Tìm hiểu về sinh lý nội tiết

đại cương về tuyến nội tiết

Tất cả các tuyến trong cơ thể người được chia
thành hai nhóm lớn:
- Nhóm I: gồm tất cả tuyến có các ống dẫn kết thúc
trên bề mặt da hay đổ vào một khoang nào đó của
cơ thể được gọi là các tuyến ngoại tiết.
- Nhóm II: gồm tất cả các tuyến không có ống dẫn,
tạo ra các chất hoá học (hoocmon) có hoạt tính cao
và đổ thẳng vào máu gọi là các tuyến nội tiết.

1. §Æc ®iÓm cña c¸c tuyÕn néi tiÕt
•
Nguån gèc: c¸c tuyÕn néi tiÕt cã nguån gèc
ph¸t sinh kh«ng gièng nhau nh­ng ®Òu ®­îc t¹o
ra tõ c¸c biÓu m« kh¸c nhau.
•
Tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña c¸c d¹ng biÓu m«,
ng­êi ta chia tuyÕn néi tiÕt ra thµnh 4 nhãm
kh¸c nhau nh­ sau:

Hỡnh 1. S cỏc tuyn ni tit v cỏc biu
mụ to chỳng
Mô biểu
bì
Biểu mô
Mô biểu
bì
Biểu mô
nội tuỷ

Biểu mô
xoang cơ thể
Niêm
mạc ruột
Tuyến giáp,
cận giáp,
tuyến ức,
thuỳ trước
tuyến yên.
Thuỳ sau
tuyến yên,
tuyến tùng,
tuỷ trên thận.
Vỏ trên
thận,
tuyến
sinh dục.
Đảo
Langerganxơ
của tuyến
tuỵ.

- Đặc điểm cấu tạo của các tuyến nội tiết:
+ Không có ống dẫn;
+ Kích thước nhỏ (tuyến có kích thước lớn nhất là tuyến
giáp, nặng 40- 50g còn các tuyến khác chỉ nặng vài gam);
+ Đều có hệ thống mạch máu rất phong phú.
+ Có sự phân bố của hệ thống dây thần kinh.
- Hoạt động của tuyến nội tiết được điều tiết thần kinh qua 2
bộ phận:

+ Hệ thống các dây thần kinh vận mạch;
+ các dây thần kinh tác động lên tuyến.
- Các HM được lưu thông trong cơ thể theo sơ đồ sau:
Kích thích
Hệ thần kinh Tuyến nội tiết Dòng máu

Cơ quan đích.

2. Các hoocmon (HM)
2.1. Khái niệm:
HM là những chất truy n tin hoá học c tun
hon theo mỏu i t c quan sn sinh ra nú n c
quan tip nhn (c quan ớch) phỏt huy tỏc dng
sinh lý ca nú.
HM có bản chất là các Prôtêin hay các chất ít hoà
tan dưới dạng các Steroit.
Các HM chủ yếu do các tuyến nội tiết tiết ra.
Ngoài ra, một số tổ chức thần kinh, tim, dạ dày, ruột
non, thận... cũng có khả năng sản sinh ra các HM như:
một số tổ chức thần kinh tiết ra các chất môi giới thần
kinh: axetincolin, adrenalin, histamin...