SKKN PHÁP DẠY NGHE- NÓI TRONG TIẾNG ANH







 SNG KIN KINH NGHIM
! "#$


%&'"()**+()*(
1
PHNG PHP DY NGHE- NểI TRONG
TING ANH
A. Đặt vấn đề
I- Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, thời đại bùng nổ khoa học kỹ thuật và thông tin thì
việc nắm ngoại ngữ thông dụng nhất: Tiếng Anh để giao tiếp với các nớc khác
trên thế giới là một điều hết sức cần thiết. Do vậy Tiếng Anh đang trở thành ngoại
ngữ số một đợc dạy ở nớc ta.
Trớc đây mục tiêu chủ yếu của việc dạy và học ngoại ngữ là đọc hiểu để phục
vụ nghiên cứu văn học, khoa học kỹ thuật. Ngày nay nhằm phục vụ chính sách
mở của, đổi mới, hoà nhập với khu vực và thế giới, mục tiêu của việc dạy học
ngoại ngữ là giao tiếp. Để học sinh giao tiếp tốt, giáo viên phải thay đổi cách dạy
theo phơng pháp giao tiếp bằng ngôn ngữ ( nghe- nói )
Nghe là một trong bốn kỹ năng quan trọng của việc học ngoại ngữ. Chúng ta
không thể giao tiếp đợc nếu không nghe. Để thành công khi đối thoại, ta phải
nghe hiểu đợc những gì ngời khác nói. Khi nói Tiếng Anh, ta có thời gian để nghĩ
là sẽ nói gì, dùng từ nh thế nào. Còn khi nghe, ta phải chú ý đến nghe hiểu. Thực
tế học nghe là một kỹ năng yếu nhất trong bốn kỹ năng. Việc dạy kỹ năng nghe
đôi lúc còn bị coi nhẹ, không theo phơng pháp do một số lý do nh: cơ sở vật chất

ở một số trờng còn thiếu, không đồng đều nh: không có băng đài hoặc băng đài
chất lợng kém, thiếu ổ cắm ở lớp học, cuối kỳ, cuối năm không thi nghe.
Tại sao nghe lại là một việc khó khăn?
Khi học sinh nghe giáo viên đọc, các em đã quen với giọng điệu của thầy cô.
Ngoài ra thầy cô có thể đọc chậm, dùng cử chỉ hoặc hành động để gợi ý những
phần nghe khó. Do đó việc nghe trở nên dễ dàng hơn. Nhng khi nghe băng, học
sinh phải đối mặt với những khó khăn sau:
- Không kiểm soát đợc điều sẽ nghe.
- Lời nói trong băng quá nhanh.
- Bài nghe có nhiều từ mới.
- Trọng âm bài nghe khác.
- Hoc sinh không nghe thờng xuyên sẽ không nhận ra những từ mà các em biết.
Vậy làm thế nào để giúp các em mở rộng phạm vi nghe, để một tiết học nghe bớt
căng thẳng và trở nên thú vị. Đó là điều mà rất nhiều giáo viên đang trăn trở?
II- Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm
Để giúp học sinh khắc phục đợc những khó khăn trong việc nghe và nghe có
hiệu quả, tôi đã cố gắng tìm tòi , nghiên cứu các tài liệu viết về phơng pháp,
2
cộng với những trải nghiệm thực tế trong quá trình giảng dạy. Tôi đã rút ra một số
kinh nghiệm hay trong phơng pháp dạy nghe. Tôi hy vọng kinh nghiệm của tôi sẽ
là một tài liệu nhỏ để các bạn đồng nghiệp tham khảo.
III- Ph ơng pháp viết sáng kiến kinh nghiệm
- Phơng pháp nghiên cứu tài liệu
- Phơng pháp tổng kết qua kinh nghiệm công tác và giảng dạy
- Phơng pháp điều tra, so sánh, phân tích, tổng hợp.
- Phơng pháp nghiên cứu bảng biểu
B. Nội dung
Nghe là một trong những kĩ năng cần thiết trong quá trình thực hiện giao tiếp.
Giống nh kĩ năng đọc, nghe cũng là một kĩ năng tiếp thụ, nhng nghe thờng khó
hơn đọc, vì ngôn bản tiếp thụ qua nghe là lời nói. Khi ta nói các ý thờng không đ-

ợc sắp xếp có trật tự nh viết; ý hay lặp đi lặp lại, có nhiều từ thừa, từ đệm, không
đúng ngữ pháp Hơn nữa khi nghe ngời khác nói, ta chỉ nghe có một lần; còn khi
đọc ta có thể đọc đi đọc lại nhiều lần văn bản. Do đó, khi dạy kĩ năng nghe, ngoài
những thủ thuật chung áp dụng cho các kĩ năng tiếp thụ, GV còn cần có những
thủ thuật đặc thù cho các hoạt động luyện nghe của học sinh.
Để một tiết dạy nghe hiểu có chất lợng, giáo viên cần thực hiện các thủ
thuật cơ bản trong việc dạy nghe nh sau:
I- Xác định rõ cho học sinh thế nào là nghe hiểu.
Nghe là một kỹ năng ngôn ngữ liên quan đén các kỹ năng phụ khác. Khi chúng
ta dạy cho các em nghe một ngoại ngữ, chúng ta phải dạy cho các em nghe theo
nhiều cách khác nhau. Một số kỹ năng phụ liên quan đến nghe là:
1- Khi nghe, học sinh phải có khả năng nhận biết sự khác nhau giũa các âm
vị. Ví dụ, chúng ta phải nhận thấy đợc sự khác nhau giữa /g/ và /k/ trong từ: "pig"
và ' pick", hai từ này chỉ có một âm khác giữa chúng; hoặc là các cặp từ nh "
sheep và ship", " run và sun". Trong mỗi cặp từ này, sự khác nhau giữa các từ chỉ
có một âm độc nhất đã hình thành một từ mới với nghĩa hoàn toàn khác nhau.
2- Nghe cũng liên quan đến việc lĩnh hội cấu trúc câu. Ví dụ khi nghe câu
"Would you pick up the phone up ? " ngời nghe phải nhận ra rằng: " pick" là một
động từ của câu và " phone" là một danh từ. Ngoài ra ngời nghe phải nhận biết đ-
ợc trật tự của từ và ngữ điệu của câu, phải xác định đợc đó là loại câu gì: câu trần
thuật. câu hỏi, hay cảm thán.
3- Một kỹ năng khác của nghe là khả năng suy ra những thông tin không đ-
ợc chỉ ra trực tiếp. Ví dụ khi nghe câu: "Yesterday, after getting up and having
breakfast, Peter went to school" " học sinh phải luận ra rằng" Peter went to school
3
in the morning ". Từ ngôn ngữ các em có thể hiểu đợc nhiều điều không đợc nói
trực tiếp.
4- Khi nghe các em cũng không cần thiết phải hiểu hết mọi từ mà các em
nghe đợc, nhng các em phải hiểu đợc ý chính của các thông tin mà các em vừa
nghe, đây là vấn đề cơ bản nhất. Kỹ năng này gọi là kỹ năng nghe lớt.

II- Các biện pháp khắc phục khó khăn khi nghe:
1- Giới thiệu chủ đề, ngữ cảnh, tình huống, nội dung có liên quan đến bài
nghe: khai thác xem học sinh đã biết và cha biết gì về nội dung sẽ nghe, gợi trí tò
mò, tạo hứng thú về nội dung bài sắp nghe.
2- Cho học sinh đoán , nghĩ trớc những điều sắp nghe trong một ngữ cảnh
nhất định. Điều này chú ý của học sinh vào bài nghe và gây hứng thú của học sinh
đối với bài học.
3- Giải thích một số từ và cấu trúc cần thiết: tuy nhiên là không cần giới
thiệu hết từ mới, nên để học sinh đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh. Nếu học sinh
không hiểu nghĩa của từ sau khi nghe, tôi sẽ giải nghĩa bằng định nghĩa hoặc cho
ví dụ.
4- Soạn ra các yêu cầu, nhiệm vụ và bài tập về nội dung nghe.
5- Khi tiến hành các hoạt động nghe, việc dùng trực quan, tranh, hình ảnh
minh hoạ kèm theo sẽ hỗ trợ rất tốt cho việc làm rõ ngữ cảnh, gợi ý nội dung sắp
nghe. Tranh ảnh là phơng tiện để kiểm tra mức độ nghe hiểu của học sinh. Nghe,
xác định tranh có liên quan, sắp xếp tranh theo thứ tự.
6- Tiến hành nghe theo ba giai đoạn: trớc khi, trong khi và sau khi nghe.
Chia quá trình nghe thành từng bớc:
+ Nghe ý chính, trả lời câu hỏi hớng dẫn, so sánh dự đoán.
+ Nghe chi tiết, hoàn thành bài tập, yêu cầu nghe.
+ Nghe, kiểm tra đáp án với tốc độ bình thờng, không ngừng.
* Nếu học sinh nghe không rõ thì ở mỗi từ, cấu trúc quan trọng, giáo viên cho
băng tạm ngừng và cho các em nghe lại.
7- Khai thác sự khác nhau trong câu trả lời của các cặp, các nhóm và so
sánh kết quả, thảo luận sau khi nghe.
8- Đảm bảo chất lợng mẫu nghe.
+Băng đài có chất lợng tốt
+Giáo viên đọc với tốc độ trung bình, phát âm chuẩn xác.
III- Các giai đoạn của một bài nghe
1- Pre- listening

a) Giới thiệu từ vựng mới
Nh trên tôi đã trình bày, không nhất thiết phải giới thiệu tất cả các từ
mới trớc khi nghe. Các em có thể đợc phát triển kỹ năng nghe bằng cách thực
4
hành đoán nghĩa của từ. Chỉ có những từ khó học sinh không hiểu đợc nội dung
của bài nghe mới cần đợc dạy trớc
b) Chuẩn bị cho học sinh nghe, nghĩ về điều sắp nghe, sắp xếp, dự đoán.
Hoàn thành các dạng bài tập trớc khi nghe. Các dạng bài tập đó là:
+ Giáo viên viết 3- 5 câu lên bảng về ý chính của bài nghe. Học sinh " pair ", dự
đoán xem câu nào đúng hoặc sai với điều sắp nghe.
+ Open - prediction
Cho học sinh xem một số tranh, học sinh đoán và viết dự đoán về điều sẽ nghe
hoặc giáo viên đặt câu hỏi, học sinh đoán câu trả lời. Khi nghe, học sinh sẽ đánh
dấu vào đều mình đoán đúng.

Guess Listen
+ Ordering
Cho học sinh một số tình huống hoặc tranh có đánh số a,b đảo lên bảng. Học
sinh thảo luận nhóm đoán thứ tự tranh hoặc câu có sẵn xuất hiện trong bài nghe.
+ Pre- question
Giáo viên cho một vài câu hỏi có chứa ý chính của bài nghe để tập trung sự chú
ý của học sinh trong khi nghe . Học sinh không phải đoán câu trả lời, sau khi
nghe lần một, yêu cầu học sinh trả lời.
2- While- listening
Học sinh tập trung nghe chi tiết để hoàn thành yêu cầu nghe Mở băng 2-3 lần,
yêu cầu học sinh nghe, làm các dạng bài tập nghe hiểu theo yêu cầu sách giáo
khoa hoặc do giáo viên thiết kế nh:
- Defining T - F
- Check the correct answer
- Matching

- Filling in the gap, chart
- Answer the comprehension questión
- Lediberate mistake
VD: Khi đọc một bài miêu tả bức tranh. Trong khi đọc, giáo viên cố tình mắc lỗi
, học sinh nghe và sửa lỗi sai.
3- Post- listening
Giáo viên chọn chủ đề liên quan đến bài nghe , thiết kế các hoạt động sau
khi nghe nh: thay đổi thông tin, nêu ý kiến cá nhân, nêu các vấn đề tơng tự cho
học sinh liên hệ bản thân. Hoạt động có thể là:
5
a) Recall the story: Cho học sinh kể lại bằng ngôn ngữ của mình. Giáo viên
có thể giúp học sinh bằng những gợi ý nhỏ nh tranh, câu đơn giản.
b) Write it up: Yêu cầu học sinh viết lại những thông tin nghe đợc bằng
ngôn ngữ của mình, sử dụng thông tin ở trong khung, tranh vẽ.
c) Roll- story: Học sinh đóng vai nhân vật trong bài nghe.
d) Disscussion: Thảo luận vấn đè trong bài theo cặp- nhóm.
Trên đây là một số thủ thuật nghe hiểu để rèng luyện kỹ năng nghe cho học sinh.
ở lớp 6,7 kỹ năng nghe đợc dạy phối hợp với các kỹ nng khác nen việc giáo viên
phải thiết kế các bài tập nghe là cần thiết . ở lớp 8, kỹ năng nghe đợc dạy tách
biệt, các bài tập nghe đều liên quan đến chủ đề bài học và sử dụng các
dữ liệu đẵ học trong bài. Tuy nhiên việc thiết kế các hoạt động để làm nền tảng và
củng cố cho học sinh nghe có hiệu quả. Nếu chúng ta thực hiện tốt các phơng
pháp, thủ thuật dạy nghe thì sẽ dần khắc phục việc dạy học kỹ năng nghe còn yếu
hơn so với các kỹ năng khác của môn ngoại ngữ.
V) Kết quả nghiên cứu:
Qua một thời gian giảng dạy các tiết nghe hiểu theo phơng pháp đã trình bày ở
trên, tôi thấy có những u điểm sau :
- Học sinh có diều kiên thực hành " pairwork' và " groupwork".
-Với việc nghe băng một vài lần, học sinh có thể nắm đợc thông tin chính của
bài đồng thời phát triển đợc các kỹ năng phụ khác nh: Nghe lớt, khả năng suy

luận và đoán nghĩa của từ.
- Giờ học sinh động hơn, học sinh đợc tham dự vào nhiều hoạt động khác nhau.
- GV có thể đẽ dàng giúp đỡ những học sinh kém.
- Học sinh đợc rèn luyện cả 4 kỹ năng, đặc biệt là kỹ năng nghe nói. Kỹ năng
đọc đợc thể hiện qua việc làm bài tập. Kỹ năng viết đợc thể hiên qua việc viết kết
quả các bài tập.
-Với việc dạy một tiết nghe hiểu phơng pháp trên, kết quả kiểm tra nghe của học
sinh cũng có tiến triển rõ rệt.
C. Kết luận.
Mỗi ngòi có một suy nghĩ, mỗi giáo viên có một phong cách lên lớp . Song
tôi nghĩ dù phơng pháp nào đi chăng nữa cũng đều có mục đích chung là truyền
thụ cho các em học sinh đúng, đủ kiến thức, giúp các em hiểu bài và khắc sâu
kiến thức một cách nhanh nhất. Với bộ môn này tôi thiết nghĩ tìm đợc một phơng
pháp chung trong dạy học để đạt hiệu quả cao nhất là điều khiến mỗi giáo viên
phải tìm tòi, song không phải ai cũng dễ dàng đạt đợc điều đó.
Những suy nghĩ của tôi trên đây về việc dạy nghe chỉ là những kinh nghiệm rút ra
từ phơng pháp cũ và mới trong thực tế giảng dạy. Có thể còn nhiều thiếu sót, song
6
®ã còng chØ lµ yÕu tè c¸ nh©n. RÊt mong c¸c cÊp, c¸c ngµnh quan t©m h¬n ®Õn bé
mé nµy.
7
8