Sáng kiến kinh nghiệm –Huấn luyện đội tuyển môn chạy bền cho học sinh THCS

A/Đặt vấn đề
Lí do chọn đề tài
1/ Cơ sở lý luận
Hiện nay giáo dục đợc coi là quốc sách hàng đầu trong đó thể dục
cũng đợc coi là một môn quan trọng, cơ bản của công tác giáo dục thể chất
cho học sinh. Thể dục không những chỉ có tác dụng bảo vệ, củng cố tăng c-
ờng sức khoẻ cho học sinh mà còn nâng cao năng lực làm việc, phát triển trí
óc và thể lực, giáo dục đạo đức thẩm mỹ giúp các em góp phần thực hiện
mục tiêu giáo dục của Đảng ở nhà trờng phổ thông.
Để thực hiện tốt mục tiêu trên cơ sở thực tiễn cần thực hiện nh thế
nào?
2/ Cơ sơ thực tiễn
Muốn học tốt các môn thể dục thể chất nói chung và môn điền kinh
nói riêng. Đặc biệt là nội dung chạy bền để giúp các em phát triển đều đặn
những nhóm cơ chủ yếu tạo điều kiện hình thành t thế đứng đắn, điều
chỉnh linh hoạt sự vận động của cơ thể trong quá trình học tập và luyện tập
điền kinh : Phải nói đến môn Chạy bền. Tại sao trong khi luyện tập học
sinh thờng sợ môn này.
Vì chạy bền khả năng duy trì hoạt động kéo dài, hoạt động với cờng
độ khác nhau. Do đó cần phải giúp các em giảm bớt lo sợ khi luyện tập chạy
bền để các em thoả mái hng phấn trong khi luyện tập tức là giúp các em
phân biệt đợc sức bền chung và sức bền chuyên môn. Là một tố chất thể lực
cần phải phân phối sức cho hợp lí trên toàn bộ cự ly cho phù hợp.
II/ Phạm vi đề tài và đối tợng nghiên cứu
Vậy làm thế nào để thầy dạy tốt, trò học tốt môn chạy bền. Đây là
điều trăn trở đối với ngời thầy dạy môn thể dục nói chung và đối với tôi nói
riêng. Từ suy nghĩ làm thế nào để học sinh yêu thích môn của mình, môn
thờng đợc các em xem nhẹ không nh các môn văn hoá khác.
Đây là một điều kiện khó khăn vì vậy trong những năm qua tôi đ ápã
dụng nhiều biện pháp song một trong những biện pháp mà tôi thấy có hiệu
quả hơn cả đó là lí do tôi chọn đề tài :

1
Huấn luyện đội tuyển môn chạy bền cho học sinh THCS
Mấy năm gần đây đi dự hội thao cụm, huyện tôi thờng thấy thành
tích của môn chạy bền 800m nam và 500m nữ ở các trờng THCS rất thấp
thậm chí nhiều em thi bỏ cuộc không chạy hết cự ly hoặc đi bộ về đích. Là
một giáo viên chuyên trách thể dục với nhiều biện pháp tôi đ thực hiện, tôiã
mạnh dạn nêu lên một vài những kinh nghiệm nhỏ của mình về việc huấn
luyện môn chạy bền mà tôi thấy có hiệu quả hơn cả.
2
B/ Giải quyết vấn đề
I/ Nội dung và biện pháp thực hiện
Tôi đ vận dụng những biện pháp sau : Ngay từ giờ dạy đầu tiên củaã
bộ môn nhất thiết phải gây hứng thú cho học sinh với bộ môn bằng nhiều
phơng pháp khác nhau, nói chuyện ngoại khoá, kể chuyện về các môn thể
dục, thể chất. Thành tích của từng môn đối với thế giới và quốc tế vài năm
gần đây qua đó tạo nên sức hấp dẫn kích thích tính tò mò ham hiểu biết
thích thể thao, muốn tập luyện.
Cho các em thấy đợc tác dụng của nó : Môn chạy bền nhằm rèn luyện
sức bền, ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn mệt mỏi để vợt lên trên giúp
các em di chuyển từ nơi này đến nơi khác khi cha có phơng tiện hiện đại.
Để gây đợc hứng thú bộ môn tôi phải bỏ khá nhiều công sức về vấn đề này
trong nhiều giờ sau đó (xen kẽ trong các giờ học) vừa học kiến thức cơ bản
vừa dẫn dắt tìm hiểu thực tế ở một số trờng qua các hội khoẻ cụm, huyện
quốc tế và thế giới để các em yêu thích môn chạy bền thích tập không sợ
mệt mỏi, không bỏ cuộc, biết cách phân phối sức cho phù hợp.
Bên cạnh đó ngời thầy phải làm thế nào để học sinh tiếp thu kiến
thức trong bài giảng nhanh nhất dễ nhớ và nhớ lâu. Muốn thực hiện đợc
điều cơ bản này ngoài nghiên cứu kỹ nội dung kiến thức của bài soạn chu
đáo mà còn phải xác định rõ phơng pháp dạy ở từng bài (từng buổi tập)
từng phần. Chọn ra học sinh có tố chất thể lực tốt.

1/ Ví dụ : Qua các tiết có giờ chạy bền ở lớp tôi thờng lần lợt tiến
hành các bớc nh sau :
a/ Bớc 1 : Tôi thờng tạo ra cho học sinh hứng thú hng phấn khiến cho
các em ham muốn luyện tập thích chạy bền.
b/ Bớc 2 : Tôi chỉ ra một số nhợc điểm trong chạy bền mà các em th-
ờng mắc và tỏ vẻ sợ sệt
Thời kỳ cực điểm thờng xuất hiện ở giai đoạn chạy giữa qu ng trongã
chạy bền là thời kì mệt mỏi nhất mà thời kì này nó xuất hiện sớm hay
muộn tuỳ thuộc vào trình độ luyện tập và sức khoẻ từng ngời. Do vậy cần
tìm ra biện pháp khắc phục.
3
c/ Bớc 3 : Biện pháp khắc phục : Các em cần cố gắng phối hợp nhịp
nhàng giữa tần số bứoc chạyvà nhịp thở kết hợp với phân phối sức hợp lý
thì cơ thể sẽ dần hồi phục.
Khi các em quen dần với bài tập sức bền và hiểu rõ đợc ý nghĩa, tác
dụng của nó tôi tiếp tục tiến hành.
d/ Bớc 4 : Hớng dẫn bài tập về nhà cho các em luyện tập thêm ở nhà
vào buổi sáng sớm và chiều mát giúpcác em hiểu và nắm vững chiến thuật
trong khi chạy bền để đạt thành tích cao.
2/ Tiến hành thi tuyển chọn
- Chọn những em có thành tích cao nhất
- Có thể trạng sức khoẻ tốt, hõm bàn chân khắc sâu
- Có sức khoẻ tốt không bênh tim mạch hoặc một số bệnh bẩm sinh
khác
II/ Công việc tiếp theo là huấn luyện
a/ Bớc đầu : Dạy cho các em một số động tác khởi động : Chạy nhẹ
nhàng một vòng sân sau đó đi vào đội hình vòng tròn vừa đi vừa tập một số
động tác khởi động(tay-lờn- vặn mình-lng bụng) động tác chân đứng tại
chỗ khởi động
- Tiếp đó tôi tiến hành dạy cho các em một số động tác bổ trợ: Chạy b-

ớc nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy nâng cao gót chân chạm mông. Những
động tác này các em đứng tại chỗ tập tới khi động tác đ đã ợc thành thạo thì
tôi tiếp tục tiến hành nh sau :
+ Cho các em chạy bớc nhỏ di động 5m, tiếp tục nâng cao đùi 5m kết
hợp động tác đạp thẳng chân sau :10m. Tập chạy tăng tốc từ 15 20m (2-3
lần), tập chạy biến tốc 50m nhanh, 50m chậm(2 lần). Các động tác đợc tập
bổ trợ chuyền vật từ 4 đến 6 em (1 đợt). Hết mỗi đợt chạy tôt đều nhận xét
nhắc nhở và sửa kỹ thuật cho các em, rút kinh nghiệm cho từng em để lần
sau tập tốt hơn. Có thể vừa nói tôi còn mô phỏng thị phạm lại kĩ thuật
chậm để các em quan sát lần sau tập tốt hơn.
b/ Bớc th 2 : Dạy cho các em kỹ thuật xuất phát cao- chạy lao : Trớc
tiên tôi phân tích và làm mẫu xong. Tiến hành cho các em tập (4 em/lợt). ở
4
giai đoạn này tôi đặc biệt sửa t thế xuất phát, góc độ chạy lao sao cho phù
hợp. Khi các em đ thực hiện tã ơng đối tốt kỹ thuật này tôi tiếp tục tiến
hành.
c/ Bớc 3 : Tiếp tục dạy cho các em kỹ thuật giai đoạn chạy giữa
qu ng. Thã ờng dạy các em trên cơ sở lý thuyết kết hợp mô phỏng kỹ thuật
chậmchỉ ra tranh vẽ. Giúp các em hiểu sâu hơn và vận dụng tốt vào luyện
tập thực hành, tiến hành cho các em luyện tập theo nhóm (4-5 em/đợt).
Giai đoạn này tôi chú ý sửa t thế bớc chạy đặc biệt đạp sau thẳng, cách
đánh tay.
+ Tập chạy biến tốc 50-60m : Nhằm giúp các em thay đổi tốc độ khi
cần thiết và phản xạ nhanh trong khi chạy.
+ Tập chạy đờng vòng : ở giai đoạn này tôi hớng dẫn các em cố gắng
duy trì tần số bớc chạy, hít thở sâu không nên vợt bạn ở đờng vòng, nên vợt
ở đờng thẳng, phân phối sức hợp lý trên toàn bộ cự ly khi đ vã ợt đợc rồi nên
bám sát vạch vôi.
+ Công việc tiếp tôi hớng dẫn các em chạy hạ thấp trọng tâm : Động
tác này tôi thờng dạy dới dạng trò chơi (chạy qua vật chuẩn rồi chạy về

hàng). Giúp cho các em tăng sức chịu đựng của đôi chân.
Tập chạy 100m; 200 -400m; 600-800m và 1000m 1500m. Tôi thờng
ra chỉ tiêu cho các em tập tăng dần.
1/ Ví dụ : Chạy 2 vòng sân (mỗi vòng 200m) đến 3-4-5-7 vòng sân.
Luôn chú ý nhắc nhở các em thời kì cực điểm thờng xuất hiện mệt mỏi ở
giai đoạn chạy giữa khoảng 200m-300m đầu. Đó là hiện tợng sinh lý bình
thờng (hô hấp lần 1) mà khi chạy bền học sinh thờng sợ nhất, các em hay
nản chí thờng muốn bỏ cuộc. Tôi thờng động viên các em cố gắng duy trì
tần số bớc chạy không sợ ngất, đến giai đoạn sau sẽ đỡ dần (hô hấp lần 2)
Đây cũng là hạn chế của giáo viên khi huấn luyện các em không nhắc
nhở kỹ hiện tợng này. Nên đôi khi thi đấu các em thờng bỏ cuộc, hoặc chạy
về đích cần chạy nhẹ nhàng và đi lại hít thở sâu
Thật vậy! Để huấn luyện đội tuyển điền kinh đặc biệt là môn chạy
bền. Việc nhắc nhở về hiện tợng trên là hết sức quan trọng không thể thiếu
đựơc giúp các em có kinh nghiệm vững vàng trong luyện tập và thi đấu,
5
ngoài ra tôi còn dạy cho các em tập chạy leo dốc, lên xuống bậc thang,
chống tay vào tờng đạp thẳng từng chân co gối về trớc, tăng cờng đạp sau
và tăng sức chịu đựng của đôi chân
2/ Gây hứng thú, tạo niềm tin : Yêu thích học với các em. Trong giờ
giải lao tôi thờng quan tâm tới các em, tâm sự với các em hoàn cảnh gia
đình, điều kiện sinh hoạt, ăn uống của từng em để ra bài tập cho phù hợp.
Đặc biệt qua mỗi đợt chạy tôi thờng kiểm tra mạch đập của từng em. Để
động viên khuyến khích các em tập luyện xây dựng tính kỷ luật, tính đồng
đội khi thi đấu.
Tôi luôn nhắc các em khi tập luyện cũng nh khi thi đấu không nên
dùng chất kích thích nh : Rợu, bia, thuốc lá, không nên uống nhiều nớc khi
tập luyện và thi đấu.
Trớc khi thi đấu cần nghỉ ngơi tích cực luôn để t tởng thoải mái, phấn
chấn. Tôi thờng nói với các em : Khi thi đấu các em phải chú ý tập trung,

bình tĩnh, tự tin quyết tâm cao, thi đấu hết mình. Vì thành tích bản thân,
của đồng đội và đem lại thành tích cao cho trờng. Nếu các em không quyết
tâm, một em bỏ cuộc thì thành tích nhà trờng bị xoá bỏ.
Vì vậy các em cần phải quyết tâm thi đấu để đạt thành tích cao nhất.
Bên cạnh đó tôi thờng hớng dẫn các em hiểu thêm về luật vận dụng vào tập
luyện và thi đấu chạy bền.
Giúp các em có tinh thần thoải mái, cần phải có sự quan tâm hỗ trợ
về vật chất. Tôi thờng tham mu với nhà trờng, vơi phụ huynh với x để đỡã
các em phần nào về vật chất. Để bồi dỡng các em sức khoẻ trong những
ngày tập luyện và thi đấu. Có phần thởng cho những em đạt thành tích
cao.
* Tóm lại : Muốn huấn luyện môn chạy bền để đạt thành tích cao tôi
luôn vận dụng một số phơng pháp sau : Giúp học sinh hiểu đợc mục đích
tác dụng, điều luật của môn chạy bền.
Tiến hành tuyển chọn : Chọn học sinh có thành tích cao, tình hình
thể trạng sức khoẻ tốt.
- Kiểm tra thành tích : Đạt thành tích cao nhất.
6
- Tiếp theo là huấn luyện đội tuyển : Tìm nhiều phơng pháp huán
luyện khác nhau.
Kết quả tôi thấy : Luyện tập dới hình thức thi đấu đạt hiệu quả cao
nhất. Trong phơng pháp này tôi thơng tìm ra nhợc điểm của từng em cho
các em thấy đợc và nhắc nhở bổ sung cho các em.
- Tiếp đến khâu động viên nhắc nhở trớc khi thi đấu : Cho bài tập về
nhà luyện tập thêm vào buổi sáng sớm và chiều tối.
Chú ý kỹ chiến thuật trong tập luyện cũng nh khi thi đấu để hình
thành kỹ năng kỹ sảo khi thi đấu (nhớ không nên vợt đờng vòng tốn nhiều
sức) mà nên vợt đờng thẳng, khi qua đích không nên dừng lại ngay mà
chạy chậm một đoạn rồi mới dừng lại, sau đó đi lại nhẹ nhàng thả lỏng
Khi chạy luôn chú ý bám sát đờng vòng(vòng trong cùng sát vạch vôi

có chu vi nhỏ nhất). Cho nên các em phải phân phối sức cho hợp lý với sức
mình trên toàn bộ cự ly. Không nên chạy về đích lại còn thừa nhiều sức quá
hoặc thiếu không đủ sức để về đích. Đây là điều các em phải thận trọng và
lu ý.
III/ Kết quả thực hiện
1/ Trớc khi cha áp dụng sáng kiến
Trớc khi cha áp dụng phơng pháp luyện tập nh trên. Tôi thấy học
sinh còn lời luyện tập, còn sợ chạy bền, về nhà không luyện tập thêm. Do
các em không hiểu đợc kỹ thuật một cách hoàn hảo. Nên kết quả thi những
năm trớc ít em đạt học sinh giỏi huyện về môn chạy bền ở trờng THCS Thái
Hà.
2/ Sau khi áp dụng sáng kiến :
Sau khi áp dụng sáng kiến nhợc điểm của học sinh đ giảm đi rõ rệt.ã
Tỉ lệ học sinh hiểu bài, tích cực luyện tập tăng lên. Các em hứng thú và
tích cực học tập hơn.
Do đó kết quả sau khi áp dụng sáng kiến trong giờ học hàng ngày và
đi dự cụm huyện tôi thấy trờng THCS Thái Hà đều đạt thành tích cao về
môn chạy bền. Trong các năm gần đây đều có học sinh giỏi huyện môn chạy
bền.
7
C/ Kết luận
Trên đây là một số kinh nghiệm huấn luyện chạy bền, những biện
pháp có hiệu quả để nâng cao chất lợng giảng dạy bộ môn thể dục ở trờng
THCS mà tôi đ áp dụng. Song ngoài ra theo tôi ngã ời thầy phải có lòng say
mê với nghề nghiệp, yêu thích bộ môn mình dạy, có tinh thần trách nhiệm
cao, chịu khó học hỏi, giám nghĩ giám làm.
Đặc biệt là có kiến thức cùng với phơng pháp giảng dạy bộ môn vững
vàng, môn dạy mới đợc nâng cao. Trên đây là một số suy nghĩ và việc làm
cụ thể tôi đ áp dụng, đ rút ra đã ã ợc những bài học cho bản thân trong qua
trình giảng dạy để nâng cao chất lợng bộ môn mình dạy.

Tôi cũng nhận thấy rằng từ suy nghĩ đến việc làm thực tế là một
chặng đờng khó khăn, vất vả, mong rằng : Những ngời thầy phải thực sự là
ngời thầy có tâm huyết với nghề nghiệp. Hết lòng thơng yêu học sinh. Trò
học tốt cần có thầy dạy tốt. Có nh vậy mới thực sự có chất lợng giáo dục
toàn diện để học sinh sau khi học hết cấp THCS có đủ sức khoẻ và kiến
thức vào cuộc sống.
Đó phải chăng chúng ta đ thực hiện đã ợc cái gọi là giáo dục kỹ thuật
tổng hợp của ngời thầy đào tạo ra những con ngời toàn diện có ích cho xã
hội.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ mà tôi đ áp dụng trong giảngã
dạy và huấn luyện đối với học sinh THCS, rất mong đợc sự đóng góp để
công việc giảng dạy và huấn luyện chạy bền đạt hiệu quả cao hơn!
Thái Hà, ngày 10 tháng 11 năm 2006
Ngời viết : Nguyễn Thị Huê
8