Giáo dục môi trường cho học sinh thông qua một số tiết ở môn Hoá học 9

Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

TI:
Giỏo dc mụi trng cho hc sinh thụng qua mt s tit mụn
Hoỏ hc 9
I. t vn :
Trong nhng thp niờn gn õy, con ngi ó quan tõm n tỏc ng ca ụ
nhim mụi trng i vi sc kho cng ng, bi vỡ nhng cn bnh nguy him nh
ung th, cỏc d tt bm sinh tr em do cỏc cht c hi trong mụi trng ó xut
hin v ngy cng gia tng nhiu nc trờn th gii. Vit Nam l mt trong nhng
nc m s ụ nhim mụi trng gõy ra nhng tỏc hi ghờ gm nh vic xut hin
mt s lng ung th, nhng cn bnh him nghốo Vn ụ nhim mụi trũng cũn
cú th gõy ra nhng tỏc hi v him ho to ln khụng lng trc c.
Hin nay, trong chng trỡnh THCS khụng cú mụn hc riờng v mụi trng
nờn B GD&T ó tớch hp vic bo v mụi trng cho hc sinh mt s mụn hc.
Trong ú cú mụn Hoỏ hc 9 vi nhiu ni dung liờn quan n mụi trng. ng thi
nhm hng ng cuc vn ng Xõy dng trng hc thõn thin, hc sinh tớch cc
ca B trng B GD&T nm hc 2008-2009. Vỡ vy tụi chn ti Giỏo dc
mụi trng cho hc sinh thụng qua mt s tit mụn Hoỏ hc 9 nhm giỏo dc
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
1
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

cho hc sinh ý thc bo v mụi trng sng cng nh cung cp cho hc sinh nhng
hiu bit c bn v mi quan h v mi quan h gia con ngi v mụi trng sng.
II. C s thc tin:
Cng nh cỏc mụn hc khỏc, ngoi vic lng ghộp vo chng trỡnh nhm
mc ớch giỏo dc cho hc sinh thụng qua mụn hc. Tuy nhiờn vn ú ch mang
tớnh thi s, cp nht cha i sõu do tớnh c thự ca b mụn, lnh vc nghiờn cu.

Thụng qua mụn hc, tụi mun tng bc nh hng dy hc mang tớnh thc
tin cao, lm th no b mụn ngy cng gn vi thc t.
Trong quỏ trỡnh lnh hi tip thu kin thc trờn lp, hc sinh cú th vn dng
mt cỏch khoa hc, hp lý nhng kin thc ó hc, bit x lý v bo v mụi trng
t nhiờn mt cỏch tt nht.
III. Ni dung nghiờn cu:
1. Ni dung cn a vo chng trỡnh:
- Mụi trng sng hin nay ang b ụ nhim trm trng.
- Nhng vic cn lm bo v mụi trng.
- Nhng bin phỏp cn thit ngn nga s ụ nhim mụi trng, phc hi v
ci thin mụi trng ni mỡnh hay nhng vựng ó b suy thoỏi.
- Bo v mụi trng, chng cỏc cht c hi do cỏc cht thi cụng nghip.
- S dng hp lý cỏc ngun nc ngt trong i sng v sn xut.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
2
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

- S dng hp lý cỏc loi phõn bún hoỏ hc v thuc tr sõu.
2. Bin phỏp gii quyt:
Tit
PPCT,
tờn bi
dy
Ni dung cn cp n
Mc tiờu giỏo
dc mụi trng
Tit 3,4:
Mt s
oxit quan

trng
1/ Sau khi hc xong phn Canxi oxit, GV hi:
a/ Qung Nam hin nay cỏc a phng s dng loi
lũ no sn xut vụi? Nờu nhc im ca loi lũ ú?
b/ Vụi sng (CaO) l hoỏ cht rt cn cho cụng nghip
luyn kim, cụng nghip hoỏ chtnhng khớ thi ca
quỏ trỡnh sn xut vụi li gõy ụ nhim khụng khớ. Theo
em lm nh th no vn sn xut vụi m khụng lm
ụ nhim khụng khớ?
HS tr li:
a/ ang s dng loi lũ nung vụi th cụng.
Nhc im: Khụng thu c khớ CO
2
nờn gõy ụ nhim
mụi trng.
b/ Nờn dựng lũ nung vụi cụng nghip thu khớ CO
2
dựng lm nguyờn liu sn xut mui cacbonat, nc ỏ
- Vic sn xut
vụi rt cn
nhng phi cú
bin phỏp thu
hi khớ CO
2

trỏnh gõy ụ
nhim khụng
khớ.
- Bo v mụi
trng, thu hi

khớ thi trỏnh
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
3
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

khụ.
2/ Sau khi hc xong phn Lu hunh ioxit, GV hi:
Lu hunh ioxit cú nhng tỏc hi gỡ?
HS tr li: Lu hunh ioxit l khớ c gõy ho, viờm
ng hụ hp, l mt trong nhng cht gõy ra l thng
tng ụzụn, gõy ụ nhim khụng khớ.
ụ nhim khụng
khớ.
Tit 7:
Mt s
axit quan
trng
Sau khi hc xong phn Axit sunfuric, GV hi: SO
2
l
cht gõy ụ nhim khụng khớ, hin nay trong cụng nghip
ngi ta dựng bin phỏp gỡ x lý SO
2
?
GV giỳp HS tr li c:
- i vi nh mỏy luyn kim cú cht thi l SO
2
ngi
ta xõy dng nhng phõn xng sn xut H

2
SO
4
.
- Trong cụng nghip sn xut H
2
SO
4
dựng cỏc bin phỏp
k thut oxi hoỏ hon ton SO
2
, khụng SO
2
thoỏt ra
ngoi khụng khớ.
Bo v mụi
trng chng
cỏc cht c hi
do cụng nghip
hoỏ hc thi ra.
Sau khi hc xong bi, GV hi:
Hin nay trờn a bn tnh Qung Nam cú nhiu ni
S dng hp
lý ngun nc
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
4
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

Tit 15:

Tớnh cht
hoỏ hc
ca mui
ngi ta s dng cht xyanua trong vic khai thỏc vng.
Vỡ vy ngun nc nhng ni ú b ụ nhim nng,
cn phi lm gỡ bo v ngun nc?
HS tr li: Cm mua bỏn xyanua, cm trit vic khai
thỏc vng trỏi phộp nh hin nay.
ngt trong i
sng v trong
sn xut. Cm
khai thỏc cỏc
loi khoỏng sn,
lm ụ nhim
ngun nc
sinh hot.
Tit 16:
Phõn bún
hoỏ hc
Sau khi tỡm hiu v hiu v nhng loi phõn bún hoỏ
hc thng dựng. GV t vn :
a/ Phõn bún hoỏ hc rt cn cho nụng nghip nhng nu
s dng ba bói s gõy ra hu qu gỡ?
b/ Lm th no khc phc iu ny?
HS tr li:
a/ Nu dựng quỏ nhiu phõn bún, phõn m so vi nhu
cu s dng ca cõy trng s gõy ụ nhim ngun nc.
b/ Cn s dng phõn bún mt cỏch hp lý.
Phi s dng
phõn bún mt

cỏch hp lý,
trỏnh ụ nhim
mụi trng.
Tit 21:
Tớnh cht
Trong bi tp 1 Hóy nờu mhng tớnh cht vt lý v
ng dng ca kim loi, GV liờn h thờm:
- Hin nay ngun nc mt v nc ngm quanh mt s
nh mỏy cú cha hm lng kim loi kim loi nng rt
cao. Nu ngi dõn dựng ngun nc ny sinh hot
- í thc v vic
s dng
dựng v ngun
nc cú cỏc
cht c hi.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
5
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

vt lý ca
kim loi
thỡ lõu ngy cú th b ung th.
- Hi chỡ v cỏc hp cht ca nú rt c, chỳng gõy
bnh nóo, li di chng teo v nóo, trn dch nóo, ngu
n, mt cm giỏc. Khụng nờn li gn ni sn xut chỡ.
- Hi thu ngõn c, vỡ vy cn cn thn khụng cho tr
em chi nghch vi nhit k thu ngõn.
- Bo v mụi
trng chng

cỏc cht c
hi.
Tit 26;
Hp kim
st, gang,
thộp
Sau khi hc xong bi, GV cho HS tho lun: Nhng khớ
thi (CO
2
, SO
2
) trong quỏ trỡnh sn xut gang, thộp cú
nh hng nh th no n mụi trung xung quanh?
Em th nờu bin phỏp trỏnh ụ nhim mụi trng
khi dõn c gn c s sn xut gang, thộp.
HS tr li: Nhng khớ thi trong quỏ trỡnh sn xut
gang, thộp nh hung n mụi trung xung quanh:
- Gõy ụ nhim khụng khớ, c hi cho con ngi v
ng, thc vt.
- Lm cho nng axit trong nc ma cao hn nc
bỡnh thng.
* Bin phỏp chng ụ nghim mụi trng:
- Xõy dng h thng liờn hon x lý khớ thi c hi
trc khi a khớ thi ra ngoi khụng khớ.
- Trng vnh ai cõy xanh hp th khớ CO
2
.
Bo v mụi
trng chng
cỏc cht c hi

do cụng nghip
hoỏ hc thi ra.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
6
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

Tit 32:
Clo
mc III: ng dng ca Clo, GV liờn h;
Do Clo cú tớnh oxy hoỏ mnh khi tỏc dng vi nc
gii phúng oxy nguyờn t. Vỡ vy Clo cũn dựng dit
khun u ngun nc nh mỏy nc. Nu nc cha
c tit trựng bng Clo m em lm kem, pha ch cỏc
loi nc gii khỏt thỡ rt nguy him

S dng hp lý
cỏc ngun nc
v cú bin phỏp
hn ch khớ thi
c hi.
Tit 33:
Cacbon
Sau khi hc xong bi, GV cho HS tho lun: Ti sao s
dng than un nu, nung gch ngúi, nung vụi li gõy
ụ nhim mụi trng? Hóy nờu bin phỏp chng ụ nhim
mụi trng v gii thớch.
HS tr li: Khi t chỏy than lm cho lng oxy gim
ng thi sn phm sinh ra l khớ CO, CO
2

, SO
2
, gõy
c cho con ngi, gõy ma axit, hiu ng nh kớnh nờn
cú nh hng rt ln n sc kho con ngi. Do ú
nờn xõy lũ xa khu dõn c ng thi tng cng trng
cõy xanh hp thu khớ CO
2
v gii phúng khớ O
2
.
Bo v mụi
trung chng
cỏc cht c hi
v bin phỏp
hn ch khớ thi
c hi.
Sau khi hc xong bi, GV yờu cu HS tr li cõu hi:
a/ Nờu tờn cỏc ngun thi CO v CO
2
vo khụng khớ?
b/ Khớ CO nguy him nh th no i vi con ngi?
Nờu bin phỏp phũng trỏnh?
HS tr li:
a/ Cỏc ngun thi CO v CO
2
vo khụng khớ:
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
7
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn

Hoá học 9

Tit 34;
Cỏc oxit
ca
cacbon
- Dựng than, ci, gas, un nu, nung gch ngúi,
nung vụi.
- Khớ thi ca xe mỏy, ụtụ, ng c n,
- Khớ thi ca cỏc nh mỏy, xớ nghip.
b/ S nguy him ca khớ CO i vi con ngi: CO
sinh ra trong lũ khớ than, c bit nh khi bp than (do
bp khụng c cung cp oxy khi than chỏy). ó cú
mt s trng hp t vong do than trong nh úng kớn
ca (vo cỏc t rột m rột hi). ú l do nng khớ
CO kt hp vi Hemoglobin trong mỏu ngn khụng cho
mỏu nhn oxy v cung cp oxy cho cỏc t bo, do ú
gõy t vong cho con ngi.
* Bin phỏp phũng trỏnh: Cn un than ni thoỏng,
cú giú. Tuyt i khụng dựng bp than si v bp
trong phũng kớn.
GV cú th m rng: Cỏc hot ng ca con ngi
ó lm tng nng khớ CO
2
v nhiu cht khỏc thi
vo khớ quyn, gõy nh hng nghiờm trng n bu
khớ quyn, ang phỏ hoi tng ụzụn - tm lỏ chn bo v
cuc sng khi cỏc tia cc tớm cú hi ca Mt tri.
Hc sinh bit
c cỏc ngun

khớ thi gõy ụ
nhim mụi
trng khụng
khớ v tỏc hi
ca khớ CO
cng nh cỏch
phũng trỏnh tỏc
hi do CO gõy
ra.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
8
Gi¸o dôc m«i tr êng cho häc sinh th«ng qua mét sè tiÕt ë m«n
Ho¸ häc 9

Tiết 45:
Metan
Sau khi học xong bài, GV cung cấp thêm thông tin:
Từ CH
4
người ta điều chế được các chất CF
2
Cl
2
,
CFCl
3
, gọi chung là Freon, viết tắt là CFC. Trong các
chất trên CF
2
Cl

2
là chất làm lạnh trong các máy lạnh, tủ
lạnh. Tuy là chất làm lạnh rất tốt, không độc, không
mùi, nhưng CFC lại phá huỷ tầng ôzôn. Vì vậy, ngày
nay người ta đã hạn chế sản xuất và sử dụng CFC.
Bảo vệ môi
trường chống
các chất độc
hại, chọn và sử
dụng các thiết bị
thân thiện với
môi trường.
Tiết 50:
Dầu mỏ
và khí
thiên
nhiên
Sau khi giới thiệu hết thành phần và các sản phẩm chế
biến từ dầu mỏ, GV đặt câu hỏi:
a/ Trong quá trình khai thác, chế biến và vận chuyển
dầu, tại sao cần chú ý đề phòng hoả hoạn?
b/ Nếu tàu chở dầu bị đắm hoặc bị rò rỉ làm dầu loang
trên biển thì có hậu quả tai hại gì?
HS trả lời:
a/ Vì dầu dễ cháy.
b/ Dầu sẽ làm ô nhiễm biển và làm hại các sinh vật
biển.
-Ý thức đề
phòng hoả hoạn.
- Bảo vệ môi

trường biển, bảo
vệ nguồn nước
để tránh ô
nhiễm.
Sau đây là một ví dụ cụ thể về giáo dục môi trường ở tiết 51: Nhiên liệu.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 3: Cách sử dụng nhiên liệu
Sau khi giới thiệu cách sử dụng các loại nhiên
Ngêi thùc hiÖn: §oµn ThÞ Kim Ngäc
9
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

liu, GV cho HS xem mt s hỡnh nh.
GV treo bng ph vi ni dung cõu hi sau v
yờu cu HS tho lun nhúm.
1/ Xng, du c s dng lm nhiờn liu cho
nhng ng c no?
2/ Hin nay trờn a bn tnh Qung Nam, s
lng xe mỏy, ụtụ ngy cng tng. Vy mụi
trng b nh hng nh th no?
3/ Theo em cú cỏch fgỡ khc phc?
- GV gi i din nhúm tr li, cỏc nhúm khỏc
b sung.
- GV b sung v hon chnh kin thc.
- GV cú th m rng: Tuyờn truyn cho mi
ngi bit v tham gia cỏc phong tro bo v
sinh mụi trng nh:
+ Ngy mụi trng th gii (5/6)
+ Ngy lm cho th gii sch hn (22/9)

+ Tun l quc gia v nc sch v v sinh mụi
trng (29/4 06/5)
+ Phong tro xanh - sch - p, xõy dng lng
vn hoỏ, gia ỡnh vn hoỏ,
HS theo dừi cõu hi, tho lun
nhúm, thng nht cõu tr li, yờu
cu nờu c:
1/ Xng, du c s dng lm
nhiờn liu cho ng c xe mỏy, ụtụ,
xe buýt,
2/ Lng xe mỏy, ụtụ ngy cng
tng, do ú lng khớ thi tng lm ụ
nhim mụi trng trm trng.
3/ Cỏc bin phỏp khc phc:
- Trng nhiu cõy xanh cõy xanh
hp th bt lng CO
2
thi ra.
- Khuyn khớch mi ngi dựng cỏc
phng tin cụng cng gim bt
lng xe mỏy lu hnh.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
10
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

III. Kt qu nghiờn cu:
Sau khi thc hin ti trờn lp 9/1 tụi thu c kt qu nh sau:
Hc sinh cú ý thc tt v bo v mụi trng vi s lng 25/30 chim t l
83,3%.

IV. Kt lun:
Chỳng ta ang ng trc nhng thỏch thc v cỏc vn mụi trng ton
cu. S m dn lờn ca Trỏi t, ụ nhim v dch bnh gia tng ngy cng phc tp
nh hng khụng nh n cht lng cuc sng con ngi. Vỡ vy cn phi tớch hp
vic giỏo dc ý thc bo v mụi trng v phong cnh p, ng thi trang b cho
hc sinh mt s phng phỏp v k nng bo v mụi trung cỏc em cú ý thc
trong bo v mụi trng v chng li nhng hnh vi phỏ hoi gõy ụ nhim mụi
trng.
V. Bi hc kinh nghim:
Khi lng ghộp vic giỏo dc mụi trng vo chng trỡnh cn phi lu ý cỏc
vn sau:
- Trỏnh gng ộp lm tn hi n s lnh hi ca hc sinh v c kin thc ln
ni dung khoa hc ca b mụn.
Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
11
Giáo dục môi tr ờng cho học sinh thông qua một số tiết ở môn
Hoá học 9

- m bo nguyờn tc va sc (bit liờn h nh nhng, n gin) trỏnh lm
nng n thờm v ni dung sn cú.
VI. ngh.
- i vi nh trng: Cn t chc cỏc bui ngoi khoỏ, hi thi v tỡm hiu mụi
trng cho hc sinh tham gia rng rói.
- i TNTP H Chớ Minh v on TNCS H Chớ Minh t chc cỏc bui lao
ng dn v sinh quanh trng lp hc, t chc trng cõy búng mỏt lm xanh - sch -
p trng hc,


Ngời thực hiện: Đoàn Thị Kim Ngọc
12