SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM SỬ DỤNG MỘT SỐ HÀM TRONG BẢNG TÍNH PHẦN MỀM MICROSOFT EXCEL

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: SỬ DỤNG MỘT SỐ HÀM
TRONG BẢNG TÍNH
PHẦN MỀM MICROSOFT
EXCEL
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài :
Giáo dục đóng một vai trò rất quan trọng trong chiến lược phát triển
của mỗi quốc gia .Đối với giáo dục ta phải nói là từ ngay lúc bây giờ
.Nhưng phải chuẩn bị cho lớp trẻ hôm nay như thế nào đó chính là những
điều mà tất cả chúng ta ngồi ở đây đều phải quan tâm, vậy điều quan tâm
trước nhất là chất lượng dạy và học.
Theo quan điểm dạy học hiện nay, thì học sinh là trung tâm của quá
trình dạy học mà môn Tin Học là môn Khoa học ứng dụng công nghệ
thông tin, đồng thời là môn học mới với học sinh, các em bắt đầu làm
quen với chương trình ở THCS. Những kiến thức tư duy trừu tượng, khó
hiểu, khó hình dung đối với học sinh trong quá trình tiếp thu.
Ngày nay nước ta chuyển sang nền công nghiệp hóa hiện đại hóa. Do
yêu cầu của xã hội công nghệ thông tin trên toàn cầu, mục tiêu giáo dục
thay đổi để đào tạo những con người năng động, sáng tạo ứng dụng công
nghệ thông tin.
Hiện nay việc dạy học bộ môn Tin Học ở các trường cơ sở chủ yếu là
các khối 6, khối 7.Việc vận dụng Lý thuyết kết hợp Thực hành trên máy
tính các phương pháp đặc trưng bộ môn.
2.Mục đích nghiên cứu
Vấn đề giải bài tập cho học sinh ở tại trường THCS hiện nay còn nhiều
vấn đề cần quan tâm, thực trạng giáo viên chỉ chú trọng một số đối tượng
học sinh học giỏi còn phần nhiều các đối tượng khác thì ít có sự quan
tâm, cũng như người giáo viên chưa chỉ cho các em học sinh phương
pháp làm thế nào để phát triển được tính tư duy, sáng tạo trong cách làm
bài tập trong bảng tính điện tử Excel.

Môn học mới được đưa vào các trường THCS với nội dung có tính
hiện đại, có nhiều ứng dụng trong cuộc sống lao động sản xuất hiện đại,
nhằm rèn luyện cho học sinh một số kỹ năng cơ bản, có thói quen học tập
với các môn học ở THCS làm việc khoa học là những kỹ năng cơ bản tối
thiểu, tiếp xúc với máy Vi Tính tìm hiểu chức năng cơ bản, các công cụ,
giao diện các phần mềm như: Quan sát, phân loại phần mềm, tra cứu, sử
dụng các thông tin, kỹ năng gõ bàn phím bằng mười ngón, vận dụng kiến
thức đã học giải các bài toán về bảng biểu như: Tính điểm trung bình học
kỳ, cả năm các môn học, bảng biểu thông kê chất lượng học lực - hạnh
kiểm của một lớp, một số vấn đề đơn giản của thực tiễn cuộc sống, . . .
3. Đối tựơng phạm vi nghiên cứu:
Do vậy, là môn học mới vấn đề đổi mới phương pháp dạy học Tin học
học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh để phù hợp với mục
tiêu giáo dục. Một trong những phương pháp quan trọng để đẩy mạnh
hướng tích cực hóa hoạt động là phải tích cực sử dụng đồ dùng dạy học,
và làm thế nào phát triển được tư duy của học sinh trong quá trình lĩnh
hội kiến thức để vận dụng các kiến thức để giải một số bài tập, Tính toán
bảng biểu của phần mềm Microsoft Excel trong quá trình giảng dạy. Học
sinh đang học các lớp tại trường THCS Thanh
Khương.
4.Nhiệm vụ nghiên cứu:
Sử dụng đồ dùng dạy học giúp học sinh tiếp thu kiến thức chính xác
hơn, nhanh hơn, và nhớ lâu hơn.Vì đồ dùng dạy học là phương tiện trực
quan kích thích hứng thú học tập và tư duy độc lập sáng tạo của học sinh.
Mục tiêu giảng dạy Tin học là hình thành cho học sinh kỹ năng thao
tác thành thạo trên máy tính cũng như vận dụng kiến thức, quan sát ghi
chép kết quả giải bài tập trên máy tính, tiến hành thực hành các hàm đơn
giản đến phức tạp. Người giáo viên là người tổ chức cho học sinh hoạt
động một cách chủ động, sáng tạo như quan sát, nhập hàm đúng chính
xác, thảo luận nhóm…. Qua đó học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức.

5.Phương pháp nghiên cứu:
- Vì điều kiện học sinh là vùng quê ít có điều kiện trang bị máy Vi tính.
Hơn nữa đây là một môn học tương đối khó với trình độ học sinh bậc
trung học cơ sở, nhiều kiến thức cần tư duy, trừu tượng, khó hình dung so
với trình độ các em.
- Nhiều em chưa thật thấy tầm quan trọng của môn học, những ứng
dụng thiết thực của bộ môn so với đời sống thực tế ngày nay.
- Là môn học cần phải thực hành trên máy tính, nhưng thực tế giảng
dạy ở các trường THCS thì phòng máy chưa đáp ứng đủ 1học sinh/1 máy
nên hoạt động chưa hiệu quả, do nhiều nguyên nhân như thiết bị dạy học
còn thiếu, phòng thư viện không có sách giáo khoa.
6.Nội dung đề tài:
SỬ DỤNG MỘT SỐ HÀM TRONG BẢNG TÍNH
PHẦN MỀM MICROSOFT EXCEL

* Qua tìm hiểu nghiên cứu đồng thời tiến hành điều tra đầu năm học ở
một số lớp học sinh lớp 7 ở trường THCS Thanh Khương bản thân tôi tìm
được một kết quả ban đầu như sau :
Lớp Sĩ số
Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%)
7A 32 4 12.5 14 43.8 12 37.5 2 6.2
7B 32 5 15.6 15 46.9 12 375 0 0
7C 35 12 34.3 18 51.4 5 14.3 0 0

II.NỘI DUNG NGHIÊN CỨU :
Chương I: Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài nghiên cứu
1.Cơ sở pháp lí :
- Định hướng đổi mới phương pháp dạy học được xác định trong Nghị
quyết Trung Ương 4 khóa VII, Nghị quyết Trung Ương 2 khóa VIII, Luật

Giáo Dục 2005 và các chỉ thị của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo, đặc biệt là
chỉ thị 14.
- Luật Giáo Dục điều 28.2 có ghi “ Phương pháp giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh, phù
hợp với từng đặc điểm lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học,
rèn luyện kỉ năng vận dụng kiến thức áp dụng thực hành trên máy tính,
thực tiễn trong cuộc sống, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng
thú và lòng xay mê trong học tập cho học sinh.
2. Cơ sở lí luận :
- Thiết bị dạy học gắn liền với phương pháp dạy học, phương pháp dạy
học môn Tin học không chỉ có lí thuyết mà phải có thực hành, cập nhập
thông tin, trang Web, Internet, E-mail. Vận dụng ứng dụng công nghệ
thông tin, các kiến thức đã học ở trên lớp, kĩ năng thực hành trên máy
tính mà giáo viên phải trang bị cho học sinh.
3. Cơ sở thực tiễn :
- Đồ dùng dạy học ở Thư viện chưa có, máy tính chưa đầy đủ cho
1em/1máy tính.
- Đơn vị đã có đầu chiếu Projector, có phòng máy Vi tính, trình độ sử
dụng các phương tiện dạy học của cán bộ giáo viên ngày một nâng cao.
Chương 2:Thực trạng của đề tài nghiên cứu
1. Khái quát phạm vi:
Từ nhiều lý do trên nếu như dạy học theo phương thức thầy giảng trò
ghi, thầy đọc trò chép, thì hiệu quả lĩnh hội kiến thức rất thấp. Cho nên
việc giảng dạy bộ môn Tin học không chỉ dạy học theo hình thức đơn
thuần, mà giáo viên phải là người hướng đạo cho học sinh cách giải, tự
nghiên cứu, sáng tạo, kĩ năng và phát triển tư duy cho học thì hiệu quả
đem lại kết quả học tập tốt hơn.
2.Thực trạng của đề tài:
- Muốn một tiết dạy thành công thì phụ thuộc vào nhiều vấn đề như:
Chuẩn bị kiến thức, dụng cụ dạy học, các mẫu bài tập về bảng tính,

những phương tiện dạy học cơ bản, muốn thành công một tiết dạy tại
phòng máy vi tính, thì giáo viên cần chuẩn bị nhiều vấn đề.
- Thực tế hiện nay công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Việt Nam gia
nhập WTO. Đất nước ngày càng phát triển thì ngành Công nghệ thông tin
nói chung và Tin học nói riêng là một ngành được ứng dụng trong nền
kinh tế toàn cầu đất nước chúng ta.
- Mặc khác một đại bộ phận phụ huynh chưa thật quan tâm đến bộ môn
Tin học.
- Nhiều học sinh chỉ thấy học tin để vui trước mắt nhưng quên đi cái lâu
dài, và kiến thức chưa nâng cao.
3. Nguyên nhân của thực trạng
- Chuẩn bị tốt những trang thiết bị dạy học cần thiết như: Bài tập thực
hành, phần mềm, đĩa USB, mạng Lan, . . . trong giờ thực nghiệm của học
sinh.
- Nếu những lớp không đủ 2em/1 thì có thể bối trí nhóm 3em/1 và luân
phiên thay đổi để đủ lượng máy cho các em thực hành.
- Người giáo viên cần tiến hành khởi động máy tính để kiểm tra các
thiết bị ngoại vi, phần mềm, hệ điều hành Windows trước. Để lườn trước
những tình huống có thể xảy ra khi thực hành.
- Có thể sử dụng mô hình tự làm hoặc tận dụng những dụng cụ bị hư để
làm một số đồ dùng cần thiết.
- Hướng dẫn thật kỹ về cách sử dụng hàm và công thức trong Excel.
- Hướng dẫn cho học sinh điều kiện để tiết thực hành đạt kết quả chính
xác khoa học. Sử dụng một hàm hoặc 1 công thức để tính toàn 1 danh
sách học sinh của một lớp học nào đó.
- Môn Tin Học học là một môn khoa học công nghệ thông tin thực
nghiệm cơ sở học sinh phải nắm vững lý thuyết + thực hành, giữ một vai
trò quan trọng như một bộ phận trong nhận thức, phát triển Giáo Dục.
- Thực hành trên máy tính là cơ sở của việc học Tin Học. Để rèn luyện
kỹ năng thực hành, thao tác nhanh gọn, chính xác, logic. Chính vì thế

giáo viên phải sử dụng triêt để các dạng bài tập trong sach giáo khoa cũng
như các dạng bảng biểu trong thực tế mà các em thường tiếp xuác hàng
ngày nhằm nâng cao hiệu quả học tập, gây hứng thú học tập cho học sinh.
Từng bước nâng cao hiệu quả của phòng thực hành Tin học để có thể các
tiết học của bộ môn Tin học đều học ở phòng máy.
- Khi thực hành cần phải chọn một bảng tính sử dụng kết hợp giữa các
hàm và công thức trong Excel. Để đãm bảo tính khoa học, chính xác, tính
hệ thống logic, các dạng bài tập về bảng tính phải đảm bảo mục tiêu của
bài học và học sinh dễ tiếp thu kiến thức và nhớ lâu hơn.
- Chọn dạng bài tập đơn giản, dễ thực hiện, dễ quan sát nhận biết sản
phẩm của em thực hiện được, phải rõ ràng, nhiều học sinh quan sát được,
hoặc các em có thể tự làm, tự nghiên cứu, giáo viên là người chỉ đạo.
- Giờ thực hành phải an toàn cho học sinh và cho cả người giáo viên. Khi
giảng dạy tiết 14 và tiết 15 ở phần thực hành.
+ Tính tổng ba số 125, 4678, 126789
+ Tính tổng các số hạng theo địa chỉ
+ Tính xác định giá trị lớn nhất, nhỏ nhất của một dãy số hạng nào đó.
+ Tính trung bình cộng của một dãy số 1234, 56789, 12567.
- Ngoài những buổi học thông thường trên lớp ở phòng máy thì người
giáo viên phải chọn một số dạng bài tập đố vui để biểu diễn cho các em
tạo hứng thú trong học tập bộ môn Tin học như những bài tập trắc
nghiệm có khen thưởng.
Chương 3: Biện pháp, giải pháp chủ yếu để thực hiện đề tài
1.Cơ sở đề xuất giải pháp :
- Trong quá trình giảng dạy mà nội dung cho phép để thu hút sự chú ý
và phát huy tính tư duy, tích cực của học sinh, người giáo viên có thể
trình bày bằng cách nêu vấn đề, tốt nhất vẫn là các dạng bài tập thực
nghiệm:
=(C7*2+D7*2+E7+F7+G7+H7+I7+J7)/11
2.Các giải pháp cụ thể :

Ngoài những bài tập ở sách giáo khoa giáo viên có thể mở rộng một vài
dạng bài tập khác nhằm để phân luồn bài tập giúp học sinh có thể giải
quyết được phần kiến thức cần ghi nhớ:
- Địa chỉ ô, so sánh, và giải thích khi nào sử dụng hàm, công thức.
- Các phép toán (+, - , * , /, ^)
- Sử dụng công thức.
- Công dụng và cú pháp của hàm.
- Sử dụng các dạng bài tập theo từng chủ đề.
- Dạng bài tập tính theo công thức và hàm.
- Các dạng bài tập cần chú ý cho học sinh:
+ Bài toán về lượng kiến thức toán học
+ Bài toán về lượng kiến thức tổng hợp.
Từ những dạng bài tập nêu trên thì học sinh có thể tư duy, nghiên cứu,
viết trên giấy để suy luận tìm kết quả đúng để vận dụng vào thực hành
trên máy tính.
3.Triển khai thực hiện :
Qua một thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn Tin Học ở trường THCS
bản thân tôi nhận thấy, việc giảng dạy Tin học tuy còn nhiều vấn đề còn
phải bàn bạc, tuy nhiên nếu như giảng dạy theo phương pháp phát triển tư
duy, sáng tạo cho học sinh thì chắc chắn rằng những ưu thế trong giảng
dạy từng bước được nâng lên.
Trong giảng dạy sử dụng các thiết bị dạy học tối đa, cũng như tận dụng
hết nội lực sẵn có thì góp phần thành công trong giảng dạy ở nhà trường
THCS.
Việc tiếp thu kiến thức của bộ môn Tin học, cũng như những kỹ năng
thực hành từng bước học sinh tiếp thu tốt, một phần nào đã nâng cao chất
lượng giảng dạy, làm say mê lòng ham học, ham nghiên cứu của học
sinh.
Phần lớn các em có ý thức học tập bộ môn, có phương pháp học tập tốt.
Đại bộ phận các em học sinh hình thành tốt một số kỹ năng như thực

hành, thành thạo các thao tác trên máy tính, có ý thức trong việc tìm tòi
kiến thức.
* Qua quá trình thực hiện giảng dạy bộ môn Tin học ở đơn vị THCS
Thanh Khương đạt được kết quả đại trà rất khả quan, số lượng học sinh
giỏi, khá tăng lên nhiều.
- Bên cạnh những kết quả mũi nhọn thì kết quả đại trà cũng đạt thành tích
rất đáng kể
Lớp Sĩ số
Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%)
7A 32 6 18.8 12 37.5 12 37.5 2 6.2
7B 32 7 21.9 17 53.1 8 25 0 0
7C 35 18 51.4 14 40 3 8.6 0 0

III.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1 . Kết luận :
Theo tôi để từng bước bộ môn Tin học được nâng cao thì trước hết phải
chú ý đến phương pháp dạy học của thầy và phương pháp học tập của học
sinh, chú ý đến cách học ở nhà, ở trường.
- Giáo viên cho nhiều dạng bài tập, tuỳ tình hình đối tượng học sinh trình
độ của học sinh, tuỳ đối tượng mà có các dạng bài tập để tác dụng tính tư
duy, tò mò, sáng tạo của học sinh nhằm đem lại hiệu quả cao nhất.
- Dạng bài tập đi từ dễ đến khó, từ khách quan sinh động đến tư duy trừu
tượng , làm cho học sinh khắc sâu và tái hiện kiến thức một cách thiết
thực và nhanh chóng.
- Lồng ghép các dạng bài tập, nhằm rèn kỹ năng phát triển tư duy, logic,
suy luận
- Đưa phương tiện trực quan trong dạy học để học sinh có thể tự tìm tòi,
khai thác, lĩnh hội kiến thức phát huy vai trò chủ động, đặc biệt tạo những
ấn tượng, ghi nhớ, khắc sâu, nhớ kĩ, tái hiện kiến thức đảm bảo tính khoa

học, khéo léo nhằm khơi dậy lòng ham học, kham phá khoa học của học
sinh.
-Trong quá trình giảng dạy có thể kết hợp việc lồng ghép các trò chơi
như: đoán ô chữ, ai gọi tên công thức, hàm nhanh nhất, ai lập công thức,
hàm đúng nhất …. Nhằm tạo cho học sinh hứng thú trong học tập, đồng
thời khắc sâu kiến thức, nắm bắt thông tin tốt hơn.
2 Kiến nghị:
- Các cấp quản lí Giáo Dục cần mở các chuyên đề bồi dưỡng cho giáo
viên học tập và rút kinh nghiệm.
- Cần cung cấp trang thiết bị dạy học kịp thời để dạy học cho tốt.
- Mở nhiều chuyên đề hoặc hình thức sinh hoạt câu lạc bộ thực hành tin
học để giáo viên tham gia và học hỏi lẫn nhau.