Đánh giá chất lượng dịch vụ y tế công cộng

• Dịch vụ y tế nên được cung cấp bởi khu vực nào?
Lời mở đầu
Với chức năng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của người dân, dịch vụ y tế mang
nhiều nét khác biệt và đặc biệt. Không giống như các ngành sản xuất hay cung cấp dịch vụ
khác, khách hàng có thể đánh giá thông qua sản phẩm cụ thể. Thực tế, người bệnh chỉ
đánh giá được chất lượng dịch vụ y tế bằng cảm nhận thông qua tiếp xúc với đội ngũ nhân
viên y tế, trang thiết bị, cơ sở vật chất.
Đời sống xã hội phát triển, yếu tố sức khỏe ngày càng được mọi người chú trọng,
bởi vì “sức khỏe là vàng”, người ta đến bệnh viện không chỉ để khám bệnh, chữa bệnh mà
còn phòng ngừa bệnh. Mức sống nâng cao cho phép “khách hàng” sẵn sàng chịu mức phí
cao để nhận được dịch vụ y tế tốt nhất. Hiện nay số lượng các bệnh nhân ngày một tăng,
bên cạnh các bệnh viện công lập truyền thống, còn có các bệnh viện bán công, bệnh viện
tư, bệnh viện liên kết liên doanh với nước ngoài Chăm sóc sức khỏe đang trở thành một
lĩnh vực đầy tiềm năng. Và một trong những tiêu chí để bệnh nhân chọn bệnh viện chăm
sóc sức khỏe cho mình là sự hài lòng của họ về các dịch vụ tại đó
I. DỊCH VỤ Y TẾ LÀ HÀNG HÓA CÔNG
• Dịch vụ y tế nên được cung cấp bởi khu vực nào?
Dịch vụ y tế là một dịch vụ khá đặc biệt, về bản chất dịch vụ y tế bao gồm các hoạt
động được thực hiện bởi nhân viên y tế như: khám, chữa bệnh phục vụ bệnh nhân và gia
đình. Thực tế, người bệnh ít khi đánh giá chính xác chất lượng dịch vụ y tế mặc dù họ có
thể cảm nhận qua tiếp xúc với nhân viên y tế, trang thiết bị, cơ sở vật chất. Một người
bệnh được phẫu thuật khó lòng biết được chất lượng của ca mổ như thế nào.
Chất lượng dịch vụ y tế bao gồm 2 thành phần : chất lượng kỹ thuật và chất lượng
chức năng. Chất lượng kỹ thuật là sự chính xác trong kỹ thuật chuẩn đoán và điều trị bệnh.
Chất lượng chức năng bao gồm các đặc tính như: Cơ sở vật chất bệnh viện, giao tiếp với
nhân viên y tế, cách thức tổ chức quy trình khám chữa bệnh mà người bệnh phải thực hiện,
cách thức bệnh viện chăm sóc người bệnh…
Với đặc điểm như vậy, trong khi nhu cầu của người bệnh và xã hội ngày càng phát
triển nhưng nếu không có dịch vụ y tế thì việc tính mạng của con người là bị đe dọa và bị
cướp đi bởi bệnh tật là điều sớm hay muộn . Trước tình hình đó, vấn đề chăm sóc sức khỏe
cho con người được đặt lên hàng đầu.

Chăm sóc sức khỏe là một ngành dịch vụ. Trong đó người cung ứng và người sử
dụng quan hệ với nhau thông qua gía của dịch vụ. Tuy nhiên không giống các loại dịch vụ
khác, chăm sóc sức khỏe có một số đặc điểm riêng. Đó là:
Mỗi người đều có nguy cơ mắc bệnh và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở các mức độ
khác nhau. Chính vì không dự đoán được thời điểm mắc bệnh nên thường người ta gặp
khó khăn trong chi trả các chi phí y tế không lường trước đươc.
Dịch vụ y tế là loại hàng hóa mà người sử dụng (Người bệnh) thường không thể
hoàn toàn tự mình chủ động lựa chọn loại dịch vụ theo ý muốn mà phụ thuộc rất nhiều vào
bên cung ứng (cơ sở y tế) . Cụ thể: Khi người bệnh có nhu cầu khám chữa bệnh việc diều
trị bằng phương pháp nào, thời gian bao lâu hoàn toàn do thầy thuốc quyết định . Như vậy:
người bệnh chỉ có thể lựa chọn nơi điều trị, ở một chừng mực nào đó, người chữa cho
mình chứ không được lựa chọn phương pháp chữa bệnh cho mình. Mặt khác do dịch vụ y
tế là loại hàng hóa gắn liền với tính mạng con người nên mặc dầu không có tiền nhưng vẫn
• Dịch vụ y tế nên được cung cấp bởi khu vực nào?
cần phải khám chữa bệnh. Đặc điểm đặc biệt này không giống các loại hàng hóa khác.
Với các loại hàng hóa khác người mua có rất nhiều phương pháp để lựa chọn thậm chí
không mua nếu chưa có khả năng tài chính.
Trong cơ chế thị trường, để có lợi nhuận tối đa, nhà sản xuất sẽ căn cứ vào nhu cầu
và giá cả thị trường để quyết định sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai?
Thông qua cơ chế thị trường, các nguồn lực của nền kinh tế tự dộng phân bổ một cách tối
ưu. Tuy nhiên, để cơ chế thị trường thực hiện tốt được chức năng của mình, thị trường
phải có môi trường cạnh tranh hoàn hảo, thông tin đầy đủ và không bị ảnh hưởng bởi các
tác động ngoại lai.
Thị trường y tế không phải là thị trường tự do. Trong thị trường tự do, giá của một
mặt hàng được xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa người mua và người bán. Trong thị
trường dịch vụ y tế không có sự thỏa thuận này, giá dịch vụ do người bán quyết định.
Dịch vụ y tế là một ngành dịch vụ có điều kiện, tức là có sự hạn chế nhất định đối
với sự gia nhập thi trường của các nhà cung ứng dich vụ y tế. Cụ thể, muốn cung ứng dịch
vụ y tế cần được cấp giấy phép hành nghề và cần đảm bảo những điều kiện nhất dịnh về
cơ sở vật chất. Nói một cách khác, trong thị trường y tế không có sự cạnh tranh hoàn hảo.

Bất đối xứng thông tin giữa bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ. Như trên
đã trình bày, trên thực tế, bệnh nhân hiểu biết rất ít về bệnh tật và các chỉ định điều trị, do
vậy hầu như người bênh hoàn toàn phải dựa vào các quyết định của thầy thuốc trong việc
lựa chọn các dịch vu y tế (cầu do cung quyết định). Nếu vấn đề này không được kiểm soát
tốt se dẫn tớii tình trạng lạm dụng dịch vụ từ phía cunh ứng, đẩy cao chi phí y tế
Đặc điểm của dịch vụ y tế là “hàng hóa công cộng ” vì nó mang tính không cạnh
tranh,mọi người ai cũng có thể đến các cơ sở y tế để khám chữa bệnh không phân biệt bất
kì ai . Nó cũng mang tính không loại trừ vì mọi người đều được hưởng dịch vụ mà không
phải tiền (việc tiêm phòng) nhưng đối với dịch vu y tế điều này chỉ mang tính tương đối
• Dịch vụ y tế nên được cung cấp bởi khu vực nào?
Mang tính chất “ngoại lai”. Khái niệm “ngoại lai” ở đây là lợi ích không chỉ giới
hạn ở những người trả tiền để hưởng dich vụ mà kể cả những người không trả tiền cũng
được hưởng những lợi ích này
Ví dụ : Các dịch vu y tế dự phòng , giáo dục sức khỏe có lợi cho mọi người dan
trong khi họ khong phải trả tiền để mua các loại dich vụ này. Chính điều này không tạo ra
được động cơ lợi nhuận cho nhà sản xuất.không khuyến khích được việc cung ứng các
dịch vụ này. Do vậy, để đảm bảo đủ cung đáp ứng đủ cho cầu cần có sự can thiệp của nhà
nước trong cung ứng các dịch vu y tế mang tính công cộng.
II. KHU VỰC CUNG CẤP DỊCH VỤ Y TẾ
* Khu vực công cộng
Khu vực công cộng cung cấp dịch vụ y tế chính là nhà nước. Nhà nước cung cấp
các dịch vụ y tế mà thi trường không thể đáp ứng được hoặc nếu có thì cũng rất ít. Các
dịch vụ được khu vực này cung bằng cách:
-Xây dựng các bệnh viện phục vụ người dân. Mọi người đều có thể đến đó khám chữa
bệnh và được tư vấn miễn phí về những dich vụ cần thiết
-Tiêm phòng vacxin miễn phí
-Cấp phát thuốc miễn phí
-Tổ chức vận động cán bộ, bác sĩ đến những vùng sâu vung xa để khám chữa bệnh
-Thường xuyên mở những lớp tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn cho các bác sỹ
-Mở những cuộc trao đổi giữa các y bác sỹ

* Khu vực tư nhân
• Dịch vụ y tế nên được cung cấp bởi khu vực nào?
Khu vực này cung cấp dịch vụ y tế bằng cách tự mình mở các phòng khám để phục
vụ cho mọi người. Tất cả mọi người tới đây đều được thỏa mãn nhu cầu của mình. Do đặc
điểm của khu vực này là vì mục tiêu lợi nhuận nên giá cả của những hàng hóa này cũng
mắc hơn so với khu vực công. Nhưng dich vụ ở đây thì được cung ứng một cách nhanh
gọn. Người đến đây khám chữa bệnh có ân tượng rất tốt
Ví dụ như Bệnh viện K có khu khám bệnh chuyên khoa dành cho những người
bệnh tự nguyện và có bảo hiểm y tế, có giấy giới thiệu từ các cơ sở y tế tuyến Huyện, Tỉnh
và Trung ương gửi đến. Tất cả đối tượng khám từ vùng đầu cổ, thân mình, tứ chi, vù và bộ
phận sinh dục đều được thực hiện ở đây theo bảng giá qui định của Bộ Y Tế về thu một
phần viện phí.
Các phòng khám bắt đầu nhận bệnh nhân từ 7 giờ 30 đến 17giờ trừ ngày thứ 7 và
Chủ nhật, bệnh nhân đến khám cần đăng ký tại cửa đón tiếp, mua biên lai và nhận số vào
khám, cầm sổ y bạ và chờ theo số để vào khám theo quy luật ai đến trước vào trước. Trẻ
em dưới 5 tuổi và người già trên 70 tuổi được ưu tiên, người bệnh nặng cần cấp cứu được
nhận khám ngay.
Như chúng ta đã biết.dịch vụ y tế là một trong những dịch vụ không thể thiếu được
đối với mỗi người người trong cuộc sống. Nó là một dịch vụ đặc biệt, nó khác với những
dịch vụ khác ở chỗ là khi con người không có khả năng thanh toán thì vẫn phải tiêu
dùng.Do đó có rất nhiều người vì hoàn cảnh kinh tế của mình mà không có đủ khả năng để
chi trả cho việc khám chữa bệnh. dịch vụ. Nhưng mục tiêu cuối cùng của các nhà tư nhan
này đều vì mục tiệu đạt lợi nhuận tối đa. Vì vậy, do đó có nhiều lĩnh vực của dịch vụ y tế
sẽ không được các nhà tư nhân tham gia vào vì họ không đạt được mục tiêu lợi nhuận.
Mạt khác nhiều nhà tư vì mục tiêu lợi nhuận mà họ đã bất chấp tất cả để có thể đạt lợi
nhuận như : Khám chữa bệnh với giá mắc, thái độ phục vụ với khách hàng cũng rất khác
nhau. Ai có tiền thì phục vụ tốt, ai không có tiền thì phục vụ với thái độ thờ ơ. Bên cạnnh
đó, cũng có những dịch vụ y tế mà thị trường có thể cung cấp nhưng cung cấp không đầy
đủ hoặc dễ tạo ra sự bất bình đẳng trong xã hội, làm ảnh hưởng dến lợi ích của người tiêu
dùng nói riêng và lợi ích của toàn xã hội nói chung. Ví dụ: Tiêm phòng…Chính vì những