Muỗi Aldes Meigen (Culicidae, diptera) ở miền Bắc Việt nam(Thành phần loài, phân bố, sinh học, sinh thái học và vai trò truyền bệnh sốt xuất huyết

2^,
-ri^à')
Bfl
DAI HOC
VA TRITWG
HOC
CHUYSK
Ì^GHIÉP
TRI'Òir.
DAI
HOC
T^Nr
HOT^
HA
NÓI
-
KHGA
oINH
HOC
•
*
VU
Dfl'C
H^rONG
r:
.••;•••
.'» » .1
••Tt
V^Lj/^^
U5l AEDES MKIGEN
(CULICIDAi.,

DÌPTERA)
Ò'
M
I
& N
B
A
C V I
È
T
N
A
M
/TH.fei
PHXN
LOÀI,PKÀN
BÓ,SINH
HOCJ^SINH
THAI
HOC
vA
VAI
Tito
TRUYÈN
BÈNH
SOT
XUAT
HUYÉT/
LUAN
ÌN

BÀO
\'t
HOC VI PH6
TI2N
S?
.UNH
HOC
•
• •
• •
e Ali
B5
nrCìNiG
DSN
KHOA
HOC
t
GlAo
S^r
GAP
lì,
TIÉN 3Y
Ml^^.:
MCOC fVMU
GiAo sir
c^p
i,
BAC
SY
VÌJ

THI
PÌIAN
PH6
TI&
SY
TR'^lNlG QlIAJ^[a
HOC
f^<
HA
N^I
-
19B4
P H A N I
, M
Ó'
D A
U
Uuoi Aecies
la mot trong
nhotig
giong
ntuoi pno oien
o'
"iicn !.i:.x~.i>
•,TÓ1,
ce
y
nghia
dich te
quan

trong. Trong giong
LIUUÌ
/.edes ce nhJòu Icrii
la du'cìc
k;:^iiig
dinh la vat
tii^ng gian tr^^jì-Ja
nnuTi^.'
Lenii xd
hyi.
rat
^4^.;^.^/
hiem,
co
fìViìi
Yiu'c^it^
lon
den
tinh mar.g
v'
zn'c.
knce
cua con
i;g,j'ol
nh-,:*
-^joV^^a^y
dengue,
viem
nao
Hhat

ban
B,giun
chi
v.v,.,
Benh
oot
vang phan ho rong raì o'
Vui^^;
nniot •.{•••"L Ihuoc uhau '.y ,
i'iiau
?hi
va
mc't
so
nu'ot;
chau
Au.va .^ray
ra nnieu
ti.àrrj
boa
tren tliC
bi:.'
C
lìidòu nia'oì2
co
LJO
ngsj'òi
chet
vi
sot vang rat

cao,ni^a'
o'
ì'^y
tx
r;a;n
1795*^-'-'^'*^"'
là
5C0«000
ii^u'òi,o'
Cu
bs
t'i
nàm
I60v-I9^^''^
^^
55«'^^^"'^'
i'ìgu'ol,o'
[t:i-:^n
Trun^:
•. j
'
v.ìo
the
ky
thu' XIX là hàng
tram ngiiin
ngu'6'i,o'
Tay
baii nha \ào fi^irn Xc.Jc)
la

(yC\000 ngj'ól
Y*,Vi,,^
j^énh
sot vang do virus
Viccerophilua tropicus (Kced
and
Currol,I9rJ") gay
ra va
di/oc
truyen
boi
vat
troiiè ri^^ii truytin
benh
cìJ-uh
là
muoi
Aeùe^
s^*3(^ypti.
iJgoài muoi Ae,ae2ypLi,n]ot ì$o loài niuoi ^edes
Ì:IÌÌG
cung co
kha
n-^Uti
truyen benh
n^y
nh'j"
Ao,africaiiu:5,
j,o.r5impuiii.,Ao,^^ittutui3
,

Ae,fluviatilis,
Ae,
taylori,v.v.,
^
(pavlovskyi,155:[;
Cfu-istcpiiGrSjiac.'^jKiaC-
yrskyi va
Plotn^kov,19c4;
Petriseva,19<./,') •
0' cac
n'j'o'c
chau A
cho den nay
chu'a
co benh
^ot
van^'.nhi/xi^-
"'a^
ó'
trong
vung
phan bo cua
rr.uci Ae.aegypti
-
ti-xiT^^
^^iac trL;,;Cn benh chlr.ìi
va
hien
nay
viec glao la*u 4U0G

te ngày mot
tìing
cu'oVif:
h r.,cho
tì'in kna ÌÌ.CJ!.^ laa
truyen
benh
oot
vang
den
cac
nu'o'c
chau
/^
là
ch.i'u oc tne "ìcai tr.r
a, '.:.'c,
Benh
dc-n^jae
cung co
vùng
phan bo
kiia rong ra;,,bac go-i bau
i.ot
.,.'0
n 'oc
co
khl
bau
nóng uni

va on
hoà.
Benh
duni^ue tu,y kijout ^'^-ó
t,y
le
l"
von^
cao nh^mg
so
ngu'cl nac
benh lai rat
lón.
Vi au :.u
n^r.vi
r.iac
o5nL cV
Ihi.^
T^cdat
(^V)
vào nam 1572
T^
^0-oC
van
n::-s':i,ò'
cac
b:::ng
ria^a ^:y vao ';J.:i
1^,^^
t

^ .
»
la
I-r
triou
nga'oljO'
Khat
ban cung co
han^:
ti:
;U
n,:.^^'ol
rnac vci.h,nh:^t
la • '
cac
cang
Cxacù,
''^ioto
v.v ^
C
khu
vu'c
r^or.,^
n;ru
chaa
à,
""ay ''^Ijai
b'r:^:
ciu'or.t
va niol

vài
no'i kbac
V'f;riiì
derie-'uO cr ko:n thoo
t:i'if;u
.!i^':-:r.
xuat
L:uyet
nun '.•/'-•e
f^oi
l^T
benh
doiifcuc
xuat
huyr;t hav 'Trcc
i\.i
uaL là L'^^nl,
L.ot
>:,>;.;!
bu;
t
t.Tron^^
nb'Tng ncLTi gan
day
benn (jt
xuat huyet
ng^'^'y
càrif;.'
t:
"^

trong
hon,
Tnoo tii(.!.;g
bao
cua
To chu-c
Y te
tbJ gió'i
0'.T3
(I'^;79),
t\}
n^.m
:"7>.P"78
ó'
.••ien :iien
co
T'I^'^^'J
ng-j'òi
r.iìlG
oenii
va
77^
rit;:a'ci
cV;at,
C
^ncii,'r:^x.;.
x
c^
'^l l:.
^go'o'i ::! ao

!>onh
va
OT^
n^^a'^x
obet,
.,' Thai
I^JU
CO
•/•I,j^ir'
nt^
^'rl
:;:^c"-
brnb
v-u
2f.;o
;.g.,'o'i.
v;het.
j;enh
dengue [hr,o ^c-m deiit^ao
co dicn
v'i
,3o b
xai i.
liuyrt^
uo tii.u nuo/a
virus
VisGarc;:hilu.j dengv.u Anbbum
and
Craig,"It;Gy ^ay
ra

vù
T/^c
tr'^yeii
DO'Ì.
trun^
pTÌan tru^^Jn bonij chmb
la muoi
Ao.iiogypti,
Mot Si;)
Toa,
,aoi,
Aeù.e^
kbac
cur.t^
co
kna
;.ung tru;>-é?n
b.^^nh
dengue
nìiu'
.1.
.albopictus^^io.
r.cutellari:-3,
v,v.,^
(
Kas^Tbkry'i
va.
IlotnikoVi igo-'U rervo;fiai;3kyi
va
Todoìiana,

7 , :^
;
"danop
va
daiaavion,
I^//;
v.v,,,;.
.'.jot
i-w
ica'i ntuói ac-des
ntia'
i;-j,af;gypti,
:".^^,alb'.;pìct'.a> ^ Ao.nivcus
truy^'-'-'i
benh
giun cln
-
bonli
io lai di
chLjTLg uu.tz ii"»
d.e,
^i ^^ry^^tj
j^.o^aluoi-iu-
tuf^
co
khe nUiifc •ur.^'.'^n ùona
vierr^
nao'
Ilbat uan jv
-

uonh
co tv
1.'
l:!'
von vao
;jo"^c u!
lai
JÌ cìiu'fìfc
nghio.T.
tror^:
(Bansio,
T^i'^O}
Ciiriato,"iiorf-,
I'-M";
V,V,,)
Muoi aeuej cii;.ng
r.ha*rig
l'i
vat
trune:
g^'^^Ti
trL;^;jn
•.'•'.j'i,
ciò
nj^-zr i.
ma Cf^n
là vat
!'.run^
giar.
truyen

bonh
cbo
nhièa Icr-:'i
'l:-!,-
v.it,
rbu*
; '.
ac* ^."*
ti,
/•e,albopic'.ùci
là vat
trung Qian
truyen
benh
i'tj*
chj.:.i (
riu^^oa.
gallinacea:^,
l\,cantne.:ìeriun,
r.Jophurao,
r.reloctuiii),
{:i.an
obi
che
L/li'ufi-
lar:b'
iniinitio,
v,v^^,
^L;rumptj
1949;

ba.'-io,
l'-y>a),
Che 'Xi:-ri
na;,
:,^'";'f"''i
la
da
blet
ti'
ITO
-•
1^0
loJi
viruL;
(ben
^C.
Ijài oó
i;:aa
or.i,j
vó':.
af^'^^vi;
'^•.:''-j
truyen
bel
inuói,
tronfc,
:'.'
co
muoi aedes
(

T-'^tri
j-ava,
l'""'/;.
Co thu nói rang
:TIUOÌ
Aedes là
rricx
trorj^
i.n/i.^,
tha'r.b;
vi"ii ^^uan
trong
tham già
vào
viec
duy
tri
va
lan truy-n :-ÌL^.Ì^. O bon/j
l:
: >i,
I^u'ót;
ta
n^m
trong
và;-,g rf::.St tó'i ce kni aau
[:6n^
.in uuajin
n: i.,
i.nu

ho muoi
Culicidae
nói
chung,khu
bo
nuoi
Aedes nói
rxcr.i:
la
dan;;
va
-5-
pbong
phu.
rìliieu benu xa
boi do muoi
trL:^.>'-'n
la
gay
ra
nbi'ne;:
tv:aa urài
1-10
nh'x'
a^^'t
rét,"-Tt
xuat
ìii^yct,via:;] jnao ìThat ban
a,::i^.ì.
cl-,^.v

• •a^;u
rv '
.:Ì ; ngtiron Cau
cua
n}u<:;u lac ^'la
tron^:
v-i
IL^^OÌ
ii , •,
^
^lau^
>
•-
tw-
»-^-\
rb-7':i^
boinii
xa
.1 "bi'óc tray.'-V i
o'i
muoi
i^ea a
ja 1)L-:1:. ccà :-:aat ^,'.,
t,
C'
nu'óc
ta
benii aoi
xuat huyet da co
t*

lau,-•n/ra;
"'•e tbé ao lue
dau t( e
benh
nhc,
de
nb-^V:
lan
vói ca:n cuin,clic ncn it ^.^v^c
cb;.
y ^,
Mii.av,.,
•l^'-^tf
:\b.T.'o-è,::::,,
'.à^
:x:rn
i:'o7
ai.:>
^^^ ••-•^ ^• •' '' e
'-'''-
- •••"^-
r.ri
\.rov.f'
-2
r, ;"o^
r A'
uà
ar.i,.,.ai.
::iionfc,aaLi
'^lu.,

.'^^
i ja.
i, :.,^,
;.
v.
.
,
i.ivTng
nà-n gan
tay
vùng
phan 00 cua benh sot xuat
bu;,
^
o"
i.a'oc
ì:a
n^ay
cang
•iuv rong
va so
la^'iVi^
benh nban
ngay
cang
c^o.
b< rib knang
cni xay ra
e
cac

tbài-;h
fho,
vurig
dGr;^;
bang ven bi.en
ma lan
dea aa VL;,'.^.
ra'i"-e:
tiL^i . '.;
hor,
1 iiong
k''
cua
vu
Ve
Ginn
ybong;
a.icb,bo
y
to
(,1
j ;,
o'
/n.L'^.n
^^ui-
Viio
r.^iT.
ry/f.
^'
.•

].;•;,37c
ng/ol ^lulo Ijwnu
(^^
n^yrcl
chetj,
*ori
:i.a::,
i'' v;
-e.
Uer-
i'^.'/.'-^
i.^i
:'
1
a^o
b-^Mi
(TO''
n,ra'61
ahiTtj.
••.ale dà vav,clio
l'ien
nay
vice Hf^'hicn Ca'a
,.'iat:.;
Aoder:
o'
rii.t'oc
ta
noi
cbuug

vf.,
o'
mióTi !:aa rioi rieng
001.
cbu'a day du
v^
cc;
a-^;
thonf/,
.^'J.; loai uoi
/'.ede^
phat
hian 'ta'ac cba'a
nhièu.
^!ot
so
x^^'aien
cvu ^/c lùrsb
i.';.a,:'lriii
taai
tii.c
vai
irò
dicb
t-a
va bion phap
phon^:
uru'
muoi
àudoa

chi
Jap
u'Uj-
^au caa
i'lj( jjt^
cbcjig
dicb
;Jot
xuat
buyot
Iront,'
mot so
tra'ó';,".èi
bo^';
va
^!iéu kion
i^a
tìiO,
"lìo raiija ràng
do co
ta'oc niì mg
bion
i-djay^
.;na dcng v7 ce iiiou ^ua cau
tron^
cong tac
phong
cLong bcr.h
sot xuat huyet va :;
"^ ^

ÒG
bonh
xa
ho^
KIICÌC
dóVig thól gó))
phan vao
viac "lou
tra co'
bai.
ibiàn ni.ian
o'
u ;'ao
ta^viT.
•it<bión
e
l'u
1
oàn
dicn rnaoi
Aedcs la
r;Gt
yeu
«à'u
cap
thiot va co
y
nf^;nia auari
trong
ca ve

ly
luan va
tbuc
tien. Xuat pbat
tu*
ya-u
G:^U
n<Iy
churL^.
\Z\
tien haan :-c
tai luan an:
Mn5l AEDES MtlIGEN (OUTlCIBAE.PlPTEliA)
6'
MIEN
EXC
VICT
lIAlv^
(Thành phan loài
phan
bo,sinh hoc,sinh
thai hoc va vai tró
tr-uyen
benh
r.
ót xuat huyet)
nb-:'.::i muc dich sa
a day:
- ^'leu tia thanh
phan loai ;;ÌUOÌ

iii.ri.i.Ki
-
InghiGn
Ci^L
càc
quy
luat
phan cu
va
A^.C
:U'-;;;Ì dia :^-r\r vai i ;;C
CU:
khu he
muoi xiedes e mien xsac viet
nam.
-
Tim
bieu
'luc dieu sinh hoc,rànn tziai iioc.aac biL;t
la cac
au,y
laat phàt
sinh
pUat trxan,pban bo,bien dona ^" lu'0/-g
va vai
-\
: '
tri^a:-n bvv:in
S'./t
xuat huyet

cua
mot co loai
HIUCÌ
Aedes
.ho Licn
va co y
i.^ni'-i
aj :]:
tu
quan
tr ng,
Tat
ca
.dvn'jfi
dar.
licu
nay
r^e
la co' sa'
l:boa
boa cbo
vice
ii:;
."a
na
,^1^
bicn
phau ybong
tra*
cbu

dong
va
(;c
hieu
qua cao
gion^;
iaac
•.
Aedea
r.^Uj'
hi';rn,gop
phan bao ve
au'c
khoe cho nhan
dan.
- 7
-
I,
LICH
S''r
NGHIÉN
C'IU
MUÒI iiELES
Muoi Aedes
plrian
bo
rong
rai
tren the giul
va co

tjbi -u v( \-
'v.
y
•fiyijia diob
te
j aan trong,cho
nen da
diroc niiiou
tac
già
ne;bii:i.
cu'u trcn jinicu
lii)h vii'c
khac nhau
nhu*
hlnh thai,giai phau,phan loai,sinh hoc,ninn tbai noe
di truyèn
hoc,vai
tro trung gian truyen benh va cac bien phap phong tra',
nnieu
nu'o'c tron
the
gioì
nhc"
coug
tao
di-u
tra
ce
ban la

v^' ::,
quan
tam va
ticii (iànn
tu'
lau,c}.o r)on niiìeu conf
trLii.
ngiiion
C.,;'LÌ
ì:r.L.
ha
muoi
Culicidae,
trong
^Jo
co muoi Aedes da
"T ;'oG
coa^:
bo.
Iron^
ao
i.b'M(C
oarit.
tiinh
nghien cu'u ve' khu he
iraoi
Aedes dàng cbu y là
nlju'iig
coi-t'
triaa

va cac
k}iu
ho:
Lien
xo va
v-ung
Talacartic
cua
:.;onchaCakyi (I^"-"^t_)j àtakol
tjv:;!'^.:
- 0' chau
t;y
cua
jyar
(l'"28),
-
Ó'
cbàu
Phi cua
l^dvvaras
(i;, );
bopkin (lX,u);?;;attjr.gly
(tf;^:":;
;
::e Meilon
va
Hai-dy
(19^)^).
- 0' chau Oc va
Nam

Thai
binh
du'ong-
cua
Knight
va
ijohart (it^-;;) ;
"Belkin
(lf;^or»).
- 0'
.Dong
va
l^am
chau
A
cua
Edwai-ds (iq?i^)j barraua
(T^>';);
?„att,inc.ay
(i^'58)i Bassio (l"^5B)? Phiing
Lan Chau
{'yS^5o)\
iioàng
{l^Ji'j).
Stono,
lOiight
va
otarke (l959) ^"^S
he thóng toàn bo càc loài
muci

da biet
tren
the
gioì,trong
do muoi
iledes
co vào
khoàng
1.5G
loài
thuoc ^'^
phan giong.
Ve
mat
sinh
hoc,sinh
thai
hoc,vai
tré dich te cua mot so loài
rr.uoi Aedes phó bien
vd
là vat trung gian truyen
nn7n^
benh
xa bòi
nguy hiejn
nba' Got
vàng,den^rue,viem
nào
Nhat

ban ii,giun
chì,v.
v.,,
t
nhieu
n,óc
cung
da
dyyc
nghien
cu'u ta'ong dói
day
du,
f.ict
so
loài
muoi Aedes
do-oc lay làu
aoi tu'ong
nghien cu'u cua nhieu tac
già
là
f.e.aegypti,
Ae,
.ilbopictL,^
,
:^'-oa-
ponicus,
Ae.togoi,
Ae^pseudosoutellaris

(lirumpt,
JC-^^j
Pavlovsiryi,
J-\^1
;
:
. • - 8 -
'laodonald,
J-l""''';
3mith,
T^>; ;
Rudnick
va
Hammon,
lOól ; ^".oper
,
196Ti-^^T^É::»
T''\-;I;
v.v,,.),
'"ron^x
co
nb'"i^;
cong
trinb ngi:ilón
c''-^
vo -, .,oi .^' - .^-^ypti
"a
•1
iVc
con^^

ho,GÌ f:^_
trinh '• Aedes ao^rypti (b)
the
'cìl-iv;
fev-;-
j q.^i
1
*'
cua
Christophers (l^'oO)
co noi
dung
rat
ph^.a^:
ì'bu.
/rcn,-;
CCHH
trir.b
này
i,ac
già
da
vuva
tong
ketjVij'a
khai
rraat
nhieu
b^.c:
diom caa muci /o.aegypti

m^i
vuY^t-r
phan bo,vai tro dicb
tc',hinh
tbai
gi'ìi
phau va Cini:
br^o
cua cac
idia
traile:
cbu ky phat
trien,
"^o ?>y
bien
(l'^7i-) 'la
bo
xjn^:
:ìhb?u
da;.
Ti-'^-u
v-'',;lnn
hoc oua
muoi
Ae,ac'^r,'ptì
va
A«-j,
alboaic
tus
nhx kna aang ter

t;^.
:
CUM
ti'l'ay , .: :^:
yeu :
.
kich thicb
tran^
no*,cac
yeu to co
aaii
nu'>:n,
«ca o / paa r
tri.cr.
a;.
gay,kba niing
sinh san cua muoi. Trong
nh.i'ng
TÌ^^^Ì
gan
tay
nhc>'
vice
ca'
curig
nha"ag
thành tuli
mól
cua nhieu
ngành

khoa hoc
kaac,viec
n^liion
cu'u
ninh
hoc,
sinh thai hoc, di
tru^^en
hoc cua muoi Aedcs co
nbieu tien
bc,
T'ct
GO
tac^-ia
dìinii
chat
dong
vi phong xa de nghien •^ t^a kna nana pnat tan cua
muoi,
•yaan^;
kifjì!
hien vi
i-uynb
quandi,kmh
hien vi dicn tu' va
lìu'c fio
thuoc
rnucr.i le
nf-diirn Cu'u
tuoi sinh

ly,Cau
truc
nhiem
s;ic
the cua
"lot so lc;ài -nuci
/^euec,
^ì\c.
t.'iot
la
muói Ae.aepTv^pti _ ^.Tr^foiig ^ói-iang
liccij.9',"4;
bcwell.Tab.a-
oufiicn
va
Walli?^,
19^2;
v.v.,.
),
IVtiia
chung
ìinlu^
ke^t
qua
nghi'i.
c>u s
nn
hoc^ainh
thai
lioc

da là co' so' cho viec
tim
ra
nhlnt
bien phàp
thich
ho-j;
de
diet
muoi vd bo gay cùa nhieu loài muoi Aedes,
Tron^:
cong tac phòng
trù
muoi
Aedes,vitìc
phòng chcng muÓi
aot
da
du'oc
cbu y
tu'
lau,
Ke
tu' khi
ng-j'òl
ta
tim di/oXi
i^DT
ibi
viec diet

nnuTi"
loai
con
trùng
co hai nói
chiuig va
diet
:,:a3i
Aedes nói rieng
co a r cl)uyen
bion ve
co'
ban,
r
nhieu
nu'ot;
treii
the
gioì DLT
d/otc
su'
cung
nbu'
me;,
va
Kbi cnien
lu'oc nhajn ngan
chan bay dap
tàt nhrrig
vu dicb do muoi

tr'iyen (Pavlovskyi
1^51
),
Gong trong qua
trinh
su- dung
DDT,nhieu ledi nuci
Aedes Ta
tre'
non
kharjgvól
loai thuoc diet con trùng nay. Viec nghien
cà'u
cac bien
phàii paci
hoi),3an
xuat
nnu^ng
hoa chat mól de thay the cho
LJ7 difoc
tien nana.
:Ai.,.
loa t nhj*ng
boa chat diet muoi mól ra
dòl
va
dircc
:JU'
dun^;
ro:v

rài
l:
nni^j
nrót;
nhu*
fek:.ma
(5O+0),
^.^alathion,
Fenit ;
tnion,
v. v
. Ò'
mot sÓ
r.u'óc
có>n
su'
. . •
-9-
,
dung boa chat diet bo gay
nhi/
Abate, Viec
Sit
dung cac hoa chat,tia phong xa
de gay
bat
thu ( Thiotepa,
Coban^
,
v,v.,,

);
si^
dung cac che
i)ham
sinhhoc
(Bacillus thuringiensis,
B,
israensis
),mot
so thicn dicb (Toxorhynchites
splendens,
v.v,,,),
mot so loài ca de diet bo gay co nhieu trien vong tot
trong viec phoi
hop
cac bien phap de diet muoi Aedes (Alekceev,
I985).
Cùng
vói
viec san xuat cac hoa chat diet con trung
mol,cac
raay phun va ky thuat
phun cung ngày mot hoàn thien
ben,
NhuT.g may
phun co
g£n
dong co' thay the
cho
su'c ngj'ól

va ngay ca viec dung o to,may bay de phun hoa chat cung khong
con xa la o' nhieu
nu'óc
(biliason,
Kilpartrick
va Babbett,
197"^
)•
0*
nu'óx;
ta viec nghien
ciru
muoi Aedes con rat
it,
Trong thól ky
«
Phap thuoc
chi
ven ven co
ba
cong
trinh
nghien
ciAi
muoi Culicidae, trong do
ce
muoi Aedes. Gong
trinh dàu
tien cua Borei
(l9^0)

nghien
CÌ/U
ó'
Kan
bo va
Nam Trung bo, Tiep theo là hai cong
trinh
cua Calliard va
Dàng
Van
Ngi7'(lo47,
1950)
nghien
ciju
ó'
Bac bo va vinh Ha
long.
Ti}
ngày hoà
binh du»oc lap
lai tren
mièn BÌo
(l9>4),
cong tac dieu
tra co' ban muoi
Aedes,viec
nghien
ci/u
sinh
hoc,sinh

thai
hoc,di
truyen hoc,
vai tro dich te va bien phap phong
tn/
mot so loai muoi Aedes
curxg
da
dL/oG
tien
bành nghien
CIAJ
ó*
mot so co' quan
nhu'
Vien Sot Hot,
KST-CT,
Vien Vesinh
l'ich
te, Vien Y hoc
t^uan
sur,
Tru'òYig
Bai hoc Tong
ho'p
Ha
TìSi,
Tru^òTig
Dai hoc
Y khoa Ha Noi, cac Tram Ve sinh phòng dich va cac Tram Sot

rét,v,v ,
Hàu
het cac ket qua nghien cu'u cua cao tac
già thu'ÓYig du'oti
cong bo
du'ól
dang
cao bao cao khoa hoc (Vu Thi rhan,Pham Huy Tien,
Nguyen
Tiro Vien, Vu
D^c
Hu'o'ng
va ctv,
iqf75;
Vu Thi Phan, Do
Quang
Ha,
H^am
Huy
Tien,19755 Nguy^n
Van
Chi,
Nguyen Xan Dinh va ctv,
loa2;v,v.,,);
mot so
chu'o:ag
muc trong cac
sach
giao khoa giang day dai hoc (Bang
Vón

Ng5,
DÒ Lu'oVig
Thai,
icto;
DS
'ò-fong
Thai va tap the Bo món Ky
ninh
trùng
tru'óìig
Dai hoc Y khoa, 19,74) bay
cacluan
•
an tot nghiep dai hoc cùa mot
sÓ
sinh
viSn (Tru'o-ng .^uang
Hoc,
ICoo;
.Np^^yen
Thi
Bich
Thuy ,
1970;
Nguyen Quy Hoài,
lo^i;
Kieu Tlii
Tarn,
Ica);
v,v ,).Bln

canb
cac
cÓng trình
nghien
cJu
cùa cac tac
già
trong
nu'ótj con co
mot
sÓ cóng
-10-
.
trinh
co
su'
tham
già giiTa
cao
ohii^^on
ó'^a
Lien xo va
Viet nani
(Grokhovskaia,
IQ67
;
Reznik,
Grokhovskaia va Nguyen Xuan
Hoe,l9r78).
Mac du cho den nay o'

nu'óvj
ta
ch'j'a oó nn-nig chuyen knan
rieng ve muoi Aedes,
Tihu*ng
ket qua nghien
cù^l
cua cac tac
già
tren ta góp
phaa
dang
ke
vao viec phong
chong dich,tru'o'c
net la dich sot xuat huyet,
Theo ket qua nghien
oi/u
cua cac tao
già
: Borei
(I950) jT^alliard v£
Dàng
Yon Ngi*?
(1947,1^^50),
Stojanovich
va Scott
(ig65^),
Grokhovskaia
(1907),

Reznik,
Grokhovskaia va Nguyen Xuan Hoe
(l978),cho
den nay
o'
Viet nam da
biet
40
loai muoi Aedes, trong
dò
24 loài
co
o"
mien Bac. Trong so
nhiftig
loai muoi Aedes da biet
o'
mien
Bàc,
Ae,
aegypti
da
di/o'c
lay
lam
doi
tu'o'ng
nghien
cu*u
cua nhieu tac

già.
Nhu'ng dàc
diem sinh hoc, sinh thai hoc va
vai tro dich te cua
nh'/ng
loai
muoi
Aedes khac hau
nh-j» ch^a du'otj
decap den
II.
DIA
Dlè^^jTHSl
GIAN
^l PffJlDNG HlAP
NGHlSl^
C'^
I. Dia diem va
thol
gian nghien
cuTu,
Hien nay nhieu tac
già
de nghi lay deo Hai van (vy tuyen thi 16)
làm
ranh
^rìól
phan
cliia
tr

nhien
Viet nam lam hai mien: mien
BÌC
va mien
Nam, Khu
BSC
Tr-j'ong sovi txt
pb£a Nam song Ca den deo Hai van
tuy du'oc
xep
vao mien
3ac,nhu'ìig
mang
tinh
chat cua vung dera,
vifa co
sic thai cùa
ìoien
BàcjVLi'a
co
sàc
thai cùa mien Nam. Phan
lanh
tho Viet nara
ti? lu*u vu'c
song
Ca
tro*
ra
man,?

dac diem
dien hmh
cua mien
BÌC,
De
tira
hieu
nhi/ng dsc die:a
cua khu he muoi Aedes
o*
mien Bac Viet
Tiam
, tu*
nani I97O
den nam 1085 (chu yeu
ti5 nà^n I979-I985)
chung toi da tien
banh dieu tra thu
mau
o*
7''^
^ia ^iem
thuoc
1^
tinh
va thanh pho
ti}
l^fu
vrfc
song

oa
tro' ra. 0
moi
tinn chungtoi dieu tra tren
5 ^ia
diem
dàc tnmg
cho
oac canh qu.i*n
va sinh canh dien hmh,
nhu"
khu vu'c dan cu",
nnig nai 'la
,
r\tc\P-_
tre
nu'a,
v,v.
. ,
''"^ang
1 va Hmh
l).
Bang
1.'
DIA
D-^^T
vA
TTIÒI
à
MIBN

-11-
GIAN
DI?X
T}:A
'WX'l
AI-^IJHÌJ
BiJC
VIÉT
N/J.^

0
T/t
(1)
x)ia
*iem
dieu tra
Thi xa
Veri
i;ai
Dong
cucnrS
Van
"Von
Tan
lai',
b5.c
quang
Ijong
ti-,r>,
r.oti

d.fOTìg
Tan thành,
^oVi
du'o'ng
Nam
tnau.
Che
ra
Tlii
xa Tbai
n^'uyen
6 t Yen dinh,
Pbù
l'j*oYig
10
il
9
: Thanh
aiai,
Phu
lu'oVig
ì
Ka
pbac.
bai
t^}
IZ
14
i5
17

18
19
20
71
"'2
CI
ien
tblhg,
3S.c
son
Vàn
linh.
Chi
làng
Thi xa
Hòn
gai
Dièn
xa, Tien yen
Tuan
cb>au,
HÓn
gai
Quan lan, Cam nba
Ban sen, Cam pba
Le chan, Hai
phón^
Cat bà
Puriéi
lao,

Tuan giao
Pa barn,
Mu'òn^
lay
Mi/òng
?Joli,Bien
bien
Nong
tru'o>ig
l'[oc
chau
;
Tliunh
pho
:
hay
tinh
';
(5)
:
Hoang
lién
^^cn
;
t
iia x
uj'cn
:
:
:

Cao
bang
:
BIC
tliai
s
:
!
:
bang
so'n
: -
a
;
'^uang
ninh 1
s
t
i
- :
;
- :
:
- :
:
iiai
pbÓn,:-
:
S
- :

:
Lai
ci.au
:
;
:
:
bo^
la :
;
Thol
£ian
;
(4)
:
iX-l';^òO
:
I»l^ G
:VTII 1979
:
^'-1<78^
:
V-19^5
:
IX-I9/C
:
V'-l-^or
:
V-l-c2
'

V-T-L2
V-lHciJ
V-lP/o
V-19Y9
V-^l'^'oO
VI-l^^oO
VI-KoO
viii-io^r-
VlII-lOo?
VI-1'^^0
vl-1970
Vi-lf^82
-
vl-19d2
.
X-l<^8?
A-irri'j
tr
-12"
_._„_
_.^^
;
r
:
Cbi^i'c;.
cii/Jo\\(2^,
LioTìf^
Mu
V n '^ "
:

'• ,
:
wb;iené-'
^'*-^
-'uuar.
chau
^
A
:
"',
:
Tli.V'ng
tiei.,
^i-A
boi
V
:' >:
Yej'i
oG*" ,
V uoc
c-u,.
m
* '^
:
, s
:
.
barn
];bo
'"ói.,

Tinh
^:;
:
Mt;!
^a
1:^1,
\;i.i^
Vur^f
^^
il
:
ì'tinia
r/nu,
''""^-bia ^.':ng
^^
:
C
uc;
,. hu'cVe )
'<'^v :
1
on g
'•

•
y4 :
I^ea
tan,
Triung
so'n

1^
35 •
i^ga
lien,
Trun.i^
sovi
-3o
: Ven
tbo,
Thiou ven
-J7
: Uuang
hi^n,
L'.i'o'iif;
ngoc
:5ò i
Van
nam,
I
i^oVitr:
ngoc
y-^
•• Thành pho Vinh
4u : wuynh
tn/j.^r,
C^u^'nh
l'uv
:
41 : Chau
Cu'ùn£^,

Quy,
h^^p
;
.^, ,„.•*•» ,
4^
:
ibi
xa bai
d
.i-on^-^
:
4y
:
Dmh
uù,
-'y
v:in
j
44 :
Thu'óvig
kiet,
L*y
van :
4i;
:
Lu'olng
tal,
My
van . :
4o

: Xuan duo,
••.:v v5n
:
,,.,',.
»
~ « •
4/
:
fw.inh
nai,
Vfj vàn
:
4-
: Thi xa Bac
^.lang :
40
: Viet
nt^-oc,Tan yen :
•
j
_ .__ _^^ _
:
oi n i«
:
-
:
iia :-^"'n
G"jnn
: -
: —

:
i.a
y.u'"'
/;i ;'j
:
:
e
1
T
•
'
:
liaUj,:.
;;c-u
:
:
:
:
:
.
l'gbe
tinb
-

bai
bu'ng
-
-
«
»

-
l'U
b:.c
aw
\'')
V-ÌOc,
•.'_.! ^ 1
1
r
. ^
r.
v-
^•:•.
:1
-^
-
I ì
-^-•
Vl-1
~
O'.
'•- ',
—
w
oC
'ì'k.{j
(e'
r
ir;
l>t;

(ca
!ic.f,:;
V 1979
Vli-l^.:,,
":
(ca r,
u:li)
V-V^bl
V-b
,A
A-Ì:
C^.
-13-
:
(i:
:
5(.
: 31
••
52
' 55
: 14
••
'.5
:
^,1)
:
37
:
<)b

•
3"
:
oC
: <.ì
• ,
O
:
(ò
:
1
•
t
:
iyj
;
ou
:
:
iff
:
:
f*c
:
:
f.t"
:
:
;
0 :

(r)
;
tCong *Vh^<ly Vi^t yi;n
: Thi xa
'AÀi binb
•
:
Thu^
xuaji,
Tbai
thu;/
; Vo
'cU^S Kien yjXoYig
:
li am
t:.an
tJ
, Ti eri hai
:
i^'iet
bii/.f ,
'.'u
thu'
: Thành pho
Vi^^t tri
: Thi xa
Pbu
tho
•
«

:
Tbu'o'nÉ/
tr.iTj/,
Vifjb lac
: Trung
i^iun^;,
:^ón-:
da
;
^^^uyùn
'^lai,
V^onc
da
: Doi Can, ba
tmh
:
'^^banh
nii-'n,
Fai.
bà
Tr
^ng
[ ^e
tri,
-u*
iJierr;
:
'iruTig
vrir,
T r lie-n j

bai
^0,
"'.ì'
liem j
i.i'iar
c;!inn,
. ;
lieo
:
Co
nbu^:,
Tu'
1 .ie:n
:
\''binb
li£t,
^:,ar):
trf
:
•
•
'•'rieu
khuc,
'!^ì arh tri
:
(;0
•
: ha
b;"C
:

Tliai
i'.'.À.
;
:
:
:
:
Vii,fi pbu
;
:
:
bi*
noi
•
:
:
;
-
-
-
-
-
:
:
(4)
:
A-l^ob
:
l\-V"'';V,vili-i^
:

:»r:7
7
:VTII-l-ol
:ViT]-]ril
^
::'-93^
* — ) -^ _/
:
V-lo8^
;
V-I9C0
:
IV-]'^61
-
IIi-1
:
( 1
nu.rn ^
:T-7C-lc/0,.i !:c
j 1 iI-17^-u
(^
ncjT!_,
:
( i
w'iL i
,
', IV-]
-ci
-
l.i-T

( 1
nb:.
}
(
1
n lTi
;
-I •, • /
(-1
V
-I-,'S:/L'.
v-i-jo::
vi
90^
V-]9J2
v 3;^'ci
V l' ;cl
/-i9^:
^
-'
"V4
ì —
;v\:
,''•''
-•'
'oT
14-
•^
Bla ffiem nghien
cifu

co dinh
^
Ha
n^i
^Xa Nga lien
(Trung
seti,
Thanh hoa)
3Xa
Quang
hieq (Lu-oVig ngoc,Thanh
hoa)
^ Bla
diem dieu tra thu mau
Hinh 1«
Cac dia diem
ngbfen
e'a
o' mien bac Viet nam
-15-
De nghien
cu'u nhu*ng 35c
diem sinh hoc,
sinl;
Lbai
h jC
va
v-;
Iru
dich te cua muoi Aedes

e'
mien
Bàc
Viet nam,
cbun^v
t.vi
clicn
ia
dicn
J
fj
ngbi.en cu'u
co dinb : thanh
f.bo
ibi
noj.,
xa
bga lian buyen
Vr^:.;
:•
v;'n
tx::*,
Thanh
ìióa
va xa
-^uang
hien
buyen Lu'Ci.g
ngoc: tinb
Tbann

b.óa.
-
Ttiành
pho Ila noi
dàc truUg
cho
^' ng Ibanli
pho va
t-
j xa
ion^dan,
tbu'otig xu^^en
xay ra dicb sot xuat
hi^et.
Fiat do dan so
GU;.^
IL^
nò.,
la
],r-vl.
0' cac
klju
Vu'c nha
;:a,
ben xe,
Len
can^,
cac khu
ta^;
the,

xi
n,biii'';^'p,
tru'o"nt,;" ;:u
v,^',,<.
vù'a
là noi dan
cu*
tap trung cao
i.i: ;t,
vu'a
la
o'i
^\'^'^'
lu'.^
qua
lu.
tbu'ong
xu;>^on,
0' Ha noi
vice ciaig
cap
nhà
o,
cung cap
nu'oc
cov.
t?-ap
nhj.r-i^
bivc
kliun.

bau het cac
già dinh
deu phai du*
tru'
nu'óic
de
::u'
dung
bang
ngay.
x)
e
phong chong dich
sot
xuat huyet, tu' nam
19('9 ^-''' ^^-^^ ^^^
^'k^
^^
tien
v^hXkU
mot so bien phap
dis^t
muoi
Ae,
aegypti nhu' phun boa cbat,tba
?£,
lui'ig
h'.;'^'ng
xua
muoi

v,v,,,
0' Ha noi
chun^:'
toi -ta tien banb
thoo
doi
<:.i.c
chi so
nuoi
bo
t"av
Ae,
aegypti
tJ*
nàm
1971;
^ten namigyb
va
ti} thnng
IV
- 19tìl
den thang
III -
V^^J?.
- Xa
i^Jga
lion
(Trung
f:on,
Thanh boa)

due tr.mg
cbo
vOng
dong
cang
ven
b.1en
dong
Utin,
co dich sot xuat huyet
jtay
ra
troT.g nbu'ng num
gan day,
xà
Nga lieu
nam
cach
bien
5
km, co dien
tich 5
kjii'^
voi dar :3o
3.l:/o
ngu'òl,
^/u-g
gion^^
nhu* nhieu
noi

khac thuoc
vìu-ig
dong
bing
ven bien,
nliuii uan b
day
L-C
tap quan du*
tru"
nu'óc
trong cac
be,
phi,
chuTj
vai,v,v,.,
de
^'.u*
dung
nà,:gng.'i,v,
Vie*.;
ap dung
nhu^^g
bicn phap
diet
bo gay, diet muoi
•urig
da
IU.JC
tien

i^ànii
,
nhu'ng
chu'a triet
de.
0' xa
Nga
lien chung toi
tbrjo
doi cac chi
co muoi
va b
aj
iu,
d>-
gypti
tu'
thang
l-]9bC
den tbang
XII-
IC5O.
-
Xa
^uang
bit;
(Lu'Cng
ngoc, Thanh boa)
-Jac tr-ut^g cnc
v^L.;.

.v:.^!
nui co nhieu
nfng nui :A
va
riltig
tr-:;
nu'a, là mot
trcn^
nhuVig noi
tbur,:
\Zi-^
riìi^
nui da
xa;y
ra dich
::.ot
xuat huyet (thang
VTI-1'*;7).
Xa
uang
hien
n/un
cardi
du'o-ng
oto
tu*
Thanh boa di
Lào,
co dien
ticb

vào kboàng
]',0
km^,
dan
i^'o
2,]':0
ngu'òl.
llau
het dat dai
b
day
du'oc
trong
tr.
'
ong,
liban
*ar,
tb i'èì
:
-16-
xi^iyen
vào
l'ung
k:
en cui,
lay
mang,
chiim
bon bay

kbai
tbac tre nu'a. Xa
Quang
bien nam trong vùng sot ret, cbo nen
trcng gi^^i torin
tan
conf^
ticu
dio!",
benh sot ret da
drj-oc
phun
bl'T uifft mui/i <ì
tron^
nba.
'i/iec uiet
Ì.'I
U
C
i
song ngoai nha, va phong
eh.me'
dot
cìio nbuTjg ng^ol ihu^ciig xi;j
en vao
r^i^
cbu'a
du'o'c
cbu
;y

den,
Chung toi theo doi cac chi so muoi va bo gay muoi
iieJeo
o*
;a
H.uang
hien tu'
tbcing
I-l'^^r
den thang
XlI-l^bO,
\. ^ ^
0
7
JV
0
" ^ ^
Ngoai viec
r
.làen
c;;'u
o'
y
dia
diem
co
dinh
cbung
t.yi
con

ket
i;wp
0 0
ft.
.
0
•*
0
-^
0-,
^
f^
^
voi
cac tram
vc::
r-'inb
rbcng
dich, cac tram
.sot
ret va mot so doi ve :rina
phong dich de nghien cu'u
tinb
hmh phan bo, kha nàng phat tan, vai
tre
trung gian truyen benh
set
xuat huyet,
v,v,.,
cua muoi Aedes.

Hàu
het cac
thi nghiem
ve sinh hoc,
.'^iinb
thai hoc va viec
zu*
];y
cac dan lieu thu
thaj;
difo'c chungtoi
tien bành o' phong thi
ugbicin
cua To
i^iuoi
Culucinae,
bbonj*
Con trung vien Sot ret
KwT-CT
va phong
tbi
nghiem
Ciiti
To
Lónf-
vat khong
Xi.i'ong
song, Khoa Sinh vat ,
tri/òn^
Bai

noe
Tong bop
nà
ns^i.
C,
Phcfó'ng
phap
ngiiien
cu'u
•
a)
bhirong
phap thu thap va bao quan mau vat ;
Trong qua trmb dieu tra thu tbap mau vat
va
tao quan
mau,ciiung
toi
su
dung cac
qtiy trinb
ky thuat cua To
Ci
u'c
y te the
gioì (c a-^)
va
cùa
ViSn
?.ot

rSt,
XST-CT
co bo sung.
+
Bièu
tra muoi : bao gom dieu tra muoi
e tiong
n:rj
l ii
ngay,ban
dem, trong cbuong
già sue
ban
dem
va
mòi
ngu'bl^
- Dièu
tra muoi trong
mia
ban ngày tien banh
t}
']
gio'
den 11
gio",
u
moi
rinà
T.

ngu'ol
da
d:*oc
huan
luyeii tbanb
tbac
v!^
ky thuat
óàt toan lo
muoi
trong
1^
pbuL,
Khi
bàt cliu
y
idiur^g nel luuoi iiay
daa
nnu'
tren
cnmi luùn
,
quan ao va cac do dung trong nha.
ibuoi
cua t
:'nfe ma ie
rieng va co nhan ghi
ro ten chu ho,
noi
dau vd do no mau

(chi .:o
s^lla)
cua
:':UGÌ.
C
moi dia
d:icm
cbung toi
lat muoi tròng nhà
ban ngay
b
T.U
nna
dac
ti'u'ng.
ItiSng
o* tbànb pho
Ili
noi,
tu'
thang
IV-lcgi
den
lll-19b2 cùLi.^U-i
"17-
dieu tra
o'
50
rb^:*
thuoc

••
pi-
."ng
phan phoi
^i;bj
trong 4 quan
noi
ib
b
:
phu'òviE?
Chu'ong
du'cng (Kcàn
k
::i],
phu*cmg
Boi Can (ba
dir.b),
pbu'òrig
Tbanb nhan
(,iai Ba
Trur^g),
pb-t'ÒTig
Trung
i.ung
va
nh.'-ig Ngìjyen
Trai
(Don,'
daj,

-
]jieu
tra muoi trong
nlia
ban lem tien banb
t.r
I9
^1'.
don
^ :
gic"-
,
ky tl'iuat
cung giong
nhi-f
dieu tra muoi trong nba ban ngay,
Ó'
mei
dia diem dieu tra, chung
tei
bit
r.uoi
ti
i:g
nhà ban dem
-0
nljà,
V
«
0 0

-^
.
*t
0
-
l'iòu
tra
mu'>i trcng cbuong già sue
ban dem tien bann tu'
J-9
t^'-^'
don
?'5
gio',
kl.l bàt
muoi chu y
nbulig no'l
r^uoi
tb-i'òng
dau de
rinb
moi n
ÌÌ
Ì'
duól
cac tan
ciy
bui
o*
;

^^)g
quanb,
tren
tu'o'ng
vach bay kbung
cu'a
v.v
0' moi dia diem dieu tra, chung toi bat muoi trcng
5
chuong
la
sue,
- Sieu
tra muci bang
phuong i)hap
moi
ngj'ol du'o'c
ap
lui^g
doi
voi
niiU7ig l(ìai miioi
song
ngrai
nha, trong
ru'ng,
Moi
lan
dieu
tra,

e.
ngu'o'i
n <-i
x n
quan den dau goi cho' cho
luoi
^QX\
dot va dung ong
tìiuy
tinh tbung
nai
tau
de
bfit
muoi,
Tbol
gian moi
t} /
gic'
den
13
gio'. Chung toi curig
s^i
uu<.g
phu'ong
phap nay de nghien
cu^u
gio'
boat dong cua muoi, tbol gian
uioi kec

dai
suot
V'\
giò',
• iJièu
tra bo
c'^y
\
-
^ièu
tra bo gay trong khu dan
c^
cbu yeu
tro? /
cac
dun^
cu
cn'-ji
n\tbo
-^n,
nu'ote rua
nhu*
be,plUi,ohum,
vai va cac dung cu
cbu-a nu'óc
khac
nliu'
L-e
canh, vo chai lo
ve,

vo dò bop,
aianb
bat
ve
v.v,,,
Bo
gaj^
cua
t'Àig
àùi,Lf-cu
va
ó'
tij*ng
nhà de rieng. 0' cac dia diem dieu tra, so nhà
diou
tra bo gay
bànt,
-Ù
nha
diva
tra muoi ban ngay,
-
Sièu
tra bo gay o' trong
ruìig
chu yeu
trc.^_
cac goc tre,
:.u'a^hoc
cay, hoc da, Bo gay cua

ti?ng
o nu'ot va cua
ttrtig
loai o
nu'óe
du^cv:;
de
X\KW^,.
•
r^ieu
tra
trj*ng
muoi :
'
De hoan thien
tnem pnu'oVig
phap su'u tam mau vat
va
gop
paan tiinhieu
dìic
diem sinh thai cua
muJÌ
Aedes,
du'a
tren kha nàng ton tai lau
dai cua
tru*ng
muoJ-,
chung toi da ho sung them

phu'ong pf'p "thiu
H^g
muo:i ,"W
|T^!'f
thuat
-18"
thu
tixmg
muoi tuy thuoc vao
noi
de cua
muoi» -ci voi
cac
dun^,
cu cbu'a
nu'oc
trcng cac
già
dinb,
céc
hoc cay, hoc
dà,
de thu
du'ox:
trurg rnuoi
chung toi
dung bong tham
nu'ó'c :,uet
len thanh ke tu'
mat

n.'óc
tro' len,
rjoi voi
ca;: goc
tre nu'a, chat lay giong o' tren cung,
-^au de
".CTV
nrj:.nig nar.n
t:.':_.ng
nay
r
r.ung
giong tre nu'a co
dmh tn/ng
muoi
dri
ve
ngam
vao
nu'oc,
tru'nf'
se
no'
tc vri
Do
gay, (Anh 1
).
Ngoai
phu'ong
rhàp tren, de thu

1:jtq'c
ti'ngmuoi,
cbun^^
toi con cu'
dung
pbu'o'ng
phap bay
tru^ng
theo
bu'o'iìg
dan cua To
cnu*c
y to
r.:,e
^KX!
•,Ì'^7C;.
bay
tri/ng
d-'oc
lam
b";
g vo bop
r,^'-d
bò soTi len
va
1't
trong
i
>.g
r^ay

v^cOe
tranh cho bay qua
:ay
nu'o'c trong
nhu^'ng
ngay mu'a
te,
o'
cacb
Tiong cnu'i.g ^-cm
due
mot lo nbo (Anh 2
;, Tri'ot
khi dem dat, do vao bay mot
it
n/oc
"^e tr.am
u'6*t giay
loc,
Wol
dat bay
tbu'óvig C
xung quanb nhc, trong
vròn
hay
du'ei
tan
cay,
Sau
khi dat bay kboang mot tuan

thi
tbu bay ve va cbo
ttiem
r.'u'e'c
vao
trong bay de
trL:'ng
no'
t'-ann
bo gay. bo
lu'ong
bay
s-:
dun^:
cho
n'Ot
dc't
lieu
tra la '•jO
cai,
+
bhu'o'ng
]"ht:p
xu*
Zi
va bao quan man vai :
Be
tien
lei
va

'lam
bao do
ohinh sac tronr
cu-^
trirb
dinh loai ,
chung toi da xay
duiig
cac bo tieu ban muoi Aedes. Mot bo tieu ban
hounchmh
gom cac tieu ban
xac
bo gay,
jcac
qudng,
muoi
tru'ong
thành, boi
vói tuuoi du*c
co them tieu ban co' quan giao phoi. De co cac bo tieu ban hoàn
chinb,
cbung
toi da tien
hài^h
theo bai cach : cach
thu'
nhat nuoi
t?
bo gay len
::iuoi tru'obg

K
•. ^
0 '
'^ %.
0 0
Z
0
thanh va cach tbu' hai
n(-,u'o'c
lai, lay muoi cai no mau cbo
de truTig
va
ono
truT^g
no' thanh bo gay, tiep
tue
nuoi
5:erì
n;uoi
tr/Cng
tbanb.
Tieu ban muoi du'o'c cam
b&g kim
thuy tinb
va
giù'
tron^.
ong
tbuy
tinh co» cbu'a bang phien va day bang nut

lie
de
tran>!
moc.
Tieu
Dan xac bo gay, xac quang va co' quan giao cau
du'c du'c/c
gàn
tren lam
kmh b??ng
dung dicb
gàn
tieu ban
va
day bang
lamon,
Cong
tbu'c
cua
dung dich
gin
gom co :
Chloral-hydrat
74g,
gom arabic
ig,
axit axetic
"^nl
va
0

M
nu'o'c cat
^f^'l*
j
„;;:
^":: :
-19-
Ann
1, Thu
0 0
':.
gay va
trulig
muoi
Aeues
L.:.„-iig
goc
tre
nu'a.
f^l\^
i^
Anh
2,
Bay
tMig
muoi Aedes
-20-
b) Co'
so'
phan loai vd dinh loai :

Trciit'
qua
tri
r;b
uhan
loai va dinh loai
r^ruoj.
Aectes
;i.ien
f
n^m
cburi.g
toi uu'a
ti'?-rn mu'o
Ò.
ce'
oo'
^ au
day :
-
Jiet
i.:an
:
chiU
yeu
au'a
vao cac
0( tieu rjun
•Tay
:iu

j o:.'";
^-c -leu •
ban xac bo
ga^-,
xac
quàng,
rr.ar.i tx-u'orig
thanh, co' quan giao phoi
due,.
- Le tbong phan loai :
cliu
yeu au'a tren
iie tuoug
cua
bLor.e,'i:it^,bt
va
;jtarke,
19^9.
-
C'.c
tai lieu mo ta va dinh loai : du'a
"tfcn
cac
t' 'i.
."lieu
c;.a
' e
• * • •
*
rel'l-^C),

barraud
(l'^;4),
^'orchadnlcyi
(l^;^),
Otak^^lbcrg
(Tf;-,;,
:attln^.]v
(19^Ò,1';^59,19L1),
Ibung ìan
Chau
(l^:^o),
belkin
(X^^)^
^tajauovxcb vi ,3Cctt
{l'^jyj)^
Tran Tarn bào
(l^o9),
.uelfinado
(l9oc),
bnigbt
(l96b),
ilcnett Ì9Ò£';,
Tyson
(I97
c),
Abercorabie
(1077),
boang,.
(1^77
),

,
0
j
j^
0
rfh
%
f
'^
0 0
•>
c; Cac
oiu
co
tr/ng,
bo gay
va
muoi du'o'c su' dung
io darli
^i^
lini'i
hinh pban vung va bicn
dong
so
lu'ong
:
^tì
theo
dei
muci truyen benh

not
>;uat
huyet, To
chuc
y
t-
uic ^-\ ci
(UviS)
quy
dinlj tlu^o doi 3 ^^'^ so
sau day :
-
Cbi -^0
uba co muoi : tinb bang ty
le
pban tram cua
o nn,ì cc;.uoi
va
su
niia
dieu
tr*i.
So nba dieu tra tu'
1)0
den
ICC
nhà,
(ben
vj id
'-'/o;.

-
Chi do
mat do muoi :
tiub
b;lng
so
lircng uiuoi
trung
tiina
trcng
mot
nhà.
dieu tra, (ben vi là
con/nbà),
- Chi 30
nhà co bo gay :
tinb
bang
ti
le
i:h£n
tr.lui
nnd co
he it^xy
va so nhà
dibu
tra,
(Doti
vi là
'^/o).

- Cbi
so
breteau : :::o
dung
cu
co bo
^a^j
i
ICO
nba
di^ u.
tra.
- Cbi
so bay
co tru'ng
:
tinb bang ti
lo
ai;
tram cua
Ì;O
ha.;
co
tru'ng va so
bay
dnt,
Zc
t
Sy dat
ti 30

den
ICO
cai.
(ben
vi là
^/o).
De danb
già
hi^^:,
qua cua bien
pbap tba cu ai et br
^av,
Vien
.
et
rot,
IC:;T-CT
(1970) c6
bo sung them
chi
so
aung
cu
.:"
bo gay. Chi
t
cZ-;
!_.;,.•
tir:'.a
bang

ti
lo
pb&n
tram cua
so
dung cu co
b;.
^ay vi ^o J
ur
eu dibu
t,;,.,
(r^o'n
vi la'
^/o).
-21-
Trong qua
trinh theo
doi de danb
c'I^
tmb binìi
pban
bc
va
bien
tong
So
lu'o'ii^
cua muoi
i-iecics
o'

niien bue viet num cb'Ung t .: '.la u ;
ui i,
cac
',: J^
SO
tren va tneo
ar-i tbem
bai
chi :io
:
- Chi ^o
mat do
muci : .oi neu'ol
; tinb
[.iuif.;
^c
1
^'cT^.
n.uoi
truut^.
^jih
den
iiut
mau
.aot ng^'o'i
trong mot
^^lo'
dieu tra.
(boyi
vi la

con^^^ic'/ngaòl;.
- Chi .0
dung cu co
tr/ìig
: tmb
b^^ng
ti
le phan
XL^I^
cua
se dung
cu co
tl^^'ng
va
jo
dung cu dieu tra,
oo
dun?/
cu dieu tra
t'»'
bO
den
1(,L'
cai.
(bov,.
vi
la
/o).
d)
Cac

:.o lic-u
Vf;
kbi tu'cng (nnie-t
io,
'.'" :
ai;;,
lu'ong
ULW
^"Z
.ÌU
un
bao Viet nam va
o"
cac dia
diem nt.bien
cu'u:
Cbung toi su* dung cac so lieu
kbi
tu'on^;
lu'u
tiu'
t i
rì.iwé
li'utu"
Cuc dieu tra
co
L
un Tong
cuc khi tu'ong tììuy
van.

Tren day la mot so
phu'ong
phap, ky
tbuat
va cac
obi co
f'ia
ci.uug
toi da
Ba'
dung de
r.^/bien
cu'u muoi Aedes o' mien
L^."^
Viet nam.
L/
moi,
ov.
thi
nghiem,
de
tien cbo viec
t ;o
Qui Ket qua cnung tri
LC
trmb
L y
.ù,y
j^.ucng
phap tien

hanu tru'o'c khi Irmb
bay ket
q.,!
cua
tbi
ngbi(,iL.
-22-
P H A N II
KÉT QUA NGHIEN
CU'U
cmroKc
I
BAC
BIÉM
DIA
Lf Tf NIIIÈN
Vii
BSN
CIT iUEN
BAC
VI£T
NAM
• •
•
•
Htfóc
Viet nam ta
n^
tren ban dao Bong
du'ongjC

trung tam khu
vuc
Bong nam A,
phia bSc
giap Trung
quoc,
phia tay gìap Lào va
Campuciùa,
phia
dong va
phia
nam là bien Bong, Phan
lue
dia Viet nam trai dai tu' vy tuyen
8^50'
B4C
(ten vy tuyen
25°r2*
B4C
va tur
kinh
do
1C2*^10'
Bong
<Sen kinii
do
109^21'
Bong. Do vi
tri nhur
vay Viet nam

n^
trong vành dai nhiet
doi
gio
mùa, gan
chi
tuyen
hoti
gan
xlch
dao, co khl hau
nóng
am quanh
n^m
va
bu'c
xa
m^t
tròi
loh,
co quan he nhièu voi cac khu
vu'c
lan can, nhat là
voi
cac
mroc
tren "ban flao Bong
du'otig ve mièn
Nam Trung
hoa,.

Theo cac tai lieu da
di/oc
cong
bo cua oac nhà dia ly
tir
nhien va cac nhà dong
vat,thu'c
vat (
Wgiayen bvc Chinh
Vu
Ti/
Lap,1970ì
Thai
Vàn
Tnmg,1970;
Bang Ng^c Thanh,I98O
v,v,.,
) tren lanh
tho Viet nam mien doi nui
va
cao nguyen chiem 80 /o dien
tlch
va
nàia
o'
ph/in
E&o
va phan Tay, Tren
mièn
doi nui hau het dat dai

dirotì
phu
blng
tham
thuts
vat
n/ng
da dang va phong phu, Tuy da
bi
khai pha rat
nJueu nhi/ng e nl:uèu noi
rung
van con
giir di/oc tinh
chat nguyen sinh ( dien
hinh
là khu
nrhg
Quoc
già
Cuc
phuroHg
)•
Trong nmg khu he dong vat nói
chung,khu
he
chim
thu nói rieng
cung rat da dang va phong phu, Nhin
chimg

thien nhien Viet nam vu'a co yeu to
co - di
lifu,
vifa
co yeu to hien dai, phan anh ket qua cua cac qua
trinh
van
dong dia chat,
ntiat
là van dong tan kien tao va su'
to-otig
tac cua
nhièu
yeu to
nhur dia hinh,
khi hau,tho
nhuTong,
tac dong cua con
ngofol
v,v,,,
ilièn
dong
bang
tuy chi chiem
?0^/o
dien
tich,song
lai co den 80 /o
dan so. 0' mièn dong
bang nìumg noi

co mat do dan so cao là cac thanh
pho,
thi
xa,thi tran va cac làng mac thuoc dong
bang
ven bien
hoàc nàm
tren
càc
dau
moi giao thong thuy ho.
Ó'
mien
ning
nui dan
cu*
thira
thót,
thu'ol^g
tap
ti-ung
o'
-2-5-
cac làng ban xa xoi beo lanh,
Hien nay
o'
nu*óc
ta do nhu cau phat trien
kmbi
te va

v.':in
hcc,nhieu
thành pho
duoc
ino^
rong,nlàèu
cong lam
tiVongyXi nghiep,nhà
may
lu^c'c
x.^/du1i,.
them.
'j'
nhieu
nc\
dan
cif
tap trung ngay can.
J^'ug
duo,soiig
v:iec
cungcaj mS
o'
va cung cap
nu'c>c
lai
Ctiu'a
day du,
ntiu*ng
bien phap ve sinh

riucng
benh la
difofc
ap dung
nhiMg
cbu'a triet de, Cho nen co the
nr
.
r^ng
ntiirng
dieu
Kj.cn
cu'
nhien cua
nu'óc
ta rat thuan
Irl
cho muoi phat
trien,
tron^r
do co muoi
Acdoi:.
Miéiì
Bac Viet nam (tu'
1U\J
VU'C song Ca
tre
ra)
cìilng
anu'n^.

man,-;
cao
d(lc
diem chung cua ca
nu'ot
tren
da;>'
ma con co
unu-nt;
1'^^-
dieci
laeng.
Ve dia
hinh,nui
doi mièn Bac là nhu'ng
del li-en
tiep
cuoi
cu'n;;
cua
nui
doi
mièn Nam
Trung hoa va Thu'ong Lào
voi
iia:
[iuT ng cbinb
là
biU'Ón^.
canh

cung
va Jiu'óng
tay
bàc
- dong nam. Trong qua
trinh lich
su' lau dai nui doi
mièn Bac cùng
voi
nui doi mièn Nam Trung hoa
va Tbùrong
Lào
cLuig chiutac
dung
cua
nhimg
qua trinh van dong dia
chat,dac
biet là van
àcit,;-:
Ifymalaya ^la
va
dang dien
ra.
Hai
hiroYig
canh cung va tay
bàc
- dong
n&a;

:
.
up che ^ió
mùa sau
khi
vijTij't
qua vinh
B£.C
bc tran vao mien Bac oó the di
sau
vào
Ti.c
dia,
boi
dSc trimg
doc dao cua dia
hinh
mièn
B^c
là dia
hinh
da
vcl
chiem
di ;n ticn
loti,den
1/4 dien
tich
toàn
mièn.

Do qua
trinh Cacxto
hoa
nbung
hoc da
ta-i-mro
lem Ghcm
tren vach nui da
^lurot-
hinh
t^iàiih,
Trong mua
muajuhung
hòc da
ciiUa
nu'oc
la
nel
rat
thich
bop cho
si/
phat trien cua bo gay nhieu loài muoi
Aeaes
Bia
hinh nui doi mièn
BÌC
lay thung
lung
song bong

làii;
rarib gicl
chict
làm hai vùng: Bàc
-
dong
b£c va
Tay
blc.
Vùng
Bàc
- dong bàc khong cao
làii;,ni]U7ig
di?:
hinh
pnJv
tap.Tui.
cùtig
phia bdc
là cac
cao
nguyen da voi co do cao
tren.1,000
mei,nhu'
cac
cac ag-uyen
Bàc
ha,Bong van,Cao
bang.
Tiep theo cac cao

ngiJ^'en
ia cac day nui
bina vciAg
cung ke
tiep
nhau tu' song bo ra den bicn voi do cao
ti:ap
aan
t^u^
tay sang
6.oi\f^
Co 4 v6ng cung
laii
nhat là vóng cung
soiie -^'ìi,vóng
cung
bg^n 3cn,vòng 'au^g
Bàc
soTi va
vóng cung Bong trièu,
Ó'
mu'c
do nhat dinh cac
vòng
c^uug
JU
;:a>
ra
Su'
chia

c£t
bè
m^t
va tao nen
nhiJng
cach
tro'
dia
iC.
-24-
Vung Tay
bSc nàn gi5a
song H3ng va song Ca là khu doi nui caonhat
va do
60
nhat
ó'
nu^t
ta,
Ó*
day
càc
mach nui
va
cao nguyen trai theo huróng
Tay
bic
- dong
nam*
Trong vùng Tay bic day nui

Hoàng
lien son chay
dai hoti
500 km,ti?
bien
gioì
Viet -
Tning
den qua thi xa Hoa
binh vói
nhieu
dinh
cao
tren
1.000
mét di/oc
xem là bic thành
hùng
vy.
Song song
vói
day Hoàng
liensoti
là cac cao nguyen
n&n gii?a
song Bà va song Ma
vói
do cao giam dan
ti/
1.000

met xuong
diról
200
mot,
Ci/c
nam cua vùng Tay
bSc
là
nhi/ng
day doi nui
phia
tay Thanh Nghe,chan cua cao nguyen
Hua
phan,
0* mièn Bac
co
hai vung dong
bang
là Bong
bang BÌc
bo va Bong
bang
Thanh Nghe tinh.
VÙng
Bong bang Bac bo mang
tinh
chat cua dong
bang
chau tho
bSng

phing va co he thong song
ngòi
day
dàc,thuan lol
cho viec giao thong
dufòtig thuy,?
Bong
bSng
Thanh Nghe tinh hep
ngang,thinh
thoang con sot lai mot
30
nui doi thap.
Ve khl
hau,do chiù
anh
hifong
cua gió mùa vd frong lanh
khi
bau cua
mien
B^c
co
hai
(nùa
ro ret,
MÙa
nóng
ti}
thang V

&en
thang 10 va mua lanh
t)
thang XI den thang IV,
Ci/a
hai mùa
co
su'
chSnti lech
ve nhiet do kha ro ret,
vi
du
o*
Ha
noi,n[u.et
do trung
blnh
thang lanh nhat (thang
l)
là
16,;?
C,thang
nong nhat (thang
Vi)
là 28,8 C, Trong mùa nóng nhiet do
t/otig
doi dieu hóa;
con trong mùa lanh nhiet do that
thirótig,
Vào

nhufng
ngày cÓ gió mùa dong
bile
tran ve nhiet
do
ha thap nhanh chóng.
Ó*
mot so dia
pì-iitòlig
nhiet do co the
xuong
du'ól
0°C,
Li/ong mira
trung
binh
cùa mièn
BÌc
ti/
1,S00
den
L,800
mm.
Ó'
mot so
noi li/ong
mura dat
&en
2,000
- 3,000 mm, (vùng nui cao thuoc day Hoàng

lienson)
HÙa nóng cung là mùa
mi/a nhièu,chiera
ti/
80 den
65 /o
tong so
li/ong
mu'a cua ca
n3iB.
Thang co
l/ong
mi/a ci/c
dai
thi/óng
là thang
Vili,
Trong mùa lanh do anh
hirohg
cua frong
lanh,o*
mien
B4C
van co
mira,tuy
l/ong
mu'a khong dang ke,
0' mièn
BÌc
khl hau

co
ai/
phan boa theo khu
vi/c
dia ly va vành dai
thàng
d\fng^
6'
dong
bang
va trung du khl hau
ti/ong
doi dieu hoà,
^ùn^
Bìc-dong
bìc chiù
anh
htroiig tn/c
tiep cua frong lanh cho nen là
noi
lanh nhat trong ca
niJÓt3,
Nhtf binh
phong
Fanxi'pang va
Puluong, vùng Tay
bìc
am hon vùng
BÌc
-

dong
bàc.
6* mien Bac vành dai
di/ó'i
oOO -
7OO
mét chiem ty le
lón,vành di^i
tren ?,000 met chiem ty le khong dang ke. Cho nen
khi
bau mien BÌc mang
A
tinh chat nhiet
doi
là co' ban; tmb chat
or dól chi
d/oc
the hien
e
mot so
noi
thuoc vùng Tay
bìc.
Ve dan
ci/,
dan so cua mien
B^
vào khoang
?5><^
trieu

ngu'ól,
Cac
thành pho lón (Ha
noi,Hai phong,Nam dinh),càc
tbi xa (Hai
du'ong,Thai
binh,
Thanh hoa
v.v,,,)
cac
lang
mac ven bien
hoac
cac dau moi giao thong là
nhuTig
noi
dan
ci/
dong
due
nhat, Trong qua trinh xay
Qu*ng
cbu ngbia xa boi, nhièu
khu cong nghiep mól moc len
vói
quy
mo ngày
càng
mo"
rong,tap trung bang

ngàn
hang van cong nhan (khu gang
thép
Thai
nguyen,khu
mo Quang
ninh,cong tiifòng
nhà may nhiet dien Pha
lai,cong tn/óng
nhà may thuy dien song Bà
v.v,,.
) ;
nhieu tuyen
di/Òng
giao thong thuy
bo,nhieu
nhà ga,ben cang
d/ot
si/a
sang
ho§c
xay
di/ng
them, Cùng
voi nh/ng
thanh
ti/u
ve kinh te, ve y te cung dat
di/ot3
nhièu thành

ti/u
dàng
khich
le. Nho' du'óng
loi
y te nhan dan dùng
diii
cua
Bang va Nhà
nu'ot;,
lai
di/ot:
dong dao quan chung tham
già,nhièu
benh xa boi da
va dang
di/otì
day
lui
(sot
ret,dich ta,lao,bui
v,v,,,)
nhimg
bien phàp diet
ruoi,aiet muoi
du'oc su* dung
rong
rai o' nhieu
noi,
Tuy vay do

chiù
bau qua
nang ne cua chien
tranh,dÓl
song cua nhan dan con
gap
rat
niiieu
khó
khìin.
Bong
thòl
nhièu van de ky thuat nay sinh trong qua trinh diet muoi
va
bo
gay
chi/a di/oC
giai quyet
nhu*
van de muoi khàng
thuoc,van
de diet muoi song
ngoài
trol
da tao dieu kien cho nhieu loai muoi gan
ng/ól co
dieu kien phàt
trien,nhuYxg
loai muoi hoang dai
chi/a chiù

tac
durig
cua càc bien phàp diet,
Tat ca
nhi/ng
dieu kien
t'/
nhien va dan cu' cua mien
BÌc
Viet nam
tren day
co
anh
hi/ong
quyet dinh
&en dS-c
diem cùa khu he muoi Aedes ve thành
phà'n
loài,phan bo,moi
quan he
vói
càc khu vu'c lan
o?ra.
Chung toi se trinh
bay nhi/ng dàc diem
này cua khu he muoi Aedes mien Bac Viet nam trong
ch/ong
III .
-26-
/

»
ai.,'
amn
CU701ÌC
II
B^C
TilÉl!
IIÌM
THAI
Ctk ^^UCI AEDb'l
I,
Tr'Yìg
(ovum),
Tru'ng cua muci Aedes co
kich tb:?cc
nbo (
u^'Ól
1;
than (ovai)
va
mau
don
^am.
bbin
d/ól
kitdi iiit^u
vi,
tr/n,.
maoi ACU :
ir^jn^

nbu'
qua'thuy
lei*
tbun
àan.
0'
o^x.
bo'i
to
Cua ti'u'ì'.g ce
lo
truìi^.
((ìiicr.'f'i
le;
du'o'c bao
bcc
trong
^crg globulin
trong suot,
Krl ti
/n^^
uam tr^ x
t Ìr.;.
an
bay
^ ff ^'000 /•
V'
•*'7«
tren
giriy

loc tham
.'lu'c^C
tru'ng co
dang
mot
cr-r.
thay^n
r.i.o,
ma^
^itja ;'iar,g
va
mat
d/ol
cong.
Ben ngoài tru'ng du'oc
pliu boi
mlné^
cborion mau
tran^,
:^u'a.Ccobe
thay màng
rjày
khi tru'ng
d^roc
ngam trong
nu'oc,
"cn
kin
r;b3
rnÙr.g

cborion
"; am
sat
vào vo tru'ng làm cho mat vo
trùnè;
gc ^-,be .
Ki.à>;;
vói
trui-^^
'U^'ÌÒÌ.
Anopbelus,
muoi
Culcy,
v.v,
, tr^ng iiuni
Aedes
kh' f.,
co
pì:ao,
i'i.ou^-
l.ir.rk^
t
tl ànb
bo trci
nr.i
tren mat
r
i'cc
ma
t'u'ciig

t^'r^^
cai
r-1
ra
b*lr:.
ti'^r,
t >i.
:a
.:
•luiif.
cu cbu'a
nu'ó'o
(:iir.h
2 ),
lOày
la mot
tr( r.g rl.u'i g bue
dxl,::
d a
tr;':.g
C'u^
g.iong*
iiinb
tbai cua
tru*ng
cac loai
muai ^lOdcn
tbj'^v.^,
-tont~
r.bat,

ab',
i.ci.
it
du'cu
i-U'
dui^^
db "^inb
loai trong
rjbu'ng ^uar;g
bac
tnaf.'
ho'n.
II,
bc gay (larva),
^^-^
g^y
nuci iiecec
co
aang aii'iix
tru,
ti.on ^jau
va
iiia i tiang
.'.l'a,
^.c'
tiici
chia lam
uà
phan :
Tau,

ngu'c,
bui^g
(i.'irl:!
3
;-
Ihài;
lau ce da/ig binb
cau
(linb
4 ).
Trej".
lau .uar.g
i.e
IJJCÌÌJJ
l^ng
va ne tbong phan pbu lam nhiem vu cam
e~^^'^
^^
tlu*
ru-àn
t:.?c
a7ì.
i-ula
truÓA;
dau co
dei cbum
long
V:an
cbai.
Long ban cbai co

laa^;
air,-
to !.ay
iiiiu'.
lu'oV:,
bai ben dau, ve
phia tr.rót
mang
dei
rau
(antenao) trc^^i
bay co
nnu^-t
-J^ILTA.O
li
ti,
'w
giu'a rau co long rau
uo'n \\s.y phan
liuanb,
"^•ir.b
r.^.u
oc mot
vai
l^-i'-g
ci/iig,
ilai
ben dau ibi ve
riiia sau co
toi

mjt
kór,
1 ' .
'-au
m.it
k'j/
1.^
v.itlc;
phia
tru'ct;,
mat urei
lau là
rhan fbu
mier,.^
,;'
cau lao
ilu'c
t£.,,.
Ire.',-
e *
u
tao
eia
r'han
pbu
ilÓng dàng cbó
y là tam
ir ,:
mÓi
C£:\

co
a;.;v
n!ai,
:
e.
-\