“Xây dựng phần mềm Quản Lý Mượn Trả Sách

LỜI NÓI ĐẦU
Ngành công nghệ thông tin (CNTT) trong những năm gần đây đã có những
bước phát triển vựt bậc trên thế giới cũng như trong nước. CNTT đã góp phần
rất lớn cho sự phát triển kinh tế của nước ta trong thời kỳ đổi mới. Chính vì
thế nhu cầu tin học hóa các chương trình quản lý trong các lĩnh vực hiện đại
rất lớn.
Trong ứng dụng tin học trong công tác quản lý đã phát triển mạnh mẽ giúp
cho công tác quản lý ngày càng trở nên hiệu quả hơn như nâng cao hiệu suất
trong công việc, đưa ra các báo cáo, các số liệu thống kê một cách nhanh
chóng chính xác và kịp thời. Đồng hời nhờ có việc ứng dụng tin học đã tiết
kiệm được nhiều thời gian, công sức của con người, nó làm giảm nhẹ bộ máy
quản bộ máy quản lý vốn rất cồng kềnh từ trước tới nay. Trong quá trình học
tập chúng em thấy hệ thống thư viện ngày càng gần gũi với học sinh trong
trường từ việc mượn trả sách đến việc đọc sách trong thư viện cũng là cách
học hết sức bổ ích.
Với đề tài “Xây dựng phần mềm Quản Lý Mượn Trả Sách” Chúng em đã xây
dựng một chương trình khảo sát hoàn chỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý
cũng như tìm kiếm cho người sử dụng.
Sau đây là chương trình khảo sát của chún em về mô hình hệ thống thư viện
của trường CĐKT Lý Tự Trọng.
Phần 1 – Phân tích và xác định yêu cầu phần mềm.

I. Khảo sát nghiệp vụ và mô tả hệ thống

1. Khảo sát nghiệp vụ :

Trong bước đầu của việc phân tích nghiệp vụ nhóm tiến hành khảo sát tại thư
viện trường THPT Lý Tự Trọng
Trong quá trình khảo sát nhóm thu thập được các thông tin về nghiệp vụ và quy
trình xử lý nghiệp vụ trong thư viện qua công tác nhập tài liệu vào thư viện,
thực hiện thủ tục mượn và trả tài liệu của đọc giả, và tất cả nghiệp vụ xảy ra

hằng ngày tại thư viện.
Khi đọc giả có nhu cầu mượn tài liệu thì đọc giả đưa yêu cầu mượn sách cho
nhân viên quản lý tài liệu, các yêu cầu này được chỉnh sửa theo đúng quy ước
của thư viện. Đến đây cán bộ thư viện thực hiện việc tìm tài liệu theo đúng yêu
cầu của đọc giả. Nếu có tài liệu trong thư viện thì tiến hành thủ tục cho mượn
tài liệu, nếu tài liệu không có trong thư viện thì thông báo cho đọc giả biết nhu
cầu không được đáp ứng.
Quy trình đọc giả trả tài liệu cho thư viện.
Khi đã mượn được tài liệu đến hạn phải trả cho thư viện theo thỏa thuận, khi đó
thủ thư có nhiệm vụ kiểm tra tài tiệu. Nếu có gì sai lệch thì thủ thư và đọc giả
phải tiến hành thương lượng thủ tục đền bù hoặc bồi thường.
Đến cuối quý hoặc (cuối năm) thủ thư thống kê lại số sách còn có trong thư
viện và số đọc giả chưa trả tài liệu hay quá hạn, số sách bị rách, cho ban lãnh
đạo nhà trường.



Ngọc
Tiến
2. Mô tả hệ thống :
Trường THPT Lý Tự Trọng có nhiều khối ta cần lưu trữ thong tin mã khối, tên
khối và mỗi khối lại có nhiều lớp thông tin gồm mã lớp, tên lớp.Khi học sinh đến
thuê sách thì cần làm thẻ đọc giả thong tin gồm mã đọc giả, tên đọc giả, phái ,
ngày sinh, địa chỉ, Tiền ký gửi.Sách được thư viện quản lí theo tác giả, mỗi tác giả
cần lưu thông tin mã tác giả, tên tác giả, NXB lưu thong tin Mã nhà xuất bản, tên
nhà xuất bản
Hệ thống quản lý thư viện gồm ba bộ phận chính, ba bộ phận này hoạt động có
quan hệ tương đối độc lập trong nhiều quy trình xử lý công việc:

Trong đó :

Bộ phận thủ thư :

 Nhiệm vụ chính của bộ phận này là mua sách, nhập sách từ nhiều nguồn
khác nhau. Liên hệ với bộ phận bạn đọc để có danh sách các yêu cầu cập
nhật sách. Bộ phận này còn có trách nhiệm xử lý kỹ thuật đối với những
đầu sách được nhập về như đóng dấu, gán nhãn, làm hồ sơ cho sách,
đăng ký vào sổ tài liệu tài sản của thư viện, nhập vào cơ sở dữ liệu.

Bộ phận quản lý sách :

Thư Viện
Bộ phận thủ
thư
Bộ phận quản
lý sách
Bộ phận độc

giả
 Khi nhận được sách từ bộ phận CNSX – bộ phận XDBM có trách nhiệm
phân loại tài liệu thành nhiều thư mục, định ra từ khóa để phục vụ cho
công tác tìm kiếm, tra cứutài liệu sau này. Bên cạnh đó bộ phận XDBM
hoàn thiện quy trình cập nhật sách bằngcách đưa sách về kho, phân loại
sách theo từng kho và nhập cơ sở dữ liệu đối với những trường cần bổ
sung đối với từng đầu sách.



Bộ phận độc giả

 Có trách nhiệm trực tiếp tiếp xúc với bạn đọc, quản lý thông tin tình hình
sử dụng sách trong thư viện. Đối với những loại sách cần được bảo lưu
cẩn thận cần có cơ chế đặc biệt để kiểm tra, gia hạn thời gian đọc và
thông báo với bạn đọc trong trường hợp những sách thuộc loại này đã
quá hạn mượn. Bộ phận này còn cần có nhiệm vụ phát hiện ra các sai sót
về tài liệu được đem trả từ bạn đọc và phạt tiền trong trường hợp tài liệu
được đem trả có hư hỏng. Cần có quan hệ chặt chẽ với Phòng Đào tạo,
văn phòng các Khoa, Bộ môn trong trường để có kế hoạch rõ ràng cụ thể
về việc cập nhật, bổ sung tài liệu cho bộ phận CNSX.



Các hoạt động nghiệp vụ hệ thống

Nhập sách:

Bộ phận thủ thư đóng vai trò quản lí tất cả sách của thư viện.Bên cạnh đó bộ
phận kho tham gia đồng quản lí.Việc quản lí sách được thực hiện sau:

Khi được phòng quản lý của trường cung cấp sách mới.Bộ phận quản lý thông
báo cho bộ phận kho nhận sách.Tại kho, thủ kho sẽ kiểm tra về số lượng và
tình trạng sách xem có đúng với thông số của phòng quản lí gửi xuống hay
không? Sau khi kiểm tra xong thủ kho sẽ tiến hành nhập các thông tin sách rồi
viết phiếu nhập kho.Sau mỗi lần nhập kho bộ phận này sẽ chuyển toàn bộ
phiếu nhập kho cho bộ phận quản lí (có giữ một bản).

Mượn ,trả sách.

Thế Hiển
 Khi đọc giả có nhu cầu mượn tài liệu thì đọc giả đưa yêu cầu mượn sách cho
nhân viên quản lý, các yêu cầu này được chỉnh sửa theo đúng quy ước của
thư viện. Đến đây cán bộ thư viện thực hiện việc tìm tài liệu theo đúng yêu
cầu của đọc giả. Nếu có tài liệu trong thư viện thì tiến hành thủ tục cho
mượn tài liệu, nếu tài liệu không có trong thư viện thì thông báo cho đọc giả
biết nhu cầu không được đáp ứng

 Quy trình đọc giả trả tài liệu cho thư viện:

Khi đã mượn được tài liệu đến hạn phải trả cho thư viện theo thỏa thuận, khi
đó thủ thư có nhiệm vụ kiểm tra tài tiệu. Nếu có gì sai lệch thì thủ thư và đọc
giả phải tiến hành thương lượng thủ tục đền bù hoặc bồi thường.

Báo cáo, tổng kết
 Đến cuối quý hoặc (cuối năm) thủ thư thống kê lại số sách còn có trong thư
viện và số đọc giả chưa trả tài liệu hay quá hạn, số sách bị rách, cho ban lãnh
đạo nhà trường

II. Xác định yêu cầu

Yêu cầu chức năng nghiệp vụ

Bộ phận: Thủ thư Mã số: TT
STT
Công việc
Loại Công
việc
Quy định/Công thức
lien quan
Biểu
mẫu liên
quan
Ghi chú
1
Cho mượn
sách
Lưu trữ
TT_QĐ 1
TT_BM1

2
Nhận trả
sách
Lưu trữ
Chỉ nhận lại những
sách đã cho mượn
TT_BM1

3
Tiền phạt
Tính toán
Mỗi ngày trả trễ
phạt :


Thái Vinh
-1000đồng/ngày :từ
ngày thứ nhất đến thứ
5
-3000đồng/ngày : từ
ngày thứ 6 trở đi.
4
Tính tiền đền
Tính toán
Tiền đến cho sách bị
mất dựa trên giá thị
trường tại thời điểm
hiện hành.


5
Tra cứu sách
Tra cứu
Việc tìm sách dựa
trên các thông tin :
tên sách, tên tác giả,
nhà xuất bản

6
Gửi giấy báo
đòi sách
Kết xuất
Sách mượn quá 7
ngày sẽ tự động gửi
giấy báo cho đến khi
sách được trả hoặc đã
tính xong tiền trả
sách
TT_BM2


Bộ phận : Độc giả Mã số : ĐG
STT
Công việc
Loại Công
việc
Quy định/Công
thức lien quan
Biểu mẫu
liên quan
Ghi chú
1
Tìm sách
Tra cứu
Việc tìm sách dựa
trên các thông tin :
tên sách, tên tác giả,

nhà xuất bản


2
Đăng ký
mượn sách
Lưu trữ
Độc giả phải có thẻ
thư viện
TT_BM 1
Mọi độc giả
có thẻ mượn
sách đăng ký
mượn sách.
Tuy nhiên, hệ
thống sẽ
thông báo thi
thẻ mượn sách
của độc giả đã
hết hạn sử
dụng.

Bộ phận : quản lý sách Mã số : QLS
STT
Công việc
Loại Công
việc
Quy định/Công
thức lien quan
Biểu mẫu

liên quan
Ghi chú
1
Nhận sách
mới vào kho
Lưu trữ

QLS_BM 1
Khi có sách
mới nhập về,
bộ phận quản
lý sách có
trách nhiệm rà
xét xem số
sách đó đã có
hay chưa, nếu
chưa thì lập
thẻ quản lý
sách và định
mã số sách
mới. Nếu có
rồi thì gọi lại
thẻ cũ để cập
nhật bổ sung
số lượng
2
Thanh lý
sách cũ
Lưu trữ
Các sách hư,

không đọc được


3
Lập báo cáo
các sách cần
thanh lý
Kết xuất

QLS_BM 2

4
Lập báo cáo
sách mượn
Kết xuất

QLS_BM 3


Yêu cầu chức năng hệ thống
STT
Nội dung
Mô tả chi tiết
Ghi chú
1
Phân quyền sử
dụng
Người quản trị : được phếp sử
dụng tất cả các chức năng

Độc giả : chỉ tra cứu sách và đăng
ký mượn sách

Ban giám đốc : chỉ tra sách và lập
báo cáo thống kê

Thủ thư : tất cả các chức năng,
ngoại trừ chức năng phân quyền,
sao lưu, phục hồi dữ liệu



Yêu cầu phi chức năng
STT
Nội dung
Tiêu chuẩn
Mô tả chi tiết
Ghi chú
1
Cho phép thay đổi quy
định tính tiền phạt
Tiến hóa
Người dùng phần mềm
có thể thay đổi đơn giá
phạt và biên các mức
phạt

2
Hình thức tra cứu thật tiện
dụng, tự nhiên, trực quan.

Dễ sử dụng cho cả những
người không chuyên tin
học
Tiện dụng
Hỗ trợ khả năng tra cứu
gần đúng, tra cứu theo
nội dung,…

3
Cho phép nhập sách mới từ
tập tin Excel có sẵn
Các màn hình có sự nhất
quán chung
Tương thích
Có thể nhập trực tiếp
sách mới có trước trên
tập tin Excel với cấu
trúc hợp lý.

4
Tốc đọ thực hiện cho việc
mượn và tra cứu sách
nhanh
Hiệu quả
Tối đa 10 giây phải có
kết quả tra cứu.



III.Sơ đồ phân rã chức năng(BFD ):

Mô tả chi tiết chức năng :
 Thêm mới sách :
Lập phiếu nhập kho :Sau khi kiểm tra xong số lượng và hiện trạng
sách, thủ kho tiến hành lập phiếu nhập để tiến hành nhập sách vào
kho.
 Mượn sách :
Kiểm tra mã thẻ :Khi đọc giả yêu cầu mượn sách thì thủ thư cần
kiểm tra mã thẻ và ghi nhận lại.

Kiểm tra sách :Kiểm tra số lượng sách theo yêu cầu của đọc giả còn
hay hết
Lập phiều mượn :Sau khi kiểm tra xong thủ thư tiến hành lập phiếu
mượn đưa cho đọc giả
 Trả sách:
Kiểm tra mã thẻ :Khi đọc giả đến trả sách thì thủ khi kiểm tra mã thẻ
xem có đúng với mã thẻ ghi nhận trước đó không.
Quản lý mượn
trả sách
Thêm mới
sách
Mượn sách
Trả sách
Hiện trạng
sách
Thống kê
Thêm sách
mơi vào
kho
Lập phiếu
nhập kho
Kiểm tra
mã thẻ
Kiểm tra
sách
Lập phiếu
mượn
Kiểm tra
mã thẻ
Kiểm tra

mã sách
Trả sách về
kho
Sách rách
Quá hạn
thuê
Mất sách
Báo cáo
theo
qúy/tháng
Thống kê
số lượng
sách
Thanh
Phú
Kiểm tra sách :Thủ thư tiến hành kiểm tra mã sách có trùng với mã
sách mà mã thẻ đó đã mượn trước đó hay không.
 Hiện trạng sách :
Sách rách/mất :Sách rách nhiều hoặc bị mất thì thủ thư lập thủ tục
đền bù số tiền
 Thống kê, báo cáo
In báo cáo thống kê :Vào đầu năm học hoặc có chỉ thị của cấp trên
,bộ phận thủ thư tổng hợp các thông tin từ các bộ phận khác để in
báo cáo thống kê.

IV.BIỂU MẪU :

PHẦN 2 – THIẾT KẾ :

I- Thiết kế dữ liệu :

1. Mô hình thực thể kết hợp (ERD)


Thái Vinh


2.Mô hình quan hệ :

NXB (MaNXB, TenNXB)

TacGia (MaTG,TenTG)

TheLoai(MaTL, TenTL)

Sach (MaSach, TenSach, #MaTL,#MaNXB,#MaTG)

Khoa (MaKhoa, TenKhoa)

DocGia (MaDG, TenDG, Phai, NgaySinh,DiaChi,TienKyGui, #MaKhoa,
#MaLop)

Lop (MaLop, TenLop, #MaKhoa)

TheMuon (MaSach, MaDG, NgayMuon, NgayTra)

Mô hình RelationShip








3.Từ điển dữ liệu :

STT
Tên Thuộc Tính
Chú Thích
Kiểu Dữ Liệu
Kích Thước
Ghi Chú
1
MaSach
Mã sách
Nchar
10
Khóa chính
2

TenSach
Tên sách
Nvarchar
100

3
MaTG
Mã Tác giả
Nchar
10
Khóa chính
4
TenTG
Tên tác giả
Nvarchar
100

5
MaTL
Mã thể loại
Nchar
10
Khóa chính
6
TenTL
Tên thể loại
Nvarchar
100

7

MaNXB
Mã nhà xuất bản
Nchar
10
Khóa chính
8
TenNXB
Tên nhà xuất bản
Nvarchar
100

9
Makhoa
Mã khoa
Nchar
10
Khóa chính
10
Tenkhoa
Tên khoa
Nvarchar
100

11
NgayMuon
Ngày mượn
Datetime
DD/MM/YYYY

12

Ngaytra
Ngày trả
Datetime
DD/MM/YYYY

13
MaDG
Mã đọc giả
Nchar
10
Khóa chính
14
TenDG
Tên đọc giả
Nvarchar
100

15
Phai
Phái
Nvarchar
3

16
Ngaysinh
Ngày sinh
Datetime
DD/MM/YYYY

17

DiaChi
Địa chỉ
Nvarchar
100

18
Malop
Mã lớp
Nchar
10
Khóa chính
19
Tenlop
Tên lớp
Nvarchar
100

Thế Hiển
4.Ràng buộc toàn vẹn : 
a. Ràng buộc liên bộ :
 Bối cảnh : table NXB
 Điều kiện :  k1,k2  NXB, k1≠k2
 K1.MaNXB # k2.MaNXB
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R1
Thêm
Sửa
Xóa
NXB
+
+
-


 Bối cảnh : table TacGia
 Điều kiện :  k1,k2  TacGia, k1≠k2
 K1.MaTG # k2.MaTG
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R2
Thêm
Sửa
Xóa

TacGia
+
+
-


 Bối cảnh : table TheLoai
 Điều kiện :  k1,k2  TheLoai, k1≠k2
 K1.MaTL # k2.MaTL
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R3
Thêm
Sửa
Xóa
TheLoai
+
+
-



 Bối cảnh : table Sach
 Điều kiện :  k1,k2  Sach, k1≠k2
 K1.MaSach # k2.MaSach
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R4
Thêm
Sửa

Xóa
Sach
+
+
-

Thanh
Phú


 Bối cảnh : table Lop
 Điều kiện :  k1,k2  Lop, k1≠k2
 K1.MaLop # k2.MaLop
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R5
Thêm
Sửa
Xóa
Lop
+
+
-



 Bối cảnh : table DocGia
 Điều kiện :  k1,k2  DocGia, k1≠k2
 K1.MaDG # k2.MaDG
Cuối 

 Bảng tầm ảnh hưởng :
R6
Thêm
Sửa
Xóa
DocGia
+
+
-


 Bối cảnh : table Khoa
 Điều kiện :  k1,k2  Khoa, k1≠k2
 K1.MaKhoa # k2.MaKhoa
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R7
Thêm
Sửa
Xóa
Khoa
+
+
-



 Bối cảnh : table TheMuon
 Điều kiện :  k1,k2  TheMuon, k1≠k2
 K1.MaDG # k2.MaDG & k1.MaSach#k2.MaSach

Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :
R8
Thêm
Sửa
Xóa
TheMuon
+
+
-


a. Ràng buộc toàn vẹn về miền giá trị:

 Bối cảnh : table TheMuon
 Điều kiện :  R11,  T1  TheMuon
 T1.NgayMuon <= Ngay Hien Hanh
 T1.NgayTra <= Ngay Hien Hanh
Cuối 
Bảng tầm ảnh hưởng :
R9
Thêm
Sửa
Xóa
TheMuon
+
+
-

b.Ràng buộc toàn vẹn về khóa ngoại:

 Bối cảnh : table KHOA, LOP
 Điều kiện :
R1. k  Khoa, t  Lop
Thì
t.MaKhoa  k.MaKhoa
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :






 Bối cảnh : table KHOA, LOP,DOCGIA

 Điều kiện :
R11. t  DocGia, e  Khoa, k  Lop
Thì
t.MaLop  k.MaLop v k.MaKhoa  e.MaKhoa
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :





R10
Thêm
Sửa
Xóa

Khoa
-
-
+
Lop
+
+
-
R11
Thêm
Sửa
Xóa






 Bối cảnh : table SACH, THELOAI, TACGIA, NXB

 Điều kiện :
R11. t € DocGia, e € Khoa, k € Lop
Thì
t.MaLop  k.MaLop v k.MaKhoa  e.MaKhoa
Cuối 
 Bảng tầm ảnh hưởng :

Khoa
-
-
+
Lop
-
-
+
DocGia
+
+
-
R11
Thêm
Sửa
Xóa
Khoa
-
-
+
Lop
-

-
+
DocGia
+
+
-



II- Thiết Kế Xử Lý - Sơ Đồ DFD

1. DFD Ngử cảnh



2. DFD Mức 0
Ngọc
Tiến

3. DFD Mức 1


III.Thiết kế giao diện

ĐĂNG NHẬP
FORM MAIN
Thông Tin
Sách
Thông Tin
Đọc Giả
Mượn Sách
Trả Sách
Thống Kê
Tìm kiếm
sách
Sửa
Xóa
Thêm Sách
Danh mục
sách
Danh mục
độc giả
Tìm kiếm đọc
giả
Thêm ĐG
Sửa
Xóa
Danh mục
sách
Tìm kiếm
Thêm
Sửa

Xóa
Danh mục
sách
Trả sách
Báo cáo sách
chưa trả
Danh mục
sách chưa trả
In báo cáo
Thanh
Phú
1.Thiết kế màn hình chính :
A. .Theo tính đúng đắn.
Màn hình chính :
 Thêm, sửa, xóa thông tin sách
 Xem danh mục sách
 Tra cứu sách
 Xem danh mục độc giả
 Tra cứu độc giả
 Thêm, sửa, xóa thông tin độc giả
 Thống kê sách
 Xem danh mục sách( chưa trả/rách )
 In báo cáo sách ( chưa trả/rách )
B. Theo tính tiện dụng :

C. Bảng thuộc tính

STT
Tên CONTROL

D.
E.
F.
G.
H.

I.
J.
K.
L.
M.
N.
O.
P.
Q.
R.
S.
T.
U.
V.
W.
X.
Y.
Z.
AA.
BB.
CC.
DD.
EE.
FF.
GG.