Sử dụng giáo án điện tử để nâng cao hiệu quả giảng dạy

Sử dụng giáo án điện tử để góp phần nâng cao chất
lượng dạy học môn địa lí ở trường THCS
SATURDAY, 5. APRIL 2008, 14:17:45
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Lời nói đầu
--------o0o--------
Dạy học là một nghề sáng tạo. Người giáo viên khi đứng trên bục giảng luôn gặp những
vấn đề và tình huống thật phong phú, đa dạng, đòi hỏi phải có cách sử lý, giải quyết
sáng tạo.
Là một giáo viên có thể nói là mới ra trường tuy nhiên tôi đã có may mắn được cử đi tập
huấn về sử dụng giáo án điện tử trong dạy học, tôi thấy được việc sử dụng giáo án điện
tử để dạy trong các tiết học là cần thiết đối với sự tiếp thu của học sinh. Nhất là với vấn
đề đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vì vây tôi nảy sinh ý tưởng nâng cao chất
lượng dạy và học bằng cách: “ Sử dụng giáo án điện tử trong dạy học để nâng hiệu quả
cao phục vụ đổi mới phương pháp dạy học.” Đó là một giải pháp bước đầu, nhằm tháo
gỡ những vướng mắc về việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học ở trường ta hiện
nay
Để đáp ứng được yêu cầu giáo dục ngày càng cao đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải không
ngừng học hỏi để theo kịp và nắm bắt được một cách nhanh nhạy về đổi mới phương
pháp giảng dạy và việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học ở tất cả các bộ môn. Từ
đó nhằm nâng cao chất lượng của nhà trường ngày một đi lên.
Do thời gian và năng lực có hạn nên những vấn đề tôI đưa ra chắc chắn sẽ có nhiều
thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các đồng chí và bè bạn
đồng nghiệp, giúp cho đề tài của tôi được tốt hơn và có hiệu quả trong dạy học.
Xin chân thành cảm ơn!
phần 1: Những vấn đề chung
I. Lý do chọn đề tài.
Mục tiêu đào tạo trong giáo dục là giúp trẻ phát triển toàn diện, giúp trẻ hình thành
những phẩm chất cơ bản của con người, với những vốn kiến thức cơ bản về tự nhiên
xã hội làm cho trẻ học lên các cấp học trên được dễ dàng. Một yêu cầu đặt ra: Là một
giáo viên cần phải làm gì? Làm thế nào trong các giờ dạy của mình có chất lượng để “

Sản phẩm” do mình tạo ra có một nền móng thật vững chắc. Chính vì vậy để nâng cao
chất lượng giáo dục trong nhà trường nói chung và bậc trung học cơ sở nói riêng. Hiện
nay vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy giáo dục, ứng dụng giáo án điện tử vào dạy
học không phải là mối quan tâm của cá nhân nào. Đó là nhiệm vụ chung của toàn
ngành, toàn xã hội. Nghị quyết của Đảng về cải cách giáo dục năm 1979 đã ghi rõ: “ ...
Sự nghiệp Cách mạng luôn đổi mới vì thế công tác giáo dục cũng phải đổi mới ...”
Xu hướng chung của sự đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc trung học cơ sở là làm
sao để giáo viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn là người tổ chức định
hướng cho học sinh hoạt động để học sinh huy động vốn hiểu biết và kinh nghiệm của
bản thân vào sự chiếm lĩnnh tri thức mới.
Vì thế việc cải tiến phương pháp giảng dạy bằng cách tạo ra nhiều hình thức học tập là
cần thiết nhằm cuốn hút học sinh say mê hào hứng, tự giác lĩnh hội tri thức, từ đó phát
huy năng lực, trí sáng tạo của mỗi học sinh.
Xuất phát từ yêu cầu đó mà vấn đề sử dụng giáo án điện tử trong các giờ học phục vụ
đổi mới phương pháp dạy học được các cấp lãnh đạo và nhiều giáo viên quan tâm. Bởi
học sinh bậc trung học cơ sở mới từ trung học cơ sở chuyển lên, nên việc thu nhận kiến
thức thông qua việc phát huy tính tự học còn có nhiều hạn chế. Mặt khác xuất phát từ
nhận thức của học sinh bậc trung học cơ sở là :” Từ trực quan sinh động đến tư duy
trừu tượng – từ tư duy trừu đến thực tiễn khách quan “ cho nên việc sử dụng giáo án
điện tử vào dạy học là hết sức cần thiết .
Vậy làm thế nào để việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học có hiệu quả nhất trong
các giờ lên lớp phục vụ đổi mới phương pháp dạy học ? Đó là câu hỏi mà tôi luôn trăn
trở và thực sự lưu tâm chú trọng .
Trong khi các trường khác đã sử dụng giáo án điện tử vào giảng dạy có hiệu quả thì ở
trên địa bàn chúng ta vẫn chưa thực hiện và đồng thời để có thể bỏ được tâm lý ngại
khó khi soạn giảng bằng giáo án điện tử trong mỗi giáo viên chúng ta. Chính vì những lí
do trên tôi đã mạnh dạn chọn viết đề tài : “Sử dụng giáo án điện tử để góp phần nâng
cao chất lượng dạy học môn địa lí ở trường THCS”
Qua đề tài này tôi mong muốn rằng những vấn đề được đề cập tới sẽ góp phần nhỏ vào
việc nâng cao chất lượng giảng dạy ở trường ta hiện nay. Đồng thời sẽ giúp các thầy cô

yêu thích và sử dụng giáo án điện tử trong dạy học nhiều hơn.
II Mục tiêu và nhiêm vụ nghiên cứu.
1 . Mục tiêu:
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học
ở trường ta và các trường khác để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất
lượng dạy và học góp phần phát triển nhân cách, kĩ năng của học sinh THCS.
2 . Nhiệm vụ:
Nghiên cứu lí luận của việc sử dụng giáo án điện tửtrong dạy học ở trường trong các
giờ học đạt được kết quả như thế nào ? ( so với những giờ không sử dụng giáo án điện
tửtrong dạy học).
Nghiên cứu sách dạy sử dụng giáo án điện tửtrong dạy học ở trường phổ thông.
Nghiên cứu giáo trình dạy thiết kế phần mềm dạy học môn địa lí
Đề ra những giải pháp để nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả và áp dụng việc sử dụng
giáo án điện tử trong dạy học địa lí ở bậc THCS, nhằm phục vụ đổi mới phương pháp
dạy học đạt hiệu quả cao .
Nghiên cứu và tham khảo sách dạy sử dụng các phần mềm hỗ trỡ dạy học
Từ đó rút ra kết luận và đưa ra những kiến nghị cụ thể nhằm giúp việc chỉ đạo dạy học
có kết quả.
III . Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
1. Khách thể:
Thực trạng và giải pháp cho việc nâng cao chất lượng dạy học – Sử dụng giáo án điện
tử trong các giờ học địa lí phục vụ đổi mới phuơng pháp dạy học để có hiệu quả cao
nhất.
2. Đối tượng:
Nghiên cứu quá trình sử dụng giáo án điện tử trong các giờ dạy học địa lí ở các khối lớp
6,7,8,9 thông qua các băng đĩa dạy mẫu.
Nghiên cứu cách viết phần mềm phục vụ việc dạy học địa lí.
Thông qua ý kiến đóng góp của bạn bè đang công tác ở các trường khác.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Do thời gian nghiên cứu có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu việc chỉ đạo sử dụng giáo án

điện tửtrong dạy học trong bộ môn địa lí ở khối lớp 6 – 7.
4. Giả thuyết khoa học:
Nếu nghiên cứu cụ thể thực trạng việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học địa lí và
đề ra được những giải pháp phù hợp cho việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học
địa lí ở các giờ học thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng môn học địa lí ở trường Trung
học cơ sở.
5. Phương pháp nghiên cứu:
a.Phương pháp nghiên cứu lý luận :
* Thu thập những thông tin lí luận của việc sử dụng giáo án điện tửtrong dạy học ở
trung học cơ sở qua tài liệu .
* Tâm lý học ( Bộ giáo dục - Đào tạo ).
* Đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy ở trung học cơ sở(Bồi dưỡng thường
xuyên chu kỳ II) .
*Các tập san giáo dục Trung học cơ sở .
* Tham khảo các diễn đàn trên mạng về ứng dụng công nghệ hiện đại trong dạy học.
* Tham khảo một số trang web hỗ trỡ giáo viên trong dạy học : Bạch kim.vn, giáo
viên.net…
b.Phương pháp nghiên cứu thực tiễn :
*Phương pháp quan sát:
Quan sát kết quả đạt được từ hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học
sinh thông qua các băng đĩa dạy mẫu.
*Phương pháp điều tra:
Trò chuyện , trao đổi với đồng nghiệp , học sinh về hiệu quả của việc ứng dụng giáo án
điện tử trong dạy học địa lí.
*Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Tham khảo những bản báo cáo , tổng kết về ứng dụng công nghệ hiện đại, sử dụng
giáo án điện tử vào dạy học.
Tham khảo kinh nghiệm của các đồng nghiệp trường bạn.
Tham khảo những trang web về thiết kế giáo án điện tửtrong học ở các diễn đàn trên
mạng.

6. Thời gian thực hiện:
Bắt đầu : 09 / 09 / 2007
Kết thúc : 15 / 03 / 2008
Phần II – Nội dung
I \ Tầm quan trọng của việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học ĐịA Lí NHằM PHụC
Vụ phục vụ đổi mới phương pháp dạy - học.
* Tầm quan trọng của việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học trong các giờ học địa
lí .
ở lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở, khả năng tư duy trừu tượng kém. Phần lớn các em
tư duy phải dựa trên mô hình, vật thật, tranh ảnh, các đoạn phim. Do vậy trong giờ học
việc sử dụng giáo án điện tử là không thể thiếu được. Giáo án điện tử không chỉ là thể
hiện các mô hình, tranh ảnh, vật thật, mà có thể cung cấp cho học sinh những hiện
tượng mà các em không thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường được như : núi lửa,
động đất, sóng thần,…..việc sử dụng giáo án điện tử có thể kết hợp với các hình thức
dạy học như : Trao đổi nhóm , hoặc mỗi học sinh một phiếu trong các giờ học : Kiểm tra
, ôn tập ... ở tất cả các môn học . Là phương tiện chuyển tải thông tin và nó còn là nội
dung của quá trình truyền thu tri thức giáo dục tư cách , rèn luyện kĩ năng thực hành
cho học sinh đặc biệt là kĩ năng quan sát phân tích tranh ảnh, bản đồ….. Nó điều khiển
mọi hoạt động nhận thức của học sinh từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng .
Nó tác động to lớn trong việc phát huy trí sáng tạo, kích thích hứng thú trong việc dạy và
học của thầy và trò. Đặc biệt sử dụng giáo án điện tử trong dạy học hợp lý bao giờ cũng
cho những kết quả đúng về tính khoa học sư phạm và tính mĩ thuật .
Có nhà giáo dục trẻ cho rằng : “Trẻ không sợ học mà chỉ sợ những tiết học đơn điệu
nhàm chán” . Học sinh trung học cơ sở cảm thấy mệt mỏi và chán học khi chỉ nhìn thấy
mãi một hình ảnh của giáo viên với những phương tiện dạy học đơn giản. Lúc đó học
sinh mong muốn được nhìn thấy một cái gì khác lạ và mới mẻ để tạo ra một cảm giác
thoải mái khi có cái mới để thu nhận kiến thức, thường cái mới đó là những cái mà học
sinh không thể quan sát trực tiếp được, hoặc không bao giờ được quan sát. Ví dụ khi
dạy về bài châu nam cực để nói về sự thích nghi của động vật với khí hậu lạnh khắc
nghiệt châu nam cực giáo viên có thể sử dụng các đoạn phim tư liệu lấy trên mạng về

sự thích nghi của động vật ở đây. Do đó nếu việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học
địa lí một cách phù hợp với nhận thức của học sinh thì sẽ nâng cao hiệu quả giờ dạy
của giáo viên lên rất nhiều.
Sử dụng giáo án điện tử trong dạy học địa lí một cách phù hợp, linh hoạt trong quá trình
dạy học có tác dụng làm giảm sự phụ thuộc của học sinh vào lời giảng của giáo viên do
đó góp phần đổi mới phương pháp học một cách có hiệu quả . Chính vì thế mà trong
các diễn đàn nói về giáo dục đã khuyến khích giáo viên làm giáo án điện tử, sử dụng
giáo án điện tủ trong dạy học ..”.
Thực tế hiện nay việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học ở các khối lớp đã khá phổ
biến ở các trường đặc biệt là các trường THPT và một số trường THCS có điều kiện
thuận lợi. Nhưng so với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay thì việc sử
dụng giáo án điện tử ở địa bàn chúng ta vẫn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu cần
thiết cho các hình thức học .
Chính vì vậy giáo án điện tử trong dạy học là hết sức cần thiết trong các giờ học căng
thẳng nhằm :
- Tạo cho trẻ thay đổi hình thức hoạt động trên lớp (Thông qua hình thức trao đổi phiếu
theo nhóm ) .
Tạo ra sự vui vẻ thoải mái ( Học mà chơi – chơi mà học )
- Tạo ra một không khí đoàn kết thông hiểu lẫn nhau. Nếu biết sử dụng giáo án điện tử
một cách hợp lí thì bao giờ học sinh cũng tiếp thu nhanh hơn, hiểu bài giảng nhanh hơn,
nhất là những nội dung ở bài trắc nghiệm : Đúng – Sai .
Phần III – Nhận định chung
1\ NHậN ĐịNH CHUNG
Việc sử dụng giáo án điện tử trong các giờ dạy địa lí đều là khâu phục vụ đổi mới
phương pháp dạy học, nhằm nâng chất lượng giảng dạy của bộ môn. Việc sử dụng
giáo án điện tử trong dạy học như thế nào để có hiệu quả nâng cao chất lượng giờ lên
lớp là điều đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư nhiều công sức vào khai thác nội dung
bài dạy, sưu tầm tài liệu, học cách sử dụng một số phần mềm hỗ trỡ trong dạy học. Cần
có sự sáng tạo trong cách soạn giảng bằng giáo án điện tử nhằm tạo cho các em niềm
vui thích với các giờ từ đó nâng cao chất lượng dạy và học. II. Một số giờ dạy minh hoạ

cụ thể việc sử dụng giáo án điện tử để GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG trong
dạy học môn địa lí ở trường thcs.
ĐịA 6 : BÀI 24_BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG
Giới thiệu: Nước trên Trái Đất chủ yếu là nước mặn ( chiếm gần 97% toàn bộ khối nước
trên Trái Đất), được phân bố trong các biển và đại dương. Nước trong các biển và đại
dương lưu thông với nhau và luôn vận động, tạo ra các hiện tượng : Sóng, thủy triều và
các dòng biển.
Giáo viên cho học sinh quan sát đoạn phim nói qua về hiện tượng sóng, thủy triều, dòng
biển
1. Độ muối của nước biển và đại dương
a. Nguồn cung cấp
Bằng kiến thức thực tế và kiến thức đã học em hãy cho biết độ muối của nước biển do
đâu mà có?
Do nước sông hòa tan các loại muối từ đất đá trong lục địa đưa ra
b. Đặc điểm
Dựa vào nội dung SGK em hãy cho biết độ muối trung bình của biển và đại dương là
bao nhiêu ?
Độ muối trung bình của nước biển là:350 \ 00.
Quan sát lược đồ sau và bằng kiến thức đã học hãy cho biết :
Độ muối của các vùng biển có giống nhau không? Vùng nào có độ muối mặn nhất ? Vì
sao ?
Độ muối trung bình của nước biển ở các vùng không giống nhau. Nước biển ở vùng chí
tuyến mặn hơn các vùng khác
Độ muối của nước biển phụ thuộc vào:
Độ bốc hơi
Lượng mưa
Mật độ sông suối đổ ra biển
2. Sự vận động của nước biển và đại dương
a. Sóng biển
*. Khái niệm

Bằng kiến thức thực tế và quan sát đoạn phim sau em hãy cho biết sóng là gì ?
Sóng là sự chuyển động của các hạt nước biển theo những vòng tròn lên xuống theo
chiều thẳng đứng. Đó là sự chuyển động tại chỗ của các hạt nước biển
*. Nguyên nhân
Quan sát đoạn phim sau em hãy cho biết nguyên nhân sinh ra sóng ?
Gió là nguyên nhân chính ngoài ra còn có động đất, núi lửa
*. Anh hưởng của sóng biển
Bằng kiến thức thực tế và quan sát đoạn phim sau em hãy cho biết những ảnh hưởng
của sóng đối với đời sống con người, thiên nhiên?
Sức phá hoại của sóng thần và sóng khi có bão là vô cùng to lớn
b. Thủy triều
*. Khái niệm
Các nhóm quan sát đoạn phim sau và hình 62; 63 SGK hãy hoàn thành phiếu học tập
của nhóm minh về khái niệm thủy triều ?
Thủy triều là hiện tương nước biển lên xuống theo chu kì.
Thủy triều chia làm 3 loại:
Loại 1: Đúng quy luật - bán nhật triều
Loại 2: Không đúng quy luật -nhật triều
Loại 3: Không đúng quy luật -Thủy triều không đều
*. Nguyên nhân
Các nhóm quan sát hình sau cho biết nguyên nhân nào đã gây ra hiện tượng thủy
triều ?
Do: Sức hút của Măt trăng và một phần của Mặt trời làm cho nước biển và đại dương
vận động lên xuống
Em hãy cho biết:
Triều cường vào thời gian nào?
Triều kém vào thời gian nào?
*. Ảnh hưởng của thủy triều đến đời sống và sản xuất
Các nhóm quan sát đoạn phim sau và bằng kiến thức thực tế hãy hoàn thành phiếu học
tập của nhóm minh về ảnh hưởng của thủy triều đến đời sống và sản xuất ?

Việc nghiên cứu và nắm vững quy luật lên xuống của thủy triều phục vụ tốt cho nền kinh
tế quốc dân và cho quốc phòng.
Phần IV: Kết luận
I. Những điều tâm đắc nhất trong việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học trong giờ