Siêu âm trong chẩn đoán sự sống và tăng trưởng thai nhi, CKII.BS.Huỳnh Văn Nhàn

1
SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN
SỰ SỐNG VÀ TĂNG TRƯỞNG
THAI NHI

CKII. BS. HUỲNH VĂN NHÀN
2
I/ ĐO ĐẠC THAI NHI
1/ Các thông số về sự tăng trưởng chung:

Khi thai 21 – 23 tuần: sai số đường kính lưỡng
đỉnh 5 – 7 ngày.

Khi thai 28 – 30 tuần: sai số đường kính lưỡng
đỉnh 2 – 3 ngày.
3
1.1/ Về đầu:
* ĐKLĐ = BPD:

Mốc đo: Bàn ngoài vùng đính gần đến bàn trong
vùng đính xa. Đo 2 – 3 lần chọn chuẩn.

Mặt cắt:
+ Đi ngang qua não thất 3.
+ Đồi thò 2 bên.
+ Phía trước màng trong suốt.
+ Cavom Septam Pelicudum.
+ Rãnh Sylvius.
+ 1 mũi tên hướng về vùng chẩm.
4
* ĐKCT = OFD = Occipito Fuontel.


Có ích vì cho biết hình dạng sọ.

Chỉ số đầu BPD / OFD x 100 ( BT: 70 – 80%)
< 70%: Đầu dài.
> 85%: Đầu hẹp.

Chu vi đầu ( BPD + OFD) x 1,6.
5
1.2/ Về bụng:

Mốc: bờ ngoài 2 lớp da. Có thể đo theo trục
dọc.

Đường kính ngang bụng:
+ Cắt dọc theo trục thai nhi rồi xoay 90
o
.
+ Lý tưởng = dạ dày, tónh mạch rốn, tónh mạch cửa.
+ Có 3 cách đo:

Theo trục sống – cột sống.

Theo trục dọc.

Cắt ngang bụng theo mặt phẳng trán.

Chu vi bụng: ( ĐKTS + ĐK ngang) x 1,6
6
1.3/ Chiều dài xương đùi:


Nhận diện: > 14 tuần mới đo được đường
cong lõm phía ngoài.

Lợi ích: Phát hiện  dò tật thai nhi.
Sự phát triển thai nhi
7
2/ Đánh giá trọng lượng thai nhi:
giá trò hạn chế do các ảnh hưởng:

Chiều cao thai nhi.

Cần nhiều thông số phối hợp.

Thay đổi từ lúc đo đến lúc sanh.

Thai nhi có thể gầy đi ở cuối thai kỳ.

Sai số 10% /=/ 400 gam.

Tuỳ thuộc cấu trúc máy siêu âm.
8
3/ Đo đạc chi và cơ quan thai nhi:
3.1/ Đo các xương đùi: Đo xương đùi nghi bệnh
lùn đo thêm:

Xương cánh tay < 10% CDXĐ.

Xương quay và trụ dài bằng nhau: < 5% => 10%
xương cánh tay.


Xương chày và mác dài bằng nhau: 10% => 15%
xương đùi.
9
3.2/ Đo bàn chân:

Mốc:
Đầu ngón đến gót chân.
Mặt cắt nghiêng bàn chân.
Mặt phẳng trán bàn chân.

Giúp đánh giá tổn thương trong giai đoạn
đầu thai kỳ .

Không giúp theo dõi sự tăng trưởng.
10
3.3/ Các điểm hóa cốt:

BECLARD: Đầu dưới xương đùi.
Khoảng 31 => 36 tuần ĐK
tăng dần 3 =>8 mm.

TODT: Đầu trên xương chày.
Khoảng 34 => 39 tuần ĐK
nhỏ hơn trên.
11
3.4/ Các cơ quan trong thai nhi:
A/ Tiểu não:

Đường kính ngang tiểu não.


Giúp đánh giá tuổi thai.
B/ Thận:

22 => 24 tuần có thể đo được.

Chiều dài = số tuần từ KKC + 4 cm.

Không giúp đánh giá tuổi thai vì thay đổi nhiều.
12
C/ Bàng quang:

Khó đo trừ khi bệnh lý.

ĐK ngang < 50 mm /=/ 40 tuần thai.
D/ Gan:

To nhiều đễ đánh giá vì TM rốn, TM cửa nằm thấp.
E/ Tim:

Đk ngang phía trong:
+ Thất trái T: 4 => 16 mm /=/ 17 => 40 tuần.
+ Thất phải P: 4 => 19 mm /=/ 17 => 40 tuần.

Vách liên thất dày 1 – 4 mm = bề dày thành sau
thất trái.

Khẩu kính ĐM chủ ở gốc 7 – 9 mm thai kỳ 3.
13
F/ Lớp dưới da:


Mỡ:
+ Giúp đánh giá thai nhi phát triển bình thường hay
suy dinh dưỡng.
+ Đo 1/3 xương đùi: từ da đến màng cơ < 10 mm: BT.

Lớp da đầu:
+ BT: < 5 mm /=/ 15 => 20 tuần.
+ Mốc đo: Bản ngoài xương sọ đến da.

Vùng da sau ót:
> 5mm: Bệnh lý bất thường NST H/C Down.
14
4/ Sự trưởng thành thai nhi
và thai quá ngày:

Trên 37 tuần chắc chắn thai trưởng thành.

Dựa vào SÂ ở thai kỳ 1.

Chưa SÂ lần nào thì dựa vào số đo đạc ở thai
kỳ 3 và L/S >= 2.
15
II.ĐÁNH GIÁ SỰ HOẠT ĐỘNG
THAI NHI
1/ Các cử động của thai nhi:

Đếm số cử động trên 30 phút.

Đánh giá trương lực cơ thai nhi: ưỡn gập của thân,

chi, bàn tay.

Nhãn cầu: thủy tinh thể đảo qua đảo lại nystacmus,
thai ngủ  mất.

Miệng lưỡi: chuyển động khi thai nuốt, nhai, liếm,
mút, ngáp.
16
2/ Cử động hô hấp:

12 tuần có thể thấy được.

Tương đương sự hít vào với cơ hoành hạ thấp,
miệng ngậm.
A/ Vòm hoành hạ thấp.
B/ Lồng ngực xẹp.
C/ Bụng phình.

Vai trò: Tập cơ hô hấp.
Bài tiết dòch phổi
Giúp sự phát triển trưởng thành của phổi.
Phản ánh trung thực thần kinh hành tuỷ.

Thể hiện đợt cử động 50 lần/ 1 phút TB.
17
3/ Các tiêu chuẩn sự sống thai nhi:
BẢNG TÍNH CỦA MANING
1/Thông số / 30 phút
Cử động hô hấp
BT = 2

≥ 1 chuổi hh
Bất thường = 0
Không có h/động
2 / Cử động tứ chi
Toàn thân
≥ 3 cử động mạnh
của tứ chi 30 phút
quan sát
3/ Trương lực cơ ≥ 1 cử động mạnh
duỗi gập của thân
của 1 chi bàn tay
Không có hoặc cử
động chậm chạp
4/ Thể tích nước ối BT , ngang 2cm
sâu 2cm
Thiểu ối
Không hồ nào ≥1cm
5/ NhòpTT
Non stresstest
≥
2 lần
Tim đập nhanh
20 phút khảo sát
< 2 lần
Tim đập nhanh
18
KẾT QUẢ
8 – 10 điểm: BT
6 – 8 điểm : nghi ngờ tình trạng xấu,
kiểm tra mỗi 24 giờ.

≤ 4 điểm : khả năng suy thai nặng.
19
SIÊU ÂM ĐO BUỒNG ỐI

Chọn 4 vùng

Thẳng góc với da bụng: vùng nước ối nhiều
nhất

Kết quả:
< 8 cm = thiểu ối
> 22 cm = đa ối
8 – 22 cm = BT
4 –5 cm = thiểu ối trung bình
< 4 cm = thiểu ối nặng
20
4/ Nghiên cứu huyết động học thai nhi
4.1/ Nhòp tim thai: SÂ

Giúp đánh giá dễ dàng.

Phát hiện các thay đổi:
+ TT đập chậm đơn thuần thai kỳ  kém sự trưởng
thành về:
+ TT đập chậm do tư thế nằm ngửa sp  thai đè lên
TM chủ
+ TT đập chậm do co thắt TC hoặc trước khi thai chết
21
4.2/ Doppler:


Resistive index = ( S – D) / D pourcelot.

Pulsatility = ( S – D) / mean gasling.
22
III/ ĐÁNH GIÁ SỰ CHẾT CỦA
THAI NHI
1/ Thai nhi mới chết biến dạng chưa xảy ra:

Xác đònh tuổi thai: dựa vào thông số.

Các dấu hiệu nguy cơ :
+ Máu tụ sau nhau.
+ Chậm phát triển thai hoặc thai to quá
+ Phù nhau thai
+ Dò tật bẩm sinh.
23
2/ Thai chết lưu:

Da phù từ dưới lên trên, bong bóng nước 48 giờ sau thai
chết  1 tuần hoàn tất.

TT (-), cử động (-).

Dấu hiệu Spalding

Thiểu ối

Có khí trong tim và trong mạch máu lớn

Có dòch màng phổi, màng bụng.


Hủy các mô  nội tạng bò nhòa do mật độ tương phản.
24
IV/ KẾT LUẬN

Mục đích chính là phát hiện suy thai để xử trí
kòp thời.

Dựa vào nhiều thông số nhất là Doppler.
25