Du lịch Yên Tử và những giải pháp để phát triển

LỜI MỞ ĐẦU

Du lịch là một trong những ngành kinh tế có mối quan hệ gắn bó mật thiết
với các giá trị văn hố, xã hội với mơi trường tự nhiên. Ngày nay, nhu cầu đời
sống con người ngày càng nâng cao, áp dụng những tiến bộ về khoa hoc kỹ
thuật ngày càng tăng cùng với sự tăng trưởng kinh tế, xu thế hồ nhập nhu cầu
đa dạng của con người muốn đươc giao lưu để hiểu biết chính mình, hiểu xã
hội,thiên nhiên...đang trở thành hiện tượng phổ biến do đó đã dẫn đến sự bùng
nổ trong hoạt động du lịch có tính phổ cập tồn cầu. Ngày nay, du lịch càng
phát triển với nhiều loại hình như du lịch sinh thái,du lịch văn hố, thăm quan
nghỉ dưỡng... du lịch mang lại sự thoải mái cho du khách về nhu cầu giải trí,cân
bằng trạng thái,tinh thần, thể lực sau ngày lao động mệt nhọc vất vả của nếp
sống cơng nghiệp – tuy nhiên, trong một thời gian dài, việc phát triển du lịch
mới chỉ quan tâm tới việc xây dựng các khách sạn, nhà hàng, các sản phẩm du
lịch với mục đích thu nhập nhiều hơn lượng du khách. Việc làm này đã mang lại
một nguồn lợi đáng kể, song cũng tiềm ẩn những tác động tiêu cực hủy hoại các
sinh thái và nguy cơ ơ nhiễm mơi trường, làm gia tăng các tệ nạn xã hội như mại
dâm, ma t làm biến đổi các giá trị văn hố truyền thống và huỷ hoại các khu
di tích lịch sử.
Khu di tích lịch sử danh thắng n Tử là một khu du lịch thuộc thị xã
ng bí đang ngày càng phát triển và thu hút được sự chú ý của du khách và các
nhà đầu tư.
Trong những năm gần đây, du lịch n Tử đã có những bước chuyển biến
tích cực và đạt được những kết quả đáng kể. Hạ tầng cơ sở du lịch được đầu tư
và cải thiện, cơ sở du lịch và phương tiện, thiết bị phục vụ du lịch được tăng
cường; hệ thống sổ theo dõi đươc thiết lập; đội ngũ cán bộ, nhân viên trong Ban
đã có bước trưởng thành. số lượng khách về thăm quan lễ phật n Tử ngày
càng tăng: năm 2001 là 22 vạn lượt khách,năm 2002: 33 vạn lượt khách, năm
2003: 35 vạn lượt và năm 2004: 48 vạn lượt khách.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Cụng tỏc qun lý, t chc hot ng du lch ti Yờn T gúp phn vo qỳa

trỡnh chuyn dch c cu kinh t v ci thin i sng cho ngi dõn a
phng, to ra tin quan trng y nhanh tc phỏt trin du lch Yờn T
núi riờng v du lch Qung Ninh núi chung trong nhng nm tip theo.
Tuy nhiờn trong thi gian qua, du lch Yờn T kt qu t c cũn cha
tng xng vi tim nng vn cú ca khu di tớch. Vn t ra l lm th no
tho món nhu cu ca khỏch du lch va t c hiu qu kinh t xó hi cao
ng thi bo tn v phỏt huy bn sc dõn tc.Chớnh vỡ vy m tụi ó chn vn
: Du lch Yờn T v nhng gii phỏp phỏt trin lm u cho khoỏ
lun tt nghip ca mỡnh.
Nghiờn cu v s phỏt trin du lch Yờn T a ra nhng gii phỏp
gúp phn thỳc y nhanh s phỏt trin du lch khu di tớch danh thng Yờn T
thc s tr thnh khu du lch hp dn i vi khỏch trong nc v khỏch quc t
nhm nõng cao hiu qu ca ngnh cụng nghip khụng khúi, gúp phn y mnh
s tng trng kinh t xó hi trờn a bn th xó Uụng Bớ.
Do hn ch v thi gian cng nh trỡnh m khoỏ lun ch tp trung
nghiờn cu mt s a im chớnh, mang tớnh i din v l ni thu hỳt nhiu du
khỏch ú l: Khu vc trung tõm khu di tớch lch s v danh thng Yờn T (T
chựa gii oan lờn n chựa ng) T chựa Hoa Yờn i Thỏc vng.T HoaYờn i
thỏc Bc, am Hoa, am Dc /.
Trong quỏ trỡnh lm khoỏ lun vic thu thp cỏc ti liu liờn quan l rt
quan trng v cn thit vỡ vy chỳng tụi ó thu thp nhng thụng tin, ti liu v
iu kin t nhiờn, kinh t- xó hi, lch s, quy hoch phỏt trin du lch v mt
s nghiờn cu v hot ng du lch Yờn T lm c s cho nhng phõn tớch
nghiờn cu t ra i vi khoỏ lun.
Khoỏ lun ó s dng phng phỏp phõn tớch tng hp v phõn tớch h
thng. Do ú ó s dng c bit cú hiu qu trong nghiờn cu t nhiờn v t
chc khai thỏc lónh th du lch.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Phng phỏp iu tra, phng vn ó giỳp chỳng tụi thu nhp mt cỏch
nhanh chúng v khỏch quan cng nh cú tớnh chớnh xỏc cao, chỳng tụi tin hnh

phng vn cỏc cỏ nhõn v t chc cú liờn quan ti khu vc nghiờn cu, khi ỏp
dng phng phỏp ny vic s dng bng hi kt hp phng vn chớnh thc
c thc hin. i tng ch yu l khỏch thp phng, cỏc chuyờn gia trong
lnh vc du lch v ngi a phng.
Kt cu ca khoỏ lun tt nghip gm 3 chng.
Chng I: Tim nng du lch.
Chng II: Hin trng phỏt trin du lch.
Chng III: Mt s gii phỏp ch yu nhm phỏt trin du lch Yờn T bn
vng.











THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
CHƯƠNG I: TIỀM NĂNG DU LỊCH

I.1 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN DU LỊCH
I.1.1 Vị trí địa lý
Yên Tử thuộc xã Thượng Yên Công – Thị xã Uông Bí, có toạ độ địa lý:
+ Từ 21
0
05 đến 21
0

09 vĩ độ Bắc.
+ Từ 100
0
43 đến 100
0
45 độ Kinh đông.
Phía Bắc: Giáp tỉnh Bắc Giang, phía nam giáp đường 18 A.
Phía Tây: Giáp huyện Đông Triều, phía Đông giáp khu vực Than Thùng
xã Thượng Yên Công, Uông bí. Tổng diện tích tự nhiên 2.686 ha thuộc 3
khoảng của tiểu khu 9, 9 khoảng thuộc tiểu khu 32 và 10 khoảng thuộc tiểu khu
36.
I.1.2 Địa hình, địa thế
Yên tử được giới hạn bởi dãy đông chính Yên Tử với đỉnh cao nhất là
1068 m hai vai là các đỉnh 600 m và 908 m, có 2 dãy dòng phụ chạy theo hướng
Bắc Nam.
Phía Bắc là dãy đông chính của Yên Tử; phía Đông từ đỉnh 908 m về suối
Bãi Dâu; phía Tây từ đỉnh 600 m đổ xuống ngọn suối chính, suối Vàng Tân,
phía Nam giáp đường 18 A từ suối Vàng Tân đến suối Bãi Dâu.
Địa hình ở đây bị chia cắt mạnh, độ dốc bình quâ từ 20
0
- 25
0
có một số
nơi độ dốc có thể đạt tới trên 35
0
, núi đất xen lẫn núi đá và có đỉnh cao nhất của
dãy Yên Tử. Hệ thống dòng chính và dòng phụ của khu vực dự án đã ôm trọn hệ
thuỷ suối Giải Oan và một mái thu nước của hệ thuỷ suốt Vàng Tân.
I.1.3 Địa chất thổ nhưỡng
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

ỏ m: nn a cht ca Yờn T nm trong h a cht ca Vũng cung
ụng Triu c hỡnh thnh t k t qua cỏc cuc vn ng to sn vi cỏc
loi ỏ m chớnh nh sau: sa thch, cui kt, si sn kt v phự sa c.
Cỏc loi t chớnh: t Feralit mu vng, vng sỏng vựng nỳi phỏt trin trờn ỏ
m sa thch. t Feralớt mu vng, vng nht phỏt trin trờn ỏ m sa thch
si sn kt, t Feralớt mu vng , vng trờn phự sa c, nhúm t
rung do bi t, dc t thuc khu vc Nm Mu.
Túm li: t ai, th nhng ca khu vc Yờn T cú nhng c tớnh
sau: Thnh phn c gii trung bỡnh: Tng t dy trung bỡnh t 20 80 cm;
t ti xp, d thoỏt nc, kh nng kt dớnh kộm nờn d b xúi mũn v ra
trụi.
I.1.4 Khớ hu, thu vn
Khớ hu: Do v trớ a lý a hỡnh Yờn T nm trờn cỏnh cung ụng Triu
do ú cú c trng sau:
Mi nm cú 2 mựa rừ rt: Mựa ụng lnh v khụ t thỏng 11 n thỏng 4
nm sau, Mựa hố núng m ma nhiu t thỏng 5 n thỏng 10, ma tp trung
nht l thỏng 7,8. Tuy nhiờn do c im riờng ca vựng tiu khớ hu m trong
mựa ụng lnh, ti Yờn T vn cú ma xuõn tp trung hn so vi cỏc vựng xung
quanh.
Ch nhit: Nhit bỡnh quõn nm: 23,4
0
C, thỏng cao nht 33,4
0
C. Thỏng
thp nht l 14
0
C. Biờn nhit thay i gia ngy v ờm l 5 10
0
C. Tng
tớch ụn t 7000

0
C 8000
0
C/ nm. Thnh thong cú nhng nm nhit thp ti
4 5
0
C nht l thung lng Yờn T vi tn xut xut hin khụng nhiu v khụng
thnh chu k.
Lng ma: Bỡnh quõn nm l 1.785 ly: Nm cao nht l 2700 ly, Nm
thp nht l 1423 ly. Lng ma tp trung vo thỏng 6- 7- 8 chim t 80 90%
tng lng ma hng nm. Trong mựa khụ lng ma nh, thỏng khụ hanh nht
l thỏng 11-12. m khụng khớ xung thp nht l cỏc khu vc gn cỏc ca lũ,
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
lm cho cõy trng cng nh trng c cõy bi khụ hộo, rt d xy ra nguy c chỏy
rng. m khụng khớ l 81%: Nm cao nht l 86%; nm thp nht l 62%,
lng bc hi bỡnh quõn nm l 1.289 ly, nm cao nht l 1360 ly, nm thp
nht l 1120 ly.
Ch giú: Thnh hnh nht l giú ụng Bc v ụng nam. Giú mựa ụng
Bc thnh hnh t thỏng 11-> Thỏng 4 nm sau mang theo hi lnh v khụ.
Thu vn: Trong khu vc Yờn T cú 2 h thng sui chớnh. Sui Gii
Oan: Nm trn trong lũng 2 tiu khu 32 v 36 ú l ngun nc chớnh phc
v cho sn xut Nụng Lõm nghip v sinh hot ca nhõn dõn sinh sng trong
khu vc. Nhng nm gn õy do rng ó c bo v v vic khai thỏc than l
thiờn trong khu vc ny ó c gii to thỡ lng nc ca Sui Gii Oan ó
c iu ho hn.
Sui Vng Tõn: L danh gii gia ụng Triu v Uụng bớ, mt phn lu vc
Sui Vng Tõn l nm 3 khonh ca tiu khu 9, trc õy cha a vo d ỏn
327 ca rng c dng Yờn T. Hin nay trong khu vc ny vn cú cỏc m hot
ng; rng b khai thỏc quỏ mc v khụng c bo v nghiờm ngt do vy
nc sui quanh nm b c ngu v lũng sui cú quỏ nhiu t ỏ vựi lp do

ra trụi t trờn xung. khi cú ma to tp trung thỡ b l rt nhanh gõy nh hng
khụng nh ti sn xut trong khu vc.
I.1.5 ng, thc vt rng
H thc vt gm 4 ngnh ch yu: Thụng t, dng x, ht trn v ht
kớn thuc 121 dũng h v 428 loi c trng cho lung thc vt min Bc.
Vit Nam. Cú 8 loi g quý him nh lỏt hoa, hong n gi, thụng la hỏn, sn
mt, tỏu mt, kim xanh, ba gc, sa nhõn... Cn phi c bo v nghiờm ngt.
H ng vt Yờn T rt phong phỳ: Tng s loi ng vt cn cú
xng sng lờn ti 206 loi, trong ú ng vt cú vỳ 40 loi, chim 120 loi, bũ
sỏt 25 loi, lng thờ 21 loi. Nh vy ng vt rng Yờn T rt phong phỳ v
a dng. Cú 20 loi thỳ quý him cn c bo v trong ú:
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
• Thú có 9 lồi: Báo gấm, gấu ngựa, cầy gấm, sơn dương, tê tê, cu ly
lớn, khỉ mặt đỏ, voọc bạc má, sóc bay lớn.
• Chim có 4 lồi: Gà lơi trắng, gà tiềm, phượng hồng đất, cao cát.
• Bò sát có 7 lồi: Rồng đất, kỳ đà nước, trăn gấm, rắn hổ mang, rắn cạp
nong, rắn ráo, tắc kè.
Ngồi ra sự chia cắt của địa hình đã tạo nên cho n Tử những cảnh đẹp
hùng vĩ, những dòng thác trắng xố đổ từ trên núi xuống như Thác Vàng, Thác
Bạc... đặc biệt nơi đây có những cây xích tùng, cây đại 700 năm tuổi và những
rừng trúc xanh rì, có những vạt cây sú vẹt đã hàng trăm năm tuổi ở kkhu vực
gần chùa Đồng...
Với sự hấp dẫn về cảnh quan thiên nhiên, tính đa dạng của hệ động, thực
vật kết hợp với những hấp dẫn về văn hóa ( bao gồm các di tích lịch sử, kiến
trúc, văn hố bản địa và tơn giáo) n Tử đã thu hút khơng những các nhà khoa
học và còn thu hút hàng vạn khách du lịch trong và ngồi nước đến tham quan,
nghiên cứu và hành hương lễ hội.
I.2 Điều kiện kinh tế.
Khu di tích lịch sử và danh thắng n Tử nằm gọn trong 2 xã Phương
Đơng và Thượng n Cơng thuộc Thị xã ng bí. Là 2 xã miền núi có nhiều

dân tộc thiểu số cư trú: Tày, Nùng, Dao, Sán chỉ, Hoa... cùng sinh sống, do đó
nền kinh tế phát triển thấp với cơ cấu khá đơn giản chủ yếu dựa vào nơng
nghiệp, lâm nghiệp và một số hoạt động khác. Đất canh tác chiếm khoảng 4%
tổng diện tích đất đai trong hai xã, trong đó khoảng 39% diện tích là trồng lúa
nước, 45% là trồng cây hoa màu. Do đó lương thực bình qn chỉ cung cấp đủ
trong khoảng 7-8 tháng trong năm. Những tháng còn lại họ phải sống phụ thuộc
rất nhiều vào hoạt động hái lượm và bán các lâm đặc sản như: Gỗ, nấm, măng,
cây thuốc, săn bắt động vật hoang dã... hoặc đãi than trơi dưới lòng suối...
Những hoạt động này rất phổ biến, cơng khai đã làm suy thối tài ngun rừng
n tử.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Hiện nay do chính sách đóng cửa rừng của Nhà nước cùng với sự quy
hoạch và bảo vệ chặt chẽ của Ban quản lý n Tử. Đời sống của người nơng
dân ở đây gặp rất nhiều khó khăn. Nhà nước và chính quyền địa phương cũng
như Ban quản lý n Tử đã cố gắng tìm nhiều biện pháp giúp dân xố đói giảm
nghèo, ổn định đời sống, nâng cao thu nhập thơng qua các dự án đầu tư của
chương trình xố đói giảm nghèo, chương trình trùng tu và bảo tồn khu di tích
n Tử, chương trình trồng và bảo vệ rừng... đã và đang thực hiện ở hai xã.
Bên cạnh việc gieo trồng một số loại cây lương thực như ngơ, lúa, khoai
lang, sắn và rau các loại như cà chua, xu hào, bắp cải.. thì người dân còn trồng
nhiều loại cây ăn quả như: mận, đào, vải, nhãn để cung cấp cho khu du lịch n
Tử... Việc chăn thả trâu, bò, trồng cây hương bài dứơi tán rừng mặc dù có ảnh
hưởng tới hệ sinh thái của rừng như làm mất dần đi lớp phủ thực vật tầng thấp,
nhưng đây là nguồn thu nhập hết sức quan trọng của nhiều hộ gia đình. Tuy
nhiên theo thống kê của chính quyền thì xã Thượng n Cơng vẫn có tỷ lệ đói
nghèo nhiều: Bởi vậy việc tạo điều kiện cho người dân trong khu vức tăng thêm
nguồn thu nhập mới là vơ cùng quan trọng và bức xúc. Điều đó khơng những
góp phần xố đói, giảm nghèo mà còn giảm áp lực lên tài ngun thiên nhiên
của khu du lịch n tử. Trong bối cảnh đó việc phát triển du lịch ở n Tử
trong những năm gần đây có tầm quan trọng đặc biệt. Tuy nhiên vẫn còn một số

hoạt động như khai thác đá phục vụ xây dựng lâm trường, xây kè, săn bắt động
vật rừng làm các món ăn đặc sản đã gây ảnh hưởng tới cảnh quan của vùng.
I.3 Điều kiện văn hóa – xã hội
I.3.1 Văn hố:
Hiện nay tất cả các dân tộc thường sống hồ đồng với nhau trong cùng
một địa bàn nên họ có rất nhiều đặc điểm hồ đồng với nhau và còn giữ lại rất ít
những nét riêng của mình. Mỗi dân tộc đều có một ngơn ngữ riêng của mình
song trong giao tiếp hàng ngày họ thường dùng tiếng việt, còn tiếng mẹ đẻ
thường chỉ sử dụng trong gia đình.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Hiện nay ở khu vực Khe Sú – xã Thượng n Cơng còn rất nhiều ngơi
nhà xây dựng cách đây hàng trăm năm, cùng với những phong tục tập qn của
người dân nơi đây như: Tết rằm tháng 7 của người Dao ( họ coi trọng hơn cả tết
Ngun Đán ) từ ngày 10 đến 15 tháng 7 ( âm lịch); trong đám cưới của người
Dao chú rể phải tổ chức cướp cơ dâu và đeo mỏ...Ngồi ra trang phục của người
dân tộc cũng rất riêng, đặc trưng cho những nét văn hố truyền thống của các
dân tộc khác nhau. Đặc điểm dễ nhận thấy trên trang phục của họ là tính cầu kỳ
của hoa văn được thêu trên quần áo. Hiện nay những dân tộc chỉ mặc trang phục
truyền thống vào các ngày lễ trọng đại như: Tết, cưới xin, đình đám... còn ngày
thường họ mặc như người kinh.
< Nguồn UBND xã Phương Đơng và UBND xã Thượng n Cơng >
I.3.2 Xã hội:
n Tử nằm gọn trong hai xã: Thượng n Cơng và xã Phương Đơng.
Tổng số dân của xã Thượng n Cơng là 4.382 người, trong đó có 6 dân tộc
sinh sống trên địa bàn: Dân tộc kinh có 1.910 người (43,59%), dân tộc Dao
2.283 người (52,10%), dân tộc Tày: 137 người (3,13%), dân tộc Hoa 37 người
(0,84%), dân tộc Nùng: 12 người (0,27%), dân tộc sán chỉ 3 người (0,07%), xã
Thượng n Cơng có 966 hộ, trong đó có 502 hộ dân tộc ít người chiếm 52%.
Tỷ lệ người biết đọc biết viết khoảng 70%.
Tổng số dân của xã Phương Đơng là 11.624 người, trong đó có 4 dân tộc

cùng sinh sống trên địa bàn xã: Dân tộc kinh 10.093 (95%), dân tộc Dao 319
người (3%), dân tộc Hoa 106 người ( 1%), dân tộc Tày 106 người (1%), tỷ lệ
biết đọc biết viết khoảng 89%.
< Nguồn Uỷ ban nhân xã Thượng n Cơng và UBND xã Phương Đơng >
I.4 Tài ngun du lịch.
I.4.1 Tài ngun du lịch tự nhiên
Cũng như đối với nhiều khu du lịch khác, các thắng cảnh là ưu thế nổi trội
để phát triển du lịch, các thắng cảnh ở n Tử đã và đang được khai thác để
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
phc v phỏt trin du lch rt phong phỳ v a dng. T xa xa, Yờn T ó l
mt danh thng ni ting ca t Vit v c Nguyn Trói khc ho thnh th:
Trờn non Yờn T chũm cao nht
Tri mi sang canh ó sỏng tinh
V tr mt a ngoi bin c
Núi ci ngi gia mõy xanh
Muụn hng giỏo ngc tre gi ca
Bao di tua chõu ỏ r mnh
Di tớch Nhõn Tụng cũn lu y
Trựng ng thy gia ỏnh quang vinh
< o Duy Anh dch >
Yờn T l mt di sn thiờn nhiờn, cú giỏ tr ln v nhiu mt trong ú cú
gớa tr a dng sinh hc, cú gớa tr bo tn ln, cú giỏ tr quc gia c bit v
phng tin chin lc quõn s, khoa hc v bo tn v p thiờn nhiờn. Nhng
giỏ tr ú ó c B vn húa thụng tin cp bng cụng nhn Yờn T l khu di
tớch lch s vn húa thng cnh c bit quan trng ca quc gia t ngy
13/3/1974.
Khỏch thp phng n du lch hnh hng v ci ngun bc i di
tỏn lỏ xanh ca nhng cõy Xớch Tựng i th v ting vang ca nỳi rng, ting
rúc rỏch ca nc sui chy, ting ro ro ca thỏc nc . Lờn n tn cựng
ca ngn nỳi Yờn T ngm tng ỏ thiờn to An K Sinh, bia Pht v

thng thc cnh p ca mõy tri, giú nỳi, bin tri man mỏc. Tt c to nờn
cnh p Sn thu hu tỡnh , Tri mõy non nc ho quyn; l ni du
khỏch ngm cnh, ngh ngi v tn hng mụi trng sinh thỏi trong lnh.
Ngoi ra Yờn T cũn cú rng nguyờn sinh vi nhiu ging loi ng, thc
vt quý him, cú nhng cõy i, cõy xớch tựng hn 100 tui, cú rng trỳc xanh
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
rì, bãi sú vẹt cổ thụ ở độ cao 1.000 m. Ban quản lý n Tử và Ban quản lý rừng
đặc dụng n Tử rất có ý nghĩa trong việc bảo tồn hệ sinh thái đặc biệt này.
I.4.2 Tài ngun du lịch nhân văn
Trong q trình con người bắt đầu đến định cư, sinh sống trên mỗi vùng
tự nhiên ở n Tử với những đặc thù về xã hội và nhân văn, mỗi cộng đồng đã
có nhiều hoạt động kinh tế, sinh hoạt, khai thác tài ngun thiên nhiên và đấu
tranh sinh tồn để hình thành nơi ở và nguồn sống lâu dài cho mình. Các hoạt
động ấy mang giá trị nhân văn và giá trị ấy dần dần cũng lớn dần lên với thời
gian và hình thành nên bản sắc văn hố cộng đồng - đó chính là tài ngun du
lịch nhân văn của n Tử.
Qua sử sách, khảo sát, khai quật và bằng các hiện vật thu được các nhà sử
học và các chun gia khảo cổ khẳng định n Tử là nơi phát tích của thiền phái
Trúc Lâm - Đạo Phật của Việt Nam < Thiền sư Thiện Quang (1221) thời Vua
Lý Hiệu Tơng đã lên n Tử kết am tranh tu hành và sau đó đến Vua Trần Nhân
Tơng>
Vị thế địa lý đã mang lại cho n Tử là nơi chiến lược qn sự trọng yếu
và là cửa ngõ khiến cho những kẻ xâm lăng thường lợi dụng vào đất Việt. Lịch
sử Việt Nam bao giờ cũng đuổi qn xâm lăng. Đại diện cho những anh hùng
hào kiệt trên mảnh đất địa linh còn lưu danh trong tiến trình lịch sử này là Bà
Vĩnh Huy giả trai, tập hợp binh mã đem qn về tham gia kháng chiến theo lời
kêu gọi của hai Bà Trưng, chiến đấu anh dũng. Nay còn đền thờ Bà ở thơn Cổ
Khân, xã Vân Hà - Đơng Anh – Hà Nội. Hay hai chị em Nguyệt Thai, Nguyệt
Độ đã chiến đấu và anh dũng hy sinh ởi vùng địa linh n Tử này.
Khơng gian tâm linh với an dân trị quốc: Trên cửa ngõ mà giặc ngoại

bang thường mượn đường xâm lược, các Vua Trần đã nhận ra rằng: Để “ Trị
quốc” trước hết phải “an dân” mà an dân phải lấy dân làm gốc: “ Dụng tâm
truyền tâm tạo lên sự đồn kết”, “ lấy tâm để răn dạy hàng quan chức, cận thần”;
“khơng tham quyền – cố vị, làm tâm sạch < tấm gương>” để an dân và bằng “
quang minh”, “chính đại”... lấy tâm của Đạo gắn với phúc của dân tộc và thọ
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
của đời...và tạo lập thành “ Thiền phái Trúc Lâm” của họ Trần trên địa cảnh
Yên Tử là sự kiện lịch sử rất nhân văn gắn với nhiều vùng địa linh nhân kiệt của
Tỉnh Quảng Ninh.
Cần khai thác được những tiềm năng sâu kín ẩn chìm trong mảnh đất, con
suốt của Yên Tử, từ địa cảnh đến nhân văn để làm thức dậy trong du khách vừa
là trực quan nghe, nhìn, thấy được, vừa là cảm xúc của một tâm hồn rung cảm
với đất – nước – con người Yên Tử.
Yên tử còn là căn cứ địa cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và
chống Mỹ: Trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược, rừng núi Yên Tử đã
từng là căn cứ du kích Hưng – Uông ( Hưng Yên – Uông bí ). Những năm
chống Mỹ cứu nước, vùng Yên Tử là nơi huấn luyện bộ đội chi viện cho chiến
trường góp phần xứng đáng vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ
cứu nước của dân tộc ta.
Mỗi đoạn đường, mỗi vùng đất, mỗi con suối Yên Tử hôm nay đều
mang một giá trị tự nhiên và nhân văn ở mỗi bước đi trong tiến trình lịch
sử của Thiền Phái Trúc Lâm cũng như dựng nước và giữ nước của dân tộc
Việt Nam.
Yên Tử nơi lưu giữ được hệ thống chùa, tháp, am dược Thiền phái Trúc
Lâm xây dựng hầu hết tập trung trên sườn núi nhìn xuống thôn Nam Mẫu xã
Thượng Yên Công sang phía Tây và phía Đông. Mỗi chùa, mỗi am có quy mô,
kiểu dáng kiến trúc khác nhau, đặt ở vị trí vừa thâm u vừa ngoạn mục, mang
đậm nét dấu vết văn hóa kỷ nguyên Đại Việt. Khách du lịch về Yên Tử qua hệ
thống chùa, am, tháp, bước đi dưới tán lá xanh của những cây đại thụ, qua vườn
tháp Huệ Quang, nhìn 97 tháp, am vây quanh Tháp Tổ để chiêm ngưỡng tượng

Trần nhân Tông, một tác phẩm điêu khắc bằng đá độc đáo, kỳ diệu. Lên tới đỉnh
núi Yên Tử ta chiêm ngưỡng chùa Đồng, một thành tựu của nghề đúc đồng
những thế kỷ trước. Núi Yên Tử cảnh đẹp hiếm có, lưu giữ những di tích của
dòng Phật giáo Trúc Lâm Việt Nam, với những công trình kiến trúc cổ độc đáo,
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
ho trong cnh sc ca thiờn nhiờn, to nờn v p k thỳ v s huyn bớ l
thng.
I.4.2.1 Chựa Bớ Thng
phớa nam ng 18A, i din li vo Yờn T, cú chựa Bớ Thng, l
mt ngụi chựa c. Du khỏch v chn non thiờng Yờn T s thy chựa Bớ Thng
l chựa u tiờn trong h thng chựa Yờn T, nờn chựa Bớ Thng tr thnh
chựa Trỡnh....
i trỡnh v t, Pht linh trỡ...
I.4.2.2 Chựa Sui Tm
Qua dc Ca Ngn, ta thy vng vng bờn tai ting sui reo, trụng xung
bờn trỏi cú con sui nh, v thoang thong hng trm, trụng vo trong vũm
cõy, thy ngụi chựa nh, ú l chựa Sui Tm. Xa ni õy ch cú ngụi miu do
nh s Chựa Linh Nham ( nay l chựa cmThc) dng lờn th Nguyt Nga cụng
chỳa. Da theo truyn thuyt khi Trn Nhõn Tụng qua õy ó tm, vi ý nh r
sch bi trn, trc khi vo Yờn T tu hnh.. Nờn ngy nay, ta gi Chựa Sui
Tm. Sau khi l Pht du khỏch thng xung sui, v ngc lờn hn mt trm
thc n Miu Cụ, Miu Cu.
I.4.2.3 Chựa Cm Thc.
Chựa ny mi trựng tu cú nhiu nh ( cp bn ) th Pht, th Mu v
nh du khỏch ngh. Xung quanh chựa cú thụng, trc chựa cú nhiu cõy cnh
khỏ p. Di tớch li cú ngụi thỏp xõy cui thi Nguyn. Truyn thuyt k li:
Vua Trn Nhõn Tụng ung nc, tr cm ( cm thc) vn tn ti trong dõn gian,
nờn ngi ta gi l Chựa Cm Thc lõu dn thnh quen.
I.4.2.4 Chựa Lõn
T õy, in cnh ng o

Hai hng thụng c, ng vo Chựa Lõn.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Lờn ti cng chựa ta thy ch: Long ng t ( Chựa Long ng).
Truyn thuyt l khi Vua Trn Nhõn Tụng i qua, nc sui to, phi chng dõy,
ri lõn i, nờn ngi i gi chựa Lõn ghi nh...
Ngy 19 1 2002 ó lm l t múng, khi cụng xõy dng Chựa Lõn
Thin vin Trỳc Lõm Yờn T. Ngy 11-11-2002 xõy xong v lm l khỏnh
thnh. Ngy nay Chựa Lõn Thin vin Trỳc Lõm Yờn T rt khang trang, p
. Thu hỳt rt nhiu du khỏch n tham quan v l Pht
I.4.2.5 Chựa Gii Oan
Tip tc i qua by sui du khỏch vũng tay trỏi lờn dc u Voi, ó trụng
thy ton cnh Chựa Gii Oan ( nay cỏc sui u c xõy p trn )
Chựa ny c xõy dng sau khi Trn Nhõn Tụng lờn õy tu hnh gii
ht trn duyờn vi cỏc cung tn, m n.
Cui nm 1997 ( inh Su ) Chựa Gii Oan ó hon thnh vic trựng tu,
tng kinh phớ 500.000.000 . Nm canh thỡn (2000) ton b ng t Dc
vo ti chựa Gii Oan c lm bng bờ tụng, vic i li tham quan vón cnh rt
thun li.
I.4.2.6 Hũn Ngc
Sau chựa Gii Oan du khỏch leo ba dc liờn tip ( Lũ Rốn, Dõy Diu v
Voi Qu) i khong 1h s thy Hũn Ngc phớa tay trỏi. Ni õy cú ng
Tựng rt p. Con ng ny do Trn Nhõn Tụng m li. Ngi cho trng
ging Thu Tựng v Xớch Tựng n ó li cho du khỏch nhiu cm xỳc...
Muụn cõy xen ln, tựng vi trỳc.
p thay, cnh Pht tht phi phm...
Hũn Ngc cú cm thỏp gm 8 ngn, trong ú cú ba ngn thỏp ỏ cao
tng, mang nhng nột in hỡnh ca thỏp i Lờ, ngn c nht cú niờn i Cnh
Hng nm th mi chớn (1758). ang lng chng nỳi cú mt non p, nờn gi
l Hũn Ngc.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

I.4.2.7 Chùa Hoa n
Chùa Hoa n ngồi chùa chính, đơi bên đều có nhà cho du khách nghỉ.
Chùa được xây dựng lại từ cuối thời Nguyễn ( sau khi bị hoả hoạn) còn
trước kia được xây dựng từ thời Lý. Tên chùa cổ gọi là Vân n Tự ( Chùa mây
khói ) vì nơi đây ở độ cao khoảng 600 thước thi thoảng có làn mây trắng mỏng
bay qua. Khi Vua Lê Thánh Tơng ( 1470-1479) vãn cảnh chùa, thấy cảnh sắc
đẹp bởi hoa mn sắc, nên đổi tên là Hoa n Tự. Ngày nay có người gọi chệch
là Hoa Hiên, ngồi ra còn gọi là Chùa Cả.
Ngày Xưa, khu vực này rất nguy nga nhất là khi Trần Nhân Tơng tu hành
tại đây. Ngồi tiền đường, hậu điện, còn có nhà dưỡng tăng, nhà in kinh, giảng
đào và nơi khách nghỉ. Đơi bên có lầu Trống, lầu Chng.
Phía sau có chùa Phổ Đà Quan Âm Bồ Tát, nay đã đổ nát từ lâu, chỉ còn
dấu vết của sáu ngọn tháp.
Năm 2002 Chùa Hoa n được trùng tu. Du khách đến lễ Phật, vãng cảnh
sẽ được thưởng thức những cảnh đẹp từ độ cao nhìn xuống, khơng khí trong
lành và n tĩnh.
I.4.2.8 Chùa Bảo Sái
Qua một giờ đồng hồ q khách sẽ đến Chùa Bảo Sái, ngơi chùa ba gian
mới trùng tu:
Chùa cũ hỏng rồi, nay mới làm.
Đẹp nhất đằng sau, là vách đá
Thẳng đứng như thành, dưới đỉnh An..
Đầu thế kỷ 20, còn có tên là chùa Bảo Tháp, ngày nay gọi là Chùa Bảo
Sái, là tên một nhà sư ( đứng thứ tư sau Tam Tổ với ý định nối nghiệp) trụ trì tại
đây. Chùa rất đẹp và thống đãng.
I.4.2.9 Chùa Vân Tiêu
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
phớa Nam Chựa Bo Sỏi khong nm trm thc l Chựa Võn Tiờu.
Trc chựa ( nay ch cũn nn) cú vn thỏp sỏu ngn bng ỏ v gch xõy, cỏi
tờn Võn Tiờu hp dn d lm cho du khỏch thy tõm hn mỡnh thanh thn.. lõng

lõng...
Nm 2001 Chựa c lm mi khang trang, do trung tõm nghiờn cu v
ng dng Pht hc thuc Hip hi CLB UNESCO Vit Nam cụng c.
I.4.2.10 Tng An K Sinh
Sau chựaVõn Tiờu, cú li lờn nh nỳi, on ng ny dc cao, leo
va khi dc ó thy mt tng ỏ to, p, ú l tng An K Sinh.. ễng l
ngi Trung Quc, ụng hc o v lm thuc, ụng i tỡm ni lp nghip vi
iu kin ni ú phi l danh lam thng cnh, ng thi cú nhiu cõy thuc quý
lm thuc v luyn an...Khia ụng i n vựng ụng Bc nc ta, xa xa
trụng thy nh Bch Võn Sn, ụng ng ý lm, lin dng li: ễng cha bnh cho
dõn nghốo vi tõm nim lm phỳc... vỡ vy dõn bn x quý mn ụng, h gi ụng
l An T ( thy An). ễng nh ngi lm mt am nh va l ni th va
luyn an trờn nỳi. Mt ngy khi ụng lờn nỳi cú ngi a lng thc, cỏc th
cn thit cho ụng, cũn ụng ch yu sng bng thuc b... T ú, t nhiờn ngi
ta gi l An T Sn ( nỳi thy An) t lũng ngng m ụng. Ngy nay hn hai
ngn nm du khỏch chỳng ta ti õy s chiờm ngng tng ỏ thiờn to hỡnh
ụng s ( ging nh An K Sinh). An K Sinh tu tiờn c o, to hoỏ ó li
cho i pho tng ỏ An K Sinh.
I.4.2.11 Chựa ng
Theo truyn thuyt, sau khi An K Sinh tu tiờn c o ti õy, ti thi
inh v nht l thi Lý, o Pht nc ta ó hng thnh. H thng chựa trờn
Yờn T c xõy dng. Lỳc ú trờn nh nỳi ny cú tờn l Thiờn Trỳc T. Khi
Vua Trn Nhõn Tụng tu ti õy ó t tờn l Chựa ng.
Phi chng, tờn gi Chựa ng.
c Vua xa mun: Dõn cựng tõm linh...
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
ng tõm, ng lc, ng tỡnh...
Non sụng i Vit, quang vinh i i...
Ti thi hu Lờ, mt b v Chỳa Trnh ó cung tin ngụi chựa lp bng
ngúi ng, v ỳc ba pho tng Trỳc Lõm Tam T cng bng ng.

Nm 1740, thi Lờ Cnh Hng k trm ly mt ngúi. u th k 20, mt
nh s ho tõm ó cụng c lm li bng kim loi nh hin nay ( ó hng
nhiu).
Xuõn 1994, mt pht t Vit Kiu ó cung tin ngụi Chựa ng mi,
dng bờn trỏi Chựa ng c.
Khi du khỏch ti õy, trờn nh Yờn Sn, ni ti thng non thiờng ny s
cm th nhiu cm xỳc k thỳ, quan sỏt c phong cnh tn non xa, trờn
cao ny du khỏch s cm nhn c v yờn tnh, khụng khớ trong lnh v s
gng tớch thin phựng thin.
ú l cỏc chựa tiờu biu trong h thng chựa Yờn T. Ngoi ra cũn Thỏc
Vng, Thỏc Bc, Am Hoa, Am Dc, Chựa mt Mỏi... cng rt p v k thỳ.
Phong cnh p mt v thu hỳt s tũ mũ ca du khỏch tham quan qua tng
chng ng qua l trỡnh chng ng gian nan leo nỳi nhng rt thỳ v khi
chng kin tn mt cỏc cnh p ca mi ngụi chựa.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
CHNG II: HIN TRNG PHT TRIN DU LCH

II.1 Hin trng v c s vt cht k thut v kt cu h tng phc v du
lch
II.1.1 C s vt cht - k thut
H thng cỏc c s lu trỳ l mt trong nhiu yu t quan trng nh
hng n s phỏt trin du lch trong quỏ trỡnh to ra v thc hin sn phm du
lch cng nh quyt nh mc khai thỏc cỏc tim nng du lch, nhm tho
món nhu cu ca khỏch du lch. Chớnh vỡ cú vai trũ quan trng nh vy nờn s
phỏt trin ngnh du lch bao gi cng gn lin vi vic xõy dng v hon thin
c s vt cht k thut.
Yờn T hin nay cũn rt nhiu hn ch v c s lu trỳ phc v khỏch du
lch. Ch yu l nhõn dõn tham gia kinh doanh di hỡnh thc cỏc dch v.
Mi õy mt h thng cỏp treo ó i vo hot ng phc v du khỏch rt
thun tin cho c nhng ngỡ gi v tr nh.

II.1.2 C s h tng ph v du lch.
II.1.2.1 Giao thụng
Yờn T nm trong a bn ca Th xó Uụng Bớ Mt th xó cú ng
quc l 18 A, 18B, ng 10 chy qua, ni lin H Ni, Hi Phũng, cỏc tnh
duyờn hi Bc B vi Thnh ph H Long, trung tõm kinh t, du lch, thng
mi ca Tnh Qung Ninh v ca khu quc t Múng Cỏi. T phớa ụng sang
phớa Tõy cú ng xe la quc gia i qua. Phớa Nam cú sụng Bch ng chy
qua t phớa Tõy v phớa ụng; Sụng Uụng, sụng Sinh bt ngun t phớa Bc
chy qua th xó Uụng Bớ ra huyn Yờn Hng v thnh ph cng Hi Phũng
thun li. Mt khỏc t ng 18 quý khỏch cú th i vo Yờn T bng hai
ng:
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN