Bài làm
Trước khi phân tích các đặc điểm của quản lý hành chính nhà nước ở Việt
Nam, ta cần biết thế nào là Quản lý hành chính nhà nước và đặc điểm chung
của quản lý hành chính nhà nước là gì?
1. Khái niệm và đặc điểm của quản lý hành chính nhà nước.
Khái niệm: Quản lí hành chính nhà nước là quản lí nhà nước trong lĩnh vực
hành pháp hoặc quản lý hành chính nhà nước là một hoạt động chấp hành –
điều hành của nhà nước.
Quản lý hành chính nhà nước có các đặc điểm sau:
-Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính chấp hành và điều
hành.
- Hoạt động quản lý hành chính nhà nước mang tính chủ động và tính sáng
tạo.
- Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động có tính mục đích và tính định
hướng.
- Quản lý hành chính nhà nước có tính chuyên môn hóa và nghiệp vụ cao.
- Quản lý hành chính nhà nước XHCN không có sự cách biệt tuyệt đối về
mặt xã hội giữa chủ thể quản lý và chủ thể của quản lý (chủ thể chịu sự quản
lý).
- Quản lý hành chính nhà nước mang tính không vụ lợi.
- Hoạt động quản lý hành chính nhà nước được bảo đảm về phương diện tổ
chức bộ máy hành chính nhà nước.
2. Đặc điểm của quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam.
Hoạt động quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam mang đầy đủ những đặc
điểm chung của hoạt động quản lý hành chính nhà nước và có một số đặc điểm
riêng. Các đặc điểm nổi bật của quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam là:
Thứ nhất, hoạt động quản lý hành chính nhà nước có tính chấp hành và
điều hành.
- Tính chấp hành thể hiện ở mục đích của quản lí hành chính nhà nước là:
đảm bảo thực hiện trên thực tế các văn bản pháp luật của các cơ quan quyền
lực nhà nước. Mọi hoạt động quản lý hành chính nhà nước đều được tiến hành
trên cơ sở pháp luật và để thực hiện pháp luật.
- Tính điều hành của quản lý hành chính nhà nước thể hiện ở chỗ: để đảm
bảo cho các văn bản pháp luật của các cơ quan quyền lực nhà nước được thực
hiện trên thực tế, các chủ thể của quản lí hành chính nhà nước phải tiến hành
hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp đối với các đối tượng quản lí thuộc
quyền
=> Trong mỗi hoạt động quản lý hành chính nhà nước, tính chấp hành và
tính điều hành luôn đan xen, song song tồn tại, tạo nên sự đặc thù của hoạt
động quản lý hành chính nhà nước, nhờ đó có thể phân biệt với hoạt động lập
pháp và tư pháp: Trong lập pháp, chấp hành là để xây dựng pháp luật làm cho
pháp luật ngày càng hoàn thiện hơn. trong tư pháp, chấp hành là để bảo vệ
pháp luật tránh khỏi sự xâm hại; còn trong quản lý hành chính, chấp hành là để
tổ chức thực hiện pháp luật trong đời sống xã hội.
Thứ hai, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang quyền lực nhà
nước.
- Quyền lực nhà nước trong quản lý hành chính nhà nước trước hết thể hiện ở
việc các chủ thể có thẩm quyền thể hiện ý chí nhà nước thông qua phương tiện
nhất định, trong đó phương tiện cơ bản và đặc biệt quan trọng được sử dụng là
văn bản quản lý hành chính nhà nước
- Bên canh đó, quyền lực nhà nước còn thể hiện trong việc các chủ thể có
thẩm quyền tiến hành những hoạt động cần thiết để bảo đảm thực hiện ý chí
nhà nước, như các biện pháp về tổ chức, về kinh tế, tuyên truyền giáo dục,
thuyết phục cưỡng chế …
=> Đây là đặc điểm quan trọng để phân biệt hoạt động quản lý hành chính
với những hoạt động quản lý không mang tính quyền lực nhà nước, nhu quản
lý trong nội bộ của các đảng phái chính trị, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp.
Thứ ba, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động được tiến hành bởi
những chủ thể có quyền năng hành pháp.
Nhà nước có ba quyền năng: lập pháp, hành pháp và tư pháp.Trong đó, quyền
năng hành pháp trước hết và chủ yếu thuộc về các cơ quan hành chính nhà
nước, tuy nhiên trong rất nhiều hoạt động khác như: việc ổn định tổ chức nội
bộ của các cơ quan nhà nước, hoạt động quản lý được tiến hành bởi các bộ…
Trong các trường hợp này quyền năng hành pháp cũng thể hiện rõ nét và nếu
xét về bản chất thì tương đồng với hoạt động hành pháp của các cơ quan hành
chính nhà nước. Do dó, có thể kết luận chủ thể quản lý hành chính nhà nước là
các chủ thể mang quyền lực nhà nước trong lĩnh vực hành pháp, bao gồm: cơ
quan hành chính nhà nước và công chức của những cơ quan này; thủ trưởng
của các cơ quan nhà nước; các công chức nhà nước, cá nhân hoặc tổ chức xã
hội được nhà nước ủy quyền quản lý hành chính đối với một số loại việc nhất
định
Thứ tư, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động có tính thống nhất,
được tổ chức chặt chẽ.
Tính thống nhất và được tổ chức chặt chẽ của hoạt động quản lý hành chính
nhà nước dựa trên nguyên tắc “hai chiều phụ thuộc”: loại trừ Chính phủ là cơ
quan đứng đầu bộ máy hành chính nhà thì mỗi cơ quan khác trong bộ máy này
đều lệ thuộc vào hai cơ quan: một cơ quan theo chiều dọc để đảm bảo sự thống
nhất của bộ máy; một cơ quan theo chiều ngang để đảm bảo sự chủ động của
mỗi cấp quản lý.
* Quan hệ dọc
- Quan hệ hình thành giữa cơ quan hành chính nhà nước cấp trên với cơ
quan hành chính nhà nước cấp dưới theo hệ thống dọc
- Quan hệ hình thành giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền
chuyên môn cấp trên với cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung
cấp dưới trực tiếp nhằm thực hiện chức năng theo quy định của pháp luật.
- Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các đơn vị, cơ sở trực thuộc.
* Quan hệ ngang
- Quan hệ hình thành giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung
với cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn cùng cấp
- Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn
cùng cấp với nhau
=>Tính thống nhất và tổ chức chặt chẽ của hoạt động quản lý nhà nước ở
Việt Nam là cơ sở đảm bảo cho hoạt động của bộ máy nhà nước được chỉ đạo,
điều hành thống nhất, bảo đảm lợi ích chung của cả nước, bảo đảm sự liên kết,
phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương tạo ra sức mạnh tổng hợp của cả,
tránh được sự cục bộ phân hóa giữa các địa phương hay vùng miền khác nhau;
đồng thời tích cực phát huy tính chủ động sáng tạo của các địa phương trong
quản lý bộ máy hành chính nhà nước ở địa phương.
Thứ năm, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính liên tục.
Để đáp ứng sự vận động không ngừng của đời sống xã hội, quản lý hành
chính nhà nước luôn cần có tính liên tục, kịp thời và linh hoạt. Đây là một
trong những cơ sở quan trọng trong việc xác lập quy định về tổ chức và hoạt
động, quy chế công chức, công vụ của bộ máy hành chính nhà nước; tạo ra bộ
máy hành chính gọn nhẹ, có sự linh hoạt trong tổ chức, có đội ngũ công chức
năng động sáng tạo, quyết đoán và chịu sự ràng buộc trách nhiệm đối với hoạt
động của mình.
Kết luận: Quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam là hoạt động chấp hành
và điều hành của nhà nước Việt Nam, hoạt động này được tiến hành liên tục,
luôn thống nhất và có tổ chức chặt chẽ, mang tính quyền lực nhà nước và đươc
tiến hành bởi các chủ thể có quyền năng hành pháp.
Bài tập cá nhân tuần 1
Môn: Luật hành chính Việt Nam
Đề số 1:Phân tích những đặc điểm của quản lí hành chính nhà nước ở Việt
Nam.
Họ và tên: Chu Thùy Linh
Lớp: Luật hành chính N05 – TL1.
MSSV: 341559.
Danh mục tài liệu tham khảo
1. Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, trường Đại học Luật Hà Nội, nxb
công an nhân dân, năm 2008.
2. www.hanhchinh.com.vn
3. www.tailieu.vn