Kiểm tra bài cũ
Hãy phát biểu tính chất cơ bản của phân số ?
Điền số thích hợp vào ô trống :
=
42
28
: 2
: 2
14
21
mb
ma
b
a
.
.
=
với m ∈ Z và m ≠ 0
nb
na
b
a
:
:
=
với n ∈ ƯC(a, b)
Tiết 72
Bài
1. Cách rút gọn phân số :
Ví dụ 1: xét phân số
42
28
=
42
28
: 2
: 2
21
14
: 7
: 7
= ?
3
2
=
Ví dụ 2 : Rút gọn phân số
8
4−
8
4−
4:8
4:)4(−
=
2
1
−
=
4 là ước chung của – 4 và 8
Vậy để rút gọn phân số ta làm gì ?
* Qui tắc :
Muốn rút gọn phân số, ta chia cả tử và mẫu
của phân số cho một ước chung ( khác 1 và -1 )
của chúng
?1 Rút gọn các phân số sau :
;
10
5
)
−
a
;
33
18
)b
;
57
19
)c
;
12
36
)
−
−
d
Giải
10
5
)
−
a
5:10
5:5
−
=
2
1
−
=
33
18
)b
3:33
3:18
=
11
6
=
57
19
)c
19:57
19:19
=
3
1
=
12
36
)
−
−
d
)12(:12
)12(:36
−−
−−
=
1
3
=
3
=
2. Thế nào là phân số tối giản ?
Các phân số không rút gọn được nữa vì
tử và mẫu không có ước chung khác 1 và – 1. Các phân
số này gọi là phân số tối giản
25
16
,
7
4
,
3
2
−
Vậy thế nào là phân số tối giản ?
Phân số tối giản (hay phân số không rút gọn được nữa)
là phân số mà tử và mẫu chỉ có ước chung là 1 và - 1
?2 Tìm các phân số tối giản trong các phân số tối giản
.
63
14
,
16
9
,
12
4
,
4
1
,
6
3
−−
Các phân số tối giản là các phân số :
.
16
9
,
4
1
−
* Nhận xét :
=
42
28
: 14
: 14
3
2
14 là ƯCLN(28 , 42)
Phân số tối giản
Vậy để rút gọn một phân số thành phân số tối giản ta làm
cách nào ?
Muốn rút gọn một phân số thành phân số tối giản ta
chỉ cần chia cả tử và mẫu của phân số cho ƯCLN của
chúng.
Ví dụ :
3
2
14:42
14:28
42
28
==
* Chú ý :
•
Phân số là tối giản nếu a và b là hai số
nguyên tố cùng nhau
b
a
•
Khi rút gọn một phân số, ta thường rút gọn phân số đó
đến phân số tối giản
Bài tập 15 trang 15 sgk : Rút gọn các phân số sau :
;
55
22
)a
;
81
63
)
−
b
;
140
20
)
−
c
.
75
25
)
−
−
d
Giải
55
22
)a
11:55
11:22
=
5
2
=
81
63
)
−
b
9:81
9:63
−
=
9
7
−
=
140
20
)
−
c
20:140
20:20
−
=
7
1
−
=
7
1
−
=
.
75
25
)
−
−
d
)25(:75
)25(:25
−−
−−
=
3
1
=
Bài 16 trang 15 : Bộ răng đầy đủ của một người trưởng
thành có 32 chiếc trong đó có 8 răng cửa, 4 răng nanh, 8
răng cối nhỏ và 12 răng hàm. Hỏi mỗi loại răng chiếm
mấy phần của tổng số răng ? (Viết dưới dạng phân số tối
giản
Giải
Răng cửa chiếm
32
8
4
1
=
(tổng số răng)
Răng nanh
32
4
8
1
=
Răng cối nhỏ
32
8
4
1
=
Răng hàm
32
12
8
3
=
Bài 17 trang 15 : Rút gọn
;
24.8
5.3
)a
;
8.7
14.2
)b
;
9.22
11.7.3
)c
;
16
2.85.8
)
−
d .
132
114.11
)
−
−
d
Giải
24.8
5.3
)a
8.3.8
5.3
=
64
5
=
8.7
14.2
)b
2.2.2.7
7.2.2
=
2
1
=
9.22
11.7.3
)c
3.3.11.2
11.7.3
=
6
7
=
16
2.85.8
)
−
d
2.8
)25.(8
−
=
2
3
=
132
114.11
)
−
−
d
11
)14.(11
−
−
=
3
−=
Bài 18 trang 15 : Viết các số đo thời gian sau đây với
đơn vị giờ (chú ý rút gọn nếu có thể).
a) 20 phút b) 35 phút c) 90 phút
Giải
a) 20 phút
60
20
=
giờ
3
1
=
giờ
b) 35 phút
60
35
=
giờ
12
7
=
giờ
c) 90 phút
60
90
=
giờ
2
3
=
giờ
Bài 19 trang 15 : Đổi ra mét vuông (viết dưới dạng phân
số tối giản)
25 dm
2
, 36dm
2
, 450cm
2
, 575cm
2
Giải
25dm
2
2
100
25
m=
2
4
1
m=
36dm
2
2
100
36
m=
2
25
9
m=
450cm
2
2
10000
450
m=
2
200
9
m=
575cm
2
2
10000
575
m
=
2
400
23
m=