slide Dự báo phát triển dân số

Dự báo phát triển dân số
Dự báo phát triển dân số

Mục tiêu
Mục tiêu
1.
1.
Nêu được khái niệm và ý nghĩa quan trọng
Nêu được khái niệm và ý nghĩa quan trọng
của dự báo dân số.
của dự báo dân số.
2.
2.
Trình bày được các phương pháp dự báo
Trình bày được các phương pháp dự báo
dân số: thống kê toán và phương pháp
dân số: thống kê toán và phương pháp
thành phần.
thành phần.
3.
3.
Thực hiện được các bài tập về dự báo dân
Thực hiện được các bài tập về dự báo dân
số.
số.

Khái niệm:

Khái niệm:
Dự báo dân số là việc đưa ra những thông
Dự báo dân số là việc đưa ra những thông
tin có căn cứ khoa học về mức độ, trạng
tin có căn cứ khoa học về mức độ, trạng
thái, các xu hướng phát triển của dân số có
thái, các xu hướng phát triển của dân số có
thể xảy ra trong tương lai.
thể xảy ra trong tương lai.

Ý nghĩa:
Ý nghĩa:
►
Dự báo dân số là một trong những dự báo
Dự báo dân số là một trong những dự báo
quan trọng nhất và được thực hiện đầu tiên
quan trọng nhất và được thực hiện đầu tiên
vì đây là cái mốc quan trọng nhất đảm bảo
vì đây là cái mốc quan trọng nhất đảm bảo
cho sự phát triển của kinh tế - xã hội.
cho sự phát triển của kinh tế - xã hội.
►
Cơ sở để xây dựng các định hướng phát
Cơ sở để xây dựng các định hướng phát
triển trong tương lai.
triển trong tương lai.
►
Cơ sở để lập các dự báo khác.
Cơ sở để lập các dự báo khác.

Phân loại:
Phân loại:
Theo lãnh thổ:
Theo lãnh thổ:
- Dự báo dân số trên phạm vi toàn lãnh
- Dự báo dân số trên phạm vi toàn lãnh
thổ (toàn thế giới, toàn quốc gia).
thổ (toàn thế giới, toàn quốc gia).
- Dự báo dân số cho từng vùng, từng
- Dự báo dân số cho từng vùng, từng
địa phương của lãnh thổ.
địa phương của lãnh thổ.

Phân loại:
Phân loại:
Theo thời hạn:
Theo thời hạn:
- Dự báo ngắn hạn: 1 đến <5 năm. Độ chính xác
- Dự báo ngắn hạn: 1 đến <5 năm. Độ chính xác
cao, khả năng dự báo chi tiết.
cao, khả năng dự báo chi tiết.
- Dự báo trung hạn: <30 năm (cho độ dài của một
- Dự báo trung hạn: <30 năm (cho độ dài của một
hệ dân số): cho từng quốc gia, khu vực hay toàn
hệ dân số): cho từng quốc gia, khu vực hay toàn
thế giới.
thế giới.
- Dự báo dài hạn (dự báo viễn cảnh): 30-60 năm
- Dự báo dài hạn (dự báo viễn cảnh): 30-60 năm
hay lâu hơn nữa. Toàn thế giới, châu lục hay từng

hay lâu hơn nữa. Toàn thế giới, châu lục hay từng
quốc gia, dựa trên những giả thiết và được đánh
quốc gia, dựa trên những giả thiết và được đánh
giá sơ bộ, có tính chất định hướng.
giá sơ bộ, có tính chất định hướng.

Tỷ lệ gia tăng dân số trung bình
Tỷ lệ gia tăng dân số trung bình
hàng năm
hàng năm


P
P
1
1
– P
– P
0
0
r =
r =
(t
(t
1
1
– t
– t
0
0

) . P
) . P
o
o
t
t
P
P
t
t
r =
r =
- 1
- 1


P
P
o
o

Dự báo dân số theo phương pháp
Dự báo dân số theo phương pháp
toán học.
toán học.
Hàm tuyến tính:
Hàm tuyến tính:


b

b
Y=a+bx => Y=a(1+ )x => P(t) = Po(1+rt)
Y=a+bx => Y=a(1+ )x => P(t) = Po(1+rt)


a
a
Hàm số gia tăng cấp số nhân: P(t) = Po(1+r)
Hàm số gia tăng cấp số nhân: P(t) = Po(1+r)
t
t


Hàm số mũ: P(t) = Po. e
Hàm số mũ: P(t) = Po. e
rt
rt




0,693
0,693


=>
=>
t =
t =

r
r

Bài tập 1:
Bài tập 1:
Dân số Việt Nam vào ngày 1/4/2009 là
Dân số Việt Nam vào ngày 1/4/2009 là
85.789.573 người. Tốc độ gia tăng dân số
85.789.573 người. Tốc độ gia tăng dân số
bình quân trong thời kì 1999 – 2009 là
bình quân trong thời kì 1999 – 2009 là
1,2%. Hãy dự báo dân số Việt Nam vào
1,2%. Hãy dự báo dân số Việt Nam vào
ngày 1/4/2019 theo phương pháp hàm số
ngày 1/4/2019 theo phương pháp hàm số
tuyến tính (giả thiết tốc độ tăng dân số hàng
tuyến tính (giả thiết tốc độ tăng dân số hàng
năm không thay đổi).
năm không thay đổi).

Bài tập 2:
Bài tập 2:
Dân số Việt Nam vào ngày 1/4/1999 là
Dân số Việt Nam vào ngày 1/4/1999 là
76,735 triệu người và vào ngày 1/4/2009 là
76,735 triệu người và vào ngày 1/4/2009 là
85,789 triệu người. Hãy dự báo dân số Việt

85,789 triệu người. Hãy dự báo dân số Việt
Nam vào ngày 1/4/2019 theo phương pháp
Nam vào ngày 1/4/2019 theo phương pháp
gia tăng hàm số cấp số nhân. (Giả thiết tốc
gia tăng hàm số cấp số nhân. (Giả thiết tốc
độ tăng dân số hàng năm không thay đổi).
độ tăng dân số hàng năm không thay đổi).

Bài tập 3:
Bài tập 3:
Tỷ suất phát triển dân số tự nhiên của Việt
Tỷ suất phát triển dân số tự nhiên của Việt
Nam năm 2007 là 1,2% thì sau 30 năm dân
Nam năm 2007 là 1,2% thì sau 30 năm dân
số Việt Nam tăng lên gấp đôi. Để dân số
số Việt Nam tăng lên gấp đôi. Để dân số
Việt Nam tăng lên gấp đôi sau 50 năm thì tỷ
Việt Nam tăng lên gấp đôi sau 50 năm thì tỷ
suất phát triển tự nhiên dân số của Việt
suất phát triển tự nhiên dân số của Việt
Nam sẽ là bao nhiêu?
Nam sẽ là bao nhiêu?

Bài tập 4:
Bài tập 4:


Dân số huyện A đầu năm 2008 là 97427
Dân số huyện A đầu năm 2008 là 97427
người và cuối năm đó là 98748 người. Số

người và cuối năm đó là 98748 người. Số
trẻ em sinh ra là 1653. Tổng số người chết
trẻ em sinh ra là 1653. Tổng số người chết
là 422. Hãy tính tỷ suất tăng dân số tự nhiên
là 422. Hãy tính tỷ suất tăng dân số tự nhiên
năm 2008 của huyện đó và với mức tăng
năm 2008 của huyện đó và với mức tăng
dân số như vậy thì sau bao nhiêu lâu dân
dân số như vậy thì sau bao nhiêu lâu dân
số huyện A sẽ tăng lên gấp đôi?
số huyện A sẽ tăng lên gấp đôi?

Dự báo dân số theo phương pháp
Dự báo dân số theo phương pháp
toán học
toán học
Hàm số mũ biến dạng:
Hàm số mũ biến dạng:
P(t) = a + bc
P(t) = a + bc
t
t
Trong đó a, b, c là tham số.
Trong đó a, b, c là tham số.
Bước 1:
Bước 1:
Theo yêu cầu của thuật toán phải có số
Theo yêu cầu của thuật toán phải có số
quan sát là bội số của 3 và khoảng cách giữa các
quan sát là bội số của 3 và khoảng cách giữa các

số quan sát phải đều nhau (1, 2 hoặc 3 năm …)
số quan sát phải đều nhau (1, 2 hoặc 3 năm …)
P
P
o
o
, P
, P
1
1
, … , P
, … , P
m-1
m-1


P
P
m
m
, P
, P
m+1
m+1
, … , P
, … , P
2m-1
2m-1

P
P
2m
2m
, P
, P
2m+1
2m+1
, … , P
, … , P
3m-1
3m-1

Bước 2:
Bước 2:
Tính các tổng:
Tính các tổng:
S
S
1
1
= P
= P
0
0
+ P
+ P
1
1
+ … + P

+ … + P
m-1
m-1


S
S
2
2
= P
= P
m
m
+ P
+ P
m+1
m+1
+ … + P
+ … + P
2m-1
2m-1
S
S
3
3
= P
= P
2m
2m
+ P

+ P
2m+1
2m+1
+ … + P
+ … + P
3m-1
3m-1
Bước 3:
Bước 3:
Tính các sai lệch:
Tính các sai lệch:
D
D
1
1
= S
= S
2
2
– S
– S
1
1


D
D
2
2
= S

= S
3
3
– S
– S
2
2



Bước 4:
Bước 4:
Ước lượng các tham số a, b, c.
Ước lượng các tham số a, b, c.


d
d
2
2
m
m
d
d
2
2
d
d
1
1

(C - 1)
(C - 1)
C = => C = => b =
C = => C = => b =


d
d
1
1
d
d
1
1
(C
(C
m
m
– 1)
– 1)
2
2




d
d
1
1

d
d
1
1
ma = S
ma = S
1
1
- => a=[ S
- => a=[ S
1
1
- ] : m
- ] : m


(C – 1)
(C – 1)
(C
(C
m
m
– 1)
– 1)
2
2

Thử lại:
Thử lại:
U

U
0
0
= P
= P
1
1
– P
– P
0
0
= b (c – 1)
= b (c – 1)
U
U
1
1
= P
= P
2
2
– P
– P
1
1
= bc (c – 1)
= bc (c – 1)
U
U
2

2
= P
= P
3
3
– P
– P
2
2
= bc
= bc
2
2
(c – 1)
(c – 1)
…………………………………
…………………………………
.
.
U
U
t
t
= P
= P
t+1
t+1
– P
– P
t

t
= bc
= bc
t
t
(c – 1)
(c – 1)
U
U
t+1
t+1
= P
= P
t+2
t+2
– P
– P
t+1
t+1
= bc
= bc
t+1
t+1
(c – 1)
(c – 1)
Lấy thương của hai hiệu số:
Lấy thương của hai hiệu số:
U
U
1

1
U
U
2
2
U
U
t+1
t+1
= = … = = … = c
= = … = = … = c
U
U
0
0
U
U
1
1
U
U
t
t

Dự báo dân số theo phương pháp
Dự báo dân số theo phương pháp
thành phần (chuyển tuổi).
thành phần (chuyển tuổi).
Dự báo phát triển dân số tự nhiên, không tính đến di dân.
Dự báo phát triển dân số tự nhiên, không tính đến di dân.

Bước 1:
Bước 1:
Chuẩn bị tài liệu để dự báo.
Chuẩn bị tài liệu để dự báo.
Chuyển số liệu hiện có về đầu kì kế hoạch để có
Chuyển số liệu hiện có về đầu kì kế hoạch để có
số liệu dân số mới. Đây được coi là dự báo dân số
số liệu dân số mới. Đây được coi là dự báo dân số
trong khoảng thời gian ngắn.
trong khoảng thời gian ngắn.


P
P
t
t
K (hệ số chuyển đổi) =
K (hệ số chuyển đổi) =


P
P
0
0