Tiểu Luận Xung đột quốc tế ở Tây Tạng năm 2008

BỘ NGOẠI GIAO
HỌC VIỆN NGOẠI GIAO
BÀI TẬP TIỂU LUẬN CÁ NHÂN
Bộ môn: Xung đột và hợp tác quốc tế
Đề tài: “Xung đột quốc tế ở Tây Tạng năm 2008”
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Vinh Hiển
Lớp: CT36C
Hà Nội, 2012
MỤC LỤC
MỤC LỤC 2
Lời mở đầu 3
Nội dung 4
I. Một vài nét chính về vấn đề xung đột ở Tây Tạng 4
1. Một vài nét về Tây Tạng 4
2. Tình trạng tranh chấp trong lịch sử 4
II. Những mồi lửa của năm 2008 5
1. Cách thức nhìn nhận của các bên 5
2.Sự xuất hiện của các mồi lửa trong năm 2008 7
III. Xung đột bùng phát 7
1. Xung đột bùng phát 7
2. Chính sách đối đầu của các bên 8
3. Sự quan tâm của quốc tế 8
IV. Sự lắng dịu 9
1. Dấu hiệu của sự lắng dịu 9
2. Cách thức giải quyết xung đột 11
2. Những nguy cơ có liên quan 14
Lời kết 16
Phục lục 17
Danh mục tài liệu tham khảo 20
Lời mở đầu
Xung đột quốc tế là một hiện tượng rất thường gặp trong quá trình quan hệ quốc tế. Xung

đột là tình huống cạnh tranh, mà mỗi bên đều ý thức được sự khác biệt không thể dung
hòa về lập trường và đều mong muốn độc chiếm vị trí duy nhất mà bên kia cũng muốn
chiếm nó
1
. Xung đột quốc tế là những xung đột có yếu tố xuất hiện ở đây. Xung đột ở
Tây Tạng là nơi hội tụ đủ những yếu tố đó.
Xung đột ở Tây Tạng hiện nay là điển hình cho một xung đột kiểu mới, hội tụ đủ những
yếu tố truyền thống và phi truyền thống. Bản chất xung đột Tây Tạng là sự đan xen của
xung đột về biên giới lãnh thổ giữa Ấn Độ và Trung Quốc, là xung đột về sắc tộc giữa
người dân tộc Tạng với chính quyền Trung Quốc, là sự xung đột về dân chủ nhân quyền
giữa các nước phương Tây với Bắc Kinh. Trong tương lai sẽ là xung đột về nguồn nước
giữa các quốc gia ở châu Á vốn bị chi phối bởi những dòng sông chính bắt nguồn từ cao
nguyên Tây Tạng. Có chăng một yếu tố của xung đột quốc tế hiện tại mà không xuất hiện
ở xung đột Tây Tạng thì đó là vũ khí hạt nhân mà thôi.
Tây Tạng vốn bị sát nhập vào Trung Quốc từ năm 1951, tuy nhiên xung đột ở Tây Tạng
vốn đã có từ thời cổ đại. Trong lịch sử tồn tại ở bên trong lãnh thổ Trung Quốc, Tây Tạng
cũng chứng kiến nhiều vụ xung đột đẫm máu, thậm chí là chiến tranh biên giới giữa Ấn
Độ và Trung Quốc năm 1963.
Thời điểm hiện nay vẫn có nhiều xung đột lớn mà xung đột năm 2008 là một điển hình.
Tuy rằng thời gian xung đột bùng nổ không lâu, chỉ trong khoảng 1 tháng, nhưng những
yếu tố nguyên nhân, giải quyết xung đột này và hậu vấn đề là điều rất đáng lưu ý. Thời
điểm năm 2008 còn là năm Trung Quốc tiến hành tổ chức Olympic Bắc Kinh, liệu cuộc
xung đột này có làm ảnh hưởng đến kì thế vận hội hay không? Thậm chí có thể có một
thảm họa Berlin 1936 lần thứ 2 hay không?
Bài tiểu luận với tiêu đề "Xung đột quốc tế ở Tây Tạng năm 2008" được viết để phục vụ
trả lời câu hỏi nghiên cứu: "Xung đột quốc tế ở Tây Tạng năm 2008 đã diễn ra như thể
nào?". Tiểu luận sẽ phân tích tình hình xung đột theo các giai đoạn của nó, làm rõ từng
giai đoạn và phân tích chúng. Ngoài ra bài tiểu luận còn mở rộng một số vấn đề xung đột
có thể chưa hiện hữu ở thời điểm hiện tại nhưng trong tương lai chắc chắn sẽ là một vấn
đề đáng lưu ý.

1
Boulding K. Conflict and Defence. A General Theory. N.Y, 1962, p.6)
Nội dung
I. Một vài nét chính về vấn đề xung đột ở Tây Tạng
1. Một vài nét về Tây Tạng
Khu tự trị Tây Tạng là một trong 5 khu tự trị của Trung Quốc, gọi tắt là Tây Tạng,
là nơi tự trị Dân Tộc với đa số người dân thuộc dân tộc Tạng. Tây Tạng nằm ở phía
Tây Nam, thuộc miền biên cương Tây Nam Trung Quốc. Phía Nam và phía Tây
giáp ranh với các nước : Mi-an-ma, Ấn Độ, Bu-tan, Xích-kim, Nê-pan v.v, đường
biên giới dài cả thảy gần 4000 ki-lô-mét . Toàn khu tự trị rộng hơn 1.22 triệu ki-lô-
mét vuông, chiếm khoảng 12.8% tổng diện tích cả nước Trung Quốc .
Khu tự trị Tây Tạng bình quân cao trên 4000 mét so với mặt biển, là một phần chủ
thể của cao nguyên Thanh Tạng, được gọi là "nóc nhà thế giới". Tổng dân số của
khu tự trị Tây Tạng là hơn 2.6 triệu người, trong đó có 2.5 triệu đồng bào Tạng,
chiếm 96% tổng dân số, Tây Tạng là một khu tự trị cấp tỉnh với dân số ít nhất và
mật độ dân số thưa thớt nhất Trung Quốc, bình quân mỗi ki-lô-mét vuông chưa tới
2 người .
Đứng đầu khu tự trị Tây Tạng hiện nay là 1 chính phủ do nhà nước Trung Quốc
dựng lên, nhưng chính phủ được nhiều người nhắc đến hơn là Chính phủ lưu vong
Tây Tạng, hiện đang đóng ở Ấn Độ. Thủ tướng của Chính phủ lưu vong là ông
Lobsang Sangay, một học giả Havard, hứa chống lại "chủ nghĩa thực dân" Trung
Quốc và chống chính sách đồng bộ hóa của Bắc Kinh
2
. Tuy nhiên lãnh tụ tinh thần
tối cao của người dân Tây Tạng không phải là Thủ tướng, mà là ngài Đạt Lai Lạt
Ma (Dalai Lama theo cách gọi phương Tây). Đạt Lai Lạt Ma là chức danh của
người lãnh tụ tinh thần cao nhất của người Tạng, hiện đang ở đời thứ 14. Ông đã đi
tị nạn tại Ấn Độ từ năm 1959 cho tới nay, là người đã đạt giải Nobel hòa bình năm
1989 cho sự kiên quyết đấu tranh không sử dụng bạo lực ở Tây Tạng.
2. Tình trạng tranh chấp trong lịch sử

Vào các năm 1979 đổ về trước, các cuộc nổi dậy thường xuyên nổ ra và Trung
Quốc luôn đáp ứng bằng vũ lực. Theo số liệu Friends of Tibet lấy từ nguồn Quân
đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, chỉ riêng từ tháng 3 năm 1959 đến tháng 10
năm 1960, có tới 87 nghìn người Tây Tạng bị giết ở riêng vùng Central Tibet.
2
/>trung-quoc
Tổng kết giai đoạn 30 năm từ 1949 đến 1979, Friends of Tibet cho rằng có tới hơn
1,2 triệu người Tây Tạng bị chết vì chiến tranh với Trung Quốc (bị giết ngoài mặt
trận, chết đói, chết trong tù, xử tử…)
3
. Vì lịch sử đẫm máu giữa hai dân tộc như
vậy, sự yên ổn tạm thời ở Tây Tạng hiện nay trên thực tế hàm chứa nhiều nguy cơ
hơn là cơ hội.
Tất cả các quốc gia có quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh, tổng cộng 172 nước, đều
công nhận Tây Tạng thuộc lạnh thổ của Trung Quốc. Tuy nhiên những bất đồng
quan điểm của cộng đồng quốc tế với Trung Quốc chỉ là vấn đề nhân quyền, sự
dân chủ tại Tây Tạng, và là vấn đề được tranh luận rất gay gắt giữa phương Tây và
Trung Quốc.
Ấn Độ cũng công nhận Tây Tạng là thuộc Trung Quốc, tuy nhiên hiện nay vẫn có
sự tranh chấp về biên giới với vùng Nam Tây Tạng, là một trong những vấn đề cốt
lõi trong quan hệ Trung- Ấn. Trong lịch sử đã từng có cuộc chiến tranh năm 1962
giữa Ấn Độ và Trung Quốc tại đây, tuy nhiên biên giới vẫn chưa được xác định rõ
ràng và công nhận.
4
II. Những mồi lửa của năm 2008
1. Cách thức nhìn nhận của các bên
Những người phụ trách công tác tuyên truyền đang làm việc để đầu độc đất nước
bằng hình ảnh một “xã hội hài hòa” theo chỉ thị của bí thư Đảng Hồ Cẩm Đào .Tại
Tây Tạng, Bắc Kinh đã đầu tư 90 tỉ nhân dân tệ (tương đương 13 tỉ đô-la Mỹ) từ
năm 2001 đến năm 2005, gấp 6,5 lần GDP của Tây Tạng năm 2001, và thu nhập

bình quân đầu người khoảng 32.000 nhân dân tệ (tương đương 4.683 đô-la Mỹ).
5
Các chính sách mới của Bắc Kinh bao gồm tăng cường giáo dục mẫu giáo miễn
phí, giáo dục và chăm sóc sức khỏe miễn phí cho trẻ từ tuổi cắp sách đến trường
cho tới phổ thông, điều trị y tế miễn phí cho dân du mục và nâng cao mức trợ cấp
sinh hoạt. Chính sách này không chỉ được áp dụng cho khu tự trị mà trên toàn vùng
Tây Tạng.
Tuy nhiên sự đầu tư của Bắc Kinh không nhận được sự ủng hộ từ chính phủ lưu
vong Tây Tạng: “Chúng tôi, những người Tây Tạng không theo đuổi mức sống cao
hay tiền bạc, mà thay vào đó là sự tồn tại và phát triển của bộ tộc Tây Tạng” viên
3
Xem thêm bảng chú thích 1
4
Xem thêm Phục lục Ảnh 2
5
/>chức chính phủ lưu vong Ghangkar nói, “Trên thực tế, họ đang cố gắng mua sự
tiêu vong của nền văn hóa bằng tiền” ông Ghangkar nói. Ông tin rằng những người
Tây Tạng sẽ không chấp nhận những điều khoản này. Ông tin rằng sự tồn tại của
nền văn hóa Phật giáo Tây Tạng là cần thiết cho người dân.
6
Vào giữa những năm 2000, ông Jairam Ramesh, thành viên lỗi lạc của Chính phủ
Ấn Độ, phụ trách các vấn đề về môi trường, đã đưa ra khái niệm về “Chindia”, như
vậy là chứng tỏ có một sự hâm nóng nào đó mối quan hệ giữa hai nước này. Các
thỏa thuận quan trọng đã được ký như Quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác Ấn –
Trung vì hòa bình và thịnh vượng (2005). Về mặt ngoại giao, Ấn Độ đã tái khẳng
định rằng Tây Tạng thuộc về Trung Quốc – như Ấn Độ đã từng khẳng định như
vậy ngay từ năm 1954 – và Trung Quốc đã công nhận rằng Sikkim, bị Ấn Độ thôn
tính hồi năm 1974, thuộc lãnh thổ của Ấn Độ.
Mỹ luôn là nước đi đầu trong việc kêu gọi dân chủ nhân quyền trên khắp mọi nơi
trên thế giới, vì vậy không lạ gì khi Mỹ nhất mực ủng hộ Đạt Lai Lạt Ma và chính

quyền lưu vong của ông. Trước năm 2008, ứng viên Tổng Thống Obama cho thấy
quan điểm ủng hộ Tây Tạng rất rõ ràng của mình. Obama cũng là một thành viên
nghị viện bảo trợ cho đạo luật Huy Chương Vàng Danh Dự được đề nghị trao tặng
cho Đức Đạt Lai Lạt Ma để vinh danh công dân danh dự Đạt Lai Lạt Ma hồi tháng
10, năm 2007, tham dự một hội nghị của Hội Đồng Nghị Viên Liên Hệ Ngoại Giao
với Đức Đạt Lai Lạt Ma hồi tháng 11 năm 2005 và hình ảnh chụp chung với Đức
Đạt Lai Lạt Ma được trưng bày trên trang web vận động tranh cử tổng thống của
ông ta.
Trên quan điểm danh tiếng, Tây Tạng là một trong những vấn đề chính làm chia rẽ
Trung Quốc và nhiều bạn bè quốc tế. Nguyên nhân Tây Tạng tượng trưng cho một
thương hiệu quan trọng, được xây dựng qua nhiều năm vận động hành lang quốc tế
nhờ một cộng đồng xa quê đông đảo trên toàn thế giới. Đó là nguyên nhân nhận
được sự quan tâm và cảm thông của quốc tế, và lãnh đạo tôn giáo của Tây Tạng –
Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 – là tài sản lớn nhất của đất nước. Ông được nhiều người
phương Tây gồm có các nhà lãnh đạo chính trị cấp cao kỳ vọng, tương tự như ông
Nelson Mandela, cựu lãnh tụ của Nam Phi, được cả thế giới kính trọng.
6
/>2.Sự xuất hiện của các mồi lửa trong năm 2008
Cũng như những năm trước, tình trạng bất ổn và thường xuyên xảy ra những vụ xô
xát là rất thường thấy ở Tây Tạng. Những mồi lửa của xung đột năm 2008 bắt đầu
từ tháng 3 năm 2008. Ngày 12 tháng 3 năm 2008 tại thủ phủ Tây Tạng, cảnh sát đã
giải tán hơn 600 chư Tăng, Phật tử và những người tham gia cuộc biểu tình chống
lại cuộc "xâm lược" bắt đầu từ 49 năm trước. Ảnh hưởng của tư tưởng "bị xâm
lược" và dưới sự tác động của những nhà hoạt động chính trị, phong trào đã liên
tục nổ ra và lan ra rộng khắp Tây Tạng. Ngay ngày hôm sau, 14 tháng 3, biểu tình
lại tiếp tục diễn ra tại khu vực này. Cảnh sát đã tiến hành trấn áp mạnh mẽ, tìm
kiếm và bắt giữ những người được cho là "nhà hoạt động chính trị chống Trung
Quốc". Đài báo nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng một cuộc biểu tình tại Tây
Tạng ngày 14 tháng 3 năm 2008 đã khiến 13 người thiệt mạng và gậy thiệt hại kinh
tế 200 triệu nhân dân tệ (khoảng 29 triệu đô-la Mỹ).

Trên thực tế, những xung đột xã hội ngày càng gia tăng tại miền Tây đã đẩy sự bấp
bênh của Trung Quốc lên tới đỉnh điểm. Diễn biến nhanh chóng của vụ xô xát đã
làm tăng độ nóng của cuộc xung đột tại Tây Tạng lên những va chạm không thể
kìm hãm, bạo lực và đổ máu đã diễn ra chỉ sau 2 ngày biểu tình.
III. Xung đột bùng phát
1. Xung đột bùng phát
Ngày 14 tháng 3 năm 2008, bạo loạn, xô xát với cảnh sát và thương vong đã xảy
ra. Biểu tình phản đối Trung Quốc đã được người Tây Tạng sông lưu vong ở nhiều
nơi ngoài lãnh thổ Trung Hoa thực hiện, gây rắc rối với chính quyền Bắc Kinh và
đe dọa Olympic 2008. 2 ngày sau đó, cảnh sát và quân đội Trung Quốc "khóa chặt"
thủ phủ Lhasa nhằm ngăn chặn các cuộc biểu tình khác có thể nổ ra. Cảnh sát được
lệnh bắn hạ những kẻ phóng hỏa, làm ít nhất 13 người đã thiệt mạng. Trong khi đó,
khoảng trên 300 toà nhà bị đốt phá, hàng ngàn quầy hàng nhỏ lẻ bị phá hủy, trên
100 người bị chết và thương vong. Tiếp sau đó, ngày 17 tháng 3, Quân đội vũ trang
Trung Quốc tiến vào Lhasa. Tenzin Taklha – Trợ lý cao cấp của Đạt Lai Lạt Ma
cho biết, hiện có hơn 80 dân thường bị chết. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc
cho biết số người bị chết là 10 người. Còn theo các số liệu của phương Tây, sau 05
ngày biểu tình và bạo động, có ít nhất 16 người đã thiệt mạng và 325 người bị
thương ở Lhasa. Trong ngày thứ 5 của cuộc biểu tình, bạo động đã xảy ra tại Lhasa
khi các tu sĩ Phật giáo cùng người dân địa phương dằng co với cảnh sát Trung
Quốc, đốt cháy các cửa hàng, ô tô, xe quân sự, và ít nhất một xe bus du lịch. Chính
quyền đưa hàng ngàn cảnh sát chống bạo động và xe bọc thép tới thành phố. Mặc
dù không có thông tin về thương vong tiếp theo, thông tin chính thức từ phía chính
quyền cũng nhìn nhận cảnh sát đặc nhiệm đã bắn vào đoàn biểu tình và làm bị
thương một số người.
7
2. Chính sách đối đầu của các bên
Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo khẳng định có nhiều bằng chứng cho thấy vụ
bạo loạn ngày 14-3 ở Lhasa là do Đạt Lai Lạt Ma "tổ chức, lập kế hoạch, chủ mưu
và kích động". Tuy vậy, phát biểu với báo chí tại phiên bế mạc kỳ họp Quốc hội

Trung Quốc khóa 11 ngày 18-3, người đứng đầu Chính phủ Trung Quốc sẵn sàng
để ngỏ cơ hội đối thoại, với điều kiện thủ lĩnh tinh thần của Tây Tạng từ bỏ ý định
đòi độc lập và thừa nhận Tây Tạng cũng như Đài Loan là phần không thể tách rời.
Tân Hoa xã dẫn lời Thủ tướng Ôn Gia Bảo khẳng định thái độ của Bắc Kinh trước
sau như một. "Chúng tôi nói sao là làm vậy. Chúng tôi cần xem Đạt Lai Lạt Ma
làm gì. Phản ứng chúng tôi tùy thuộc vào hành động của ông ta". Theo ông Ôn Gia
Bảo, cuộc nổi loạn ở Lhasa vừa qua là nhằm phá hoại Thế vận hội Olympic Bắc
Kinh. Trước sự quan tâm của truyền thông quốc tế về tình hình Tây Tạng, Thủ
tướng Ôn Gia Bảo cho biết Trung Quốc đang cân nhắc việc tổ chức một chuyến
tìm hiểu thực tế cho phóng viên nước ngoài đến vùng đất này.
Ngài Đạt Lai Lạt Ma đã lên tiếng kêu gọi quốc tế có một cuộc điều tra về sự trấn
áp của Trung Quốc chống lại người biểu tình ở Tây Tạng – những người đang đối
mặt với một “sự diệt chủng văn hóa”. Ông đã nói trong 1 cuộc phỏng vấn rằng:
“Dù Chính quyền (Trung Quốc) có thừa nhận hay không, vẫn có vấn đề ở đó. Một
di sản văn hóa cổ đang đối mặt với nguy hiểm trầm trọng. Dù cố ý hoặc không,
một số dạng diệt chủng văn hóa đang xảy ra”.
8
3. Sự quan tâm của quốc tế
Trước tình hình xung đột có thể leo thang ra ngoài nội bộ Tây Tạng, các nước đã
có những sự chuẩn bị và phản ứng của riêng mình.
Bộ trưởng Quốc phòng A.K. Antony yêu cầu 3 quân chủng Lục, Hải, Không quân
làm tốt công tác chuẩn bị cho tác chiến trên hai mặt trận với Pakistan và Trung
Quốc, nhưng chỉ huy phía quân đội luôn nói rằng hoạt động mua sắm bị chậm trễ,
7
/>8
/>có nghĩa là họ vẫn chưa sẵn sàng. Nguồn tin từ Ủy ban Thường vụ Quốc phòng nói
với phóng viên rằng, Trung tướng Không quân Kishan Nohar cho biết, chiến đấu
trên hai mặt trận cần 45 phi đội máy bay chiến đấu, trong khi đó Không quân Ấn
Độ chỉ có 34 phi đội.
9

Pháp là nước đầu tiên có những động thái gay gắt phản đối cách xử lý vụ xung đột
ở Tây Tạng của chính quyền Bắc Kinh. Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy là
nguyên thủ quốc gia đầu tiên ở châu Âu tuyên bố không loại trừ khả năng tẩy chay
lễ khai mạc Olympics Bắc Kinh. Liên tiếp sau đó những quốc gia khác cũng có
hành động tương tự, đó là Bỉ, Czech, Ba Lan, Đức
10

Tổng thống Hoa Kỳ lúc bấy giờ, George W Bush thì kêu gọi Bắc Kinh mở đối
thoại với lãnh tụ tinh thần của người Tây Tạng, ông Bush nêu quan ngại về tình
hình Tây Tạng và kêu gọi Bắc Kinh cho phép các nhà báo và ngoại giao đoàn tới
nơi đây.
Trước những diễn biến ở Tây Tạng, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon đã
kêu gọi Chính phủ Trung Quốc và những người biểu tình kiềm chế. Phát biểu với
phóng viên tại New York, Tổng thư ký Ban Ki Moon nói văn phòng của ông sẽ
tiếp tục theo dõi diễn biến ở Tây Tạng. Ông đề nghị tìm kiếm một "giải pháp hòa
bình", đồng thời khẳng định Liên Hiệp Quốc sẽ không can thiệp vào vấn đề này.
IV. Sự lắng dịu
1. Dấu hiệu của sự lắng dịu
Trong ngày 18 tháng 3 năm 2008,Ngài Đạt Lai Lạt Ma đột ngột tuyên bố sẽ từ
chức lãnh tụ tinh thần Tây Tạng nếu tình trạng bạo động tại quê nhà của ngài trở
nên tồi tệ hơn, vượt ngoài tầm kiểm soát và bác bỏ luận điệu của Trung Quốc cho
rằng Ngài đứng sau tình trạng bạo lực. Nhà lãnh đạo tinh thần của người Tây Tạng
cũng đã lên tiếng bác bỏ những luận điểm của Bắc Kinh cho rằng ông đứng đằng
9
/>10
Phó thủ tướng Bỉ, Didier Reynders tuyên bố chính phủ Bỉ 'không loại trừ khả năng tẩy chay Thế vận hội Bắc Kinh'
dù vào thời điểm này thì đấy chưa phải là quan điểm chính thức của nội các. Tổng Thống Cộng Hòa Czech, Vaclav
Klaus; Thủ tướng Slovakia (Robert Fico)và Thủ tướng Ba Lan, Donal Tusk, cho biết họ đã từ chối lời mời đến dự
Olympic. Tổng thống Horst Köhler, và thủ tướng Angela Merkelcủa Đức quốc tuyên bố không tham dự lễ khai mac
Olympic Bắc Kinh để bày tỏ sự phản đối nhà cầm quyền Trung Quốc đàn áp dã man cuôc biểu tình của nhân dân

Tây Tạng.
Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao của các nước Liên Hiệp Châu Âu họp đặc biệt về vấn đề Tây Tạng đã tỏ dấu hiệu
cho thấy là họ đang xem xét những biện pháp phản đối hành động nhà cầm quyền Trung Quốc đàn áp các cuộc biểu
tình của nhân dân Tây Tạng, trong đó có khả năng tẩy chay một phần Olympic Bắc Kinh
sau các vụ biểu tình bạo lực gần đây ở Lhasa, thủ phủ Tây Tạng. Nhưng sự việc
cũng không hề bị chìm ngay sau đó, các phát biểu của Đạt Lai Lạt Ma cho thấy đây
mới chỉ là dấu hiệu của kết thúc lần xung đột này, chứ chưa thể giải quyết triệt để
vấn đề theo cách những ngày vừa qua: "Những sự kiện mới nhất ở Tây Tạng mà
các phương tiện truyền thông Trung Quốc đưa tin là một sự bóp méo…và có thể
gây chia rẽ dân tộc, gây ra những hậu quả không thể đoán trước được”. Tuy nhiên
ông cũng tuyên bố sẵn sàng gặp chính quyền Bắc Kinh nếu có thiện chí nhất quán
để cùng giải quyết vấn đề xung đột ở Tây Tạng
Trung Quốc liên tục kêu gọi gặp gỡ Đạt Lai Lạt Ma để giải quyết nhanh vụ việc, vì
vào thời điểm này chỉ còn 3 tháng nữa là diễn ra Olympic Bắc Kinh 2008, sẽ
không có chỗ cho sự chậm chễ trong cách hành xử của Bắc Kinh. Để biểu hiện cho
sự thiện chí của mình, chính quyền Trung Quốc đã cho phép một nhóm 26 phóng
viên quốc tế được thăm Lhasa, thủ phủ Tây Tạng ngày 27 tháng 3. Ngày 28 tháng
3 đã cử một phái đoàn gồm 15 quan chức ngoại giao đến Lhasa gặp gỡ các nhà sư
ở chùa Jokhang và Qiangba Puncog, người đứng đầu chính quyền tự trị Tây Tạng
được Trung Quốc công nhận
11
. Bên cạnh đó Trung Quốc cũng vẫn động ngoại giao
bằng các lời tuyên bố của phát ngôn viên ngoại giao "Chúng tôi hy vọng cộng đồng
quốc tế có thể nhìn ra những khía cạnh thật sự của nhóm người ly khai Dalai
Lama và phân biệt được rõ ràng giữa đúng và sai. Chúng tôi cũng hy vọng những
nước liên quan không ủng hộ các hoạt động ly khai của Dalai Lama dưới bất cứ
hình thức nào”. Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự tạm lắng dịu kể từ khi vụ
xung đột bắt đầu nổ ra, vốn đã khiến hàng trăm người thiệt mạng, thiệt hại về kinh
tế lên đến triệu đô la Mỹ.
Tuy rằng đã có sự tạm lắng nhưng không phải không còn những xung đột như

những tuần đầu và giữa tháng 3. Ngày 29 tháng 3 các cuộc biểu tình lại tiếp tục
diễn ra tại Lhasa, 1 ngày sau đó Đạt Lai Lạt Ma đã nói rằng ông không sẵn sàng
đối thoại về tương lai của Tây Tạng. Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng nhắc lại quan
điểm của Trung Quốc về việc sẵn sàng đối thoại nếu Dalai Lama từ bỏ tham vọng
đòi độc lập. Ông cũng nhấn mạnh, Tây Tạng và Đài Loan là phần không thể tách
rời của Trung Quốc.
11
/>tng-&catid=1:tin-tuc
2. Cách thức giải quyết xung đột
Vấn đề xung đột vẫn không thể tìm ra được cách giải quyết cụ thể, vì sự bất đồng
quá xa của cả 2 bên trong vấn đề này. Mặc dù cả 2 đều đã có những lời tuyên bố
thiện chí, nhưng những hành động gây cản trở tiến trình giải quyết cũng như sự
mất lòng tin đã khiến vấn đề trở nên bế tắc. Nghị quyết về vấn đề Tây Tạng và yêu
cầu đòi quyền tự trị với Trung Quốc của Đạt Lai Lạt Ma dường như rất xa vời
nhưng chủ nhà Trung Quốc cũng đưa những thông tin về vụ xung đột hồi tháng 3
này lên các báo.
Sau vụ xung đột này, chính quyền lưu vong vẫn chưa xác định đưa những quan
điểm cụ thể để giải quyết triệt để, đây chính là điểm yếu của chính quyền này từ
nhiều năm nay và vẫn chưa có dấu hiệu được cải thiện.
Chính quyền Bắc Kinh thì có những nhận định cụ thể về Tây Tạng. Bắc Kinh đã
coi các cuộc biểu tình này như "triệu chứng" của vấn đề kinh tế và nhấn mạnh rằng
giải pháp nằm ở sự phát triển kinh tế. Hai nhà lãnh đạo chế độ, Hồ Cẩm Đào và Ôn
Gia Bảo đã chốt lại rằng trọng điểm trong tương lai ở hai tỉnh này sẽ là kinh tế và
giáo dục
12
. Theo Bắc Kinh, tăng cường đầu tư sẽ là lối thoát cho cuộc khủng hoảng
ở miền Tây. Bắc Kinh gọi chiến lược tại Tây Tạng là “sự phát triển nhảy cóc.”
Mục đích là để đưa Tây Tạng nhảy cóc từ một “xã hội nô lệ” sang một "xã hội xã
hội chủ nghĩa". Trong một bài viết về vấn đề Tây Tạng, ông Hiệp Tiểu Văn, cựu
Trưởng Ban Tôn giáo Nhà nước nói rằng chiến lược mới để cai trị Tây Tạng là

“ngăn cấm sự phát triển của các tu viện”. Ông cũng cho rằng người Tây Tạng vẫn
còn rất “sơ khai” và rằng các tu viện có ảnh hưởng quá lớn tới con người trong các
lĩnh vực chính trị, xã hội, và văn hóa. Bằng cách đàn áp các tu viện, ông Hiệp nói,
các nhà chức trách dự định sẽ làm giảm bớt tầm ảnh hưởng của đức Đạt Lại Đạt
Ma. Một viên chức Tây Tạng, đề nghị được giấu tên, nói với Tuần báo Kỷ nguyên
mới rằng: “Đây là chiến lược của Bắc Kinh trong hai thập kỷ qua. Không có gì
thay đổi cả.”
13
Trên quan điểm danh tiếng, Tây Tạng là một trong những vấn đề chính làm chia rẽ
Trung Quốc và nhiều bạn bè quốc tế. Nguyên nhân Tây Tạng tượng trưng cho một
thương hiệu quan trọng, được xây dựng qua nhiều năm vận động hành lang quốc tế
nhờ một cộng đồng xa quê đông đảo trên toàn thế giới. Đó là nguyên nhân nhận
được sự quan tâm và cảm thông của quốc tế, và lãnh đạo tôn giáo của Tây Tạng –
12
/>13
/>Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 – là tài sản lớn nhất của đất nước. Ông được nhiều người
phương Tây gồm có các nhà lãnh đạo chính trị cấp cao kỳ vọng, tương tự như ông
Nelson Mandela, cựu lãnh tụ của Nam Phi, được cả thế giới kính trọng.
14
Trung Quốc đã có hẳn 5 Hội nghị Trung Ương (tính đến năm 2010) về Vấn đề Tây
Tạng, tuy nhiên vấn chưa tìm ra được vấn đề nào đối với các chính sách hiện thời
của Trung Quốc, mặc dù các nhà lãnh đạo chế độ cho rằng các quan chức địa
phương chưa thực hiện đầy đủ các chính sách. Điều cần thiết bây giờ là hình thức
đàm phán mới làm cầu nối giữa phương Đông và phương Tây. Mười năm trước
cuộc đàm phán nội bộ giữa Trung Quốc và bên phương Tây được dựa trên một
ngôn ngữ chung là lĩnh vực kinh doanh, tăng trưởng kinh tế và thị trường mới. Sau
này, Trung Quốc đại diện cho một thị phần cung cấp một tiềm năng khổng lồ cho
sự tăng trưởng cũng như bộ mặt thương hiệu, cụ thể với tầng lớp trung lưu Trung
Quốc, tầng lớp chiếm con số ít nhất ở các thị trường khác. Trọng tâm tập trung vào
doanh nghiệp này gây ảnh hưởng không tốt đến các cuộc đàm phán công khai về

các vấn đề nhân quyền với Trung Quốc, đặc biệt liên quan tới nạn đàn áp người
Tây Tạng. Tây Tạng cũng hiếm khi được thảo luận trên các kênh chính thức như
Liên Hiệp Quốc (LHQ), nơi mà Trung Quốc là thành viên của Hội Đồng Bảo An –
một trong năm quốc gia có tiếng nói cuối cùng về những vấn đề được nêu lên trong
nội bộ LHQ. Guglielmo Verdirame - luật sư kiêm giảng viên khoa luật quốc tế
thuộc Đại Học Cambridge, Anh - nói: “Vấn đề Tây Tạng được LHQ đặt ra lần
cuối cùng vào năm 1961. Sau đó bất kỳ phong trào nào liên quan đến Tây Tạng
cũng không xuất phát từ Liên Hợp Quốc nữa vì Trung Quốc sẽ bác bỏ mọi quyền
quyết định.”
15
Chẳng có gì ngạc nhiên khi hành động kêu gọi cam kết của các nhà lãnh đạo Trung
Quốc và Tây phương chỉ là hình thức, thiếu nội dung thực tế vì cả hai đều được lợi
từ các tác nhân hiện tại.
V. Vấn đề xung đột sẽ đi về đâu
1. Tương lai của xung đột
Từ năm 2008 đến nay, xung đột vẫn diễn ra nhỏ lẻ, tuy nhiên chưa có lần nào gây
chú ý bằng. Tuy nhiên có điểm đáng lưu ý, đó là hình thức diễn ra của chúng. Gần
14
/>15
/>hiu-trong-th-vn-hi
đây những người dân Tây Tạng sống lưu vong đang có xu hướng dùng hình thức tự
thiêu để phản đối những hành động của chính quyền Trung Quốc, đó là dấu hiệu
rất đáng lưu ý. Từ năm 2011 đến nay đã có hàng chục vụ tự thiêu của các người
Tây Tạng sống lưu vong ở khắp nơi trên thế giới. Trước tình hình đó chính quyền
Bắc Kinh chủ động hạ nhiệt để không gây leo thang xung đột, nhưng chính vì việc
không có những hành đọng rõ ràng đã khiến nhiều người trở nên bức xúc. Ông
Sangay cũng cho rằng những vụ phản kháng này nêu bật sự thất bại của các chính
sách mà Trung Quốc đã áp dụng ở Tây Tạng trong 60 năm qua:“Sau 60 năm,
những người thuộc thế hệ thiên đường xã hội chủ nghĩa, những người Tây Tạng
lớn lên dưới hệ thống giáo dục, tuyên truyền, kinh tế, và văn hóa của Trung Quốc,

đang lớn tiếng kêu gào. Họ nói rằng “Quá đủ rồi. Chúng tôi không còn có thể chịu
đựng được nữa. Chúng tôi không thể sống trong tình trạng như thế này”. Và họ
đang quay sang sử dụng một phương pháp bi thảm, một phương pháp tuyệt vọng là
tự thiêu. Vì vậy, rõ ràng là các chính sách cứng rắn của chính phủ Trung Quốc
hoàn toàn không có hiệu quả”.
16
Dưới áp lực của quốc tế, vào năm 2002, Bắc Kinh đã mở các cuộc thương lượng
với các đặc sứ của Đức Đạt Lai Lạt Ma. Nhưng chín lần đàm phán kéo dài đến
năm 2010 đã không mang lại kết quả gì. Cũng trong vấn đề nhân quyền Tổng
Thống Obama bày tỏ, tuy nhiên không chỉ trích trực tiếp đến Phó Chủ tịch Tập
Cận Bình trong chuyến thăm của ông đến Nhà Trắng: "Về các vấn đề quan trọng
như nhân quyền, chúng tôi sẽ tiếp tục nhấn mạnh những gì chúng tôi nghĩ là quan
trọng và công nhận những nguyện vọng và quyền của tất cả mọi người." Trái
ngược lại ông Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc đã thực hiện trong 30 năm qua
tiến bộ rất lớn về mặt nhân quyền: "Tất nhiên luôn luôn có chỗ cho sự cải
tiến." Trung Quốc sẵn sàng làm việc với Mỹ và các nước khác để tiến hành các
cuộc đàm phán xây dựng về đề tài này.
Với những diễn biến như hiện nay, khó có thể tìm ra một cách giải quyết vấn đề
triệt để. Chỉ có thể kết luận rằng những thực tế gần đây vẫn còn có thể chấp nhận
được với tất cả các bên, không làm dẫn đến xung đột chiến tranh tại Tây Tạng.
Trong tương lai nếu chính phủ lưu vong của Tây Tạng không có sự thay đổi về
chính sách cũng như thành phần, những tín hiệu tích cực có lẽ không thể đến.
16
/>2. Những nguy cơ có liên quan
Biên giới lãnh thổ với Ấn Độ hiện nay vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nó đã
đang và vẫn sẽ là vấn đề khiến quan hệ Trung- Ấn không thể gắn chặt như những
gì mà nhà lãnh đạo của 2 nước thuộc khối BRICS đã nói. Trong bối cảnh hiện nay,
sẽ khó có 1 cuộc chiến tranh chấp lãnh thổ giữa 2 nước, thay vào đó là những cuộc
tranh chấp nhỏ lẻ ở vùng biên giới, nhưng cũng đủ làm đau đầu những nhà lãnh
đạo của 2 quốc gia này. Đó không chỉ là vấn đề biên giới đơn thuần, những kẻ hoạt

động chính trị có thể lợi dụng vào đó để tranh giành những quyền lợi cá nhân cho
mình.
Bản đồ nguồn nước châu Á về cơ bản đã thay đổi sau chiến thắng của Cộng sản
Trung Quốc năm 1949. Hầu hết các con sông quốc tế quan trọng của châu Á bắt
nguồn từ các vùng lãnh thổ bị thôn tính vào lục địa của nước Cộng hòa nhân dân
Trung Hoa. Điều này làm cho Trung Quốc là nguồn của những dòng nước chảy
qua biên giới với số lượng lớn nhất của những quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên
Trung Quốc bác bỏ mọi khái niệm chia sẻ nguồn nước hoặc hợp tác để thể chế hóa
với các quốc gia ở phía hạ lưu. Thiếu nước sạch không chỉ là vấn đề sinh thái mà
còn là vấn đề chính trị. Sau đây là ý kiến của chuyên viên Boris Volkhonsky của
Viện Nghiên cứu Chiến lược: “Cho đến nay vẫn chưa có bộ luật chung cho tất cả
các nước về việc sử dụng nước. Công ước khung của Ủy ban kinh tế Châu Âu về
bảo vệ và sử dụng nguồn nước xuyên biên giới và các hồ quốc tế là một văn kiện
có ý nghĩa khu vực và chỉ quy định các điều khoản chung. Hơn nữa, công ước
khung mang tính khuyến cáo, trong văn kiện này không ghi nhận cơ chế giải quyết
các tranh chấp quốc tế. Vì vậy, những tranh chấp như vậy chỉ có thể được giải
quyết trên cơ sở luật pháp quốc gia, cũng như trên cơ sở các hiệp định song
phương và đa phương về những sông hồ cụ thể. Do đó, nếu dòng sông chảy qua
một số nước, thì các quốc gia ở khu vực hạ lưu rơi vào tình trạng phụ thuộc. Có
nhiều thí dụ cho điều đó. Và phần lớn thí dụ đến từ Châu Á. Bản báo cáo của Cơ
quan tình báo Mỹ nhận xét rất đúng về điều đó”. Hầu hết các con sông lớn ở Châu
Á bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng. Nhờ đó, trong vấn đề nước, Trung Quốc có
thể áp đặt ý chí của mình cho các nước láng giềng.
17
Ví dụ, gần đây các nhà khoa
học Kazakhstan đã tính toán rằng, nếu Trung Quốc thực hiện kế hoạch của mình ở
khu vực thượng nguồn sông Irtysh, thì con sông này sẽ biến thành một chuỗi ao tù
và đầm lầy trên lãnh thổ Nga đến tận thanh phố Omsk.
17
Xem thêm Phục lục Ảnh 4

Với những tình hình biến đổi khí hậu nhanh chóng như hiện nay, an ninh nguồn
nước là vấn đề ngày càng nhạy cảm đối với tất cả các quốc gia. Trong vòng 100
năm nữa, sẽ có nhiều cuộc chiến, tranh chấp với mục đích sở hữu nguồn tài nguyên
thiên nhiên này, cùng với dầu mỏ như hiện nay. Những tình hình bất ổn tại Tây
Tạng có thể là cái cớ để châm ngòi những xung đột quốc tế lớn tại đây, nhất là với
những chính sách độc đoán về chia sẻ nguồn nước của Trung Quốc như hiện nay.
Lời kết
Lời giải cho xung đột ở Tây Tạng hiện nay vẫn chưa thể tìm ra
lời giải. Tuy nhiên có một điều có thể khẳng định là xung đột ở
đây sẽ không thể lăng dịu hoàn toàn, trái lại nó sẽ thường xuyên
có những biến động, va chạm nhỏ lẻ liên quan đến Tây Tạng.
Cuộc xung đột năm 2008 tuy đã qua đi nhưng những ảnh hưởng
của nó để lại cho đến nay vẫn còn rất lớn và được nhiều người
lưu ý. Tuy đã bị dập tắt nhưng nó vẫn có thể coi là một mồi lửa
âm ỉ nếu những người hoạt động vì Tây Tạng nhìn nhận lại nó
một cách rõ ràng, cụ thể để tìm ra phương pháp đấu tranh với
chính quyền Trung Quốc hiệu quả hơn. Đây cũng là bài học cho
cả phe ủng hộ chính quyền Tây Tạng lưu vong, chính quyền
Trung Quốc và cộng đồng quốc tế về cách ứng xử và phương
pháp giải quyết vấn đề.
Trong tương lai những xung đột ở Tây Tạng sẽ không còn dừng
lại với hình thức, qui mô và những vấn đề như thời điểm năm
2008 nữa. Chúng ta hãy cùng chờ xem trong những năm tới
xung đột ở Tây Tạng sẽ đi đến đâu.
Phục lục
According to information compiled by the Tibetan
Administration in exile, over 1.2 million Tibetans died between
1949 and 1979.
MODE OF DEATH U-TSANG KHAM AMDO TOTAL
Tortured in prison 93,560 64,877 14,784 173,221

Executed 28,267 32,266 96,225 156,758
Killed in fighting 143,253 240,410 49,042 432,705
Starved to death 131,072 89,916 121,982 342,970
Suicide 3,375 3,952 1,675 9,002
Bảng phụ lục 1
Ảnh 1: Trong ảnh Dalai Lama ăn trưa cùng Mao Trạch Đông, bữa tiệc được tổ
chức để kỉ niệm ngày Tết truyền thống của người Tây Tạng. Từ trái qua phải là
Chua Ân Lai, Panchen Lama, Mao Trạch Đông, Dalai Lama và Lưu Thiếu Kỳ
Ảnh 2: Bang Arunachal của Ấn Độ, Trung Quốc gọi là Nam Tây Tạng (ảnh báo
Phượng Hoàng, Hồng Kông).
Ảnh 3: Biểu tình chống chính quyền tại Tây Tạng
Ảnh 4: Bản đồ các con sông chính bắt nguồn từ Tây Tạng
Danh mục tài liệu tham khảo
1. />prc_1962.htm
2. />3. />ml
4. />factbook/geos/ch.html#People
5. />june08/tibet_03-20.html
6. />ml
7. />_r=1&pagewanted=all
8. />pot-01-23-2012-137908473.html
9. />n trung-quc-nhng-xung-t-va-ng-nht
10. />in-tibet-and-xinjiang-30091.html
11. />trung-quc-ti-tay-tng-va-tan-cng
12. />dan-chao-o-washington.html
13. />viet/2011/11/08/%E2%80%9Cqua-du-roinguoi-dan-tay-tang-
noi-voi-trung-cong-chung-toi-khong-con-co-the-chiu-dung-
duoc-nua-chung-toi-khong-the-song-trong-tinh-trang-nhu-the-
nay%E2%80%9D.html/
14. />prc_1962.htm
15. />Language=vi&ID=574651

16. />Bat-doi-xung-ve-quan-su-Trung-An-cang-tram-trong-
hon/154126.gd
17. />18. />%C3%A3nh-%C4%91%E1%BA%A1o-tinh-th%E1%BA%A7n-
c%E1%BB%A7a-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-T%C3%A2y-T
%E1%BA%A1ng-%C4%90%E1%BA%A1t-Lai-L%E1%BA
%A1t-Ma-S%E1%BA%B5n-s%C3%A0ng-g%E1%BA%B7p-c
%C3%A1c-nh%C3%A0-l%C3%A3nh-%C4%91%E1%BA
%A1o-ch%C3%ADnh-quy%E1%BB%81n-Trung-Qu%E1%BB
%91c
19. />&show_interstitial=1&u=%2Fjournal%2Fitem
20. />21. />nv=News&at=save&sid=3901
22. />23. />%99ng-d%E1%BB%93ng-qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF-
khong-dam-gay-ap-l%E1%BB%B1c-m%E1%BA%A1nh-len-
trung-qu%E1%BB%91c-tren-v%E1%BA%A5n-d%E1%BB
%81-tay-t%E1%BA%A1ng/
24. />dan-chao-o-washington.html