SKKN Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên

ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN CHO TRẺ
TIẾP XÚC VỚI MÔI TRƯỜNG THIÊN NHIÊN
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. Lý do chọn đề tài.
Thiên nhiên không chỉ mang lại cho con người những cái cần thiết để sống
mà còn hấp dẫn chúng ta bởi những vẻ đẹp kỳ diệu. Thiên nhiên cần cho con người
bao nhiêu thì lại càng không thể thiếu được đối với trẻ thơ bấy nhiêu.
Có những cái bình thường tưởng chừng như cây cỏ, dòng sông, con suối, giọt
sương mai long lanh trên cành lá hay tiếng kêu rên rỉ của chú dế mèn ngoài bờ
đê….đều ảnh hưởng đến tình cảm và trí tuệ của các em. Hãy tạo mọi điêù kiện để
cho trẻ đến với thiên nhiên càng nhiều càng tốt, hãy để cho tất cả những âm thanh,
màu sắc, hương vị của thiên nhiên tràn ngập vào các giác quan, để lại trong tâm trí
em nhỏ những ấn tượng tươi mát trong lành. Vì càng nghe, càng nhìn nhiều màu
sắc, âm thanh của thiên nhiên được bao nhiêu, thì cảm giác và tri giác con người
càng trở nên nhạy bén, tinh tế bấy nhiêu và phạm vi xúc cảm biểu hiện sự phát triển
tinh thần của con người càng rộng lớn bấy nhiêu. Tách trẻ em ra khỏi thiên nhiên là
một việc làm không bình thường, trái với quy luật phát triển của chúng. Đời sống
tinh thần của con em chúng ta sẽ phong phú biết nhường nào nếu trẻ được tiếp xúc
với thiên nhiên kỳ diệu.
Trong thời đại ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của môi trường công nghiệp
hoá - hiện đại hoá, sự bùng nổ về công nghệ thông tin trẻ em đang mất dần những
sân chơi thú vị, những bài đồng dao, những trò chơi dân gian, những câu chuyện cổ
tích Thực tế trong những năm vừa qua giáo viên đã tổ chức cho trẻ tiếp xúc, trải
nghiệm với môi trường thiên nhiên. Tuy nhiên cũng có rất nhiều giáo viên chưa
linh họat, sáng tạo trong việc tổ chức các họat động, chưa cho trẻ được thực hành,
trải nghiệm với môi trường thiên nhiên, chưa nắm vững kiến thức, hình thức cũng
như tích hợp lồng ghép các phương pháp. Với những lý do cấp thiết như vậy và
mong muốn góp một phần nhỏ vào việc phát triển toàn diện cho trẻ qua việc tổ chức
cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên quanh trẻ, tôi chọn đề tài " Một số biện
pháp chỉ đạo giáo viên cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên” góp phần giáo
dục nhân cách toàn diện cho trẻ.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu:
Mục tiêu của việc chỉ đạo giáo viên cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên
nhiên nhằm xây dựng cho giáo viên một số giải pháp giúp giáo viên nắm vững các
kiến thức, hình thức, phương pháp khi tổ chức cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên
1
nhiên nhằm hình thành các biểu tượng về quá trình vận động, các mối quan hệ nhân
quả của sự vật, hiện tượng, tích lũy sự hiểu biết để hình thành và phát triển nhân
cách trẻ một cách toàn diện.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
- Giáo viên và trẻ trong trường Mầm non của xã nhà
4. Giả thiết nghiên cứu:
- Nếu đề ra một số giải pháp phù hợp trong việc chỉ đạo giáo viên cho trẻ tiếp
xúc với môi trường thiên nhiên nhằm góp phần giáo dục nhân cách trẻ một cách
toàn diện. Giúp cho giáo viên có những biện pháp hữu hiệu trong việc tổ chức cho
trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp khảo sát, điều tra
- Phương pháp quan sát, theo dõi.
- Phương pháp phân tích tổng hợp
6. Dự báo đóng góp mới của đề tài:
- Giúp cho giáo viên nắm vững các kiến thức, kỹ năng, phương pháp khi cho
trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên.
- Giúp cho trẻ hứng thú, tích cực chủ động sáng tạo khi tiếp xúc với môi
trường thiên nhiên
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở khoa học và cơ sở thực tiển:
1.Cơ sở lý luận:
Giáo dục mầm non có mục tiêu là “Giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình
cảm, trí tuệ, thẩm mĩ; hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho
trẻ vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng

lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa
tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc
học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời”.
Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của ngành giáo dục mầm non đã triển
khai thực hiện chương trình mầm non, chương trình lựa chọn và sắp xếp theo hệ
thống các chủ đề thông qua các hoạt động giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
Đặc biệt thông qua hoạt động cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên, giáo viên
tổ chức cho trẻ được trải nghiệm, khám phá, nắm bắt và lĩnh hội các kiến thức và kỹ
năng về MT thiên nhiên.
2
Thiên nhiên có tầm quan trọng đối với đời sống và sự phát triển của con
người, con người không thể sống mà tách rời thiên nhiên. Thiên nhiên là nguồn gốc
sinh ra của cải vật chất cho con người.
Môi trường tự nhiên là môi trường giáo dục rất hấp dẫn đối với trẻ. Hình
thành ở
trẻ những biểu tượng về thiên nhiên hôm nay sẽ là cơ sở khoa học cho tương lai khi
trẻ
tiếp thu những tri thức tự nhiên.
Thông qua hoạt động với thiên nhiên sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát,
khả năng phân tích, so sánh, tổng hợp, phát triển trí thông minh, vốn sống, tình cảm
thẩm mỹ, đạo đức.
Thiên nhiên là kho tàng vô tận, làm giàu cho tâm hồn trẻ thơ, như trẻ không
thể tự mình có hiểu biết đúng đắn về thiên nhiên xung quanh dù chỉ là nhận thức
ban đầu. vì vậy người lớn tổ chức để hướng dẫn trẻ tiếp thu những biểu tượng đúng
đắn về môi trường thiên nhiên. Nhờ có giáo dục thiên nhiên mới trở thành những
phương tiện để hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn:
Hiện nay các trường Mầm non trên địa bàn đều rất chú trọng đến việc xây
dựng môi trường thiên nhiên trong và ngoài lớp học để thu hút trẻ. Khi đến trường
ngoài giờ học các cháu rất mong được ra sân để chơi, để được tiếp xúc với cây cỏ

hoa lá, các con vật đáng yêu ngộ nghĩnh hay là tiếng suối chảy róc rách từ con suối
nhân tạo, vườn cổ tích có nàng Bạch tuyết và bảy chú lùn, chú bé chăn trâu thổi
sáo… Tất cả đều mang lại cho trẻ những niềm say mê, thú vị mà nhiều khi chính
người lớn cũng không ngờ tới. Tuy nhiên để những phong cảnh thiên nhiên đó thật
sự mang lại hiệu quả giáo dục trên trẻ thì giáo viên cần chú trọng đến việc khai thác
điều gì? khai thác như thế nào để đạt được mục tiêu mình mong muốn? Điều đó
không phải giáo viên nào cũng thật sự quan tâm và thực hiện.
Trên thực tế giáo viên nhận thức chưa đầy đủ về việc cho trẻ tiếp xúc với môi
trường thiên nhiên, chưa biết cách tạo môi trường mở, thiết kế các bài tập mở kích
thích tính tích cực hoạt động của trẻ. Một số giáo viên chưa có ý thức tái tạo cảnh
quan môi trường xung quanh cho trẻ họat động. Chính vì thế có những điều hay,
tuyệt vời đến từ thiên nhiên mà trẻ em không có cơ hội được quan sát, tìm hiểu, trải
nghiệm chính vì sự thờ ơ của người lớn.
3. Thực trạng chung của Trường mầm non về việc tạo môi trường cho trẻ tiếp
xúc với môi trường thiên nhiên.
3.1. Tình hình về Trường Mầm non:
3
Trường mầm non chúng tôi được thành lập từ năm 1987. Khi mới thành lập
cơ sở vật chất của nhà trường còn đơn sơ, nghèo nàn, công tác chỉ đạo chưa sát sao.
Trải qua mấy chục năm cùng với sự phát triển của đất nước, trường Mầm non chúng
tôi từng bước đi lên. Nhờ được sự quan tâm của chính quyền địa phương, các ban
ngành đã tu sửa, xây dựng cơ sở vật chất tương đối khang trang. Trường đã nhiều
năm liền đạt trường tiên tiến cấp cơ sở, cấp tỉnh.
+ Về đội ngũ: Tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên là 16. (Trong đó Ban
giám hiệu: 2; Giáo viên đứng lớp: 11; nhân viên: 3). Cán bộ giáo viên biên chế 12
người, ngoài biên chế 4 người. Đào tạo đạt chuẩn 16/16, đạt tỉ lệ 100%, trên chuẩn
5/16 đạt 31,2% (Có 05 giáo viên đang theo học đại học Tại chức). Nhìn chung đội
ngũ giáo viên còn trẻ, khỏe, nhiệt tình. Chi bộ nhà trường với tổng số đảng viên là
10/16 đồng chí chiếm tỷ lệ 62,5%. Vì vậy mọi hoạt động của nhà trường được chi
bộ Đảng tập trung lãnh đạo, nhất trí cao. Công đoàn của trường đạt công đoàn vững

mạnh xuất sắc. Ban Giám hiệu trường đoàn kết, năng động nhiệt tình trong mọi
công tác chỉ đạo nên được giáo viên và phụ huynh tin yêu, tín nhiệm. Đội ngũ giáo
viên tâm huyết, nhiệt tình với nghề nghiệp, đồng sức đồng lòng vượt qua mọi khó
khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
3.2. Tình hình về việc tạo môi trường cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên
nhiên.
3.1.Thuận lợi:
- Trường được bố trí một điểm trường, cảnh quan khuôn viên của khu vực nhà
trường rộng rãi thoáng mát, có đồ chơi ngoài trời, có vườn hoa, vườn rau, vườn
thuốc nam, cây xanh, cây cảnh được bố trí hài hòa hợp lý nhằm tạo cảnh quan môi
trường thiên nhiên xanh - sạch - đẹp là một điều kiện thuận lợi cho trẻ được trải
nghiệm với môi trường thiên nhiên.
- Trường được địa phương quan tâm đầu tư dựng xây dựng cơ sơ vật chất.
- Đội ngũ giáo viên trẻ khỏe, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tự giác cao trong
công việc, có truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái, sẵn sàng giúp đỡ nhau
trong mọi lĩnh vực có tinh thần thống nhất cao và kỷ luật trong công tác. ham học
hỏi nâng cao trình độ năng lực chuyên môn, có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn.
Được học tập bồi dưỡng về các chuyên đề do cấp trên chỉ đạo.
- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của phòng giáo dục và đào tạo về chất
lượng chuyên môn.
- Nhà trường luôn tạo điều kiện cho chuyên môn hoạt động tốt, coi công tác
chuyên môn đặt lên nhiệm vụ hàng đầu.
- Nhà trường thường xuyên tổ chức các đợt bồi dưỡng chuyên đề cho cán bộ,
GV.
4
- Các bậc phụ huynh cũng đã quan tâm đến việc học của con em mình nên
cũng có rất nhiều phụ huynh đã cùng phối hợp với giáo viên sưu tầm tranh, ảnh, các
nguyên vật liệu để phục vụ cho chủ đề.
3.2. Khó khăn:
- Đội ngũ giáo viên năng lực không đồng đều.

- Tài liệu phục vụ cho việc thực hiện chuyên đề chưa đầy đủ, đặc biệt là chuyên đề
trải nghiệm với môi trường thiên nhiên như sách tuyển chọn các trò chơi thí nghiệm bài tập
mở còn thiếu vì vậy việc nghiên cứu thực hiện còn gặp nhiều khó khăn.
- Là địa bàn cách xa các danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử nên còn hạn
chế nhiều trong việc cho trẻ làm quen và trải nghiệm với môi trường thiên nhiên.
- Việc tổ chức dạy thể nghiệm chuyên đề trải nghiệm với môi trường thiên
nhiên mấy năm gần đây chưa được nhiều.
- Một số giáo viên chưa nắm vững ý nghĩa, yêu cầu, cách thức tổ chức cho trẻ
tiếp
xúc với môi trường thiên nhiên.
Để nghiên cứu thành công và nhằm tìm ra những giải pháp chỉ đạo giáo viên cho
trẻ tiếp
xúc với môi trường thiên nhiên đạt hiệu quả cao, tôi đã tiến hành một đợt khảo sát đánh
giá thực
trạng của đơn vị chúng tôi vào đầu năm học.
Kết quả được tôi khảo sát phân loại như sau:
Nội dung đánh giá
Tổng số lớp: 7
(11 giáo viên )
Tỷ lệ (%)
- Nắm vững nội dung, kỹ năng, ý nghĩa, cách thức tổ
chức tạo môi trường thiên nhiên cho trẻ hoạt động.
2/7 28,5
- Thiết kế các bài tập mở, tạo cảnh quan môi trường
thiên nhiên phong phú đa dạng.
3/7 42,8
Phát huy tối đa tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ
khi cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên.
3/7 42,8
- Sưu tầm được nhiều nguyên phế liệu phục vụ cho trẻ

tiếp xúc với môi trường thiên nhiên
2/7 28,5
II. Một số biện pháp trong việc chỉ đạo xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ.
1. Thống nhất về nhận thức:
Sau khi dự các lớp bồi dưỡng chuyên đề, tham khảo, nghiên cứu tài liệu tôi
đã tổ chức tập huấn lại cho giáo viên về cách cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên
nhiên, giáo dục trẻ bảo vệ môi trường thiên nhiên. Tôi tổ chức tập huấn thông qua
5
sinh hoạt chuyên môn và thông qua hội thảo chuyên môn trong nhà trường. Ngoài
ra tôi còn vận động giáo viên sưu tầm tài liệu liên quan đến vấn đề này để cùng
tham khảo, trao đổi, thống nhất cách tổ chức có hiệu quả nhất trên trẻ để từ đó có kế
hoạch chỉ đạo cụ thể, sâu sát.
2. Kế hoạch chỉ đạo cụ thể:
2.1. Chỉ đạo giáo viên tổ chức tốt hoạt động cho trẻ quan sát thiên nhiên.
Để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường đạt tới kết quả mong muốn, từ lâu các nhà
giáo dục môi trường đã nỗ lực tìm kiếm các phương pháp hữu hiệu giúp thế hệ trẻ
có cách ứng xử tốt đối với môi trường sống của mình. Những phong trào như: “Trái
đất - ngôi nhà chung của chúng ta”, “Hoà bình xanh; Em làm kế hoạch nhỏ” đã
nhanh chóng lan rộng.
Với trẻ Mầm non các cháu còn rất bé nên việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường
quả là một việc không đơn giản.Trên thực tế chúng ta gặp không ít em nhỏ tuy được
sống giữa thiên nhiên nhưng do thiếu giáo dục nên vẫn nhìn thiên nhiên bằng con
mắt thờ ơ, thậm chí còn có những hành động phá phách. Chính vì thế giáo dục bảo
vệ môi trừơng phải bắt đầu từ việc cho trẻ quan sát môi trường.
Việc cho trẻ quan sát môi trường đã được các giáo viên mầm non thường
xuyên
thực hiện nhưng chưa thực sự đi sâu vào chất lượng của hoạt động quan sát. Giáo
viên chỉ tổ chức cho trẻ quan sát vẻ bề ngoài của đối tượng chứ chưa đi sâu vào tìm
hiểu vẻ đẹp, sự biến đổi của thiên nhiên qua thời gian hay sự tác động của môi
trường sống với thiên nhiên.

Trước hết các giáo viên cần phải hướng dẫn để trẻ biết quan sát thiên nhiên,
cảm
nhận vẻ đẹp của thiên nhiên.
* Ví dụ: Quan sát cảnh vật xung quanh với sự biến đổi màu sắc, âm thanh của
đất trời, của các mùa khác nhau trong một năm.
6
* Ví dụ: Tập cho trẻ nhận xét tinh vi hơn về màu sắc của hoa, lá, cỏ, cây. Chẳng hạn
cũng là màu đỏ nhưng màu đỏ rực rỡ của bông hoa lựu khác với màu đỏ thắm của
hoa hồng nhung và màu đỏ phớt của bông hoa giấy.
- Lá bàng lúc mới nhú có màu xanh nõn, lá khi to màu xanh lục, lá già màu
vàng, lá sắp rụng màu đỏ, lá rụng xuống đất có màu nâu.
- Trong vườn trường có rất nhiêu loài hoa khác nhau, hay mỗi cây có một loại lá
khác nhau.
7
- Cũng là hoa nhưng có loài hoa có hương thơm như hoa hồng, hoa nhài
nhưng cũng có loài hoa không có hương thơm như hoa cây cau cảnh, hoa dừa cạn
- Cũng là hoa nhưng có bông thì mọc thẳng từ dưới đất lên như hoa đồng
tiền. Có hoa thì nhiều bông kết lại thành chùm và thân leo như hoa giấy, có bông thì
mọc từ cành như hoa hồng, có hoa thì mọc từ thân cây như hoa dừa cảnh
- Tên gọi của mỗi loài cây cũng có ý nghĩa của nó: gọi là cây hoa mào gà vì
bông hoa của cây giống mào của chú gà trống.
*Ví dụ:
Dạy trẻ phân biệt âm thanh của thiên nhiên: Tiếng kêu ấm áp của chim bồ câu
8

khác với tiếng hót trong trẻo của chim sơn ca, tiếng hót lảnh lót của chim chiền
chiện
Những nhận xét tinh vi về thiên nhiên giúp cho các em nhỏ cảm thụ được
nhiều dáng vẻ, cung bậc khác nhau của thiên nhiên, điều đó sẽ làm cho tâm hồn các
em thêm tế nhị, mềm mại, uyển chuyển để dễ dàng tiếp thu những cái hay, những

cái đẹp từ cuộc sống.
2.2. Chỉ đạo giáo viên tuyên truyền cho các bậc phụ huynh về tầm quan trọng
của thiên nhiên đối với cuộc sống của trẻ.
Thiên nhiên thật phong phú và hấp dẫn, đó là nguồn vô tận nuôi dưỡng tâm
hồn trẻ thơ. Nhưng tiếc thay nhiều người lớn trong chúng ta đã không quan tâm đến
điều đó, họ đã thờ ơ với thiên nhiên, mà không thấy tác hại ngấm ngầm về nhiều
mặt (thể chất và tinh thần) của việc sống tách rời thiên nhiên.
Chúng ta rất thương những em bé suốt ngày hầu như bị giam cầm trong
những căn phòng chật chội ( tuy có đủ thức ăn, đồ chơi, vật dụng ) với bốn bức
tường vôi nhợt nhạt, thiếu ánh sáng, thiếu màu sắc Nguy hại hơn nữa còn là nạn ô
nhiễm môi trường ở những thành phố lớn, nơi khu công nghiệp và không trừ cả
những làng quê yên tĩnh tất cả đang bao vây lấy các em nhỏ làm cho các em
không có được niềm hạnh phúc được sống giữa thiên nhiên.
Ở trường mầm non, mỗi lớp học đều có góc tuyên truyền với các bậc phụ
huynh về tất cả các vấn đề liên quan đến trẻ. Đây chính là nơi để các giáo viên có
thể xây dựng mảng tuyên truyền với các bậc phụ huynh về ý nghĩa cũng như tầm
quan trọng của môi trường thiên nhiên đối với cuộc sống của trẻ thơ. Tôi đã hướng
dẫn giáo viên xây dựng các nội dung tuyên truyền như sau:
+ Vào các ngày nghỉ các bậc cha mẹ nên dành thời gian đưa con đi chơi công
viên, hay những nơi có phong cảnh đẹp , các danh lam thắng cảnh của quê hương,
di tích lịch sử vì ở đây các em có thể có cơ hội được hoà mình với thiên nhiên, có
cơ hội được xem các loại chim muông cầm thú
9
+ Những kỳ nghỉ hè, tuỳ điều kiện gia đình có thể cho các em đi biển, lên núi, về
quê, đi píc níc, dã ngoại. Những cuộc đi chơi như vậy sẽ để lại cho các em ấn tượng
sâu sắc mà thêm yêu đất nước và hun đúc lòng tự hào về quê hương mình.
+ Các bậc cha mẹ nên tìm mọi cơ hội để các con được trải nghiệm trong thiên
nhiên :
- Tận tay sờ nắn mỗi hòn sỏi, mỗi hạt cát.
- Vục chân xuống bùn.

- Lắng nghe tiếng ếch kêu, tiếng chim hót, tiếng suối reo
- Tận mắt ngắm khi mặt trời mọc, khi mặt trời lặn.
- Tự mình theo dõi hạt đậu nảy mầm, bông hoa hé nở rồi lụi tàn.
- Cảm nhận trận mưa rào rơi ướt hết quần áo
- Chỉ cho trẻ vẻ đẹp của bầu trời, những áng mây có hình thù kỳ lạ, ánh trăng dịu
dàng, vòm trời đầy sao bao la hay cả sắc cầu vồng sau cơn mưa
+ Các bậc cha mẹ nên dành thời gian dạy trẻ đọc những bài thơ, ca dao, đồng
dao, câu
chuyện về thiên nhiên để làm phong phú đời sống tâm hồn cho trẻ. Giáo viên nên
cung cấp
cho cha mẹ trẻ những bài thơ, ca dao đó nếu bố mẹ trẻ chưa biết hoặc chưa có
nhiều
+ Các bậc cha mẹ nên dạy cho trẻ tình yêu thiên nhiên để góp phần hoàn thiện
nhân cách cho trẻ. Những em bé nào biết nâng niu những mầm sống như con gà
mới nở, nụ hoa mới hé, lo lắng cho hàng sậy mới trồng khi nghe tin bão về, xót
thương luống cà chua qua một đêm sương muối thường là những em bé biết yêu
10
thương, thân ái với bạn bè, biết quan tâm, chăm sóc những em bé hơn, biết giúp đỡ
ân cần đối với người già yếu, bệnh tật, biết lễ phép với người lớn. Trái lại em bé nào
có hành vi thô bạo với thiên nhiên như vặt trụi lá cây trong vườn những em đó
thường hay bắt nạt những em bé hơn mình, ăn nói thô lỗ, vô lễ với người lớn và đặc
biệt rất thích những trò ngịch phá gây nguy hiểm cho người khác như đặt chướng
ngại vật trên đường đi để người lớn vấp ngã vv. Rõ ràng sự thô bạo với thiên nhiên
thường đi đôi với tính độc ác, ích kỷ đối với con người trong các em nhỏ thiếu giáo dục.
Chính vì vậy các em nhỏ cần được sự quan tâm của các bậc cha mẹ nhiều hơn
2.3. Chỉ đạo giáo viên tận dụng những không gian nhỏ hẹp để tạo môi trường
thiên nhiên.
Với những trường mầm non không có diện tích rộng rãi, thoáng mát mà
không gian chật hẹp chúng ta vẫn có thể tận dụng những khoảng không gian nhỏ
hẹp để tạo một môi trường thiên nhiên cho trẻ.

* Ví dụ:
- Trồng một chậu hoa nhỏ trên bệ cửa sổ.
- Làm một bể cá trong góc thiên nhiên của lớp.
- Tạo một bồn hoa dài ngay cạnh sân sau của lớp.
- Làm những giỏ hoa treo trước phòng đón và trả trẻ.
- Trồng 2 chậu cây xanh trước cửa lên xuống của lớp
Nếu trường có khoảng vườn nhỏ nên chia diện tích khoảng vườn cho tất cả
các lớp. Mỗi lớp sẽ trồng và chăm sóc một loại hoa, một loại cây riêng của lớp đó,
Khoảng vườn có biển đề tên của các lớp, tên của loài cây, loài hoa của các lớp để
trẻ có thể quan sát so sánh và cảm nhận được sự khác nhau.
2.4. Chỉ đạo giáo viên dạy trẻ làm đồ chơi từ nguyên vật liệu trong thiên nhiên.
Càng gần gũi với thiên nhiên bao nhiêu, trẻ sẽ thấy phấn chấn trong lòng và
nảy sinh khát vọng muốn làm ra cái đẹp cho cuộc sống.
Làm ra cái đẹp từ những vẻ đẹp của thiên nhiên là một việc làm có ý nghĩa
cực kỳ to lớn đối với tuổi thơ. Đó là khởi đầu cho mọi sự sáng tạo.
Tôi đã chỉ đạo các giáo viên trong trường tổ chức cho trẻ làm một số đồ chơi
từ các nguyên vật liệu thiên nhiên:
* Làm chong chóng từ lá dừa.
- Nguyên vật liệu gồm có: Lá dừa thẳng, que nứa vót tròn, băng dính và kéo.
- Hướng dẫn trẻ làm chong chóng theo ý thích.
11
* Xâu vòng hoa.
- Nguyên vật liệu gồm có: Các loại hoa nhỏ nhiều màu, sợi cỏ dài.
- Hướng dẫn trẻ xâu vòng hoa theo ý thích.
* Làm thuyền từ mo cau.
- Nguyên vật liệu gồm có: Mo cau khô, keo con voi, kéo
- Hướng dẫn trẻ cắt thuyền và buồm từ mo cau, giáo viên giúp trẻ dán thuyền.
* Làm con trâu từ lá mít.
Nguyên vật liệu gồm có: Lá mít hoặc lá ổi, lá bàng( tuỳ vào ý định của trẻ làm con
trâu to hay nhỏ) kéo, dây cột.

12
- Hướng dẫn trẻ cắt 2 phiến lá làm tai trâu, cuộn tròn lá lấy dây cột lại làm
mình trâu, lấy dây cột cuống lá xâu qua mình trâu.

* Làm chùm nho từ quả cây bằng lăng.
- Nguyên vật liệu gồm có: quả cây bằng lăng khô nhuộm màu tím, keo con voi.
- Hướng dẫn và giúp trẻ làm chùm nho theo ý thích.
* Làm con rùa từ vỏ quả dừa.
- Nguyên vật liệu gồm có: Nửa vỏ quả dừa khô, giấy đề can, hạt na, hạt hồng
xiêm, keo con voi
- Hướng dẫn trẻ cắt dán đề can dán lên vỏ dừa khô làm mai rùa, dán hạt na làm
mắt rùa, dán hạt hồng xiêm làm chân rùa
* Làm tranh từ cát nhuộm màu.
- Nguyên vật liệu gồm có: Hạt cát nhỏ mịn sấy khô và được nhuộm màu. Keo
nước, bìa kroky, bút màu
- Hướng dẫn trẻ phác thảo hình ảnh đơn giản theo ý thích. Phết keo lên mặt bìa
và rắc cát màu lên, để khô trong bóng mát, không phơi ngoài nắng.
* Làm kèn từ lá chuối.
- Nguyên vật liệu gồm có: Lá chuối tươi, dây cột.
- Hướng dẫn trẻ tước lá chuối cuộn lại thành hình cái kèn, lấy dây cột và thổi.
* Tết hình người từ cọng rơm.
- Nguyên vật liệu gồm có: Cọng rơm khô, dây cột, que
- Hướng dẫn trẻ tết các sợi rơm thành hình tay, chân, mình, đầu sau đó ghép
lại thành hình người
* Làm hoa từ đất sét.
- Nguyên liệu gồm có: Đất sét, màu bột, keo nước
13
- Hướng dẫn trẻ nhồi đất sét và nặn hình hoa, để khô và tô màu nước theo ý
thích
* Làm đàn kiến.

- Nguyên vật liệu gồm có: Nhánh cây khô, hạt na, hạt vải, hạt đậu đen, keo
con voi, tấm bìa cứng
- Hướng dẫn trẻ dán cành cây vào tấm bìa, sau đó dán 3 hạt liền kề nhau: hạt
na làm đầu, hạt đậu đen làm ngực, hạt vải làm bụng, dán thêm chân, râu cho kiến
2.5. Chỉ đạo giáo viên tổ chức cho trẻ chơi trò chơi.
Như chúng ta đã biết trẻ Mầm non học bằng chơi - chơi mà học. Thông qua
các trò chơi trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách nhanh chóng, vui vẻ và hiệu quả.
Nhằm góp phần chỉ đạo các giáo viên thiết kế và tổ chức các trò chơi cho trẻ. Sau
đây là một số trò chơi:
* Trò chơi 1: Ai trồng cây nhanh.
a, Mục đích yêu cầu:
- Trẻ trồng cây vào bồn theo yêu cầu của cô. Hiểu được ý nghĩa của việc trồng
cây.
- Luyện cho trẻ khả năng nhanh nhẹn, hoạt bát.
b, Chuẩn bị:
- Một số cây xanh bằng nhựa, bồn hoa bằng nhựa.
- Đàn ghi âm bài hát: Em yêu cây xanh.
c, Luật chơi:
- Trẻ nào trồng được cây xanh vào bồn cây theo yêu cầu của cô là thắng cuộc.
Trẻ nào không trồng được cây vào bồn thì phải nhảy lò cò.
d, Cách tổ chức trò chơi:
- Cô giới thiệu với trẻ những cây xanh và những bồn hoa, trẻ sẽ giúp người làm
vườn trồng cây xanh vào bồn. Tuy nhiên số cây xanh nhiều hơn số bồn hoa. Mỗi
trẻ lên chơi cầm một cây xanh và hát bài “ Em yêu cây xanh” và đi xung quanh các
bồn cây, khi nào nghe hiệu lệnh “ Trồng cây” thì mỗi trẻ phải tìm được cho mình
một bồn cây để trồng cây vào. Ai không trồng được cây thì phải nhảy lò cò. Khi trẻ
đã quen với trò chơi cô có thể đưa ra yêu cầu khó hơn là khi nghe hiệu lệnh trồng
cây gì thì trẻ mới tìm cây đó để trồng vào bồn cây.
* Trò chơi 2: Bé chọn hoa đúng.
a, Mục đích yêu cầu:

- Trẻ biết phân biệt các loài hoa khác nhau.
- Luyện cho trẻ khả năng quan sát, ghi nhớ.
b, Chuẩn bị:
14
- Một tấm bìa có vẽ các hình hoa in rỗng khác nhau, có những bông hoa giống
nhau nhưng có số lượng cánh khác nhau.
- Các bông hoa có hình giống với các bông hoa in rỗng cắt bằng xốp màu.
- Xốp dính 2 mặt
c, Luật chơi:
- Trẻ phải tìm và gắn đúng bông hoa giống như hình bông hoa in rỗng.
d, Cách chơi:
- Cô cho trẻ quan sát các hình hoa in rỗng, nhận xét về độ to, nhỏ, hình dáng
cánh hoa vv. Cho trẻ tìm và gắn các bông hoa vào các hình in rỗng.
* Trò chơi 3: Những con vật ngộ nghĩnh.
a, Mục đích yêu cầu:
- Trẻ phân biệt được tiếng kêu khác nhau của các con vật.
- Luyện khả năng thẩm âm của bộ môn âm nhạc cho trẻ.
b, Chuẩn bị:
- Đàn ooc gan.
c, Cách chơi:
Cô hỏi trẻ về tiếng kêu của một số con vật như mèo, chó, vịt, gà trống
Cho trẻ xướng âm làm tiếng kêu của các con vật theo cao độ của đàn ooc gan.
Ví dụ: Cô đánh đàn: Độ mì sol - trẻ xướng âm: Mẹo mèo meo, cô đánh đàn Độ mì
sol đố - trẻ xướng âm ọ ò o ó vv.
* Trò chơi 4 : Cá vàng bơi tìm mồi.
a, Mục đích yêu cầu:
- Trẻ chơi trò chơi hứng thú vui vẻ, biết được thức ăn yêu thích của cá vàng là
bọ gậy.
- Phát triển về vận động cho trẻ.
b, Chuẩn bị:

- Đàn ghi âm bài hát " Cá vàng bơi"
- Trang phục hoá trang cá vàng và bọ gậy.
- Một số vòng thể dục.
c, Luật chơi:
Khi nghe hiệu lệnh" Tìm mồi" mỗi chú cá vàng đều phải tìm được một con mồi
và nhảy vào vòng. Chú cá nào không tìm được mồi thì phải nhảy lò cò.
d, Cách chơi:
Cô giới thiệu với trẻ cách chơi trò chơi: Một số trẻ đóng cá vàng, một số trẻ
đóng bọ gậy, số cá vàng nhiều hơn số bọ gậy. Vòng thể dục được rải đều xung
15
quanh lớp. Cá vàng và bọ gậy cùng bơi xung quang lớp và hát bài" Cá vàng bơi".
Khi nào nghe hiệu lệnh " Tìm mồi" thì mỗi chú cá vàng đều phải tìm cho mình một
chú bọ gậy và cùng nhảy vào
vòng. Chú cá nào không tìm được mồi, không nhảy vào vòng thì phải nhảy lò cò.
* Trò chơi 5: Tìm đường về nhà.
a, Mục đích yêu cầu.
- Trẻ biết xếp các loại quả, hoa,lá theo yêu cầu của cô.
- Luyện cho trẻ kỹ năng định hướng trong sơ đồ.
b, Chuẩn bị:
- Sơ đồ vẽ đường về nhà của các con vật gắn xốp dính 2 mặt.
- Một số loại hoa, quả, lá khác nhau gắn xốp dính 2 mặt.
c, Luật chơi:
- Trẻ phải tìm đường về nhà cho các con vật bằng cách gắn đúng hoa, lá dẫn
đường cho con vật về nhà.
d, Cách chơi:
- Cô cho trẻ quan sát sơ đồ tìm đường về nhà cho các con vật. Mỗi lượt chơi có
2 trẻ thi đua cùng nhau. Khi nghe hiệu lệnh của cô. Vd: Các con hãy tìm đường về
nhà cho chú ong mật. Thì trẻ phải chọn và gắn những bông hoa có nhụy hoa vàng
lên sơ đồ để dẫn đường về nhà cho chú ong. Nếu nghe hiệu lệnh "tìm đường về nhà
cho con sóc" thì trẻ tìm và gắn hạt dẻ Nếu trẻ nào gắn sai loại quả, lá, hoa hoặc

không tìm được đường về cho các con vật là chưa đạt yêu cầu.
III. Những kết quả đạt được:
Sau một thời gian chỉ đạo giáo viên một số biện pháp cho trẻ tiếp xúc với môi
trường thiên nhiên tôi đạt được một số kết quả như sau:
* Đối với bản thân:
- Đã đúc rút được rất nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ đạo giáo viên cho trẻ
tiếp xúc với môi trường thiên nhiên, biết lựa chọn được những giải pháp hay có hiệu
quả có thể vận dụng vào các công việc khác trong quá trình chỉ đạo chuyên môn.
- Nắm chắc nội dung, kỹ năng, ý nghĩa, cách thức tổ chức tạo môi trường thiên
nhiên cho trẻ hoạt động.
- Biết thiết kế các bài tập mở, tạo cảnh quan môi trường thiên nhiên phong phú
đa dạng
16
- Trưởng thành hơn trong công tác quản lý chỉ đạo chuyên môn trong nhà
trường, được tập thể giáo viên tín nhiệm và đồng tình ủng hộ cao.
- Chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên cụ thể hơn trong việc tận dụng các nguyên vật
liệu sẵn có ở địa phương làm phong phú và sáng tạo ra nhiều sản phẩm đồ dùng, đồ
chơi đẹp, hấp dẫn nhằm kích thích trẻ hoạt động tích cực và đạt hiệu quả cao.
* Đối với giáo viên:
- Hiểu rõ hơn về ý nghĩa, mục đích, cách tổ chức cho trẻ tiếp xúc với môi
trường thiên nhiên.
- Biết thiết kế các bài tập mở, tạo cảnh quan môi trường thiên nhiên phong phú
đa dạng.
- Biết phát huy tối đa tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ khi cho trẻ tiếp xúc
với môi trường thiên nhiên.
- Làm tốt công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh, các bậc phụ huynh đã
nhận thức được tầm quan trọng của môi trường thiên nhiên đối với trẻ thơ, tạo điều
kiện cho trẻ được vui chơi nhiều hơn.
- Sưu tầm được nhiều nguyên vật liệu thiên nhiên để làm đồ dùng đồ chơi cho
trẻ.

- Tổ chức được nhiều trò chơi hấp dẫn và thu hút được trẻ tích cực tham gia hoạt
động, các lớp tổ chức chơi thi đua cùng nhau tạo không khí phấn khởi, vui vẻ.
- Kết quả thi làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên : Tổng số lớp
tham gia là 7 lớp,. Trong đó:
+ Loại xuất sắc: 3 lớp. Đạt tỷ lệ: 42,8%
+ Loại tốt : 3 lớp. Đạt tỷ lệ: 42,8%
+ Loại khá: 1 lớp. Đạt tỷ lệ: 14,2%
Sau khi áp dụng các biện pháp trên tôi đã có cuộc khảo sát để đánh giá mức độ
của đội ngũ giáo viên như sau:
Nội dung đánh giá
Trước thực ngiệm Sau thực nghiệm
Số líp: 7
(11 giáo
viên)
Tỷlệ
(%)
Số líp:
7
( 11 giáo
viên)
Tỷ
lệ(%)
- Nắm vững nội dung, kỹ năng, ý nghĩa,
cách thức tổ chức tạo môi trường thiên
nhiên cho trẻ hoạt động.
2/7 28,5 6/7 85,7
17
- Thiết kế các bài tập mở, tạo cảnh quan
môi trường thiên nhiên phong phú đa
dạng.

3/7 42,8 6/7 85,7
- Phát huy tối đa tính tích cực chủ động
sáng tạo của trẻ khi cho trẻ tiếp xúc với
môi trường thiên nhiên.
3/7 42,8 6/7 85,7
- Sưu tầm được nhiều nguyên phế liệu
phục vụ cho trẻ tiếp xúc với môi trường
thiên nhiên.
2/7 28,5 7/7 100
* Về phía trẻ:
- Thích được tìm tòi khám phá môi trường thiên nhiên.
- Trẻ hứng thú tham gia vào các trò chơi.
- Trẻ chủ động, sáng tạo trong quá trình hoạt động tiếp xúc với môi trường thiên
nhiên.
- Tích cực cùng các bạn và cô giáo làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu
thiên nhiên.
- Quan tâm và có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường xung quanh trẻ.
*. Đối với các bậc phụ huynh:
Phụ huynh hiểu sâu sắc hơn về giáo dục Mầm non và tầm quan trọng của bậc
học. Biết được sự cần thiết phải chuẩn bị cho trẻ một cách toàn diện, cân đối, hài
hòa khi còn lứa tuổi Mầm non.
Phụ huynh đã thấy tầm quan trọng trong việc tổ chức cho trẻ được tham gia
vào môi trường thiên nhiên vì ở đó trẻ được thể hiện và trải nghiệm, được hòa mình
với thế giới phong phú và đa dạng của thiên nhiên.
Phụ huynh đã phối kết hợp với giáo viên, nhà trường sưu tầm được nhiều
nguyên vật liệu, sản phẩm, tranh ảnh để cho trẻ hoạt động.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận .
Tạo môi trường cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên là hoạt động
không thể thiếu được đối với lứa tuổi mầm non, vì trẻ được “ học mà chơi- chơi

mà học”. Qua đó, trẻ được tiếp thu, lĩnh hội tất cả các kiến thức mà giáo viên cần
cung cấp về thế giới thiên nhiên. Trẻ được học và chơi một cách tích cực, sáng tạo
và đạt hiệu quả rất cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Cho trẻ tham gia cùng giáo viên khi tiếp xúc với môi trường thiên nhiên là
một hoạt động giúp trẻ phát triển trí tuệ, trong quá trình tham gia cùng giáo viên trẻ
18
được bồi dưỡng các giác quan vì trẻ luôn phải sử dụng các giác quan của mình để
tìm hiểu, khám phá, sáng tạo những hình ảnh sống động.
Khi nghiên cứu các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ sẻ phải xác định những
thuộc tính đặc điểm cơ bản của đối tượng đó như hình dạng, cấu trúc, màu sắc để
so sánh, tìm sự giống và khác nhau để tập phân loại, gộp nhóm các sự vật hiện
tượng xung quanh. Qua đó đòi hỏi trẻ phải tích cực quan sát, tìm hiểu thế giới xung
quanh, phải vận động các thao tác trí tuệ như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, cụ
thể hoá.
Việc cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên là một hình thức mang tính
giáo dục cao vì trẻ em luôn thích được hoạt động, luôn bị thu hút bởi mọi vật xung
quanh qua đó trẻ được tích cực quan sát, tìm hiểu những cái hay, cái đẹp trong thế
giới thiên nhiên . Từ đó góp phần hình thành nhân cách của trẻ một cách toàn diện.
- Muốn thực hiện được tốt các hoạt động cho trẻ làm quen, tiếp xúc với môi
trường
thiên nhiên người giáo viên cần:
+ Hiểu biết về môi trường thiên nhiên.
+ Tăng cường tạo môi trường, tổ chức tốt hoạt động trải nghiệm cho trẻ theo chủ
đề, chủ điểm.
+ Thiết kế các bài tập mở kích thích tính tích cực của trẻ trong hoạt động trải
nghiệm, tạo cho trẻ tâm thế thoải mái khi được hoạt động với môi trường thiên
nhiên.
+ Thực sự quan tâm và yêu thương trẻ, mong muốn giáo dục trẻ phát triển toàn
diện.
+ Nắm vững mục đích, yêu cầu, ý nghĩa, cách thức tổ chức các hoạt động cho

trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên.
+ Làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh.
+ Tăng cường làm thêm và tổ chức cho trẻ cùng làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên
vật liệu thiên nhiên nhất là các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương.
+ Giáo viên cần nghiên cứu, thực hiện và trao đổi cùng nhau để rút ra được
những kinh nghiệm cho bản thân.
2. Kiến nghị:
- Mong ngành cũng như cấp trên hỗ trợ thêm kinh phí để làm vườn cổ tích, hòn
non bộ để nhà trường có một môi trường phong phú và đa dạng về phong cảnh
thiên nhiên để trẻ được khám phá, hoạt động.
- Phòng giáo dục cần tổ chức các lớp tập huấn về các chuyên đề để giúp cho
giáo viên nắm vững hơn các hoạt động cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên.
19
- Tổ chức cho giáo viên đi tham quan, học tập trường bạn.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng trong quá trình chỉ đạo giáo
viên cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên bước đầu thu được nhiều kết quả
tốt.
Rất mong được sự góp ý, bổ sung, đánh giá của hội đồng khoa học và quý
đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn./.
20