Phßng GD&§T B¶o th¾ng
trêng THCS thÞ trÊn Phè Lu
KINH NGHIỆM
MỘT SỐ KINH NGHIỆM "NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở
TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN PHỐ LU"
NĂM HỌC 2011-2012
Họ và tên : NGUYỄN TIẾN THÀNH
TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN PHỐ LU
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Phố Lu, ngày 15 tháng 3 năm 2012
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến cấp huyện
Họ và tên tác giả: Nguyễn Tiến Thành
Sinh ngày 01 tháng 05 năm 1960
Chức vụ: Hiệu trưởng
Nơi công tác: Trường THCS thị trấn Phố Lu - Bảo Thắng – Lào Cai
Trình độ chuyên môn: ĐHSP Toán
A. Tên sáng kiến:
Một số kinh nghiệm "Nâng cao chất lượng hoạt động ngoài giờ lên lớp
ở trường THCS thị trấn Phố Lu"
B. Mô tả giải pháp:
I. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình giáo dục, ngoài việc hình thành cho học sinh (HS) thái độ
đúng đắn, các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong
các mối quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức, pháp luật , còn phải giúp HS bổ
sung và hoàn thiện những tri thức đã học trên lớp. Do vậy, quá trình giáo dục
không những được thực hiện thông qua hoạt động giáo dục trên lớp mà còn
thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐNGLL). Mặt khác,
HĐNGLL đòi hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời, đúng đắn, phù hợp đặc điểm lứa
tuổi, phù hợp điều kiện thực tế, lôi cuốn HS hoạt động nhằm phát huy tính tự
lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Thực tế, đối với HS phần
lớn rất thích được tham gia vào các hoạt động ngoại khoá, giao lưu văn hoá, thể
dục thể thao và nhu cầu này ngày càng cao Thực tế cho thấy, hoạt động của
các nhà trường nói chung và của trường THCS thị trấn nói riêng phải có những
cải tiến, bổ sung và đổi mới cho phù hợp với sự phát triển và đòi hỏi ngày càng
cao của công tác giáo dục cũng như nhu cầu hoạt động của HS, đồng thời ngăn
chặn không để những tác động xấu lôi kéo, tác động đến học sinh.
Vì vậy, trên cơ sở đánh giá thực trạng HDNGLL ở trường THCS, qua
triển khai tổ chức các hoạt động thực tế để rút ra những bài học kinh nghiệm;
Tôi mạnh dạn đề xuất những biện pháp nâng cao hiệu quả HĐNGLL và mong
được các ý kiến góp ý bổ sung để công tác này ngày càng tốt hơn.
II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Nâng cao nhận thức và năng lực thực hành của đội ngũ cán bộ, giáo viên
và nhân viên (CBGV, NV) về chỉ đạo giáo dục HĐNGLL. Làm phong phú thêm
và đa dạng nội dung, các loại hình tổ chức HĐNGLL để thu hút đầy đủ HS tham
gia hoạt động tập thể một cách tự nguyện; tăng cường quan tâm đến HS nghèo,
giành thời gian thực tế nắm sát đặc điểm tâm lý HS.
2
Triển khai kế hoạch HDNGLL chi tiết cụ thể, hướng dẫn HS kịp thời;
phát huy sự phối hợp giữa các đoàn thể, cha mẹ học sinh, lực lượng xã hội để tổ
chức HĐNGLL thường xuyên, hiệu quả cao, góp phần ổn định môi trường giáo
dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Kết hợp giáo dục chính khoá với giáo dục ngoại khoá; tích hợp, lồng ghép
nội dung giáo dục một cách hợp lý trong một số môn học với các HDNGLL, kết
hợp trong việc kỷ niệm các ngày lịch sử, dịp lễ, tết, các cuộc vận động lớn trong
ngành.
Tăng cường củng cố nâng cấp sân chơi, bãi tập đủ để tổ chức các hoạt
động lớn, làm cho HĐNGLL trong nhà trường đạt kết quả cao.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: Thực trạng và giải pháp về giáo dục HĐNGLL của nhà trường
trong giai đoạn hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu: Chủ yếu là HĐNGLL ở trường THCS thị trấn Phố Lu
từ năm học 2009-2010 đến năm học 2011-2012, ngoài ra có tham khảo hoạt
động của các trường trong khu vực huyện.
IV. Nội dung về giải pháp của công tác giáo dục HĐNGLL
1. Đặc điểm tình hình trường lớp và giáo dục HDNGLL
Trường thuộc địa bàn thị trấn Phố Lu là trung tâm kinh tế, văn hoá xã hội
của huyện Bảo Thắng, kinh tế phát triển khá đa dạng. Nhà trường thường xuyên
được sự quan tâm sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền và ngành Giáo dục
và được đầu tư xây dựng về nhiều mặt; Bên cạnh đó với nhận thức và trách
nhiệm, các bậc cha mẹ học sinh (CMHS) cùng các ban ngành đoàn thể, doanh
nghiệp đã đóng góp nhiều công sức phối hợp, tham gia công tác giáo dục học
sinh. CBGV, NV và HS đã phát huy khả năng, tích cực củng cố cảnh quan
trường lớp góp phần đáp ứng ngày càng tốt các điều kiện phục vụ HĐNGLL
HĐNGLL được sự chỉ đạo sâu sát của Chi bộ, Ban Giám, trong từng thời
điểm đều có kế hoạch cụ thể; có sự phối kết hợp đồng bộ của Đoàn, Đội, sự
cộng tác chặt chẽ của giáo viên (GV), sự quan tâm của cha mẹ HS. Hầu hết HS
chăm ngoan, học giỏi, có năng khiếu văn nghệ, thể dục thể thao (TDTT). Nhà
trường coi trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức, lấy giáo dục tư tưởng đạo đức
làm nền tảng cho các hoạt động giáo dục, chú trọng bồi dưỡng về tổ chức hoạt
động GDNGLL, phát huy vai trò GV, HS và toàn xã hội để nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện.
Cơ sở vật chất (CSVC), thiết bị phục vụ cho các HDNGLL mặc dù chưa
thật dầy đủ nhưng đã được quan tâm theo hướng xã hội hóa giáo dục (XHHGD),
từng bước được bổ sung nâng cấp
2. Một số tồn tại của HĐNGLL những năm qua
a. Tồn tại về nhận thức của cán bộ giáo viên, nhân viên và học sinh
Về cơ bản, GV, NV, HS đã nhận thức được nhiệm vụ, nội dung hoạt động
GDNGLL. Một số hoạt động hay được tổ chức trong nhà trường được HS, GV,
NV tham gia thực hiện tốt. Tuy nhiên, còn một bộ phận GV, NV, HS nhận thức
3
chưa đúng về vị trí, vai trò, mục tiêu nhiệm vụ và nội HĐNGLL, còn coi nhẹ và
quan tâm không đầy đủ, không thường xuyên. Giáo viên coi trọng việc dạy kiến
thức hơn và coi nhẹ việc giáo dục tư cách, rèn luyện đạo đức, ít quan tâm giáo
dục kỹ năng sống, cách ứng xử cho HS, ít đầu tư thời gian thực hiện các
HDNGLL. GV chưa chú ý sâu sát hoặc bỏ qua các đặc điểm tâm lý lứa tuổi HS,
việc theo giúp đỡ HS không thường xuyên liên tục. Ở một số HS thì có tình
trạng thiếu ý thức nề nếp, bộc lộ kiểu sống tự do, thiếu sự kiểm soát của gia
đình, ít hòa nhập trong HDNGLL, đặc biệt các hoạt động chính trị, xã hội
2.2. Tồn tại về việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Công tác xây dựng kế hoạch, việc chuẩn bị các điều kiện tổ chức thực
hiện HDNGLL trong phạm vi chừng mực nào đó, còn có biểu hiện thiếu chu đáo
và không cụ thể, không quan tâm đến tính giáo dục, tính hiệu quả, không coi
trọng nhu cầu hoạt động của học sinh, ngại vất vả, ngại khó, sợ mất nhiều thời
gian, không tìm tòi sáng tạo chưa tạo ra những sân chơi bổ ích, lành mạnh cho
học sinh.
Thực tế cho thấy, GV triển khai thực hiện HĐNGLL do không nắm chắc
vị trí, vai trò, mục tiêu, nội dung và nhiệm vụ HĐNGLL, nên khi tổ chức thực
hiện không đúng yêu cầu, có đầu tư công sức tổ chức thực hiện nhưng hiệu quả
thấp không tạo được hứng thú cao cho HS, học sinh tham gia gò bó, thường
xuyên nói chuyện riêng, nô đùa mất trật tự; trốn và không gia sinh hoạt, nhất là
các hoạt động chính trị xã hội như: Hoạt động giáo dục truyền thống, hoạt động
cổ động
Một số HDNGLL tổ chức nặng về hình thức, không hấp dẫn, nội dung
nghèo nàn, đánh giá phân loại chưa chặt chẽ, chưa công bằng, động viên khích
lệ, khen thưởng còn hạn chế. Có những hoạt động HS ưa thích nhưng nhà
trường ít tổ chức, có khi chỉ thực hiện cách nhật từng năm (Hoạt động cắm trại,
hoạt động biểu diễn văn nghệ )
Các hình thức XHHGD, huy động nhân lực, vật lực trong cộng đồng chưa
được thực hiện tốt. Hầu hết hoạt động đều do nhà trường độc lập tổ chức thực
hiện không có sự tham gia của các lực lượng khác
HDNGLL chưa gắn kết một cách tích cực với giáo dục tư tưởng đạo đức,
rèn kỹ năng sống cho HS, một số HDNGLL chưa được gắn với giáo dục kỷ
cương kỷ luật, để học sinh hoạt động thiếu sự quản lý, kiểm soát.
Thiếu điều kiện CSVC, thiết bị, tài chính đầu tư cho HDNGLL.
2.3. Nguyên nhân của hạn chế về HĐNGLL
Công tác tuyên truyền chưa được quan tâm đúng mức, một số CBGV,
NV, cha mẹ học sinh nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, ý nghĩa, mục tiêu nhiệm
vụ và nội dung HĐNGLL; do đó, việc đầu tư công sức, trí tuệ, CSVC, tài chính
chưa thỏa đáng, chưa thường xuyên, thiếu sự nhiệt tình tham gia.
Việc lập kế hoạch, xây dựng các giải pháp chưa cụ thể, có biểu hiện hình
thức; việc đổi mới, cải tiên nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động chưa được
4
chú ý, các hoạt động hàng năm hàng năm lặp đi lặp lại.
Có biểu hiện chỉ coi trọng việc học tập văn hoá, coi nhẹ giáo dục nhân
cách, giáo dục ngoài giờ lên lớp; ít quan tâm đầu tư thời gian cho tổ chức các
HĐNGLL, hạn chế về năng lực.
Việc nắm và vận dụng kiến thức tâm lý lứa tuổi HS, xử lý tình huống sư
phạm gắn với HĐNGLL chưa tốt nên không gắn kết được tinh thần tập thể,
pháy huy vai trò tự quản của HS, làm cho HS không muốn tham gia
Việc tổ chức HĐNGLL còn gò bó, hình thức; nội dung, hình thức đơn
điệu, không lôi cuốn hấp dẫn, không đổi mới. Chưa chú ý huy động lực lượng
xã hội, đặc biệt là cha mẹ học sinh phối hợp tham gia.
Tổ chức, quản lý, chỉ đạo còn lỏng lẻo, thiếu kỷ luật, nề nếp, thiếu kiểm
tra, kiểm soát, đánh giá chưa chặt chẽ công bằng, công tác tổng kết đúc rút kinh
nghiệm, khích lệ khen thưởng chưa được quan tâm đúng mức.
3. Một số biện pháp nhằm tăng cường hiệu quả HĐNGLL
3.1. Nâng cao nhận thức và công tác chỉ đạo thực hiện GDNGLL
Nhà trường phải xác định và thực hiện tốt việc nâng cao nhận thức cho
đội ngũ và tuyên truyền trong cộng đồng nắm chắc những vấn đề cơ bản về mục
tiêu, vị trí, vai trò của giáo dục HĐNGLL, cụ thể là:
Nắm chắc mục tiêu HĐNGLL đó là nhằm:
- Củng cố và khắc sâu kiến thức các môn học; mở rộng và nâng cao hiểu
biết về các lĩnh vực của đời sống xã hội, làm phong phú thêm vốn tri thức, kinh
nghiệm hoạt động tập thể của HS.
- Rèn luyện các kỷ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi HS THCS như: Kỹ
năng giao tiếp ứng xử có văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt
động tập thể; kỹ năng tự kiểm tra đánh giá kết quả học tập, rèn luyện; cũng cố,
phát triển các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và công tác xã hội.
- Bồi dưỡng thái độ tự giác tích cực tham gia các hoạt động tập thể và
hoạt động xã hội; hình thành tình cảm, niềm tin; có thái độ đúng đắn đối với các
hiện tượng tự nhiên và xã hội
Xác định rõ về vị trí, vai trò HĐNGLL, đó là:
- HĐNGLL do nhà trường phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường tổ chức, bao gồm hoạt động ngoại khoá về khoa học, đố vui
qua các môn học, thể dục thể thao phát triển năng lực toàn diện của HS và bồi
dưỡng HS có năng khiếu, các hoạt động vui chơi, tham quan du lịch, giao lưu
văn hoá, hoạt động giáo dục môi trường, hoạt động công ích, hoạt động xã hội
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của HS.
- Về phương diện thực tiễn, HĐGDNGLL có vị trí là cầu nối hai chiều
giữa nhà trường và xã hội.
- HĐNGLL tạo điều kiện phát huy vai trò nhà trường với cộng đồng xã
hội, gắn học với hành. Là điều kiện và phương tiện để huy động sức mạnh cộng
đồng tham gia vào quá trình giáo dục đào tạo học sinh.
5
3.2. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, tổ chức HĐNGLL
Trước hết, Hiệu trưởng phải làm tốt khâu xây dựng kế hoạch, định hướng
cho HĐNGLL trong từng thời điểm của năm học đảm bảo các yêu cầu sau:
Về thời gian: Thực hiện ngay từ đầu năm học, có thể bổ sung điểu chỉnh
kế hoạch trong từng tháng cho sát hợp diễn biến thực tế năm học.
Về trình tự: Thực hiện việc lập dự thảo kế hoạch, sau đó họp thảo luận dự
thảo qua Hội đồng tư vấn hoặc họp CBGV, NV nhà trường; thống nhất, điều
chỉnh kế hoạch cho hoàn thiện trước khi ban hành.
Về nội dung: Xác định đúng mục tiêu quản lý HĐNGLL, có chương trình
hành động, giải pháp cụ thể trong năm, học kỳ, tháng phù hợp với điều kiện cơ
sở vật chất nhà trường, tình hình HS, thực tiễn địa phương, đáp ứng được nhiệm
vụ từng tháng trong năm học, theo chủ điểm từng tháng, tập trung hướng về thi
đua kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm học.
Ở khâu này nhà trường cần thống nhất hệ thống các HĐNGLL, bao gồm:
- Các hoạt động hàng ngày: Xếp hàng kiểm soát tác phong nề nếp đồng
phục trước buổi học; tổ chức 15 phút trao đổi bài đầu giờ, tổ chức các hoạt động
trực nhật, vệ sinh trường lớp, chăm sóc cây, bồn hoa cây cảnh, tổ chức hoạt
động đội cờ đỏ, sinh hoạt 15 phút giữa buổi học, giao nhận hồ sơ lớp học, đọc
bản tin hoặc văn nghệ đầu buổi học, kiểm soát trật tự an toàn giao thông đặc biệt
là ở khu vực trường
- Hoạt động hàng tuần: Chào cờ đầu tuần, kể chuyện "Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"; sinh hoạt lớp cuối tuần, sinh hoạt đội cờ đỏ,
lớp trực tuần; củng cố cảnh quan trường lớp, tổ chức lao động xử lý rác
- Hoạt động có chủ đề chủ điểm về kỷ niệm những ngày Lễ như: Ngày
5/9, 15/10, 20/11, 22/12, 3/2, 26/3, 30/4, 1/5, 1/6
- Một số hoạt động chính trị, xã hội và nhân văn: Giáo dục pháp luật (Luật
Giao thông, Luật Giáo dục), Vệ sinh sinh an toàn lao động, Phòng chống cháy
nổ, tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử, giáo dục giới tính, sức khỏe vị thành
niên , tuyên truyền, mít tinh cổ động, thăm viếng nghĩa trang liệt sĩ, thăm hỏi
gia đình chính sách, tổ chức hoạt động hè cho HS.
- Các hoạt động văn nghệ, thể thao: Tổ chức hội thi văn nghệ, Hội khỏe
Phù Đổng, thi các môn thể thao, giao lưu văn hóa, văn nghệ với các thôn khu
phố với các trường.
- Hoạt động vui chơi giải trí, sáng tạo, khoa học nghệ thuật, hướng
nghiệp: Tổ chức các câu lạc bộ, thi hỏi đáp về kiến thức văn hóa, tham gia thi
tìm hiểu lịch sử, viết thư quốc tế UPU, thi sáng tạo thanh thiếu niên
Việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện phải đảm bảo quy trình, có bài bản đó là:
+ Thành lập, củng cố Ban chỉ đạo HĐNGLL (Hiệu trưởng, Tổng phụ
trách Đội, Bí thư Đoàn TNCSHCM, GVCN và một số GV có kinh nghiệm),
phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong Ban chỉ đạo.
+ Xây dựng các điều kiện cần thiết để tổ chức như: Quán triệt nhận thức
trong CBGV, NV, điều kiện nhân lực, CSVC, tài chính phục vụ cho hoạt động.
6
+ Chỉ đạo, phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường để thực hiện
đặc biệt chú ý phát huy vai trò Ban đại diện cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn
thể phối hợp tham gia (đây là khâu yếu của các trường những năm qua).
Ban chỉ đạo HĐNGLL, cần quy định chế độ sinh hoạt định kỳ, tập trung
bàn bạc các biện pháp, cách thức tổ chức, phối hợp làm việc, chú ý cải tiến nội
dung, phương pháp tổ chức hoạt động thật phong phú, sinh động, hiệu quả giáo
dục cao, gây hứng thú cho học sinh, để các em yêu mến trường, thích được đến
trường, tránh khô cứng, nhàm chán. Tăng cường XHHGD cho hoạt động này,
tiết kiệm chi các khoản khác: Tiếp khách, hội hè… để dành phần tài chính thích
đáng chi cho hoạt động này ngày càng đi vào nề nếp, có chất lượng thu hút học
sinh.
3.3. Nâng cao vai trò, hiệu quả hoạt động của GV chủ nhiệm, giáo viên phụ
trách Đoàn, Đội.
Hiệu trưởng chỉ đạo GV phụ trách Đoàn, Đội, GVCN xây dựng kế hoạch
HĐNGLL và phải tính đến hiệu quả và khả năng thực hiện, không chồng chéo;
phát huy được năng lực sở trường của các CBGV, trong đó cần chú ý:
Hiệu trưởng giao nhiệm vụ cụ thể hàng tuần, tháng và chỉ đạo GVCN xây
dựng kế hoạch, phát huy vai trò GVCN trong việc phân công, tổ chức hướng
dẫn học sinh trong HĐGDNGLL của lớp mình, đặc biệt là nề nếp sinh hoạt hàng
ngày. Hiệu trưởng cần lựa chọn GV nhiệt tình, năng động, có kinh nghệm làm
công tác chủ nhiệm lớp 6, 9. Giao cho Tổng phụ trách Đội tập huấn, bồi dưỡng
cho GVCN những kỹ năng, biện pháp về công tác đội; có kế hoạch xây dựng đội
ngũ kế cận trong hoạt HĐNGLL và công tác chủ nhiệm lớp.
Hiệu trưởng giao nhiệm vụ và kiểm soát hoạt động của GVCN thực hiện
tốt các HĐNGLL hàng ngày, kiếm soát một số hoạt động chủ đạo như việc tổ
chức dự giờ tiết sinh hoạt lớp, sinh hoạt đầu tuần, cải tiến, đổi mới việc sinh hoạt
lớp cuối tuần không nặng nề về phê bình, kiểm điểm HS vi phạm và nhắc nhở
việc đóng góp các khoản tiền, GVCN quan tâm khích lệ tuyên dương HS tích
cực, quan tâm hơn đến công tác giáo dục tư tưởng đạo đức, tổ chức các hoạt
động tổng vệ sinh lớp, chăm sóc cây, hoa, trang trí lớp học, tư vấn kỹ năng sinh
hoạt hàng ngày
Hiệu trưởng quy định nhiệm vụ cụ thể của mỗi GV, phải có sự đóng góp,
tham gia HĐGDNGLL với những lĩnh vực khác nhau: Tư vấn cho câu lạc bộ, tư
vấn văn nghệ, thể dục thể thao, ngoại khoá bộ môn…, phối hợp với GVCN để
nâng cao chất lượng dạy học, lồng ghép, tích hợp các nội dung giáo dục
HĐNGLL trong bộ môn. Tuỳ theo đặc thù của từng bộ môn mà Hiệu trưởng
phân công các tổ chuyên môn phối hợp với Đoàn, Đội, GVCN để tổ chức các
hoạt động.
Đối với tổ chức Đoàn Thanh niên CSHCM và Đội TN TPHCM: Hiệu
trưởng tạo điều kiện để hoạt động, trang bị những điều kiện CSVC cần thiết
như: Trống đội, trang phục đội, hàng năm đầu tư mua sắm trang phục văn nghệ,
đồng phục cho hoạt động tập thể… sắp xếp thời gian để các GV này tham gia
7
đầy đủ các lớp tập huấn công tác Đội, tổ chức các hoạt động thi cấp trường: Kể
chuyện về Bác Hồ, Văn nghệ, vũ điệu, nữ công gia chánh, tuyên truyền phòng
chống ma tuý HIV/AIDS, các phong trào tthi tím hiểu, sáng tạo thanh thiếu
niên…
Phối hợp và các tổ chức khác (Huyện đoàn, Nhà thiếu nhi, Trung tâm Văn
hóa, Đài truyền thanh truyền hình, các trường học, các thôn khu phố, ) tuyên
truyền tập huấn cho Đội viên, các câu lạc bộ, tổ chức giao lưu, sinh hoạt hè
Hầu hết học sinh luôn tích cực hoạt động tập thể và đã có khả năng tự
quản. Tuy nhiên chưa có đủ kinh nghiệm sống, vì vậy GV đóng vai trò sư phạm,
lãnh đạo, hướng dẫn HS sát sao, thường xuyên, nhưng tránh làm thay HS.
3.4. - Tổ chức phối hợp các lực lượng GD: Nhà trường, gia đình, xã hội trong
đổi mới hoạt động GDNGLL cho học sinh.
Lực lượng thường ngoài nhà trường, xuyên nhất là Ban đại diện cha mẹ
HS (BĐD CMHS) là cầu nối giữa nhà trường và gia đình học sinh. Vì vậy, cần
phat huy tốt vai trò của BĐD CMHS:
Hiệu trưởng có trách nhiệm phối hợp, tư vấn về các hoạt động của cha mẹ
học sinh, đề xuất các nhu cầu, triển khai kế hoạch của nhà trường, tranh thủ sự
quan tâm của BĐD CMHS, phat huy vai trò của họ trong việc cầu nối với các tổ
chức xã hội, ban ngành địa phương.
Nhà trường phải cân đối, linh hoạt trong các hoạt động, để BĐD CMHS
có thời gian thích hợp công tác tự nguyện, phát huy trí tuệ phối hợp với nhà
trường trong các HDNGLL, không chi là tập trung vào hoạt động Ngày Nhà
Giáo Việt Nam 20.11 và Tết Nguyên đán; Như vậy việc định hướng kế hoạch
cần được tuyên truyền rõ ràng, có giải pháp đề cập đến vai trò, nhiệm vụ của
BĐD CMHS, cần nâng cao vai trí, trách nhiệm để BĐD CMHS cùng tham gia,
hỗ trợ HĐNGLL; trong đó cần khai thác các cá nhân khác trong lực lượng cha
mẹ học sinh tùy theo nội dung từng hoạt động.
Đối với các tổ chức xã hội, ban ngành địa phương: Hiệu trưởng tham
mưu, báo cáo và tranh thủ sự quan tâm của UBND thị trấn về các chương trình
HĐNGLL; Làm rõ vai trò nhiệm vụ của chính quyền, đoàn thể địa phương trong
đó có việc tuyên truyền về HĐNGLL tùy theo mức độ và tình hình thực tế, tránh
tình trạng chủ quan cho rằng nội dung này không cần thiết.
Tuyên truyền để huy động các lực lượng, các nguồn lực cho việc triển
khai, tổ chức thực hiện các HĐNGLL, tuyên truyền để thực hiện khuyến học,
khuyến tài, để lôi kéo các lực lượng xã hộ, các đoàn thể tham gia công tác giáo
dục, tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện.
3.5. - Nâng cao vai trò của đội ngũ cán bộ lớp, cán bộ Đội trong việc tự quản
các hoạt động GD NGLL của học sinh.
Trong mọi tình huống phải khéo léo khai thác và phát huy tính tự nguyện,
tự giác tham gia hoạt động của HS. Khéo léo trong việc tuyên truyền vận động,
giải thích và có biện pháp, yêu cầu phù hợp đối với các đối tượng HS, đặc biệt
chú ý đối với hoạt động mà HS chưa thực sự bị cuốn hút vào hoạt động. Các em
8
có quyền lựa chọn các hoạt động mà mình ưu thích, song phải tuân thu kế hoạch
và tính tập thể để thực hiện nhiệm vụ; CBGV, NV nhà trường cần linh hoạt quản
lý HS theo nề nếp kỷ cương, phải có cách ứng xử khéo léo trong từng tình
huống cụ thể. Phát huy tốt nội dung này sẽ đảm bảo cho HS tham gia các hoạt
động phù hợp với khă năng, hứng thú, sức khoẻ và điều kiện cụ thể của bản
thân; Chỉ có như vậy, HS mới có sự chia sẻ, mới tạo được sự hứng thú, tự giác,
tích cực tham gia hoạt động. Trước hết cần quan tâm hướng dẫn cụ thể với đội
ngũ cán bộ lớp, cán bộ Đội, tạo điều kiện tốt cho các đối tượng này hoạt động
Nhà trường phải tổ chức được nhiều hoạt động phong phú, đa dạng phù
hợp với mỗi đối tượng hoạt động; tổ chức và duy trì được nhiều nhóm hoạt động
với các chủ đề khác nhau như tổ chức các câu lạc bộ, đội văn nghệ, đội cờ đỏ,
các hoạt động giao lưu kết nghĩa, hoạt động…
Hiệu trưởng phải quán triệt, kiểm soát GVCN, GV phụ trách Đoàn, Đội
thường xuyên lưu tâm đến đặc điểm lứa tuổi và tính cá biệt của học sinh, phải
sâu sát, thường xuyên theo dõi, phát hiện những nét mới được hình thành ở HS
để kịp thời đề xuất và điều chỉnh và có hình thức hoạt động cho phù hợp với sự
phát triển của mỗi HS trong từng giai đoạn.
3.6. - Tổ chức tốt công tác kiểm tra đánh giá, công tác thi đua, khen thưởng.
Kiểm tra, đánh giá là công việc thường xuyên của Hiệu trưởng, do vậy,
Hiệu trưởng cần thực hiện tốt một số nội dung sau:
- Xây dựng chuẩn thống nhất trong toàn trường và phù hợp với mục tiêu,
yêu cầu của HĐGDNGLL.
- Tổ chức, bố trí, phân công lực lượng kiểm tra chủ yếu là các thành viên
trong Ban chỉ đạo HĐGDNGLL.
- Thực hiện -kiểm tra nội dung các hoạt động; kiểm tra kết quả từng hoạt
động về nội dung, hình thức, biện pháp tổ chức; kiểm tra đánh giá kết quả giáo
dục về các mặt nền nếp, việc tham gia các hoạt động phong trào, ghi nhận thành
tích; từ đó Hiệu trưởng tác động tư vấn, thúc đẩy, rút kinh nghiệm và động viên
phong trào.
- Biện pháp kiểm tra phải thể hiện trong hồ sơ sổ sách qua trao đổi, tìm
hiểu, nghe báo cáo, kiểm tra hồ sơ. Hiệu trưởng trực tiếp tham dự một vài hoạt
động cụ thể Qua kiểm tra cần có biện pháp xử lý, cải thiện mọi điều kiện để
nâng cao chất lượng HĐNGLL.
3.7. - Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hoạt động GD NGLL.
Khi tiến hành bất cứ hoạt động nào cũng phải tính đến tính hiệu quả.
Trong đó nhu cầu về CSVC, thiết bị và tài chính là cần thiết. Do vậy Hiệu
trưởng phải có trách nhiệm đảm bảo yêu cầu này. Ngoài việc thực hành tiết kiệm
chi các khoàn mục không càn thiết, cần cần đối kinh phí cho tổ chức hoạt động
là chủ yếu. Nhà trường phải có sự đầu tư dài hạn, quan tâm đến các thiết bị
chuyên dụng cần có, tổ chức từng bước đầu tư mua sắm, đồng thời xác định rõ
các nội dung để huy động XHHGD, phát huy vai trò của cha mẹ học sinh, sự
9
quan tâm giúp đỡ của các tổ chức xã hội, các ban ngành, các doanh nghệp và cs
nhân hảo tâm.
Việc vận động XHHGD phải được gắn với HĐNGLL cụ thể, coi trọng
tuyên truyền, tranh thủ các chủ trương lãnh đạo của các câp, chính quyền địa
phượng.
C. Tính mới của giải pháp
Tính mới là tăng tính chủ động dự báo kế hoạch, chủ động định hướng
quy mô, hình thức tổ chức các hoạt động ngay từ đầu năm học, có các giải pháp
tổng thể huy động các nguồn lực, nhân lực tham gia thực hiện HĐNGLL
Tranh thủ sự quan tâm lãnh đạo của các cấp chính quyền, đoàn thể, các tổ chức
xã hội, huy động sức mạnh tập thể của cả cộng đồng, các bậc cha mẹ học sinh
trong việc tham gia các hoạt động giáo dục. Tổ chức đúc rút kinh nghiệm làm
cho hoạt động này đạt hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện.
Thông qua việc trao đổi kinh nghiệm HDNGLL sẽ nâng cao nhận thức
của Hiệu trưởng, giáo viên, nhân viên và phụ huynh học sinh về nội dung giáo
dục học sinh thông qua con đường dạy học và HĐNGLL.
Phát huy tốt vai trò của CBGV, giáo viên chủ nhiệm, các đoàn thể, tăng
cường sử dụng tối đa các điều kiện CSVC, cùng với việc chủ động, tích cực đầu
tư, nâng cấp cơ sở vật chất nhà trường, huy động XHHGD tạo môi trường thuận
lợi nhất cho học tập rèn luyện của học sinh
Thực hiện tốt công tác quản lý, sử dụng các nguồn thu, tạo điều kiện cho
các tổ chức xã hội tham gia đầu tư củng cố cơ sở vật chất theo sự chỉ đạo của
cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương.
D. Kết quả áp dụng giải pháp mang lại trong thực hiện quản lý giáo dục.
Từ việc nâng cao chất lượng HĐNGLL, những năm gần đây nhà trường
đã củng cố khá tốt nề nếp sinh hoạt của thày trò, các hoạt động, đặc biệt là việc
tổ chức các chủ điểm, các chuyên đề đã có chiều sâu, quy mô rộng lớn, hiệu quả
giáo dục cao; đã gắn được các nội dung kiến thức môn học vào hoạt động, đã
huy động được các lực lượng xã hội, các nhà trường, các đơn vị kết nghĩa gián
tiếp và trực tiếp tham gia HĐNGLL. Từ các hoạt động nhà trường đã huy động
khá tốt công tác XHHGD đầu tư CSVC, tài chính phục vụ trực tiếp cho hoạt
động và đầu tư nâng cấp CSVC nhà trường cho HĐNGLL làm cho cảnh quan
nhà trường ngày càng khang trang theo hướng kien cố hóa. Từ các hoạt động cụ
thể, đã tạo được ấn tượng tốt và được sự quan tâm của các ban ngành, đoàn thể
xã hội, các daonh nghiệp, các nhà hảo tâm, được sựu ủng hộ tham gia tích cực
của cha mẹ học sinh. Kết quả thu nhận được có thể khái quát theo nội dung sau:
1. CBGV được nâng cao nhận thức, năng lực và kinh nghiệm giáo dục
học sinh về tổ chức HĐNGLL.
10
2. Phát huy tốt vai trò các tổ chức đoàn thể nhà trường và hiệu quả của
mối liên kết Nhà trường - Gia đình - Xã hội.
3. Nâng cao chất lượng giáo dục HS, củng cố tốt nề nếp các hoạt động
trong và ngoài nhà trường.
4. Thực hiện tốt nhiệm vụ trọng năm học về tiếp tục tăng cường đổi mới
quản lý, đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm soát chất lượng giáo dục.
5. Tạo ra được môi trường học tập năng động thực hiện tốt các cuộc vận
động.
6. HĐNGLL vừa là sân chơi nhưng vừa góp phần to lớn vào việc giáo
dục đạo đức, nhân cách HS. Giúp HS rèn luyện các kĩ năng ứng xử, niềm tin
trong cuộc sống, ý thức tự giác, tự lực sáng tạo trong con đường học tập, đồng
thời tránh được sự lôi kéo của các tệ nạn xã hội
7. Tăng cường được việc quản lý, phát huy tinh thần sáng tạo, trách
nhiệm của CBGV, đoàn thể xã hội, đúc rút kinh nghiệm về công tác quản lý.
8. Nâng cao chất lượng học tập, sinh hoạt và vai trò tự quản của HS,
trong các hoạt động, tao ra môi trường hoạt động phong phú, hấp dẫn HS, tích
cực góp phần duy trì số lượng, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
9. Phát huy tốt tiềm năng XHHGD thực hiện tốt phương châm Nhà
nước và nhân dân cùng làm, tăng cường vai trò trách nhiệm của cộng đồng, thực
hiện tốt phương châm dân biết, dân bàn, dân làm và dân kiểm tra.
E. Khả năng phổ biến và nhân rộng
Bằng kinh nghiệm của mình áp dụng vào thực tế, tôi tin rằng với biện
pháp nêu trên, có thể vận dụng trong các trường học trong khu vực. Cụ thể là
nhận thức của mọi người sẽ đầy đủ và sâu sắc hơn, Việc định hướng kế hoạch
hoạt động, cải tiến, đổi mới hình thức, nội dung tổ chức các HĐNGLL sẽ được
quan tâm thích đáng và đạt hiệu quả tốt.
Chương trình hoạt động GDNGLL được ban hành chính thức ở trường
THCS bắt đầu từ năm học 2002-2003, đây là một hoạt động có nhiều nội dung
phong phú, cập nhật với đời sống chính trị, xã hội. Hình thức giáo dục đa dạng,
dễ hấp dẫn với lứa tuổi. Phạm vi tiến hành rộng rãi, không bị gò ép, dễ dàng tạo
những khả năng liên kết, phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà
trường. Vì vậy nếu tiến hành tổ chức các hoạt động này một cách khoa học, phù
hợp với đặc thù tâm sinh lý lứa tuổi các em thì hiệu quả giáo dục sẽ rất cao góp
phần hoàn thành một cách tốt nhất mục tiêu đào tạo của cấp học.
Kết luận: Quá trình gíao dục trên lớp là những bộ phận quan trọng của
quá trình gíao dục thống nhất nhằm hình thành bồi dưỡng và hoàn thiện nhân
cách học sinh. Nếu coi quá trình giáo dục trên lớp được thực hiện thông qua dạy
học các bộ môn văn hóa là “ dạy chữ” thì quá trình giáo dục ngoaì giờ lên lớp là
“dạy người”, sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh chịu tác động
của nhiều nhân tố, trong đó giáo dục đóng vai trò chủ đạo. Hoạt động ở nhà
trường phải hướng HS vào nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, xây dựng mối
quan hệ nhiều mặt với các lực lượng trong và ngoài nhà trường, phối hợp nhiều
phương pháp nhằm mang lại hiệu quả giáo dục cao. Hiệu trưởng cần nhận thức
11
đúng vai trị, vị trí và nhiệm vụ của HĐNGLL. Nếu Hiệu trưởng là “thủ lĩnh”
trong mọi hoạt động, biết động viên khích lệ các lực lượng tham gia, biết đem
hết tâm trí, tài lực thì công tác quản lý HĐNGLL sẽ được cũng cố, phát triển, đi
vào nề nếp đúng với yêu cầu nhiệm vụ giáo dục. Từ đó hoàn thiên tri thức cho
HS, đồng thời củng cố, hình thành trong HS những tình cảm, thái độ xã hội, dần
tránh xa một số hiện tượng tiêu cực ngoài xã hội đang len vào tâm hồn HS.
Trên đây là một số biện pháp nâng cao chất lượng HĐNGLL, trong quá
trình tổng hợp, đúc rút kinh nghiệm chắc chắn chưa thể đầy đủ, toàn diện, mong
nhận được sự đóng góp quý báu của Hội đồng xét duyệt SKKN, của các đồng
nghiệp để giúp tôi làm tốt hơn.
Xin trân trọng cám ơn Hội đồng SKKN và các bạn đồng nghiệp đã dành
thời gian để đọc bài viết này!
Xác nhận của cơ quan cấp trên Người viết sáng kiến
Nguyễn Tiến Thành
12