CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG QUẢN LÝ VÀ BẢO QUẢN HÓA CHẤT

1
CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG
QUẢN LÝ VÀ BẢO QUẢN HÓA CHẤT
2
TCVN 5507: 2002
3
PHẠM VI ÁP DỤNG
• Tiêu chuẩn này áp dụng cho các cơ sở có các hoạt
động sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản và
vận chuyển hóa chất nguy hiểm, kể cả hóa chất bảo
vệ thực vật dùng trong nông nghiệp.

• Tiêu chuẩn này không áp dụng cho chất nổ và chất
phóng xạ.
4
KHÁI NIỆM CƠ BẢN

Do tính chất của các nguyên liệu, sản phẩm, và bán sản
phẩm mà trong mọi quá trình liên quan đến công nghiệp
hóa chất luôn luôn tiềm ẩn các nguy cơ đối với con
người. Một số khái niệm cơ bản:
1. Hóa chất nguy hiểm:
1.1. Hóa chất dễ cháy nổ
1.2. Hóa chất ăn mòn
1.3. Hóa chất độc
2. Sự cố hóa chất: sự cố bất thường (gây cháy, nổ
độc hại, ô nhiễm môi trường…).
3. Chất thải nguy hại: gây nguy hại đến môi trường,
động thực vật và sức khỏe con người.

5

QUY ĐỊNH CHUNG
• Cơ sở có hóa chất nguy hiểm
(HCNH) phải tuân theo các quy định
pháp lý hiện hành.
• Cơ sở có HCNH phải biết rõ các
tính chất nguy hiểm,phương pháp
phòng ngừa và xử lý sự cố.
• Tại phân xưởng, kho phải có bảng
hướng dẫn cụ thể về quy trình thao
tác an toàn ở vị trí dễ đọc.

6
7
QUY ĐỊNH CHUNG
• Người làm việc, tiếp xúc HCNH phải được
đào tạo.
• Cơ sở có HCNH phải trang bị đầy đủ
phương tiện phù hợp (phương tiện làm
việc, PCCC) và phải huấn luyện cho nhân
viên .
• Trường hợp xảy ra sự cố (lao động, cháy
nổ, đổ vỡ…) phải được xử lý kịp thời và
báo cáo với cơ quan có thẩm quyền theo
quy định.
• Chỉ những người hiểu rõ tính chất nguy
hiểm của hóa chất, biết PP xử lý và có đủ
phương tiện mới được xử lý sự cố.

8
YÊU CẦU VỀ NHÀ KHO,XƢỞNG

• Thiết kế, xây dựng theo quy định (TCVN 2622:1995,
TCVN 4604: 1989, TCVN 3288: 1979) và đảm bảo an toàn
với khu dân cư (nếu gần sông,phải đặt ở sau dòng chảy
của kh dân cư và cuối nguồn nước.
• Khô ráo, không thấm dột, có thu lôi chống sét.
• HCNH phải để trong kho, phải quy hoạch sắp xếp theo tính
chất của từng loại hóa chất, không được xếp trong cùng
một kho các hóa chất có khả năng phản ứng với nhau hoặc
có PP chữa cháy khác nhau (phụ lục D).
9
• Bên ngoài kho, xưởng phải có biển báo “CẤM LỬA”, “ CẤM
HÚT THUỐC” to, rõ, dễ thấy.
• Khi xếp HC trong kho phải đảm bảo yêu cầu an toàn cho
người lao động và hàng hóa.
• Nhà xưởng, kho phải được kiểm tra định kỳ hàng năm về
an toàn và trước mùa mưa, bão.
YÊU CẦU VỀ NHÀ KHO,XƢỞNG
10
YÊU CẦU VỀ THIẾT BỊ
• Thiết bị (TB)sản xuất, bảo quản, vận chuyển, sử dụng
HCNH phải theo quy định TCVN 2290:1978.
• TB vận chuyển (băng tải, băng nâng…) phải có hệ thống
tính hiệu cảnh báo.
• Bề mặt nóng của TB phải được che chắn cách ly.
• Hệ thống đo lường, kiểm soát phải được kiểm tra định kỳ,
hiệu chỉnh sai số để đảm bảo TB vận hành ổn định.
11
YÊU CẦU VỀ BAO BÌ
• Theo quy định TCVN 6406:1998
• Vật chứa, bao bì đảm bảo kín và chắc chắn.

• Phải có nhãn hàng hóa ghi đầy đủ.
• Nhãn hàng hóa rõ, dễ đọc và không bị rách.
Trường hợp nhãn bị mất, phải phân tích, xác
định rõ tên và thành phần chính của HC trước
khi đưa ra sử dụng hoặc lưu thông.
12
YÊU CẦU VỀ QUẢN LÝ
• Cơ sở có HCNH thuộc danh mục các mặt hàng hạn chế
kinh doanh,kinh doanh có điều kiện ngoài việc áp dụng các
quy định trên còn phải thực hiện các quy định hiện hành
của pháp luật.
• Phải có quy chế quản lý chặt chẽ trong xuất nhập.
• Khi giao nhận HCNH, phải có chứng từ rõ ràng. Chỉ được
giao nhận hàng có bao bì và nhãn đầy đủ.
• HC hết thời hạn sử dụng hoặc mất phẩm chất phải được
xử lý hoặc hủy bỏ theo quy định.

13
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC dễ gây cháy,nổ
- Cơ sở có HC dễ cháy, nổ phải đăng ký với cơ quan có
thẩm quyền địa phương và thực hiện kế hoạch phòng
chống cháy nổ theo quy định.
- Tuân theo quy định về cấc ly an toàn, cấp bậc chịu lửa của
công trình (TCVN 2622:1995)
- Phải có lối thoát nạn, lối đi cho các phương tiện cứu hỏa.
- Phải có các phương tiện và chất chữa cháy thích hợp.
- Quy định chặt chẽ chế độ dùng lửa.

14
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC dễ gây cháy,nổ
- Hệ thống điện, máy móc, TB làm việc trong khu hóa chất
dễ chay nổ phải an toàn trong phòng chống cháy nổ (TCVN
3255:1986)
- Không để HC dễ cháy nổ cùng chỗ với chất duy trì sự cháy
(oxy, các chất nhả oxy…)
- Khi san rót HC từ bình này sang bình khác, phải tiếp đất
bình chứa và bình rót.
- Tránh xa các nguồn nhiệt, lửa.
15
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC dễ gây cháy,nổ
- Trong khu vực có HC dễ cháy, nổ phải thông thoáng để
tránh sự tích tụ của hơi, khí dễ cháy, nổ.
- Khi xảy ra cháy ở khu vực có máy thông gió đang hoạt
động, phải lập tức dừng lại để cháy không lan rộng.
- Khi xảy ra sự cố cháy, nổ, mọi người đều phải dùng
phương tiện bảo vệ cá nhân tham gia cứu nạn và chữa
cháy.
- Báo công an PCCC và y tế cấp cứu, phải chỉ dẫn địa chỉ rõ
ràng và trực đón dẫn đường nhanh nhất.
16
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC ăn mòn:

- Cơ sở có HC ăn mòn phải có biện pháp hạn chế sự
ăn mòn, bảo vệ công trình xây dựng.
- TB, đường ống chứa HC ăn mòn phải được làm bằng
vật liệu thích hợp . Trường hợp chứa trong thiết bị
chịu áp lực, phải kiểm tra định kỳ.
- Đường đi phía trên TB có HC ăn mòn phải được rào
chắn vững chắc, có tay vịn.


17
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC ăn mòn:
- Không được ôm, vác trực tiếp HC ăn mòn. Khi di
chuyển phải có thiết bị chuyên dùng.
- Khi tẩy rửa, sữa chữa TB, ống dẫn HC cần có người
am hiểu về kỹ thuật.
- Tại nơi có HC ăn mòn,phải có tủ thuốc cấp cứu,vòi
nước, thùng chứa HC trung hòa thích hợp.
- Thường xuyên kiểm tra, tu sửa máy móc, TB.
- Phải được xử lý không còn tác dụng ăn mòn trước khi
thải.

18
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC độc:
- Cơ sở có HC độc phải thực hiện đăng kiểm theo quy
định hiện hành.
- Nội quy xuất nhập nghiêm ngặt, chứng từ đầy đủ, đảm

bảo quản lý chính xác về khối lượng HC độc chứa
trong kho so với sổ sách.
- Thực hiện nghiêm chỉnh chế độ kiểm kê hàng tháng,
hàng quý.
- Nơi có khí, bụi độc phải thông thoáng để đảm bảo
nồng độ chất độc không vượt giới hạn cho phép.

"Mọi thứ đều là chất độc, trong mọi thứ đều có chất độc. Chỉ có liều
lượng là làm cho một thứ không phải là một chất độc".
19
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC độc:
- Thực hiện nghiêm chỉnh quy định pháp luật
về bảo vệ môi trường.
- Nước thải, khí thải phải được xử lý đạt tiêu
chuẩn quy định (TCVN 5945:2005, TCVN
5939:2005, TCVN 5940: 2005).
- Chất thải độc hại khác phát sinh trong lưu
thông, sản xuất phải thu gom để xử lý. Cấm
chôn lấp, thiêu hủy tùy tiện.

"Mọi thứ đều là chất độc, trong mọi thứ đều có chất độc. Chỉ có liều
lượng là làm cho một thứ không phải là một chất độc".
20
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC độc:
- Phải có chế độ định kỳ kiểm tra nồng độ chất độc hại
trong môi trường làm việc.

- Phải trang bị phương tiện kỹ thuật, y tế cần thiết.
- Khi tiếp xúc với HC độc, cần có mặt nạ phòng độc.
- Khi tiếp xúc bụi độc phải dùng quần áo may kín, có
khẩu trang chống bụi.
- Khi tiếp xúc chất lỏng độc phải che kín cổ tay, chân,
ngực.
"Mọi thứ đều là chất độc, trong mọi thứ đều có chất độc. Chỉ có liều
lượng là làm cho một thứ không phải là một chất độc".
21
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC độc:
- Nghiêm cấm sử dụng dụng cụ, bình chứa, bao bì đựng
HC độc để chứa đựng các HC khác.
- Bao bì trước khi thải loại đều phải khử độc và tiêu hủy
đúng quy định.
- Máy, TB, ống dẫn đảm bảo bền, kín.
- Cấm hút HC bằng miệng. Khi lấy mẫu cần sử dụng
những dụng cụ theo quy định. Cân sau khi dùng cần
lau rửa sạch.
"Mọi thứ đều là chất độc, trong mọi thứ đều có chất độc. Chỉ có liều
lượng là làm cho một thứ không phải là một chất độc".
22
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, KINH
DOANH VÀ SỬ DỤNG HCNH
• Đối với HC độc:
- Trước khi đưa người vào làm việc, cần đảm bảo nồng
độ chất độc nhỏ hơn giới hạn cho phép.
- Khi làm việc, phải có từ 2 người trở lên.
- TB chứa HC độc dễ bốc hơi, dễ sinh bụi phải thật kín

và không được đặt cùng các bộ phận khác không có
HC độc.

"Mọi thứ đều là chất độc, trong mọi thứ đều có chất độc. Chỉ có liều
lượng là làm cho một thứ không phải là một chất độc".
23
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG BẢO QUẢN HCNH
• Bảo quản HC dễ cháy, nổ:
- Phải chia thành nhiều khu vực, kho riêng theo mức độ
(xem phụ lục D).
- Kho chứa phải cách ly với lửa và nguồn nhiệt. Phải chấp
hành nghiêm ngặt các quy định phòng chống cháy nổ.
- Kho phả khô ráo, thông thoáng.
- Bao bì phải bằng vật liệu có màu ngăn cản ánh sáng. Cửa
kính phải sơn cản ánh sáng hoặc kính mờ.

24
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG BẢO QUẢN HCNH
• Bảo quản HC dễ cháy, nổ:
- Chất lỏng dễ bay hơi phải chứa trong thùng không rò rỉ, để
nơi thoáng mát, không tồn chứa các chất oxy hóa trong
cùng một kho.
- Khi rót hóa chất vào thùng kim loại, phải tiếp đất vỏ thùng.
- Hệ thống điện phải an toàn.

25
YÊU CẦU AN TOÀN TRONG BẢO QUẢN HCNH
• Bảo quản HC ăn mòn:
- Cấm để các chát hữu cơ, chất oxy hóa, chất dễ cháy nổ
chung một kho với HC ăn mòn.

- Phân loại theo tính chất
- Thường xuyên kiểm tra độ kín của bao bì, TB chứa đựng
HC.
- Khi tiếp xúc phải dùng phương tiện bảo vệ cá nhân