ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT Phân Tích Chi PhíLợi Ích

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT

1. Tên mơn học: Phân Tích Chi Phí-Lợi Ích

2. Giảng viên : Trần Võ Hùng Sơn
Nguyễn Hữu Dũng
Phạm Khánh Nam
Trương Đăng Thụy
Võ Đức Hoàng Vũ
Phùng Thanh Bình

3. Bậc đào tạo: Đại học Hệ đào tạo : Chính quy Khóa : K35

4. Thời lượng: 3 tín chỉ

5. Điều kiện tiên quyết:

 Kiến thức: Kinh tế vi mơ căn bản, Thẩm định tài chính dự án đầu tư, Kinh
tế mơi trường & Tài ngun.
 Kỹ năng: Bảng tính Excel, Crystal Ball 7.3.1.

6. Mơ tả mơn học:

Phân tích lợi ích chi phí là một cơng cụ/phương pháp phân tích chính sách được
sử dụng khá phổ biến ở các quốc gia phát triển nhằm đánh giá bằng tiền tất cả
lợi ích và chi phí trên quan điểm xã hội của một dự án, một chính sách, hoặc một
chương trình phát triển nhằm cung cấp thơng tin cho người ra quyết định xem
xét, đánh giá và quyết định lựa chọn những phương án sử dụng nguồn lực tốt
nhất về khía cạnh đóng góp cho phúc lợi xã hội. Đây là một cơng cụ rất cần thiết
đối với các nhà lãnh đạo khu vực cơng. Tuy nhiên, phân tích lợi ích chi phí vẫn
còn xa lạ với những người làm chính sách, thậm chí cả giới nghiên cứu học thuật

ở các quốc gia đang phát triển. Trong vài năm gần đây, phân tích lợi ích chi phí
được đưa vào giảng dạy cho một số chun ngành ở nhiều trường đại học Việt
Nam. Trong khn khổ thẩm định dự án, phân tích lợi ích chi phí được hiểu là
phân tích kinh tế (phân tích lợi ích chi phí theo quan điểm hiệu quả và phân phối)
các dự án tư và cơng từ nền tảng của phân tích tài chính (phân tích lợi ích chi phí
theo quan điểm thị trường và tư nhân) với ba điều chỉnh quan trọng như sau: (i)
Ước lượng giá ẩn/giá kinh tế (thay cho giá thị trường) đối với các lợi ích và chi
phí có thị trường, (ii) Ước lượng giá trị kinh tế và đưa vào báo cáo ngân lưu dự
án các lợi ích và chi phí phi thị trường như ơ nhiễm mơi trường do bản thân dự
án gây ra cho xã hội và (iii) Thay suất chiết khấu tài chính (WACC hoặc suất sinh
lợi kỳ vọng của chủ đầu tư) bằng suất chiết khấu xã hội. Ngồi ra, phân tích lợi
ích chi phí cũng đề cập đến khía cạnh phân phối các lợi ích và chi phí cho các
nhóm thụ hưởng của dự án như chính quyền địa phương, ngân hàng trong
nước, người lao động, và cộng đồng dân cư xung quanh.

Phân tích lợi ích chi phí là một quá trình nhận dạng, đo lường và so sánh các lợi
ích với các chi phí xã hội của một dự án, một chính sách, hay một chương trình
nhằm xem xét việc phân bổ nguồn lực khan hiếm vào các mục đích sử dụng
mang lại hiệu quả nhất. Theo Campbell (2003), phân tích lợi ích chi phí là một
quy trình phân tích đầy đủ các kết quả của một dự án xuyên suốt từ quan điểm
thị trường, quan điểm tư nhân (phân tích tài chính), quan điểm hiệu quả (phân
tích kinh tế) đến quan điểm các nhóm liên quan (phân tích xã hội). Nếu có được
một khung phân tích hệ thống, thì các bên liên quan trong quá trình ra quyết định
sẽ dễ dàng tìm thấy một phương án chung tốt nhất của bất kỳ một dự án đầu tư
nào.

Ở chương trình cử nhân, môn phân tích lợi ích chi phí chỉ giới hạn ở cấp độ dự
án. Cụ thể, chúng ta sẽ xem xét các vấn đề sau đây:
 Tổng quan về khung phân tích lợi ích chi phí đối với một dự án
 Phương pháp luận của phân tích lợi ích chi phí của một dự án

 Các quan điểm khác nhau trong phân tích lợi ích chi phí của một dự án
 (Nhắc lại) cách thức xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính của một dự án
(trên bảng tính Excel)
 (Nhắc lại) các tiêu chí quyết định đầu tư như NPV, EAB, EAC, IRR, MIRR,
PP, BCR, DSCR, … (trên bảng tính Excel)
 Phân tích ý nghĩa của thay đổi thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất
trong phân tích lợi ích chi phí
 Ước tính giá ẩn của các lợi ích, chi phí có thị trường của một dự án
 Ước lượng giá trị kinh tế của các lợi ích và chi phí phi thị trường của một
dự án
 Chuyển hóa ngân lưu tài chính thành ngân lưu kinh tế (bảng lợi ích – chi
phí) của một dự án trên bảng tính Excel
 Tính toán và phân tích lại các tiêu chí quyết định đầu tư theo quan điểm
kinh tế/xã hội
 Suất chiết khấu xã hội
 Phân tích rủi ro
 Hướng dẫn viết báo cáo phân tích lợi ích chi phí của một dự án

7. Mục tiêu:

Sau khi học xong môn phân tích lợi ích chi phí, sinh viên được kỳ vọng sẽ đạt
được các mục tiêu quan trọng sau đây:
 Hiểu được các khái niệm cơ bản của phân tích lợi ích chi phí
 Phân biệt phân tích lợi ích chi phí theo quan điểm tư nhân và phân tích lợi
ích chi phí theo quan điểm xã hội
 Xây dựng ngân lưu tài chính và ngân lưu kinh tế của một dự án
 Hiểu được giá trị tiền tệ theo thời gian và các tiêu chí đánh giá dự án
 Biết cách ước lượng giá ẩn của các lợi ích và chi phí có thị trường
 Biết cách ước lượng giá trị kinh tế của các lợi ích và chi phí phi thị trường
liên quan đến dự án

 Hiểu được các kỹ thuật phân tích rủi ro (định lượng)
 Sử dụng thành thạo phần mềm Crystal Ball 7.3.1 hoặc @RISK 5.5
 Biết cách viết báo cáo phân tích lợi ích chi phí của một dự án đầu tư
 Thực hiện một phân tích lợi ích hồn chỉnh cho một số dự án điển hình
trên Excel (dự án tư nhân thuần túy, dự án đầu tư nước ngồi, và dự án
cơng).

8. Phương pháp giảng dạy:

Kết hợp giữa bài giảng, thảo luận nhóm, và bài tập máy tính. Để đạt kết quả học tập
tốt chúng tôi yêu cầu sinh viên đọc lướt trước tất cả các tài liệu được đề nghò cho mỗi
bài giảng, tham gia đầy đủ trên lớp, tích cực thảo luận, phát biểu, làm bài tập, và tham
dự đủ các bài kiểm tra. Ngoài số tiết trên lớp, chúng tôi khuyến khích sinh viên dành
thêm thì giờ để tìm và đọc các tài liệu liên quan của môn học, đặc biệt là các báo, tạp
chí, các báo cáo hiện trạng môi trường, và các trang web chuyên ngành.

9. Phương pháp đánh giá:

- Phương pháp đánh giá q trình:

1 Cá nhân 20%
2 Nhóm 30%

Bài tập cá nhân: Trong suốt khóa học sẽ có 5 bài tập cá nhân dưới dạng tự làm
ở nhà và nộp lại cho giáo viên theo thời hạn quy định.
Bài tập nhóm: Trong suốt khóa học sẽ có 3 bài tập nhóm:
 Bài tập số 1: Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính và tính tốn các tiêu chí
quyết định đầu tư (trên bảng tính Excel).
 Bài tập số 2: Xây dựng báo cáo ngân lưu kinh tế và tính tốn các tiêu chí
quyết định đầu tư (trên bảng tính Excel).

 Bài tập số 3: Trình bày nhóm (dự án nhà máy sợ ICP).

- Thi hết môn: Thi viết trong thời gian 75 phút, không sử dụng tài liệu. Bài thi
sẽ gồm hai phần: (i) Đánh giá khả năng hiểu lý thuyết và (2) Bài tập dạng
phân tích một dự án nhỏ. (50%)
10. Tài liệu đọc bắt buộc:

 Campbell, H., and Brown, R., 2003, Benefit-Cost Analysis: Financial and
Economic Appraisal Using Spreadsheets, Cambridge. (Ký hiệu CB)
 Bộ môn Kinh tế Tài nguyên & Môi trường, 2003, Nhập môn Phân tích Lợi
ích chi phí, Tái bản lần 1, NXB Đại học Quốc gia. (Ký hiệu MT)

11. Nội dung môn học:

Ngày


N
ội dung giảng dạy


Tài li
ệu đọc

Chu
ẩn bị
của sinh
viên
Ghi
chú

Ngày 1
(4 tiết)
T
ỔNG QUAN VỀ PHÂN
TÍCH LỢI ÍCH CHI PHÍ
 Giới thiệu tổng quan về
phân tích lợi ích chi phí
(thông qua tình huống
về một dự án cụ thể để
giới thiệu toàn bộ nội
dung môn học và các
kiến thức phụ trợ/liên
quan mà sinh viên cần
được trang bị)
 Phương pháp luận của
phân tích lợi ích chi phí
 Tại sao phân tích lợi ích
chi phí được cho là một
khung phân tích hệ
thống?
 Các quan điểm thẩm
định dự án (thông qua
một ví dụ đơn giản trên
bảng tính Excel)
 Quy trình thực hiện
phân tích lợi ích chi phí
của một dự án đầu tư
 Phân tích lợi ích chi phí
và hiệu quả chi phí
- CB

- MT
- Slide bài 1

Ngày 2
(4 tiết)
XÂY D
Ự
NG BÁO CÁO
NGÂN LƯU THEO
QUAN ĐIỂM TÀI CHÍNH
 Giới thiệu
 Ý nghĩa của báo cáo
- CB
- MT
- Slide bài 2

ngân lưu
 Đặc điểm của báo cáo
ngân lưu
 Cấu trúc của báo cáo
ngân lưu dự án (minh
họa dự án Cây ăn trái
Sông Tiền)
 Nguyên tắc cơ bản
trong việc xây dựng
báo cáo ngân lưu (cả
quan điểm dự án và
quan điểm tư nhân)
 Các quy ước quan
trọng trong việc xây

dựng báo cáo ngân lưu
 Quy trình xây dựng báo
cáo ngân lưu tư nhân
(minh họa dự án Cây
ăn trái Sông Tiền)
 Hàm PMT, PPMT, và
IPMT
 Tình huống điển cứu
(thực hành xây dựng
báo cáo ngân lưu cho
dự án Cây ăn trái Sông
Tiền trên bảng tính
Excel)
Ngày 3
(4 tiết)
GIÁ TR
Ị

TI
Ề
N T
Ệ

THEO
THỜI GIAN
 Khái niệm suất ưu tiên
thời gian biên là gì?
 Vấn đề cơ bản của giá
trị tiền tệ theo thời gian
 Suất chiết khấu và thừa

số chiết khấu (Discount
Factor, DF)
 Hiện giá và tổng hiện
giá
 Tổng hiện giá của một
dòng tiền đều vô hạn
 Tổng hiện giá của một
dòng tiền đều hữu hạn
 Các ứng dụng quan
- CB
- MT
- Slide bài 3
Thực
hành
trọng của thừa số chiết
khấu của một dòng tiền
đều hữu hạn (Annuity
Factor, AF)
Ngày 4
(4 tiết)
CÁC TIÊU CHÍ QU
Y
Ế
T
ĐỊNH ĐẦU TƯ
 Hiện giá ròng (NPV)
- Cách tính NPV thông
thường và theo hàm
NPV trên Excel
- Đánh giá dự án theo

NPV
- Hạn chế của NPV và
cách khắc phục
 Suất sinh lời nội bộ
(IRR)
- Ý nghĩa của IRR
- Đánh giá dự án theo
IRR
- Hạn chế của IRR và
cách khắc phục
 Suất sinh lợi nội bộ
điều chỉnh (MIRR)
 Thời gian hoàn vốn
(PP)
 Tỷ số lợi ích chi phí
(BCR)
 Hệ số đảm bảo trả nợ
 Tình huống điển cứu
(thực hành xây dựng
báo cáo ngân lưu cho
dự án Cây ăn trái Sông
Tiền trên bảng tính
Excel)
- CB
- MT
- Slide bài 4
Thực
hành
Ngày 5
(4 tiết)

N
ỀN TẢNG CỦA PHÂN
TÍCH KINH TẾ DỰ ÁN
 Hạn chế của phân tích
tài chính dự án (phân
tích dự án theo quan
điểm thị trường và
quan điểm tư nhân)
 Rủi ro tiềm tàng của
các quyết định chỉ dựa
- CB
- MT
- Slide bài 5

vào phân tích tài chính
 Sự cần thiết của phân
tích kinh tế (đối với các
dự án ở các quốc gia
đang phát triển)
 Cái giá của giá thị
trường trong việc phân
bổ nguồn lực khan
hiếm
 Nhận dạng các lợi ích
và chi phí trong phân
tích lợi ích chi phí
 Giá ẩn là gì?
 Thay đổi thặng dư sản
xuất và thặng dư tiêu
dùng

 Các bước điều chỉnh
ngân lưu tài chính vì sự
phát triển bền vững
 Ví dụ minh họa một
phân tích lợi ích chi phí
hoàn chỉnh
Ngày 6
(4 tiết)
Ư
ỚC L
Ư
ỢNG GIÁ TRỊ
KINH TẾ CỦA CÁC
HÀNG HÓA PHI NGOẠI
THƯƠNG
 Ước lượng giá ẩn của
xuất lượng dự án khi
không có biến dạng thị
trường
 Ước lượng giá ẩn của
nhập lượng dự án khi
không có biến dạng thị
trường
 Ước lượng giá ẩn của
xuất lượng dự án khi có
biến dạng bởi thuế
 Ước lượng giá ẩn của
xuất lượng dự án khi có
biến dạng bởi trợ cấp
 Ước lượng giá ẩn của

xuất lượng dự án khi có
biến dạng bởi kiểm
- CB
- MT
- Slide bài 6

soát giá
 Ước lượng giá ẩn của
nhập lượng dự án khi
có biến dạng bởi thuế
 Ước lượng giá ẩn của
nhập lượng dự án khi
có biến dạng bởi trợ
cấp
 Ước lượng giá ẩn của
nhập lượng dự án khi
có biến dạng bởi kiểm
soát giá
 Tình huống điển cứu
(thực hành xây dựng
báo cáo ngân lưu cho
dự án Cây ăn trái Sông
Tiền trên bảng tính
Excel)
Ngày 7
(4 tiết)
Ư
ỚC L
Ư
ỢNG GIÁ TRỊ

KINH TẾ CỦA CÁC
HÀNG HÓA CÓ THỂ
NGOẠI THƯƠNG
 Hàng hóa có thể ngoại
thương
 Giá trị kinh tế của hàng
có thể ngoại thương với
giá không đổi khi có dự
án (trường hợp phổ
biến nhất)
 Giá trị kinh tế của hàng
có thể ngoại thương với
giá thay đổi khi có dự
án (không phổ biến)
 Giá trị kinh tế của hàng
có thể ngoại thương có
các biến dạng thị
trường (thuế quan, hạn
ngạch, trợ cấp)
 Giá trị kinh tế của tỷ giá
hối đoái khi dự án có
yếu tố nước ngoài
 Tình huống điển cứu
(thực hành xây dựng
- CB
- MT
- Slide bài 7

báo cáo ngân lưu cho
dự án Cây ăn trái Sông

Tiền trên bảng tính
Excel)
Ngày 8
(4 tiết)
Ư
ỚC L
Ư
ỢNG GIÁ TRỊ
KINH TẾ CỦA NGOẠI
TÁC VÀ HÀNG HÓA
CÔNG
 Tổng giá trị kinh tế
 Giá sẵn lòng trả và giá
sẵn lòng chấp nhận
đền bù
 Phân loại các phương
pháp ước lượng các
hàng hóa/dịch vụ phi thị
trường
 Nhận dạng ngoại tác và
nội hóa chi phí ngoại
tác vào ngân lưu dự án

 Ước lượng và đưa giá
trị kinh tế của các hàng
hóa/dịch vụ công vào
ngân lưu dự án
 Tình huống điển cứu
(thực hành xây dựng
báo cáo ngân lưu cho

dự án Cây ăn trái Sông
Tiền trên bảng tính
Excel)
 Phân tích một số dự án
phát triển
- CB
- MT
- Slide bài 8

Ngày 9
(4 tiết)
CÁ
C K
Ỹ THUẬT PHÂN
TÍCH RỦI RO
 Tại sao cần phải phân
tích rủi ro
 Nhận dạng biến rủi ro
trong dự án
 Phân tích độ nhạy
 Phân tích kịch bản
 Phân tích mô phỏng
bằng Crystal Ball 7.3.1
hoặc @RISK 5.5
 Tình huống điển cứu
- CB
- MT
- Slide bài 9
Thực
hành

(thực hành phân tích rủi
ro cho dự án Cây ăn
trái Sông Tiền)
Ngày 10
(4 tiết)
CÁC K
Ỹ THUẬT PHÂN
TÍCH RỦI RO (tiếp theo)
 Tại sao cần phải phân
tích rủi ro
 Nhận dạng biến rủi ro
trong dự án
 Phân tích độ nhạy
 Phân tích kịch bản
 Phân tích mô phỏng
bằng Crystal Ball 7.3.1
hoặc @RISK 5.5
 Tình huống điển cứu
(thực hành phân tích rủi
ro cho dự án Cây ăn
trái Sông Tiền)
- CB
- MT
- Slide bài 10

Ngày 11
(4 tiết)
HƯ
ỚNG DẪN VIẾT BÁO
CÁO PHÂN TÍCH LỢI

ÍCH CHI PHÍ
 Hướng dẫn viết báo
cáo phân tích lợi ích chi
phí
 Tình huống điển cứu
(phân tích dự án nhà
máy sợi ICP)
- CB
- MT
- Slide bài 11

Ngày 12
(1 tiết)
Gi
ải đáp thắc mắc của
sinh viên

T
ổng
cộng: 45
tiết