Bài giảng kế toán quản trị chương 9 thông tin thích hợp quyết định kinh doanh ngắn hạn

THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN

I.
1.
2.
3.

NHẬN DIỆN THƠNG TIN THÍCH HỢP.
Khái qt về quyết định kinh doanh.
Những khái niệm cơ bản về chi phí, thu nhập liên quan
đến quyết định kinh doanh.
Mơ hình phân tích thơng tin thích hợp.

II. ỨNG DỤNG THƠNG TIN THÍCH HỢP CHỨNG MINH
CÁC QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN.
1. Xem xét một bộ phận kinh doanh thua lỗ.
2. Xem xét sản xuất hay mua ngoài.
3. Xem xét bán hay tiếp tục sản xuất.
4. Xem xét phương án kinh doanh trong điều kiện năng lực
hạn chế.
1


Các quyết định tài chính
Ngắn hạn (dưới 1 năm)- Nói chung là có thể lặp lại
(réversible) :
• Sản xuất hay mua một sản phẩm; Chấp nhận những đơn
hàng đặc biệt với một giá thấp hơn giá bình thường;Mua
hay thuê một máy;Loại bỏ một sản phẩm thua lỗ;Tiến
hành sản xuất một sản phẩm mới;Sử dụng một diện tích
hoặc thuê;Cho thầu lại các dịch vụ hay tự đảm nhận.

Dài hạn (từ một năm trở lên) - Khơng thể lặp lại
• Thay thế một máy củ bằng một máy mới hồn thiện hơn
• Quyết định đóng cửa từng phần hay tồn bộ nhà máy
2


Sáu bước trong quá trình
quyết định
1. Làm sáng tỏ vấn đề (khoanh tròn các thành
phần của vấn đề);
2. Chỉ rõ mục tiêu
– Ví dụ:
•
•
•

Tối đa hóa lợi nhuận
Tăng thị phần
Tối thiểu hóa chi phí

– Các mục tiêu có thể xung đột với nhau. Trong
trường hợp này, cần chọn một mục tiêu để tối ưu
hóa, những mục tiêu cịn lại trở thành những ràng
buộc.
3
– Ví dụ: giảm chi phí và duy trì chất lượng


Sáu bước trong quá trình

quyết định
Tiếp
3. Nhận diện các giải pháp thay thế;
4. Phát triển một mơ hình quyết định, có nghĩa là
một thể hiện đơn giản hóa của vấn đề đặt ra những yếu tố quan trọng nhất được giữ lại,
những chi tiết không cần thiết được loại bỏ;
5. Thu thập số liệu (trách nhiệm của kế toán
quản trị);
6. Chọn một giải pháp thay thế.
4


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
KHÁI QUÁT VỀ QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH

- Quyết định kinh doanh là chọn lựa một
phương án kinh doanh có hiệu quả và phù hợp
nhất với điều kiện kinh doanh từ nhiều
phương án kinh doanh khác nhau.
- Quyết định kinh doanh ngắn hạn thường gắn
liền với nguồn lực, thời gian thực thi trong
từng năm tài chính và dễ lặp lại.
- Quyết định kinh doanh dài hạn thường liên
quan đến nguồn lực, thời gian thực thi trong
nhiều năm và khó lặp lại.
- Về mặt kinh tế, một quyết định kinh doanh
nhằm hướng tối mục đích tối đa hóa lợi nhuận
cho doanh nghiệp.
5

THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ CHI PHÍ, THU NHẬP LIÊN QUAN
ĐẾN QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH
-

-

Chi phí, thu nhập thực tế phản ảnh quá khứ chỉ là một trong những cơ sở
ra quyết định. Có thể dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng khi chỉ dựa vào
chi phí, thu nhập thực tế ra quyết định.
Chi phí chìm là những chi phí đã phát sinh, luôn tồn tại trong tất cả các
phương án kinh doanh. Nó là chi phí khơng cần quan tâm khi chọn lựa
một phương án.
Chi phí, thu nhập như nhau là những chi phí, thu nhập sẽ phát sinh bằng
nhau trong các phương án kinh doanh. Nó cũng là thông tin không cần
quan tâm khi chọn lựa một phương án.
Chi phí cơ hội là một phần lợi nhuận mất đi (do không sử dụng một nguồn
lực hạn chế) so với giải pháp thay thế hồn hảo hơn. Chi phí cơ hội khơng
được ghi nhận chính thức như chi phí kế tốn vì khơng thể hiện một khoản
phí tổn, chi tiêu nào cụ thể nhưng tác động rất lớn đến quyết định kinh
doanh.
Chi phí, thu nhập chênh lệch là những thông tin cần quan tâm khi lựa
chọn một phương án.
Tất cả quyết định kinh doanh phải gắn liền với gia tăng lợi nhuận.
6


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
MƠ HÌNH PHÂN TÍCH THƠNG TIN THÍCH HỢP

-

Bước 1 : Tập hợp tất cả các thơng tin thu nhập, chi phí liên quan đế n
từng phương án kinh doanh được xe m xét, so sánh lựa chọn. Thu
nhập, chi phí được tập hợp bao gồm thu nhập, chi phí thực tế, ước
tính, tiềm ẩn, cơ hội.

-

Bước 2 : Loại bỏ các khoản chi phí chìm, những chi phí đã phát sinh
ln tồn tại ở tất cả phương án kinh doanh.

-

Bước 3 : Loại bỏ khoản thu nhập, chi phí sẽ phát sinh như nhau trong
tương lai ở tất cả phương án kinh doanh.

-

Bước 4 : Tổng hợp những thơng tin cịn lại sau khi thực hiện bước 1,2
và 3 chính là thơng tin thích hợp cho quyết định chọn lựa phương án
kinh doanh, thông tin chênh lệch, thông tin khác biệt giữa các phương
án kinh doanh cần thiết để xem xét đưa ra quyết định lựa chọn
phương án kinh doanh.
7


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
MƠ HÌNH PHÂN TÍCH THƠNG TIN THÍCH HỢP
BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP

PHA
Chỉ tiêu

I.Thu nhập

Phương án so
sánh

Phương án gốc

Thông tin thích hợp

:

-D o anh thu

25
.0

20
.0

5
.0

-Thu

. 80
1

.0
3

(.)
1 20

14 0
(.)

12 0
(.)

20
(.)

(.)
50

(.)
60

1
.0

1 20
(.)

10
(.)

20
()

nhập khác
II.Chi phí :
-Biến phí
-Định phí
-Chi phí cơ hội

III.Kết quả so
saùnh
Quy ước ghi chép :
- Thu nhập, giảm chi phi, tăng thu nhập ghi (+)
- Chi phí, tăng chi phí, giảm thu nhập ghi
(-)

2
. 60

8


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
Ý NGHĨA THƠNG TIN THÍCH HỢP

- Bổ sung trường hợp thiếu thông tin để
lập báo cáo kết quả kinh doanh chi tiết
khi chọn lựa phương án.
- Giúp có được những thơng tin đơn giản,
ngắn gọn, phù hợp và tập trung hơn cho

các quyết định kinh doanh.
- Cung cấp thông tin nhanh nhưng vẫn
đảm bảo tính khoa học, chính xác, hỗ
trợ đắc lực cho nhà quản lý chiếm lĩnh
lợi thế cạnh tranh.
- Thể hiện tồn diện thơng tin kế tốn cho
một quyết định quản trị.
9


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN DUY TRÌ HAY LOẠI BỎ MỘT BỘ PHẬN KINH
DOANH THUA LỖ

- Vấn đề cần xem xét :
• Phương án gốc : Tiếp tục duy
trì bộ phận thua lỗ.
• Phương án so sánh : Loại bỏ
bộ phận thua lỗ.
- Thơng tin thích hợp :
• Lập bảng phân tích thơng tin
thích hợp.
• Chú ý những thu nhập, chi
phí khác biệt.
10


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN DUY TRÌ HAY LOẠI BỎ MỘT BỘ PHẬN KINH
DOANH THUA LỖ

BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
PHA
Chỉ tiêu

I.Thu nhập

Loại bỏ bộ
phận

Duy trì bộ
phận

Thông tin thích
hợp

0

A1

()
A1

0

()
A2

A2

A6

()

A3
()

(A6) –()
A3

()
A4

()
A4

0

A5
()

A5

:

- D o anh thu

II.Chi phí :
- Biến phí
- Định phí quản
trị
- Định phí bắt

buộc
- Chi phí cơ hội
III.Kết quả so
sánh

X

?

11


VÍ DỤ 21

• Căn cứ vào số liệu ví dụ 8,
1. Một nhà quản lý cho rằng khi ngưng kinh doanh sản
phẩm B thì sẽ tăng lợi nhuận cho cơng ty do không phải
bù đắp sự thua lỗ của sản phẩm B. Theo anh chị lời giải
thích trên hợp lý khơng, giải thích.
2. Trước tình hình thua lỗ của sản phẩm B, cơng ty dự tính
ngưng kinh doanh sản phẩm B. Anh chị ứng dụng mơ
hình phân tích thơng tin thích hợp để lập báo thơng tin
thích hợp và đề xuất ý kiến về vấn đề trên. Cho biết, nếu
ngưng kinh doanh sản phẩm B, định phí quản trị giảm
40%, định phí quản trị của sp B là 300.000đ; đồng thời,
cơng ty tận dụng máy móc vào hoạt động khác với mức
thu nhập ròng 280.000đ.
3. Nếu chọn một phương án kinh doanh thay thế phương án
kinh doanh sản phẩm B, phương án này được chấp nhận
phải thỏa mãn mức dư đảm phí bao nhiêu. Vận dụng mơ

hình này giải lại bài toán ở câu 1.
12


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN DUY TRÌ HAY LOẠI BỎ MỘT BỘ PHẬN KINH
DOANH THUA LỖ – VÍ DỤ 21
Chọn phương án duy trì kinh doanh sản phẩm B làm phương án gốc.
- Chọn phương án lọai bỏ kinh doanh sản phẩm B làm phương án so sánh
(thay thế) .
- Lập bảng phân tích thông tin thích hợp :
BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
PHA
-

Chỉ tiêu

I.Thu nhập

Lloại bỏ

kd

B

Duy trì

kd

B

Thông tin thích hợp

:

-D oanh thu

II.Chi phí :
-Biến phí
-Định phí quản trị
-Định phí bắt
buộc
-Chi phí cơ hội

13


PHẦN GIẢI VÍ DỤ 21

14


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH
NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN SẢN XUẤT HAY MUA NGOÀI

- Vấn đề cần xem xét :
• Phương án gốc : Tự sản xuất
• Phương án so sánh : Ngưng
sản xuất để mua ngồi.

- Thơng tin thích hợp :
• Lập bảng phân tích thơng tin
thích hợp.
• Chú ý những thu nhập, chi
phí khác biệt.
15


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN SẢN XUẤT HAY MUA NGỒI

BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
PHA
Chỉ tiêu

Mua ngoài

Tự sản xuất

Thông tin thích
hợp

I .D oanh thu
A
II.Chi phí sản xuất

A

:

B1
()

B1

()
B4

()
B2

(B4) –()
B2

B3
()

B3
()

0

()
X

X

- Biến

phí

- Định phí quản
trị
- Định phí bắt
buộc
- Chi phí cơ hội
- Chi phí mua ngoài
II.Kết quả so
sánh

B5
()

Y

B5
()

?

16


VÍ DỤ 22

•
1.
2.

3.

4.

Căn cứ vào số liệu ví dụ 8,
Tính giá thành sản xuất đơn vị hợp lý của sp C. Cho biết, mức
sản xuất kinh doanh từ 1.000sp đến 2.000sp.
Căn cứ vào kết quả câu 1, nhà quản lý cho rằng, hiện tại, cơng
ty nên mua ngồi sản phẩm C với giá 2.000đ/sp sẽ có lợi hơn ;
vì tiết kiệm chi phí mỗi sản phẩm C : 2.000đ/sp – Z đơn vị.
Theo anh chị lời đề xuất trên hợp lý hay khơng, giải thích.
Căn cứ vào đề xuất giá mua ngoài sản phẩm C là 2.000đ/sp,
anh chị ứng dụng mơ hình phân tích thơng tin thích hợp để lập
báo cáo thơng tin thích hợp. Cho biết, nhu cầu sản phẩm C là
1.600sp, khi mua ngồi định phí quản trị có thể giảm 60%,
định phí quản trị của sp C là 600.000đ; đồng thời, khai thác
vốn nhàn rỗi thu được mức thu nhập ròng 100.000đ
Xác định giá bán tối đa có thể mua ngồi trường hợp trên và
vận dụng mơ hình này giải lại bài tốn ở câu 3.
17


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN SẢN XUẤT HAY MUA NGỒI – VÍ DỤ 22
-

Chọn cặp phương án :
Tự sản xuất – phương án gốc
Mua ngòai – phương án so sánh
Lập bảng phân tích thông tin thích hợp
BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
PHA

Chỉ tiêu

Mua ngoài

Tự sản xuất

[.sp ]
1 60

[.sp ]
1 60

Thông tin thích
hợp

I.Chi phí sản xuất
:
- Biến

phí
- Định phí quản
trị
- Định phí bắt
buộc
- Chi phí cơ hội
- Chi phí mua ngoài
II.Kết quả so
saùnh

18


PHẦN GIẢI VÍ DỤ 22

19


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH
NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN BÁN HAY TIẾP TỤC SẢN XUẤT
•
•

•
•

Vấn đề cần xem xét :
Phương án gốc : Bán sản phẩm khi kết
thúc điểm phân chia.
Phương án so sánh : Tiếp tục chế biến
sau điểm phân chia.
Thơng tin thích hợp :
Lập bảng phân tích thơng tin thích hợp.
Chú ý những thu nhập, chi phí khác biệt

20


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN

XEM XÉT NÊN BÁN HAY TIẾP TỤC SẢN XUẤT

BẢNG PHÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
Chỉ tiêu

Ti ếp tục chế
biến

Bán sản
phẩm

Thông tin thích
hợp

I. Thu nhập
C1

B1

C1 – B1

()
C2

()
B2

()
C3

()
B3

()
C4

()
B4

(C2) – ()
B2
(C3) – ()
B3
(C4) – ()
B4

()
B5

B5

I.Chi phí
- Biến phí
- Định phí quản
trị
- Định phí bắt
buộc
- Chi phí cơ hội
II.Kết quả so
sánh

Y

?

21


VÍ DỤ 23

• Căn cứ vào số liệu ví dụ 8, nếu công ty muốn tiếp
tục chế biến sản phẩm C thành sản phẩm D để
bán thì yêu cầu về doanh thu, chi phí của giai
đọan tiếp tục chế biến phải như thế nào. Dự tính,
doanh thu của sản phẩm D so với doanh thu sản
phẩm C tăng 4.000.000đ thì chi phí được chấp
nhận tăng lên bao nhiêu. Cho biết, nếu muốn chế
biến sản phẩm D, công ty phải vay vốn từ bên
ngịai để thực hiện và định phí quản trị của sản
phẩm C là 600.000đ, định phí bắt buộc là
1.800.000đ, lãi vay 50.000đ

22


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN BÁN HAY TIẾP TỤC SẢN XUẤT – VÍ DỤ 23
-

Chọn cặp phương án so sánh :

Bán sản phẩm C – Phương án gốc
Chế biến sản phẩm D – Phương án so sánh.
Lập bảng phân tích thông tin thích hợp
BẢNG ÂN TÍCH THÔNG TI N THÍCH HP
PHA

Chỉ tiêu

Chế biến
Sản phẩm D

Bán
Sản phẩm C

Thông tin
thích hợp

I. Thu nhập
I.Chi phí
-Biến phí
-Định phí quản
trị
-Định phí bắt
buộc
-Chi phí cơ hội
II.Kết quả so

23

THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
XEM XÉT NÊN BÁN HAY TIẾP TỤC SẢN XUẤT – VÍ DỤ 23

24


THƠNG TIN THÍCH HỢP QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH NGẮN HẠN
PHƯƠNG ÁN KINH DOANH TRONG MỘT ĐIỀU KIỆN GIỚI HẠN

- Vấn đề cần xem xét :
• Các phương án cần so sánh – chọn
phương án bất kỳ làm gốc.
• Điều kiện giới hạn cần đảm bảo.
- Thơng tin thích hợp :
• Lập bảng phân tích thơng tin thích
hợp.
• Chú ý những thu nhập, chi phí khác
biệt trong 1 điều kiện giới hạn.
25