Lời nói đầu.
Hành vi người tiêu dùng là một phần quan trọng của bộ môn Marketing. Trong
bối cảnh kinh tế hiện nay thì nghiên cứu hành vi người tiêu dung để hiểu rõ hơn về
động cơ, thái độ của người tiêu dùng là rất quan trọng. Xem xét các ảnh hưởng từ
môi trường đến hành vi mua của người tiêu dùng, thông qua đó để có những biện
pháp Marketing phù hợp. Nhóm tham khảo là một trong những nhân tố có ảnh
hưởng lớn tới các quyết định mua của người tiêu dùng, chính vì vậy, nghiên cứu về
nhóm tham khảo là việc làm cần thiết.
Trong phạm vi đề tài này, em sẽ phân tích ảnh hưởng của nhóm tham khảo tới
thói quen tiêu dùng sản phẩm cá nhân trong sinh viên nội trú. Đây là một đề tài có
nội dung thiết thực, gần gũi với sinh viên.
Mặc dù đã cố gắng trong việc hoàn thiện đề án, tuy nhiên, do điều kiện về thời
gian, tài chính, nhân lực hạn chế nên chắc chắn đề án sẽ còn nhiều thiếu sót. Rất
mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô, các bạn trong khoa.
Em cũng xin chân thành cảm ơn các thày cô trong khoa, đặc biệt là Thạc sỹ
Nguyễn Thị Thu Hiền đã giúp đỡ em hoàn thành đề án này.
1
I, Mở đầu.
1. Lý do chọn đề tài.
Trải qua rất nhiều giai đoạn phát triển của lịch sử, những nhu cầu ăn mặc, đi lại
… vẫn là những nhu cầu cấp thiết của con người.Ngày nay trong một xã hội phát
triển thì những nhu cầu đó càng tăng cao cả về chất và lượng.Trước kia, ăn mặc chỉ
là những nhu cầu sinh học bình thường, nhưng bây giờ nó còn để thể hiện mình.
Chúng ta đang sống trong một xã hội hiện đại, tiếp xúc với nhiều người, chịu sự chi
phối của nhiều yếu tố nên việc ăn mặc, cư xử làm sao cho hợp lý là một việc phức
tạp và quan trọng. Một trong những yếu tố ảnh hưởng tới quyết định của các cá
nhân đó là nhóm tham khảo.
Ngày nay hoạt động nhóm đã trở nên phổ biến hơn và thường xuyên được nhắc
đến trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhất là trong học sinh, sinh viên những
người trong độ tuổi mới lớn, đang dần hình thành nhân cách, cá tính. Họ sẵn sàng
tham gia nhóm các bạn trong lớp, trường có cùng sở thích, đam mê…Hơn nữa ở lứa
tuổi này, tác động của bạn bè, dư luận có vai trò đáng kể tới hành vi của mỗi cá
nhân, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế phát triển, giao lưu văn hoá với phương Tây
làm cho tính tự lập của giới trẻ được nâng cao.Họ có quyền tự quyết định về đồ
dùng cá nhân của mình (quần áo, dày dép, phương tiện đi lại…). Và do đó nhóm
tham khảo có điều kiện để phát huy vai trò của mình đó là tạo ra ảnh hưởng tới các
quyết định của mỗi thành viên trong nhóm.
Đối với sinh viên nội trú là những người sống xa nhà, xa gia đình thì nhóm tham
khảo lại có vai trò cực kì quan trọng. Trước kia, gia đình có vai trò quyết định nhất
đối với mỗi cá nhân, nhưng nay do không còn ở gần gia đình nữa thì nhóm tham
khảo (bạn cùng phòng, cùng lớp…) trở nên có ảnh hưởng lớn hơn do sự tiếp xúc và
gần gũi thường xuyên hơn. Do đó nhóm tham khảo có thể coi là gia đình thứ hai của
mỗi sinh viên nội trú.
Từ đó có thể thấy rằng nhóm tham khảo có vai trò quan trọng trong thói quen sử
dụng sản phẩm tiêu dùng mang tính cá nhân. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhóm tham
khảo tới thói quen tiêu dùng sản phẩm mang tính cá nhân trong sinh viên nội trú là
2
rất cần thiết. Từ đó rút ra những nhận xét, đánh giá có ý nghĩa cho hoạt động
marketing của doanh nghịêp.
Hơn nữa, trong điều kiện thời gian hạn chế và hoàn cảnh hiện tại thì việc nghiên
cứu vấn đề này là rất phù hợp với khả năng và trình độ của bản thân em.
2. Mục đích của đề tài.
Thông qua việc nghiên cứu, phân tích mối quan hệ giữa nhóm tham khảo và thành
viên trong nhóm, giữa các thành viên trong nhóm để biết rõ hơn về vai trò của nhóm
đối với mỗi cá nhân . Nhóm có vai trò như thế nào đối với các cá nhân trong việc
mua sắm và sử dụng đồ dùng cá nhân. Nhóm có được đề cập đến như một phần tất
yếu của các quyết định hay không.
Bên cạnh đó những tư tưởng, xu hướng trong nhóm có ảnh hưởng như thế nào tới
ý nghĩ, hành động của các thành viên trong nhóm. Ảnh hưởng đó là tốt hay xấu,
mạnh hay yếu. Những tác động của nhóm tới các thành viên có được cụ thể hoá
bằng các kết quả mua sắm hay ko. Vị thế của nhóm trong việc ra quyết đinh của
mỗi thành viên nhóm.
Từ các nghiên cứu, phân tích trên đưa ra một số đề xuất về các biện pháp
marketing nói chung cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có cái nhìn đúng đắn và
đầy đủ hơn về các tác động đối với hành vi tiêu dùng sản phẩm của sinh viên nói
chung.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Sinh viên nội trú (sống trong kí túc xá) các trường đại học trên địa bàn thành
phố Hà Nội.
3
II, Nội dung phân tích.
1. Khái quát chung.
1.1 Nhóm tham khảo.
- Khái niệm nhóm tham khảo.
Trước khi phân tích ảnh hưởng của nhóm tham khảo tới thói quen sử dụng sản
phẩm cá nhân trong sinh viên nội trú, chúng ta đi tìm hiểu về nhóm tham khảo theo
quan điểm xã hội học.
Nhóm tham khảo là một tập hợp nhóm người có cùng chung về đặc điểm, hành
vi, thói quen và phải dựa trên những tiêu chí phân loại nhất định. Họ có tác động
qua lại với nhau trong những hoàn cảnh cụ thể, tạo ra những ảnh hưởng tới một cá
nhân hoặc một nhóm.
Một nhóm tham khảo ở đây có thể là những người bạn cùng lớp, cùng trường,
nhóm người thích chơi cùng một môn thể thao, nhóm những người sưu tập đồ cổ,
hội đồng hương… Đó là những người có chung sở thích, đam mê, có thể cùng sinh
hoạt trong cùng một môi trường nào đó (lớp học, trường học, quê hương…). Họ đến
với nhau do có cùng những đặc điểm chung, có cùng đam mê (chơi thể thao, đồ
cổ…), từ đó có điều kiện để giúp đỡ nhau trong cuộc sống…Do họ cùng hoạt động
với nhau như vậy nên sẽ chịu ảnh hưởng và chi phối lẫn nhau trong những điều kiện
và hoàn cảnh cụ thể. Tuy nhiên tầm ảnh hưởng đó còn phụ thuộc vào mức độ thân
thiết, sự liên hệ giữa các thành viên trong nhóm và vai trò của nhóm đối với mỗi
thành viên. Nếu nhóm là rất thân thiết, có vai trò hỗ trợ, giúp đỡ quan trọng tới các
thành viên thì tất yếu ảnh hưởng của nhóm đối với từng thành viên là rất lớn.
Ngựơc lại, nếu nhóm chỉ mang tính chất lễ nghi, xã giao hay ép buộc thì vai trò, ảnh
hưởng của nhóm tới các thành viên và của các thành viên trong nhóm là rất hạn chế.
Trong mỗi nhóm tham khảo sẽ có những tiêu chuẩn, giá trị, chuẩn mực nhất
định. Những tiêu chuẩn, giá trị này có thể do các thành viển trong nhóm tự quy định
hoặc do thời gian chúng dần dần hình thành mang tính chất quy ước trong nhóm.
Đây được coi là những luật lệ trong nhóm giúp duy trì, phát triển nhóm một cách
bền vững. Khi có một thành viên muốn gia nhập nhóm thì ngoài việc phải được sự
4
đồng ý của các thành viên trong nhóm ra còn phải thoả mãn những tiêu chuẩn, giá
trị này. Không một cá nhân hay một thành viên nào được tự ý phá vỡ những giá trị,
chuẩn mực này. Những giá trị đó sẽ trở thành hệ thống quan điểm tác động tới suy
nghĩ và hành vi của các cá nhân trong nhóm. Nó có thể điều chỉnh những hành vi,
lối sống của các thành viên trong nhóm theo hướng tích cực hay tiêu cực tuỳ theo
bản chất của nhóm.
Mỗi nhóm theo đặc thù riêng và hoàn cảnh của mình có thể có tổ chức chặt chẽ,
có nhóm trưởng, quỹ nhóm …(như hội đồng hương, hội sinh vật cây cảnh …) …
hoặc chỉ là một nhóm bạn đơn thuần (nhóm bạn cùng lớp…). Do đó sợi dây liên kết
giữa các thành viên trong nhóm có thể khác nhau, tuỳ theo lợi ích mà các thành viên
được hưởng lợi từ nhóm.
- Vai trò của nhóm tham khảo.
Nhóm tham khảo có vai trò định hướng hành vi, thái độ, quan điểm cho mỗi cá
nhân trong nhóm.
Nhóm tham khảo có vai trò quan trọng đối với các thành viên trong nhóm thì tất
yếu, những giá trị, tư tưởng trong nhóm sẽ có tác dụng định hướng hành vi, thái độ
quan điểm cho mỗi cá nhân trong nhóm thông qua những tiêu chuẩn, khuôn khổ của
mình. Nếu nhóm tham khảo hoạt động lành mạnh và mang ý nghĩa tích cực thì đây
sẽ là một điều rất tốt vì khi đó những tư tưởng và quan điểm tốt đẹp của nhóm sẽ
tác động tốt tới các thành viên trong nhóm, giúp cho mọi người trở nên tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên, nếu nhóm không mang bản chất tốt, hoạt động vì mục đích không trong
sáng thì tác động sẽ ngược lại. Các thành viên trong nhóm sẽ bị ảnh hưởng không
tốt, mang tính chất tiêu cực.
Đã là một thành viên của bất kì một nhóm nào đó thì mỗi cá nhân sẽ luôn cố
gắng xây dựng nhóm của mình, giúp cho nó trở nên tốt đẹp hơn, hoàn thiện hơn. Họ
sẽ bảo vệ cho những giá trị và tiêu chuẩn của nhóm bởi vì đó cũng chính là bảo vệ
cho danh dự và tên tuổi của chính bản thân họ. Giữa mỗi thành viên và nhóm luôn
5
có sự quan hệ qua lại, giá trị và lợi ích của hai bên luôn được đảm bảo thì nhóm mới
tồn tại lâu dài. Một người vì mọi người và mọi người vì một người.
Nhóm tham khảo còn là một nguồn thông tin, vừa là một kênh truyền tin. Là
nơi các cá nhân chia sẻ thông tin, kinh nghiệm trong các lĩnh vực mà mọi người
cùng quan tâm. Mỗi cá nhân trong nhóm sẽ tiếp xúc với những kênh thông tin khác
nhau, vì vậy khi tham gia nhóm, lượng thông tin được chia sẻ tới từng thành viên
sẽ nhiều hơn so với khi không tham gia nhóm. Những thông tin được đưa ra ở đây
có thể là về các lĩnh vực chuyên môn hay các kiến thức xã hội, văn hoá… tuỳ theo
mục đích của nhóm. Ví dụ trong nhóm các bạn học cùng lớp thì thông tin có thể về
môn học nào đó, về tài liệu ôn thi, về buổi picnic của các bạn trong lớp…, còn hội
những người chơi đá bóng thì thông tin có thể về một trận cầu đỉnh cao trên tivi,
hay một thông tin chuyển nhượng cầu thủ đắt giá nào đó…Tất cả những thông tin
đó sẽ giúp ích rất nhiều cho các thành viên trong nhóm khi giải quyết các vấn đề
khác nhau trong cuộc sống.
Một ví dụ đơn giản đó là, nếu bạn nào có theo giõi tivi hoặc đi qua đường Điện
Biên Phủ trước ngày 14 tháng 11 năm 2006 thì sẽ thấy thông báo cấm đường trong
5 ngày diễn ra hội nghị cấp cao APEC kể từ ngày 14 đến ngày 19 tháng 11 năm
2006 . Thông tin này sẽ được báo cho các bạn trong cùng nhóm biết, nó sẽ giúp ích
cho ai đó chưa biết tuyến đường này đã bị cấm mà lại có việc phải đi qua đường
Điện Biên Phủ trong các ngày từ 14 đến 19 tháng 11 năm 2006. Nếu bạn nào mà
chưa biết thông tin trên, nhưng lại phải có việc trên đường Điện Biên Phủ vào
những ngày đó thì qủa là sẽ phiền phức vì công việc có thể sẽ không hoàn thành
như dự kiến. Đây chỉ là một ví dụ đơn giản, nhưng cũng cho thấy tầm quan trọng
của thông tin trong nhóm.
Bên cạnh đó, nhóm tham khảo còn là nơi đưa ra các giải pháp nhằm tháo gỡ
những vấn đề của một cá nhân hay của cả nhóm. Mỗi vấn đề được đưa ra có thể sẽ
được giải quyết ổn thoả và nhanh chóng hơn khi một cá nhân tự đi tìm câu trả lời
của vấn đề đó. Nhóm còn là chỗ dựa tinh thần cho những lúc vui buồn của các
thành viên trong điều kiện mối quan hệ trong nhóm là rất tốt. Một vai trò nữa trong
6
việc thông tin đó là chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên trong nhóm. Đối với
nhóm tham khảo mang tính chuyên môn cao hay hoạt động vì mục đích chuyên
môn, công việc thì đây là một điều rất bổ ích. Qua việc chia sẻ kinh nghiệm các
thành viên sẽ có thêm nhiều kĩ năng cần thiết cho công việc của mình. Giúp họ giải
quyết những vướng mắc trong công việc chuyên môn. Từ đó mối quan hệ giữa các
thành viên trong nhóm sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên ta cũng phải đề cập đến một vấn đề đó là những thông tin xấu được
lan truyền trong nhóm rất nhanh, nhanh hơn cả những thông tin tốt. Khi một thành
viên nhóm không hài lòng về một sản phẩm nào đấy thì ngay lập tức họ sẽ thông tin
đến cho bạn của mình để họ không mua sản phẩm đó nữa. Đây chính là một mối
nguy hiểm cho các nhà sản xuất vì độ tin cậy của thông tin được đánh giá là rất cao.
Và các thành viên khác rất có thể sẽ không mua hàng nữa. Do đó các hãng sản xuất
phải rất cẩn thận, phải xây dựng một kế hoạch marketing mix cụ thể cho nhóm
khách hàng là nhóm tham khảo và phải hiểu rõ về ảnh hưởng của nhóm tham khảo
tới hành vi mua của người tiêu dùng.
Vai trò nữa của nhóm tham khảo đó là một hệ tiêu chuẩn, định ra những khuôn
khổ, giới hạn mà các thành viên trong nhóm phải tuân theo. Mỗi nhóm sẽ có những
giá trị riêng, những quy định riêng của mình. Việc tuân theo các quy định đó gần
như là bắt buộc đối với các thành viên nếu muốn tham gia vào nhóm. Mỗi thành
viên sẽ phải có trách nhiệm gìn giữ và phát huy các giá trị đó của nhóm. Hệ tiêu
chuẩn đó sẽ hướng các thành viên nhóm tới những điều mà nhóm mong muốn. Tuy
nhiên, điều đó chỉ xảy ra với nhóm tham khảo có vai trò quan trọng tới các thành
viên nhóm còn đối với nhóm không có ảnh hưởng lắm thì còn cần phải xem xét. Khi
một cá nhân muốn gia nhập nhóm thì cần phải tuân theo những chuẩn mực đó. Còn
đối với thành viên cũ của nhóm, khi họ không còn tuân thủ những quy tắc của nhóm
thì cũng sẽ bị đào thải. Và khi những giá trị, chuẩn mực của nhóm không còn được
tôn trọng thì có thể nhóm sẽ giải tán. Bởi lẽ khi đó lợi ích của các thành viên không
được đảm bảo, nhóm không còn ý nghĩa nữa.
7
Suy cho cùng thì vai trò của nhóm tham khảo là rất lớn đối với mỗi thành viên
nhưng khi lợi ích không còn được đảm bảo thì các thành viên cũng không còn gắn
bó nữa.
- Phân loại nhóm tham khảo.
Có nhiều cách phân loại nhóm tham khảo khác nhau, tuỳ nheo những tiêu thức
nhất định. Có thể theo cấu trúc, tổ chức của nhóm, theo quy mô và tính chất phức
tạp, theo tính chất pháp lý, theo thời gian và tần suất tiếp xúc, theo tính chất và mức
độ ảnh hưởng. Dưới đây là hai cách phân loại phổ biến.
Theo thời gian và tần suất tiếp xúc, người ta chia làm hai loại đó là nhóm sơ cấp
và nhóm thứ cấp.
Nhóm sơ cấp: Được hiểu là nhóm có ảnh hưởng mạnh nhất, quan trọng nhất, sự
liên kết giữa các thành viên trong nhóm rất chặt chẽ, cùng dựa vào những giá trị
chuẩn mực, cùng theo đuổi niềm tin, hành vi cư xử tương tự nhau và các thành viên
trong nhóm có mối liên hệ chặt chẽ. Sự giao tiếp giữa các thành viên là thường
xuyên. Giữa các thành viên có mối liên quan về lợi ích rất chặt chẽ do đó mối liên
hệ giữa họ là rất khó để phá vỡ.
Một ví dụ dễ thấy nhất về nhóm sơ cấp đó là gia đình. Gia đình được coi là nhóm
sơ cấp đầu tiên của mỗi người, các thành viên trong gia đình có mối quan hệ chặt
chẽ về hôn nhân và huyết thống, mỗi gia đình đều có những giá trị chuẩn mực về
đạo đức, lối sống và nề nếp riêng. Và khi đó giữa các thành viên trong gia đình có
mối liên hệ về lợi ích là rất chặt chẽ. Nhóm sơ cấp có tác động ảnh hưởng, phát
triển và định dạng và làm sắc nét những mô hình hành vi, thói quen. Khi sinh ra và
lớn lên trong một gia đình cụ thể thì bạn sẽ mang những tính cách, hành vi của gia
đình đó. Môi trường đã ảnh hưởng tới tính các, lối sống của bạn. Sống trong môi
trường nào đó thì chúng ta sẽ bị ảnh hưởng theo môi trường đó.
Nhóm sinh viên trong cùng một phòng của kí túc xá có thể coi là một nhóm sơ
cấp. Các cá nhân trong một phòng sống cùng với nhau một thời gian dài, có sự gặp
gỡ tiếp xúc với nhau thường xuyên. Mỗi phòng lại có những đặc điểm khác nhau,
8
những tiêu chuẩn khác nhau do đó có thể ảnh hưởng tới các thành viên trong phòng
về tính cách, lối sống. Tuy nhiên, do sự tiếp xúc giữa các thành viên trong nhóm này
nhiều lắm chỉ là vài năm và trong điều kiện cá tính, nhân cách của các thành viên đã
hình thành khá đầy đủ từ trước nên tầm ảnh hưởng của nhóm này tới cá tính, nhân
cách con người không rõ rệt như gia đình- cái nôi của mọi người, nơi họ gắn bó từ
15 đến 20 năm trước đó.
Nhóm thứ cấp: Là một nhóm tham khảo mà trong đó các thành viên có sự giao
tiếp ít thường xuyên hơn, mối quan hệ rời rạc. Tầm ảnh hưởng của nhóm là không
mạnh tới các thành viên, nhóm chỉ mang tính phong trào, tự nguyện. Giữa các thành
viên trong nhóm không có nhiều mối quan hệ ràng buộc về lợi ích, các thành viên
gia nhập nhóm cũng không quan tâm nhiều đến những giá trị mà họ được hưởng.
Nhóm cũng không có những giá trị, chuẩn mực hay hệ tiêu chuẩn nổi bật như nhóm
sơ cấp. Việc thay đổi các thành viên trong nhóm cũng diễn ra thường xuyên hơn
nhóm sơ cấp. Do tất cả những đặc điểm trên nên nhóm thứ cấp cũng không có tác
động lớn trong việc định hướng hành vi, lối sống của các thành viên trong nhóm.
Các thành viên trong nhóm cũng không quan tâm nhiều đến việc giữ gìn những giá
trị của nhóm.
Theo tầm ảnh hưởng thì người ta chia ra làm hai loại nhóm là nhóm hướng tâm
và nhóm ly tâm.
Nhóm hướng tâm: Là nhóm tham khảo mà những cá nhân muốn gia nhập nhóm
thì chấp nhận những giá trị, chuẩn mực hành vi của các thành viên khác trong nhóm
đã đề ra từ trước. Có thể hiểu là các thành viên mới bị hút vào nhóm, bị những giá
trị chuẩn mực của nhóm thu hút và chinh phục. Họ chấp nhận tham gia vào nhóm,
tuân theo những hệ tiêu chuẩn đã được đề ra từ trước. Trong nhóm hướng tâm thì
các thành viên phải cố gắng duy trì, phát huy những giá trị của nhóm đã được đề ra
từ trước. Tuy nhiên, khi động cơ của một cá nhân trở thành hành sự tự nguyện khiến
họ thực sự cảm thấy cần thiết trong việc gia nhập nhóm thì cá nhân đó mới trở
thành thành viên thực sự của nhóm. Nếu họ chỉ học theo những giá trị hay chuẩn
mực một cách đơn thuần thì không thể trở thành thành viên của nhóm được. Khi đó
9
chỉ có thể coi đó là hành động học theo, nhưng người theo đuôi. Việc gia nhập
nhóm phải xuất phát từ bên trong con người cá nhân, không phải do môi trường bên
ngoài tác động vào. Nhóm hướng tâm gần như nhóm sơ cấp về bản chất, nhưng
khác về số lượng, nhóm sơ cấp thường có ít thành viên hơn nhóm hướng tâm.
Một nhóm hướng tâm phổ biến đó là các đảng phái chính trị ở các nước. Những
giá trị của nhóm này là hệ tư tưởng của đảng, là lý tưởng của đảng. Ví dụ như đảng
Cộng sản Việt Nam. Các thành viên mới muốn gia nhập đảng phải tuân theo những
cái mà những người đi trứơc đề ra. Mọi thành viên trong nhóm đều sống và chiến
đấu và lý tưởng của Đảng.
Nhóm ly tâm: Là nhóm tham khảo mà gần như trái ngược với nhóm hướng tâm.
Xuất hiện thành viên có xu hướng tách ra khỏi nhóm hơn là cùng chung một lý
tưởng, chuẩn mực với các thành viên khác. Họ muốn tách ra có thể do nhiều lý do
khác nhau, muốn khẳng định mình, muốn chứng tỏ cho nhóm thấy nếu thiếu họ thì
nhóm sẽ không thể hoạt động được hay đơn giản chỉ vì thích đứng một mình. Tính
bền vững và mối quan hệ giữa các thành viên là không cao. Nhóm không có những
hệ tiêu chuẩn xác định…
Tóm lại, nếu theo hai cách phân loại trên thì có thể thấy được có hai đặc điểm lớn
của nhóm tham khảo đó là có sự liên hệ chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm
hay không và số lượng thành viên của nhóm.
-Tầm ảnh hưởng của nhóm tham khảo tới các thành viên.
Như đã trình bày ở trên, do tính chất và cấu trúc của các nhóm nên tầm ảnh
hưởng tới các thành viên là sẽ khác nhau. Tuy nhiên, nói chung thì tầm ảnh hưởng
của nhóm tới các thành viên có thể theo 3 kiểu: tính hãnh diện, tính thiết thực, tính
thông tin.
Thường thì mỗi thành viên trong nhóm sẽ hãnh diện, tự hào về nhóm hay tổ chức
mà mình tham gia. Họ cố gắng bảo vệ, phát huy những giá trị của nhóm. Đối với
nhóm có ảnh hưởng lớn tới các thành viên như nhóm gia đình hay đảng phái chính
trị thì việc giữ gìn hình ảnh nhóm là hết sức quan trọng. Mọi hành vi, suy nghĩ của
10
cá nhân phải phù hợp với những giá trị chuẩn mực của nhóm mà mình tham gia.
Nếu thành viên nhóm vi phạm nhữg giá trị đó thì có thể bị khiển trách, kỷ luật thậm
chí khai trừ khỏi tổ chức (đối với đảng chính trị). Bởi lẽ những gía trị cả về mặt vật
chất và tinh thần đó không phải dễ gì có được, nó phải trải qua nhiều thời gian, công
sức xây dựng mới có được. Mỗi cá nhân trong tổ chức, nhóm đó phải ý thức được
hành động và lời nói của mình, bởi mỗi cá nhân đó có thể coi là hình ảnh của tổ
chức.
Tính thiết thực của nhóm có thể hiểu là những lợi ích của các thành viên được
hưởng khi tham gia nhóm. Những lợi ích có thể là về mặt tinh thần hay vật chất, vô
hình hay hữu hình. Khi tham gia vào một nhóm nào đó, thường thì ai cũng sẽ tính
đến lợi ích mà mình được hưởng. Đó cũng có thể coi là mục đích của mỗi thành
viên hay của nhóm. Khi mà mỗi thành viên nhận được lợi ích từ nhóm của mình thì
họ sẽ cố gắng đền đáp lại những lợi ích đó của nhóm bằng cách này hay cách khác.
Khi đó, mối liên hệ giữa các thành viên trong nhóm và giữa nhóm với các thành
viên sẽ trở nên gắn bó hơn. Lợi ích không còn đảm bảo thì sẽ khó có thể gắn bó lâu
dài. Nhóm sơ cấp và nhóm hướng tâm có thể cho là những nhóm có tính thiết thực
cao. Giữa các thành viên có mối quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau vì thế lợi ích
cũng phụ thuôc lẫn nhau, ràng buộc nhau.
Một ảnh hưởng nữa của nhóm tham khảo tới các thành viên đó là tính thông tin.
Như đã đề cập ở trên, một trong những vai trò của nhóm tham khảo đó là cung cấp
và chia sẻ thông tin. Nguồn thông tin trong nhóm luôn được chia sẻ giữa các thành
viên tuỳ theo mức độ thân thiết của các thành viên hay tần suất tiếp xúc giữa họ.
1.2 Sinh viên nội trú trong các trường đại học.
Trên địa bàn Hà Nội có rất nhiều trường đại học với số lượng sinh viên rất lớn và
tập trung trong nội thành là chủ yếu.
Nhìn chung, sinh viên là những người có kiến thức về một lĩnh vực nhất định
thuộc ngành học của mình, có thể về kinh tế, văn hoá, sư phạm, y học, xây dựng,
kiến trúc… Họ được coi là tầng lớp tri thức trong xã hội, được xã hội nể trọng so
11