Một người Hà Nội (tiết 74)

Trường THPT Tam quan
Ngày soạn:27-8-2008 Đọc thêm :
Tiết :
I. MỤCTIÊU Giúp học sinh (Nguyễn Khải)
1. Về kiến thức
Hiểu được nét đẹp của văn hoá “kinh kì” qua cách sống
của bà Hiền, một phụ nữ tiêu biểu cho “người Hà Nội”.
2. Về kó năng:
Nhận ra một số đặc điểm nổi bật của phong cách văn xuôi
Nguyễn Khải: giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây
dựng nhân vật.
3. Về thái độ:
Giáo dục giữ gìn bản sắc dân tộc.
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế
bài giảng Ngữ văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
C©u hái: Em hãy trình bày suy nghó của mình về nhân vật chò Hoài trong tiểu
thuyết “Mùa là rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng?
3. Giảng bài mới:
- Vào bài : (2 phút)
Chúng ta đã rất ấn tượng với vẻ đẹp của nhân vật chò Hoài trong “Mùa lá
rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng. Một phụ nữ khác tiêu biểu cho vẻ đẹp
của người Tràng An, có cốt cách, người Hà Nội được gọi là “hạt bụi vàng của
Hà Nội” là cô Hiền- nhân vật trung tâm trong truyện ngắn “Một người Hà

Nội” của nhà văn nguyễn Khải.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
15’
Hoạt động 1
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu
chung về tác giả, tác
phẩm


Hoạt động 1
Học sinh tìm hiểu
chung về tác giả, tác
phẩm
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
- Ngun Kh¶i tªn thËt lµ:
Ngun M¹nh Kh¶i(1930-
2008).
- Sinh t¹i Hµ Néi trong mét gia
®×nh viªn chøc nhưng l¹i sèng
ë nhiỊu n¬i. Sau 1975 chun
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV:Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam quan
- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh
vỊ t¸c gi¶ Ngun
Kh¶i ?


Nªu xt xø t¸c
phÈm?
Hoạt động 2
HD HS đọc
T¹i sao Ngun Kh¶i
®Ỉt tªn cho t¸c phÈm
lµ Mét ngưêi Hµ Néi?
Em h·y t×m nh÷ng chi
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Hoạt động 2
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
vµo sinh sèng vµ lµm viƯc t¹i
Thµnh phè Hå ChÝ Minh.
-Ngun Kh¶i b¾t ®Çu viÕt v¨n
tõ 1950. ¤ng tù chia s¸ng t¸c
cđa m×nh thµnh hai giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n ®Çu, «ng chđ u
quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ị mang
tÝnh thêi sù chÝnh trÞ, con ngưêi
®ưỵc ®¸nh gi¸ chđ u qua tiªu

chÝ ®¹o ®øc vµ tiªu chÝ chÝnh
trÞ.V¨n «ng lóc nµy dåi dµo
nhiƯt høng chÝnh ln.
+ Giai ®o¹n sau, «ng dµnh sù
quan t©m nhiỊu h¬n cho “c¸i
®êi thưêng” . Tiªu chÝ ®¸nh gi¸
con ngưêi ®ưỵc më réng thªm
víi c¸c gãc ®é v¨n ho¸, lÞch sư
vµ triÕt häc. Høng thó chÝnh
ln chun dÇn thµnh triÕt
ln.
- N¨m 2000, «ng ®ưỵc tỈng
gi¶i
thưëng Hå ChÝ Minh vỊ v¨n
häc nghƯ tht.
- C¸c t¸c phÈm chÝnh: SGK.
2.T¸c phÈm: Mét ngưêi Hµ
Néi
- T¸c phÈm ®ưỵc in lÇn ®Çu
trong tËp Mét ngưêi Hµ
néi(NXB Hµ néi 1990).
-In lÇn hai trong tËp trun Hµ
Néi trong m¾t t«i(NXB Hµ néi
1995).
II.§äc-hiĨu v¨n b¶n.
1. §äc v¨n b¶n.
- §äc.
- §äc chó thÝch: Sgk.
- Tãm t¾t.
2. T×m hiĨu v¨n b¶n.

* Nhan ®Ị: Mét ngưêi Hµ
Néi
- Nhan ®Ị cđa trun thĨ hiƯn
tư tưëng chđ ®Ị cđa t¸c phÈm.
Mét ngưêi Hµ Néi lµ sù tr×nh
bµy c¶m nhËn c¸ch nh×n quan
niƯm vỊ
ngưêi Hµ Néi cđa nhµ v¨n. Nã
gỵi cho ngưêi ®äc b¾t ngay vµo
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
5’
tiÕt chøng minh c«
HiỊn lµ ngưêi con g¸i
®Êt Hµ Thµnh?
C« HiỊn cã ph¶i lµ ng-
ưêi lu«n nhanh nh¹y
thøc thêi? Chøng
minh?
Nguyªn t¾c sèng cđa
c« HiỊn lµ g× ?
Em cã nhËn xÐt g× vỊ
nh©n vËt c« HiỊn?
Theo em, ngưêi Hµ
Néi ph¶i cã phong
th¸i vµ cèt c¸ch như
thÕ nµo?
Qu¸ tr×nh nhËn thøc
vỊ ngưêi Hµ Néi cđa
nh©n vËt t«i?

Nhận xét về q trình
nhận thức của nhân
vât tơi?
Em h·y nªu nh÷ng
®Ỉc s¾c nghƯ tht cđa
v¨n b¶n: Mét ngưêi
Hµ Néi ?
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
®Þnh
hưíng tư tưëng cđa t¸c phÈm,
hiĨu ®ưỵc ý ®å nghƯ tht cđa
nhµ v¨n.
2.1 H×nh t ư ỵng nh©n vËt c«
HiỊn
- C« HiỊn ngưêi con g¸i ®Êt Hµ
Thµnh:
+ C« lu«n g¾n bã víi Hµ Néi.
+ NÕp sèng sinh ho¹t cđa c«
HiỊn.
+ C« ®¶m ®ang, th¸o v¸t, g¸nh
v¸c mäi viƯc trong gia ®×nh.

+ Gi÷ g×n v¨n ho¸ Hµ Thµnh…
- C« HiỊn ngưêi lu«n nhanh
nh¹y thøc thêi:
+ Chän b¹n tr¨m n¨m.
+ Sinh con.
+ C¸ch chän nghỊ.
+ Cho con ®i bé ®éi.
- Nguyªn t¾c sèng cđa c«
HiỊn.
C« lu«n gi¸o dơc con c¸i sèng
ph¶i cã lßng tù träng > Tù
träng lµ tư c¸ch, lµ thÕ ®øng
gi¸ trÞ con
ngưêi.
=> C« HiỊn lµ mét ngưêi lu«n
cã ý thøc gi÷ g×n nỊn nÕp gia
phong, trun thèng cđa ®Êt
kinh k× vµ lµ mét nh©n c¸ch
sèng biÕt tù träng.
* Ngưêi Hµ Néi ph¶i cã phong
th¸i cèt c¸ch: Tõ lèi sèng, c¸ch
nghÜ, c¸ch nh×n nhËn, c¸ch øng
xư ®Ịu ph¶i cã chn vµ c¸i
quan träng ph¶i lu«n gi÷ g×n
v¨n ho¸ ®Êt Kinh K×.
2.2 NhËn thøc vỊ ng ư êi Hµ
Néi cđa nh©n vËt t«i.
- Lóc ®Çu th× nghi ng¹i, tr¸nh
nÐ, gi÷ kho¶ng c¸ch --> dÇn
dÇn thĨ hiƯn sù ®ång ý, ®ång

t×nh --> Ci cïng (kh¼ng
®Þnh: “ … ®· giµ h¼n ngoµi 70
råi cßn g× nhưng c« vÉn lµ ngêi
cđa h«m nay, thn t Hµ néi
kh«ng pha trén”).
=> Nh×n nh©n vËt bằng con
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
Hoạt động 3
- HS dựa vào bài học
và phần ghi nhớ trong
SGK để tổng kết theo
hai khía cạnh:
+ Nội dung .
+ Nghệ thuật
Hoạt động 4
Lun tËp
NhiƯm vơ.
+ Nhãm 1 vµ 2: H×nh
¶nh c©y si ë ci
trun gỵi cho em suy
nghÜ g×?
+ Nhãm 3 vµ 4: Suy
nghÜ cđa em vỊ lêi
b×nh ln ngo¹i ®Ị: “
Nh÷ng h¹t bơi vµng
lÊp l¸nh ®©u ®ã ë mçi
gãc phè Hµ Néi h·y
mưỵn giã mµ bay lªn
cho ®Êt kinh K× chãi

s¸ng nh÷ng ¸nh
vµng”?.
Hoạt động 3
Học sinh dựa vào bài
học và phần ghi nhớ
trong SGK để tổng kết
Hoạt động 4
HS: th¶o ln nhãm.
H×nh thøc: Líp chia
lµm 4 nhãm.
Thêi gian: 5 phút
mắt ph¸t hiện t©m trạng kh¸m
ph¸ nắm bắt vẻ đẹp từ thế
giới tinh thần ẩn chứa bên
trong
2.3 NghƯ tht.
- NghƯ tht x©y dùng nh©n
vËt:kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt
qua lêi kĨ vµ ®èi tho¹i.
- C¸ch tỉ chøc cèt trun, kÕt
cÊu:
+X©y dùng cèt trun theo
høng níi láng.
+ X©y dùng kÕt cÊu ®èi tho¹i.
-Chi tiÕt nghƯ tht ®Ỉc s¾c thĨ
hiƯn tư tưëng cđa t¸c phÈm:
+H×nh ¶nh c©y si cỉ thơ ë ®Ịn
Ngäc S¬n.
+H×nh ¶nh b¸t cỉ thủ tiªn.
+H×nh ¶nh h¹t bơi vµng.

III. Tỉng kÕt:
1. Néi dung.
2. NghƯ tht.
IV.luyện tập
C©u1: C©y si cỉ thơ ë ®Ịn
Ngäc S¬n lµ biĨu hiƯn cđa v¨n
ho¸ Hµ Thµnh vµ còng lµ biĨu
tưỵng cđa trun. C©y si
nghiªng ®ỉ lµ sù di dêi ra ®i
cđa mét thêi nhưng khi c©y si
sèng l¹i lµ niỊm tin cđa con ng-
ưêi l¹i ®ưỵc th¾p s¸ng trªn
m¶nh ®Êt Kinh K×.
C©u 2: Ngỵi ca kh¼ng ®Þnh vỴ
®Đp cđa ngưêi Hµ Néi, nÐt ®Đp
trong bỊ s©u nh©n c¸ch cđa con
ngưêi. §ã lµ nh÷ng “h¹t bơi
vµng” ®ang lÊp l¸nh ®©u ®ã,
to¶ s¸ng trªn ®Êt Kinh K×. V¨n
ho¸ vµ nh©n c¸ch lµ ®Ých hưíng
tíi cđa mçi ngưêi ®ã lµ nh÷ng
gi¸ trÞ m·i m·i trưêng tån.
4. Củng cố :
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhàhọc bài, đọc lại tác phẩm . Làm bài tập ở sách
giáo khoa.
- Chuẩn bò bài : - Xem trước bài mới
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
...........................................................................................................................................
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
















Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV:Nguyễn Văn Mạnh