h noi tiet

Trường ĐH Sài Gòn
Khoa SP KHTN
Lớp DSI 1081
Thạch Cảnh Trung Lý Minh Tuấn
Nguyễn Thị Trần Quyên Nguyễn Huỳnh Minh Ngọc
Phạm Nguyễn Huệ Linh Trương Phước Kháng
Huỳnh Diệp Đoan Hạnh Nguyễn Kim Hương
Giảng viên: Đặng Thị Ngọc Thanh
Thực hiện : nhóm 4

ĐẠI CƯƠNG VỀ CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Đặc điểm chung của tuyến nội tiết là nhỏ, không có
ống tiết, có mạng lưới dày các mạch máu và thần
kinh tiếp cận với các tế bào tiết. Khác với tuyến
ngoại tiết, tuyến nội tiết đổ chất tiết ( hay còn gọi là
hormone ) ra ngoài không qua ống dẫn mà thấm
thẳng vào máu để đi đến các cơ quan. Các nội tiết
tố do chúng tiết ra tuy có số lượng nhỏ nhưng có
tác dụng lớn trong việc điều hòa sự chuyển hóa,
phát triển và sinh sản của cơ thể.



Tuyến yên
CÁC TUYẾN NỘI TIẾT CHÍNH Ở NGƯỜI

Tuyến giáp

Tuyến cận giáp


Tuyến thượng thận

Tuyến tụy

Tuyến sinh dục

VỊ TRÍ CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1) Tuyến yên
Tuyến yên nằm trong hố yên của thân xương bướm, trong 1 hố màng cứng được
đậy bởi hoành yên. Đây là 1 tuyến nhỏ, kích thước khoảng 1-1,2cm.


Thùy trước lớn còn gọi là
tuyến yên tuyến, có
nguồn gốc từ ngoại bì ở
thành trên của hầu. Cấu
tạo chủ yếu bởi mô liên
kết có vách ngăn bên
trong có nhiều mạch máu
bạch huyết. Thùy trước
được chia làm 3 phần :
phần phễu, phần trung
gian và phần xa. Thùy
sau (tuyến yên thần kinh)
nhỏ hơn, phát triển từ đáy
não thất III. Cấu tạo bởi
thần kinh giao, bên trong
có sợi và tế bào thần
kinh.

Vùng dưới đồi
Là một vùng nhỏ trong não chứa nhiều trung tâm kiểm soát các chức năng và cảm
xúc của cơ thể. Nó có thành phần là chất xám (mô não gồm những tế bào thần kinh
không có lớp vỏ bảo vệ bên trong), có kích thước khoảng bằng một quả hạnh và có
trọng lượng chỉ bằng khoảng 1/300 tổng trọng lượng của não.
Não
Vùng hạ đồi
Tuyến yên
Cuống não
Tiểu não

2) Tuyến giáp
Lớn nhất trong các tuyến nội tiết. Tuyến giáp hình chữ H gồm có 2
thùy bên, hầu như bằng nhau, hình tháp 3 mặt. Hai thùy bên của tuyến
nối với nhau bằng 1 eo trung gian. Từ eo mọc một chồi thẳng lên trên có
thể tới xương móng hàm gọi là thùy tháp. Hai thùy bên phủ lên 1 phần
phải, trái sụn giáp, phía sau giáp thanh hầu, thực quản, 2 bên là gốc động
mạch cảnh chung.
Tuyến giáp được bao bọc bằng 1 bao xơ và được cố định vào thanh-
khí quản bởi các dây chằng nên di động khi nuốt. Nhu mô tuyến giáp
gồm các túi vây quanh bởi các tế bào thượng mô tuyến thay đổi hình
dạng tùy theo tình trạng chế tiết của nang. Bên trong có 1 chất keo màu
vàng nhạt. Các túi được bao quanh bởi 1 mạng mao mạch phong phú.


3) Tuyến cận giáp
Gồm 2 cặp tuyến trên
và dưới, nhỏ bằng hạt
gạo nếp màu nâu vàng.

Nằm ở cực trên của mỗi
thận, tuyến thượng thận phải
hình tam giác có 3 mặt là mặt
gan, mặt hoành và mặt thận.
Tuyến thượng thận phải hình
bán nguyệt cũng có 3 mặt là
mặt tụy, mặt hoành và mặt
thận.
Mỗi tuyến thượng thận
đều nằm trong 1 ổ thượng thận,
phần trên ổ giới hạn bởi mạc
quanh thận. Tuyến được treo
giữ khá chặt vào cơ hoành và
gan bởi những cuống mạch
thần kinh và các dải mô liên
kết.
4) Tuyến thượng thận

Tuyến thượng thận họp thành bởi 2 phần : vỏ thượng thận và tủy
thượng thận.
Vỏ thượng
thận
Tủy thượng
thận

- Vỏ thượng thận cấu tạo
bởi các tế bào xếp thành
dây, với 3 lớp khác nhau
: lớp cung, lớp bó trong

lớp này các tế bào xếp
thành các cột song song,
và lớp lưới có những tế
bào biểu hiện cấu trúc
không đều nhau.
- Tủy thượng thận cấu tạo
bởi những tế bào ưa crôm,
khi nhuộm bằng muối
crôm thì bắt màu nâu
hoặc vàng, xen kẽ giữa
những tế bào này là các
mao mạch hình xoang,
các sợi thần kinh giao
cảm, và cả những tế bào
thần kinh giao cảm.

5) Tuyến sinh dục
- Nữ : Buồng trứng là 1 tuyến vừa là ngoại tiết ( tiết ra trứng ) vừa là
nội tiết ( tiết ra các nội tiết tố quyết định giới tính sinh dục phụ ).

- Nam : Tinh hoàn là cơ quan sản xuất ra tinh trùng và đồng thời cũng là những
tuyến nội tiết sản xuất ra các hormone sinh dục nam. Trong mô liên kết giữa các ống
sinh tinh xoắn có những tế bào kẽ của tinh hoàn hoặc tế bào Leydig thực hiện chức
năng nội tiết của tinh hoàn.

6) Tuyến tụy
Gồm những đảo Langerhans, nằm rải rác ở khắp nhu mô tụy. Các đảo Langerhans
được cấu tạo bởi những dải tế bào xen kẽ bởi những mao mạch máu, trong các tế bào
của tụy nội tiết có những tế bào beta chế tiết insulin và tế bào alpha chế tiết glucagon
và yếu tố lipocaic ( yếu tố có tác dụng ngăn ngừa mỡ lắng đọng ở gan ).


TUYẾN ỨC :
Có 2 thùy phải, trái nối với nhau bằng mô liên kết sợi xốp. Tuyến được bọc bằng 1
màng liên kết, từ màng này tách ra các vách vào trong chia tuyến thành nhiều thùy nhỏ,
mỗi thùy nhỏ có phần tủy màu sáng và vỏ thẫm hơn. Trong phần vỏ có nhiều tế bào
limpho. Kích thước tuyến thay đổi theo tuổi.


TUYẾN TÙNG :
Là 1 cấu trúc hình nón thuộc vùng trên đồi, kích thước
khoảng 5 – 8mm, nằm ngay trên các lồi não trên, sau dậy
thì thường tích tụ muối canxi. Ở trẻ em, tuyến lớn, người
lớn teo lại, ở nam nhỏ hơn nữ.

III.CHỨC NĂNG TUYẾN
NỘI TIẾT

1.Vùng hạ đồi
•
Vùng hạ đồi là một trung khu thần kinh
cao cấp chi phối mọi hoạt động của hệ
thần kinh tự chủ của cơ thể. Trong đó các
chức năng điều hoà thân nhiệt, điều hoà
lượng thức ăn vào, thăng bằng lượng
nước của cơ thể, điều hoà nội tiết tuyến
yên bước đầu đã được xác định

2.Tuyến Yên
•

Bên cạnh sự tăng trưởng, tuyến yên còn kiểm soát sự
thành thục sinh dục. Chín hormone của tuyến yên có thể
được chia thành hai nhóm chính, tùy thuộc vào tuyến hoặc
mô mà chúng tác động.
•
Nhóm thứ nhất bao gồm các hormone : hormone kích thích
vỏ thượng thận (ACTH = adrenocorticotropin); hormone
kích thích tuyến giáp (TSH = thyroid-stimulating hormone);
hormone lutein (LH); hormone kích thích bao noãn (FSH =
follicle-stimulating hormone), tất cả đều là sản phẩm của
thùy trước . Các hormone này tác động lên các tuyến nội
tiết khác như tuyến giáp, tuyến thượng thận và tuyến sinh
dục để điều phối chức năng của những tuyến này.
•
Nhóm thứ hai bao gồm : hormone tăng trưởng (GH=
growth hormone), hormone kích thích tế bào hắc tố (MSH
= melanocyte-stimulating hormone), prolactin (PR : kích
thích sản xuất sữa ở tuyến vú ),oxytoxin (tăng co bóp tử
cung) và vasopressin(ADH = hormone kháng niệu) tác
động trực tiếp trên các mô đích không phải là mô nội tiết.



3.Tuyến Giáp
•
Tác dụng chủ yếu của hoocmon tuyến giáp là tham gia
vào việc giữ chuyển hóa cơ bản.
•
Thiểu năng tuyến giáp ở người lớn sẽ làm giảm chuyển
hóa cơ bản,thân nhiệt hạ,mạch chậm,mặt phị và người

đờ đẫn,chậm chạp do thiểu năng tâm thần.Ở trẻ em,
thiếu hoocmon giáp trạng sẽ ảnh hưởng đến sự phát
triển cả về hình thái lẫn tâm thần gây nên chứng lùn và
đần độn