: Về cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh và vai trò của báo chí.
Chƣơng 2: Phương thức thông tin về cuộc vận động của hai tờ báo.
Chƣơng 3: Một số đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao vao trò của báo chí trong
cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Phần kết luận
Tài liệu tham khảo

8
CHƢƠNG 1
CUỘC VẬN ĐỘNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC
HỒ CHÍ MINH VÀ VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ
1.1. Tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, vận động trong
thời đại ngày nay
Sách “Cơ sở lý luận báo chí truyền thông” định nghĩa: Tuyên truyền là:

“hoạt động nhằm truyền bá những tư tưởng, quan điểm cơ bản của hệ tư tưởng
chính thống của chế độ xã hội tới quần chúng, từ đó hình thành bức tranh về thế
giới và lịch sử vận động xã hội”. [I, 20, tr. 80].
Theo từ điển Tếng Việt, “tuyên truyền là phổ biến, giải thích rộng rãi để
thuyết phục mọi người tán thành, ủng hộ, làm theo”. [I, 11, tr. 275].
Một cách khác, tuyên truyền được hiểu như một dạng truyền thông có hệ thống,
có chủ ý, nhằm tác động đến cảm xúc, thái độ, ý kiến, hành động của một nhóm
người, nhằm đạt được mục đích tư tưởng, chính trị hay thương mại thông qua
các thông điệp trên các phương tiện truyền thông.
Vận động là: “hoạt động đưa đến cho công chúng những thông tin có tác
động hoặc có khả năng tác động tích cực vào lập trường và thái độ của họ”. [I,
11, tr. 354].
Nói một cách dễ hiểu, thông dụng nhất, tuyên truyền, vận động là truyền
bá những quan điểm, tư tưởng của đảng cầm quyền tới công chúng, để công
chúng nắm bắt, chuyển hóa thành nhận thức, tư duy của mình tạo lập được một
hệ tư tưởng tương đồng với hệ tư tưởng của giai cấp lãnh đạo.
Công tác tuyên truyền, vận động quần chúng ở nước ta được gọi chung là
công tác dân vận, là một trong những công tác cơ bản có tính chiến lược trong
suốt quá trình Đảng lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trong tác
phẩm “Dân vận” đăng trên báo Sự thật số 120 ra ngày 15 tháng 10 năm 1949,
Chủ tịch Hồ Chí Minh (với bút danh X.Y.Z) đã viết: “…Dân vận là vận động tất
cả lực lượng của mỗi một người dân không để sót một người dân nào, góp thành

9
lực lượng toàn dân, để thực hành những công việc nên làm, những công việc
Chính phủ và đoàn thể giao cho”.
Trong thực tế, công tác tuyên truyền và vận động luôn đi liền với nhau,
như hai mặt của một vấn đề. Tuy nhiên, nếu tuyên truyền hướng nhiều đến việc
giúp nhân dân biết đến, hay có hình dung cơ bản về một điều gì đó (một thông
tin, một sự kiện, một hành động…), thì vận động không chỉ dừng ở chỗ để người

dân biết, mà còn thuyết phục họ thực hiện theo.
Trong tiến trình hội nhập, thế giới hướng đến việc hợp tác, bắt tay ở mọi
lĩnh vực của đời sống xã hội, việc bảo vệ được sự tự chủ, ổn định của quốc gia là
một vấn đề vô cùng quan trọng. Thực tế cho thấy, nếu một quốc gia sẵn sàng đón
nhận những yếu tố từ bên ngoài, tranh thủ các cơ hội hợp tác với các quốc gia
khác thì quốc gia đó sẽ có rất nhiều lợi thế và thuận lợi trong việc đưa đất nước
tiến lên. Ngược lại, họ cũng phải đối mặt với nhiều nguy cơ, mà nguy cơ lớn
nhất vẫn là mất ổn định về chính trị, bởi các thế lực luôn luôn chờ đợi thời cơ để
gây ảnh hưởng xấu đến tình hình chính trị - xã hội của quốc gia đó.
Làm thế nào để vừa thúc đẩy được các giá trị kinh tế, văn hóa, vừa đảm
bảo được sự ổn định về mặt chính trị - xã hội? Đó là câu hỏi khó mà mọi nhà
nước trên thế giới đều phải quan tâm, trăn trở tìm câu trả lời. Và, trong nhiều đáp
án riêng, hầu như tất cả các quốc gia đều có một đáp án chung đó là sự cần thiết
phải dựa vào công tác tuyên truyền, vận động.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các tác phẩm của mình đã chỉ ra
tầm quan trọng của công tác tuyên truyền vận động: “Lực lượng của dân rất to.
Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo
thì việc gì cũng thành công”. [I, 12, tr. 698].
Công tác tuyên truyền vận động được triển khai trong mọi mặt của đời
sống xã hội, từ chính trị cho đến kinh tế, văn hóa, giáo dục… Ở bất kỳ lĩnh vực
nào, mục đích của công tác này đều là mang đến cho người dân những thông tin
liên quan, khuyến khích người dân thực thi theo những mục tiêu được đề ra,

10
nhằm thu được hiệu quả trong lĩnh vực đó. Ví dụ, trong lĩnh vực kinh tế, Nhà
nước ta tổ chức cuộc vận động Người Việt dùng hàng Việt bằng nhiều phương
pháp, nhằm mục đích để người dân hiểu rõ giá trị của hàng hóa trong nước và lợi
ích mang lại từ việc tiêu dùng hàng hóa đó, từ đó khuyến khích người dân tiêu
dùng, thúc đẩy phát triển nền kinh tế hàng hóa ngay bên trong nội lực quốc gia,
tiết kiệm được một khoản chi phí nhập khẩu không cần thiết…

Thông qua các hình thức tuyên truyền, các cuộc vận động ở tất cả các lĩnh
vực, giai cấp lãnh đạo truyền bá tư tưởng đến với người dân, làm người dân hiểu
và có nhận thức đúng đắn, từ đó họ mới tự nguyện thực hiện theo. Việc đồng
thuận với tư tưởng của giai cấp lãnh đạo sẽ tạo nên sự bình ổn về mặt chính trị,
là nền tảng cho mục đích phát triển kinh tế, văn hóa, phát triển đất nước. Đó
cũng chính là mục đích của công tác tuyên truyền, vận động.
Như vậy, có thể thấy, công tác tuyên truyền, vận động xã hội, công tác
dân vận là yếu tố vô cùng quan trọng, cần thiết và không thể thiếu trong sự
nghiệp xây dựng và phát triển của một quốc gia.
1.2. Chức năng, nhiệm vụ của báo chí trong công tác tuyên
truyền, vận động
Báo chí cách mạng Việt nam từ khi ra đời đã mang vai trò là vũ khí đấu
tranh cách mạng sắc bén, góp phần to lớn trong công cuộc đấu tranh giải phóng
dân tộc, xây dựng đất nước. Báo chí nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận
của các tổ chức Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của nhân
dân
Cụ thể hơn, báo chí cách mạng Việt Nam chính là lực lượng được giao vai
trò. Góp phần ổn định chính trị, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành
mạnh của nhân dân, bảo vệ phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng
và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

11
Luật Báo chí cũng quy định rõ, báo chí phải phản ánh và hướng dẫn dư
luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của nhân dân. Phát
hiện, nêu gương người tốt việc tốt, nhân tố mới; đấu tranh phòng chống các hành
vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa X) “Về công tác tư tưởng, lý
luận và báo chí trước yêu cầu mới” chỉ rõ: “Báo chí phải nắm vững và tuyên

truyền sâu rộng, kịp thời, có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước, bám sát nhiệm vụ công tác tư tưởng, tích cực
tuyên truyền, cổ vũ thành tựu của công cuộc đổi mới… tích cực đấu tranh, góp
phần ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, các tiêu
cực và tệ nạn xã hội ; phản bác có hiệu quả những thông tin, quan điểm sai trái,
phản động, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng…”
Về chức năng và vai trò chung của báo chí trong xã hội hiện đại, các nhà
nghiên cứu lý luận đã có nhiều quan điểm để phân ra các nhóm chức năng cơ
bản khác nhau của báo chí, ứng với từng vai trò và trách nhiệm khác nhau. Sau
khi đối chiếu, so sánh, phân tích, chúng tôi nhất trí với tác giả Nguyễn Linh
Khiếu viết trên Tạp chí Cộng sản Trung ương số 12 năm 2009 về chức năng của
báo chí Việt Nam, đó là: “…Chức năng thông tin; Chức năng định hướng, giáo
dục chính trị, tư tưởng; Chức năng văn hóa, giáo dục; Chức năng giám sát,
phản biện xã hội; Chức năng giải trí và Chức năng quảng cáo – dịch vụ ”.
Trong phạm vi của đề tài, chúng tôi chỉ đề cập đến các chức năng liên
quan đến công tác tuyên truyền, vận động của báo chí trong số những chức năng
nói trên, ứng với nó là những nhiệm vụ cụ thể của báo chí Việt Nam.
Báo chí tự thân đã có chức năng thông tin. Đây là chức năng cơ bản mang
tính tiên quyết. Xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu thông tin của quần chúng
càng đòi hỏi cao, đa dạng và phong phú hơn. Thông tin báo chí là chất liệu và
động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Báo chí mang thông tin đến cho
người dân, giúp cho họ nắm bắt được tình hình mọi mặt của xã hội trong nước và

12
quốc tế. Thông qua những thông tin được đăng tải, báo chí cũng thực hiện luôn
công tác tuyên truyền của mình, từng bước thay đổi nhận thức của người dân.
Thông tin trên báo chí cách mạng Việt Nam là thông tin có chức năng
định hướng, giáo dục chính trị, tư tưởng, thực chất là tuyên truyền và bảo vệ hệ
tư tưởng của giai cấp lãnh đạo, cụ thể là giai cấp công nhân. Báo chí nước ta là
công cụ tuyên truyền của Đảng, vì vậy trước hết phải tuyên truyền, phổ biến chủ

nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, báo chí cũng mang
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến mọi
tầng lớp nhân dân để tạo nên các phong trào, các hành động cách mạng mạnh
mẽ. Đồng thời, báo chí phản ánh một cách trung thực tâm tư, nguyện vọng,
mong muốn của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Thông tin của báo chí
nhằm không ngừng nâng cao nhận thức chính trị, tính tự giác của quần chúng
nhân dân; đồng thời, tạo lập luận xã hội theo đúng định hướng tuyên truyền của
Đảng.
Để người dân có đủ kiến thức, vốn văn hóa để nhận thức các vấn đề một
cách đúng đắn, báo chí thực hiện chức năng văn hóa, giáo dục. Trước hết vì nó là
bộ phận cấu thành của văn hóa, trực tiếp góp phần phát triển, bảo tồn và giao lưu
văn hóa, bồi đắp, hướng dẫn, nâng cao trình độ văn hóa của nhân dân; góp phần
định hướng, điều chỉnh và cổ vũ xây dựng môi trường văn hóa mới. Chức năng
giáo dục của báo chí là giáo dục tư tưởng chính trị, trách nhiệm công dân, giáo
dục pháp luật, trao đổi kỹ năng sống,… cho cá nhân và cộng đồng; phổ biến kiến
thức, các thành tựu khoa học mới, hướng dẫn áp dụng, chuyển giao công nghệ,
tham gia cổ vũ, tổ chức thực hiện các giá trị đó.
Như chúng ta đã biết, thông tin tác động trực tiếp đến đời sống xã hội. Nó ảnh
hưởng trực tiếp tới tâm tư, nguyện vọng, tình cảm của con người, làm thay đổi
nhận thức, quan niệm, thái độ và hành vi của con người, tạo ra dư luận và áp lực
xã hội đối với một hiện tượng, sự kiện cụ thể. Vì vậy, báo chí có nhiệm vụ xã hội
trong cung cấp thông tin. Báo chí không chỉ phải trung thực, khách quan mà còn

13
phải có tính định hướng, xây dựng cao. Thông tin báo chí xét cho cùng là hướng
tới giúp cho xã hội, con người ngày càng cao đẹp hơn. Vì vậy, những thông tin
dẫn đến những hậu quả trái với mục tiêu này đều phản tuyên truyền, và cần
tránh.
Ở phần đầu của chương này chúng tôi đã có dịp đề cập, báo chí là một lực
lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, mỗi người làm báo là một chiến sĩ trên

mặt trận tư tưởng, một người làm công tác dân vận để xây dựng khối đại đoàn
kết toàn dân tộc. Vì tuyên truyền, cổ vũ và tích cực tham gia xây dựng khối đại
đoàn kết toàn dân tộc là trách nhiệm xã hội của báo chí. Tuyên truyền cổ vũ xây
dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thực chất cũng là góp phần xây dựng sự ổn
định xã hội, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ những giá trị truyền thống của
đồng bào dân tộc anh em hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh.
1.3. Vài nét về cuộc vận động học tập và làm theo tấm gƣơng đạo
đức Hồ Chí Minh
1.3.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của cuộc vận động
Việt nam đang ngày càng hội nhập với thế giới, cùng với đó là nhiều cơ
hội để phát triển mọi mặt của xã hội. Nước ta là một trong nhóm những nước có
tốc độ phát triển nhanh. Việt Nam đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO
( World Trade Organization ) và trở thành thành viên không thường trực của Hội
đồng bảo an Liên Hợp Quốc, đã dành được cái nhìn thiện cảm trong mắt các nhà
đầu tư và bạn bè quốc tế.
Trong bối cảnh đất nước mở cửa, đã xuất hiện hiện tượng một bộ phận
trong xã hội có những biểu hiện lệch lạc, có những biểu hiện đi chệch với quan
điểm xây dựng đất nước của Đảng và Nhà nước ở một số lĩnh vực, mà nếu
không kịp thời ngăn chặn sẽ dẫn đến hậu quả ngoài ý muốn.
Trước tình hình đó, Đảng ta đã nhận thức rõ tầm quan trọng trong việc
tuyên truyền, phổ biến tư tưởng và đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người

14
thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam tới cho đông đảo cán bộ và nhân dân, nhằm
tăng cường hơn nữa nhận thức cách mạng trong các tầng lớp nhân dân. “Tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt
Nam đã được hình thành, phát triển trong suốt quá trình đấu tranh dựng nước
và giữ nước; là sự vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng đạo đức cách mạng
của Chủ nghĩa Mac –Lênin. Đó là sự tiếp thu có chọn lọc và phát triển những

tinh hoa văn hóa, đạo đức của nhân loại, cả phương Đông và phương Tây ”
[IV, 2].
Ngày 07/11/2006 Bộ Chính trị ra chỉ thị số 06 – CT/TW về tổ chức cuộc
vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ
sự cần thiết phải chuyển từ việc “tổ chức học tập” trở thành “cuộc vận động” là:
“… Trước yêu cầu tăng cường công tác tư tưởng trong tình hình mới, Hội nghị
lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương khóa IX đã quyết định triển khai chỉ đạo
thí điểm cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh” trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, đúc rút kinh nghiệm để tiến hành
cuộc vận động lớn trong toàn Đảng về vấn đề này sau Đại hội X của Đảng…”
[IV, 2].
Bộ Chính trị quyết định tổ chức cuộc vận động Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân từ ngày kỷ niệm 77 năm
thành lập Đảng (3 /2 /2007) tới hết nhiệm kỳ Đại hội X của Đảng. Giai đoạn đầu
của cuộc vận động sẽ kéo dài trong 3 năm, từ năm 2007 tới năm 2009. Sau giai
đoạn đầu, Ban chỉ đạo tiến hành tổng kết những thành tựu và hạn chế, cũng như
rút ra các bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai, nhằm xây dựng kế
hoạch tiếp tục thực hiện cuộc vận động trong các năm tiếp theo.
1.3.2. Mục đích, yêu cầu của cuộc vận động
Mục đích của cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh là nhằm: “…Làm cho toàn Đảng, toàn dân nhận thức sâu sắc về những
nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng đạo đức và tấm gương đạo đức Hồ

15
Chí Minh. Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh sâu rộng trong toàn xã hội…” [IV;2]
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người luôn phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp
giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và nhân loại.
Người mang trong mình ý chí và nghị lực phi thường, vượt qua mọi thử thách,
khó khăn để đạt mục đích cách mạng, tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân

dân, kính trọng nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Đạo đức Hồ Chí
Minh là tấm lòng của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu, hết
mực vì con người. Đạo đức Hồ Chí Minh còn là tấm gương cần, kiệm, liêm,
chính, chí công, vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm
tốn… Tư tưởng và cả đạo đức của Người là tấm gương để những thế hệ ngày sau
học tập và noi theo.
Để học tập tấm gương đạo đức vĩ đại của người, Đảng ta đã yêu cầu tất cả
người dân trong xã hội tổ chức nghiên cứu, học tập và làm theo tư tưởng đạo đức
trong các tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”,
di chúc của Bác… Học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tập trung vào các
phẩm chất “cần, kiêm, liêm, chính, chí công, vô tư”, ý thức tổ chức kỷ luật, ý
thức trách nhiệm, ý thức phục vụ xã hội, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân,
tham nhũng, lãng phí.
Mỗi người tự liên hệ, tự phê bình, kiểm điểm cá nhân; tổ chức để quần
chúng ở nơi công tác và nơi cứ trú góp ý cho cán bộ, Đảng viên. Bởi “Mục đích
phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ, cốt để sửa đổi cách làm
việc tốt hơn, đúng hơn, cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ”. [I, 12, tr. 743].
Tổ chức cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh, Đảng ta một lần nữa quán triệt trong nội bộ Đảng và trong nhân dân tư
tưởng Hồ Chí Minh, qua đó vận dụng và phát triển sáng tạo, phục vụ ngày càng
tốt sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Thông qua
cuộc vận động, các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp sẽ được khơi dậy và phát

16
huy, nâng cao hơn nữa công tác đấu tranh khắc phục sự suy thoái về đạo đức, lối
sống, chặn đứng, đảy lùi tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các tệ nạn xã hội;
hình thành phát triển các giá trị đạo đức của chủ nghĩa xã hội, xây dựng con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa có nhân cách cao đẹp, bản lĩnh chính trị vững
vàng và lối sống văn minh.
1.3.3. Quy mô và phƣơng thức tổ chức tuyên truyền cuộc vận động

Ở cấp Trung ương, Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã
thành lập Ban chỉ đạo cuộc vận động do Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh làm
Trưởng ban Chỉ đạo. Ban tư tưởng – Văn hóa Trung ương là cơ quan thường
trực của Ban chỉ đạo cùng nhiều thành viên khác.
Ban chỉ đạo Trung ương thống nhất sự chỉ đạo cuộc vận động trong toàn
Đảng, toàn dân. Các bộ, ban ngành, các đoàn thể chính trị - xã hội ở Trung ương
và các tỉnh, thành phố thành lập ban chỉ đạo do đồng chí bí thư cấp ủy, đảng
đoàn, ban cán sự đảng làm trưởng ban, thống nhất chỉ đạo cuộc vận động trong
phạm vi ngành, địa phương, đơn vị.
Ban chỉ đạo Trung ương cuộc vận động giao Ban Tuyên giáo Trung ương
xây dựng kế hoạch tuyên truyền về cuộc vận động gắn với các hoạt động kỉ niệm
40 năm thực hiện Di chúc của Bác. Trên cơ sở kế hoạch của Ban Tuyên giáo
Trung ương, Ban chỉ đạo cuộc vận động của các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực
thuộc Trung ương xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện lồng ghép cuộc vận
động học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác với các hoạt động kỉ niệm
40 năm làm theo Di chúc của Bác phù hợp với điều kiện, đặc điểm của ngành,
địa phương, cơ quan, đơn vị.
1.3.4. Kết quả bƣớc đầu của cuộc vận động
Tại thời điểm khảo sát để thực hiện luận văn này, cuộc vận động Học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đã đi được chặng đường 3 năm và
thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Điều này được Tổng bí thư Nông Đức
Mạnh khẳng định tại lễ biểu dương các điển hình tiên tiến toàn quốc năm 2009

17
cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, diễn ra tối
nay 24/1/2010 tại Hà Nội. Tổng bí thư cho rằng: “Cuộc vận động học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh tiến hành trong 3 năm qua đã trở thành
đợt sinh hoạt chính trị sâu sắc rộng trong Đảng, hệ thống chính trị và toàn xã
hội. Cuộc vận động có nội dung ngày càng phong phú, bổ ích, là một trong
những động lực và giải pháp cơ bản để xây dựng nền tảng đạo đức trong Đảng

và toàn xã hội…”. [III, 7].
Đồng chí Tô Huy Rứa, Ủy viên Bộ Chí trị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung
ương, Phó ban chỉ đạo cuộc vận động phát biểu tại buổi giao lưu “Các tập thể, cá
nhân điển hình tiên tiến làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, ngày
14.1.2010 cũng khẳng định: “…Thực tế trong 3 năm qua đã khẳng định được
việc triển lhai thực hiện Cuộc vận động trong thời điểm hiện nay là rất phù hợp
và có ý nghĩa chính trị sâu sắc…”. Qua Hội nghị tổng kết việc thực hiện Cuộc
vận động năm 2009, triển khai nhiệm vụ năm 2010; sơ kết và biểu dương các
điển hình tiên tiến 3 năm qua, Tổng bí thư yêu cầu “ …Ban chỉ đạo Cuộc vận
động của các tỉnh, thành, các ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan, đơn vị, doanh
nghiệp và mỗi cán bộ, đảng viên và người dân hãy phát huy ưu điểm, thành tích
đã đạt đươc, nhận rõ và khắc phục cho được những yếu kém, khuyết điểm; đúc
rút bài học quý cho công tác chỉ đạo và thực hiện; nhân rộng các mô hình, điển
hình; tiếp tục đưa cuộc vận động thu được nhiều kết quả cao hơn, vững chắc hơn
trong thời gian tới”.
Tiếp thu tinh thần chỉ đạo của Tổng bí thư, của Ban chỉ đạo Trung ương,
các cơ quan báo chí cũng đã có định hướng trong công tác tuyên truyền trong
giai đoạn tiếp theo là “không gặt hái mà còn phải gieo trồng” – đó là một bước
chuyển biến về chất trong công tác tuyên truyền của báo chí.

18
1.4. Vai trò của báo chí nói chung với cuộc vận động Học tập và
làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh
Từ chỉ thị của Bộ Chính trị là phải “Tổ chức tuyên truyền rộng rãi trên các
phương tiện thông tin đại chúng về cuộc vận động”, Ban chỉ đạo đặc biệt coi
trọng vai trò của báo chí. Trong kế hoạch số 06 – KH/BCĐ ghi rõ: “Các cơ quan
báo chí, phát thanh, truyền hình xây dụng kế hoạch tuyên truyền, chuyên trang,
chuyên mục về những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và trong thực hiện Di chúc của Bác
những năm qua. Kết hợp cuộc vận động sáng tác, quảng bá và tác phẩm văn

học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh” với xây dựng các ấn phẩm thông tin, văn học, nghệ thuật về những
tập thể, các nhân có thành tích xuất sức trong thực hiện Di chúc của Bác…”
Ban chỉ đạo cuộc vận động cũng đã yêu cầu các cơ quan báo chí phát hiện
những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, có thành tích xuất sắc trong học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo sức lan tỏa, có tác dụng tốt đối
với toàn Đảng và toàn xã hội. Chú trọng tới những tấm gương người lao động
trực tiếp, công nhân, nông dân, trí thức… để giới thiệu, tuyên truyền, nhân rộng.
Kể từ khi được phát động thực hiện cuộc vận động, tất cả các loại hình báo chí,
từ phát thanh – truyền hình cho đến báo in, báo mạng đều dành sự quan tâm đặc
biệt. Vị trí, dung lượng, thời lượng được nâng tầm tương xứng với tầm vóc và
quy mô cuộc vận động, với mục tiêu đưa cuộc vận động đến với công chúng một
cách hiệu quả nhất.
Để tuyên truyền về cuộc vận động tới người dân, các đài phát thanh và
truyền hình Trung ương và địa phương đều có hình hiệu, nhạc hiệu, chuyện mục,
chuyên đề… và dành khá nhiều thời lượng để phát sóng các chương trình có nội
dung liên quan đến cuộc vận động bằng nhiều hình thức khác nhau. Các thông
tin cơ bản về cuộc vận động từ lúc bắt đầu triển khai cho tới khi sơ kết đều được
các đài phát sóng đều đặn, tác động mạnh đến nhận thức và chuyển thành ý thức
nơi công chúng.

19
Bên cạnh các tin tức, các đài phát thanh – truyền hình còn phát sóng các
chương trình chuyên đề, phóng sự cụ thể về các hoạt động, các cá nhân,tập thể
điển hình nhằm cho mọi người, mọi cơ sở học tập, nhân rộng. Tất cả các đài phát
thanh – truyền hình địa phương đều thường xuyên thông tin và truyền hình trực
tiếp các phong trào hưởng ứng cuộc vận động, như các buổi mít – tinh, tọa đàm,
gặp gỡ, đối thoại, các cuộc thi tìm hiểu, thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh… Nhiều cơ quan báo chí đã tổ chức thực hiện bằng nhiều hình thức
thiết thực và sinh động. Như Đài truyền hình thành phố Hồ Chí Minh (HTV) đã

thực hiện bộ phim phóng sự tài liệu “Hành trình theo chân Bác” dài 90 tập.
Đoàn phim khởi hành từ Bến Nhà Rồng, đi qua 37 nước – những nơi Bác từng
đến trong hành trình đi tìm đường cứu nước. Bộ phim đã làm nổi bật công lao to
lớn của Bác Hồ trong sự nghiệp giải phóng dân tộc giành độc lập tự do cho đất
nước. HTV còn phối hợp với các đơn vị tổ chức và thông tin về cuộc rước đuốc
“Đuốc sáng Việt Nam –Hành trình theo chân Bác”. Ngọn đuốc xuất phát từ
ngày 15 tháng 5 tại hang Pắc Pó (tỉnh Cao Bằng), đi qua 25 tỉnh thành trên cả
nước và kết thúc tại thành phố Hồ Chí Minh vào đúng ngày 2 tháng 9 (được đưa
tin và truyền hình trực tiếp)… Đài Truyền hình Việt Nam cũng có các chương
trình trực tiếp các buổi chung khảo cuộc thi “Kể chuyện tấm gương đạo đức Bác
Hồ” toàn quốc. Các chuyên đề nông nghiệp, quốc phòng, công an nhân dân…
được phát đều đặn trên sóng phát thanh truyền hình các địa phương đều có
những phóng sự về các cá nhân, tập thể xuất sắc trong việc học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Bác Hồ… Các chương trình kể trên đóng vai trò quan trọng,
đưa cuộc vận động ngày càng đi sâu vào tâm thức công chúng.
Các đài phát thanh, truyền hình còn tổ chức các cuộc thi nhằm hưởng ứng
cuộc vận động. Chẳng hạn, từ đầu năm 2008, Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí
Minh (HTV) đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Báo Điện tử Đảng
Cộng sản Việt Nam, Hội nhà báo Việt Nam mở cuộc thi kể chuyện về Bác Hồ
với tên gọi: “Bác Hồ - Người là niềm tin tất thắng” dành cho các cơ quan báo

20
chí trên cả nước; tổ chức cuộc vận động sáng tác bài hát về Hồ Chí Minh. ( Được
phát động từ tháng 5 tháng 2008, đến cuối năm 2009, Ban tổ chức đã nhận được
250 bài hát của các tác giả trong nước và người Việt đang sinh sống tại nước
ngoài)… Đài Tiếng nói Việt Nam cũng tổ chức cuộc thi viết về tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh, được đông đảo bạn nghe đài hưởng ứng.
Trong khi đó, các trang báo điện tử và báo in hầu hết đều duy trì một số
chuyện mục thường xuyên, cập nhật những thông tin về cuộc vận động. Không
kể tới những tờ báo mạng là phiên bản của báo in, các tờ báo điện tử độc lập

cũng có những chuyện mục liên quan đến cuộc vận động Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được nhiều người đọc quan tâm tìm hiểu.
Trong suốt quá trình diễn ra cuộc vận động, có rất nhiều tờ báo in và phiên bản
điện tử của mình mở ra nhưng chuyên mục liên quan rất hấp dẫn với nhiều bài
viết chất lượng liên quan tới cuộc vận động. Bên cạnh những thông tin cơ bản
như các hoạt động, các chỉ đạo cho cuộc vận động, thực tiễn vận dộng ở các địa
phương, các chuyên mục tập trung vào những tấm gương điển hình trong công
tác học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ, giúp cho cuộc vận động có
chiều sâu và gần gũi hơn với chông chúng. Có thể kể đến một số chuyên đề, bài
viết sinh động trên báo Thanh Niên, Tiền Phong, Lao Động…; chuyên đề Học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên báo Nhân Dân và hệ thống
báo Đảng địa phương…
Song song với công tác thông tin, các tờ báo đều có tổ chức các cuộc thi
liên quan đến cuộc vận động, tạo nên không khí sôi nổi và hưởng ứng từ phía
người đọc. Có thể kể đến cuộc thi viết “ Những tấm gương bình dị mà cao quý”
do báo Lao Động , Nhân Dân, Quân đội Nhân dân phối hợp tổ chức được nhiều
người tham gia với nhiều tác phẩm có chất lượng. Báo điện tử Đảng Cộng sản
phối hợp với báo Nhân Dân – Thanh Niên – Tiền Phong và một số tờ báo tổ
chức cuộc thi tìm hiểu tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và trao giải hàng tháng,
hàng quý đã thu hút hàng triệu người tham gia…

21
Thông qua các hình thức tuyên truyền trên của đội ngũ báo chí, người dân luôn
được cập nhật thông tin về cuộc vận động, từ đó có xuất hiện những việc làm
sáng tạo, những tấm gương điển hình… họ lại là đối tượng để báo chí phản ánh,
biểu dương, thực tiễn sinh động đó đã đưa cuộc vận động đi sâu vào lòng quần
chúng nhân dân và đã thu được nhiều kết quả.