SKKN Tổ chức hoạt động giải trí trí tuệ Trò chơi sinh học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIẢI TRÍ
TRÍ TUỆ TRÒ CHƠI SINH HỌC









GIÁO VIÊN THỰC HIỆN : DƯƠNG THỊ HUỲNH

I/ LÝ DO:
Qua khảo sát, nghiên cứu chất lượng học tập của học sinh năm học 2006 – 2007 và học
kì I của năm học 2007 – 2008 cho biết thực trạng học sinh của trường THPT Long Hiệp
có nhứng ưu điểm và khuyết điểm như sau:
ó Ưu điểm:
- Một số học sinh rất có hứng thú trong việc nghiên cứu bộ môn sinh học
- Đa số học sinh rất tích cực tham gia tranh luận về một vấn đề nào đó do giáo viên
đặt ra từ những tình huống đơn giản dễ suy nghĩ đến những tình huống hóc búa đến
đau đầu và sôi nổi tranh luận.
- Đa số học sinh thích được thảo luận nhóm, thích được nghe giáo viên liên hệ thực tế.
ó Khuyết điểm:
- Học sinh thụ động, sức ì quá lớn, ít tư duy sáng tạo.
- Nội dung mà học sinh phát biểu trong chương trình thực học thể hiện rất rõ ràng 2
chữ : “ học vẹt”.
Qua thực trạng nói trên cho thấy một điều rằng : Học sinh chưa phát huy được những
ưu điểm mà các em thật sự có và chưa biết cách khắc phục khuyết điểm của mình. Vậy
để học sinh có hứng trong bộ môn sinh học của mình tôi đã tổ chức “ Trò chơi sinh học
“ để tạo cho học sinh tâm lí thoải mái khi học môn học này, giúp các em tự tìm tới kiến
thức mà không học theo kiểu “ nhồi nhét”.
Điều đáng mừng là qua 3 lần tổ chức trò chơi này ( chỉ gồm phần thi “giải ô chữ”
tôi thật sự vừa ý vì nó đã có hiệu quả và ít nhất là học sinh có sự thay đổi một phần suy
nghĩ của mình với môn học này mặt dù mới tổ chức những lần đầu chưa có nhiều kinh
nghiệm, cho nên tôi quyết định đầu tư sâu sắc cho trò chơi này.
II/ NỘI DUNG THỰC HIỆN:
1/ Điều kiện thực hiện:
a/ Giáo viên :
- Giới hạn nội dung cần chuẩn bị để học sinh tham gia tốt trò chơi
- Gợi ý một số nội dung ở mức độ khó để học sinh tìm hiểu thêm và tự nghiên cứu
- Giải đáp thắc mắc của học sinh

- Phổ biến nội quy trò chơi cho học sinh chuẩn bị trước
- Chia học sinh thành từng đội (có thể 2 hoặc 4 đội tùy số lượng học sinh tham gia ),
đặt tên cho từng đội.
- Chuẩn bị ngân hàng câu hỏi cho từng phần thi khác nhau và ở các mức độ khác nhau
- Là ban giám khảo cho trò chơi, có thể mời thêm 1 số giáo viên khác làm ban giám
khảo để chấm điểm phần giới thiệu của từng đội
b/ Học sinh :
-

Ôn t
ập kiến thức đ
ã h
ọc, có thể xem tr
ư
ớc một số nội dung ch
ưa h
ọc

- Ngồi đúng vị trí của đội mình.
- Bầu ban thư kí, người dẫn chương trình, đội trưởng của mỗi đội
2/Phương thức thực hiện :
Tùy số lượng học sinh tham gia trò chơi mà giáo viên có thể bố trí chương trình trò
chơi và số đội:A,B,C…tham gia.
Do điều kiện cơ sở vật chất của trường không có hội trường nên chỉ có thể tổ chức
theo đơn vị lớp.
Sau đây xin trình bày quy tắc của “Trò chơi sinh học” được tiến hành theo
đơn vị lớp.
a/Tiết mục 1: Học sinh dẫn chương trình nêu lí do và thệ lệ của trò chơi (giáo
viên gợi ý cho học sinh chuẩn bị), giới thiệu thành phần tham gia.
b/Tiết mục 2: Phần thi của bốn đội : A,B,C,D

PHẦN 1: “Tự giới thiệu”
Phần này trưởng nhóm của mỗi đội sẽ giới thiệu tên của đội mình, sở trường
của đội về bộ môn sinh học, đã chuẩn bị như thế nào để tham gia trò chơi này.
Ban giám khảo nhận xét và cho điểm (điểm tối đa 10 điểm: Trôi trải 3 điểm, sở
trường 3 điểm, chuẩn bị tốt 4 điểm)
PHẦN 2 : “ Khởi động” Gồm 20 câu hỏi, mỗi đội sẽ trả lời 5 câu và ghi lại
đáp án trên bảng, mỗi câu đúng được 2 điểm ( điểm tối đa của mỗi đội là 10 điểm)
Giáo viên nhận xét và cho điểm từng phần, thư kí cộng điểm.
PHẦN 3 : “ Gợi ý – Trả lời”
Mỗi đội thi 2 lượt, mỗi lượt gồm 2 học sinh , 1 người nhận thông tin từ lá thăm và
gợi ý cho người còn lại trả lời, không được dùng từ có trong thông tin để gợi ý. Trả lời
đúng 1 thông tin có 5 điểm
Ví dụ : Trong lá thăm có từ “ Gôn gi”
+ Gợi ý : Đây là bào quan của tế bào, là nha máy phân phối sản phẩm cho tế bào
+ Trả lời : “ Gôn gi”
v Lưu ý : Nếu đồng đội trả lời thì không tính điểm.
Giáo viên tổng kết điểm
Người dẫn chương trình tổng kết điểm cho 3 phần trên
PHẦN 4 : “ Đoán ô chữ"


1

2







3









4






5

6







7









8

9









10









Người dẫn chương trình thông báo số hàng dọc, hàng ngang, gợi ý của từ khoá
Mỗi đội sẽ cử lần lượt từng đại diện để trả lời, ai giơ tay trước sẽ được dành quyền trả
lời trước, nếu đúng mỗi hàng ngang có 5 điểm, nếu sai thi 1 trong 3 đội còn lại ai giơ
tay trước sẽ được trả lời. Đội nào xung phong trả lời đúng từ khoá sẽ được 20 điểm, nếu
sai sẽ không được tiếp tục tham gia phần thi này.
PHẦN 5 : “ Ghép cột”
A B Đáp án
1

2
3
4
5
6
7
8
9
10
a
b
c
d
e
f
g
h
j
k

1_____
2_____
3_____
4_____
5_____
6_____
7_____
8_____
9_____
10_____

Đại diện của mỗi đội nhận đề thi và ghi lại đáp án trên bảng( đề thi đã được trộn sẵn).
Đúng 1 đáp án sẽ được 5 đ , nếu người đại diện chưa làm hết thì nhờ đồng đội trợ giúp ,
đúng 1 đáp án được 3 đ.
c /Tiết mục 3: Tổng kết phát thưởng
- Giáo viên nhận xét ưu khuyết điểm của học sinh trong trò chơi
- Phát thưởng : Tuỳ điều kiện của lớp mà phát thưởng những phần quà cho mỗi đội(
1 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải ba, 1 giải phong trào)
3/ Trò chơi mẫu :
a/Tiết mục 1: Học sinh dẫn chương trình nêu lí do và thệ lệ của trò chơi (giáo viên
gợi ý cho học sinh chuẩn bị), giới thiệu thành phần tham gia.
b/Tiết mục 2: Phần thi của bốn đội : A,B,C,D
PHẦN 1: “Tự giới thiệu”
PHẦN 2 : “ Khởi động”


Câu hỏi Đáp án

Câu 1
: Axit nuclêic có mấy loại? 2 loại
Câu 2
: Đơn vị tổ chức cơ bản của thế giới sống là gi?

Tế bào
Câu 3
: Sinh vật bao gồm mấy giới ? Kể tên các giới
đó?
5 giới: Khởi sinh,
nguyên sinh, nấm, thực
vật, động vật

Câu 4
: Sinh vật nhân thật gồm những giới nào ? Nguyên sinh, nấm,
thực vật, động vật
Câu 5
:Cho biết các nguyên tố chủ yếu trong tế bào ? Cac bon, hiđrô, ôxi, ni
tơ
Câu 6
: Nguyên tố nào sau đây không phải là nguyên tố
đa lượng : Can Xi, Photpho, Bo, Crôm, Lưu Huỳnh, Sắt
Bo, Crôm, Sắt
Câu 7
: Một nuclêôtit gồm mấy thành phần? 3 thành phần
Câu 8
: Tập hợp nào thuộc giới nguyên sinh : Trùng
amip, trùng roi, tảo đỏ, nấm nhầy, địa y
Trùng amip, trùng roi
Câu 9
: Nguyên tố ……….chiếm tỉ lệ rất nhỏ nhưng
sinh vật không thể sống nếu thiếu chúng
Vi lượng
Câu 10
: ………….Chiếm thành phần chủ yếu trong
mọi tế bào và cơ thể sống
Nước
Câu 11
: Do đâu lá trinh nữ cụp lại khi chạm tay vào? Các tế bào ở cuống lá
mất nước
Câu 12
: Đường mía là loại đường đôi đúng hay sai? Đúng
Câu 13

: Đơn phân của xenlulôzơ ? Glucôzơ
Câu 14
: Liên kết giữa các axit amin trong phân tử
prôtêin ?
Liên kết pep tit
Câu 15
: Đường nào là đường sữa : Glucôzơ, lactôzơ,
galactôzơ, mantôzơ ?
Lactôzơ
Câu 16
: Xenlulôzơ là loại đường cấu tạo
nên…………….
Thành tế bào thực vật
Câu 1
7
: Đặc tính chung của lipit? Kị nước
Câu 18
: Cấu tạo của mỡ gồm ………….phân tử glic
êrol
và…… axit béo
1 – 3
Câu 19
: Vì sao sốt cao lại rất nguy hiểm Prôtêin bị biến tính mất
chức năng
Câu 20
: Yêú tố xúc tác cho các phản ứng sinh hoá? Enzim

PHẦN 3 : “ Gợi ý – Trả lời”:
STT

THÔNG
TIN
GỢI Ý
1
Prôtêin

2
Axit amin

3
Cacbohiđrat

4
Vi sinh vật

5
Nấm

6
Nuôi cấy

7
Hô hấp

8
Lac tic

PHẦN 4 : “ Đoán ô chữ"

1

B

À

O

Q

U

A

N


2

N

Ă

N

G

L

Ư

Ợ

N

G


3

L

I P
A

Z

A


4

M

À

N

G

S I

N

H

C

H

Ấ

T

5

T

Ổ

N

G

H

Ợ

P
6

P

H

Â

N

Đ

Ô

I
7

Đ

Ơ

N

P H

Â

N

8

P H

Ô

T

P
H

A

T



Gợi ý :
+ Từ khoá hàng dọc : Quá trình này chỉ có thể diên ra ở một nhóm sinh vật nhất định
+ Hàng ngang :
Ô số 1 : Tên gọi chung của Gôn gi, nhân, ribôxôm, ti thể, lạp thể….
Ô số 2 : Sản phẩm quan trọng của quá trình hô hấp tế bào
Ô số 3 : Là một loại enzim
Ô số 4 : Thành phần này cấu tạo gồm prôtêin và photpho lipit
Ô số 5 : Quá trình này còn gọi là đồng hoá
Ô số 6 : Hình thức sinh sản chủ yếu của vi khuẩn
Ô số 7 : Đây là một đơn vị cấu tạo nên đại phân tử
Ô số 8 : 1 nhóm của phân tử ATP



PHẦN 5 : “ Ghép cột”
Nhóm A
A B Đáp án
1. Các sắc tố quang hợp

2. Trong pha sáng của quang hợp nước
bị phân li nhờ
3. ATP và NADP được tạo ra trong
pha sáng của quá trình quang hợp
4. Oxi được tạo ra trong quang hợp
5. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ
không thể diễn ra
6. Mọi thực vật đều
7. Cùng một giống lúa, trồng ở các
điều kiện khác nhau
8. Pha sáng của quang hợp diễn ra

a. Từ quá trình quang phân li nước
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố
rất khác nhau
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng
lượng ánh sáng
d. Khi không có ánh sáng
e. Năng lượng ánh sáng và phức
hệ giải phóng ôxi
f. Ở màng tilacôit
g. Có chứa clorophin
h. Nhờ hoạt động của chuỗi
chuyền electron quang hợp

1__c___

2__e__
3__h___

4__a __

5___d__

6___g__

7__b__
8__f___


Nhóm B
A B Đáp
án
1. Pha sáng của quang hợp diễn ra
2. Cùng một giống lúa, trồng ở các điều
kiện khác nhau
3. Mọi thực vật đều
4. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ
không thể diễn ra
5. Oxi được tạo ra trong quang hợp
6. ATP và NADP được tạo ra trong pha
sáng của quá trình quang hợp
7. Trong pha sáng của quang hợp nước
bị phân li nhờ
8. Các sắc tố quang hợp

a. Từ quá trình quang phân li nước
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố
rất khác nhau
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng lượng

ánh sáng
d. Khi không có ánh sáng
e. Năng lượng ánh sáng và phức hệ
giải phóng ôxi
f. Ở màng tilacôit
g. Có chứa clorophin
h. Nhờ hoạt động của chuỗi chuyền
electron quang hợp

1__f__
_
2__b_
_
3__g__
_
4__d
__
5___a_
_
6___h
__
7__e__

8__c__
_


Nhóm C

A B Đáp án

1. Cùng một giống lúa, trồng ở các
điều kiện khác nhau
2. Trong pha sáng của quang hợp nước
bị phân li nhờ
3. ATP và NADP được tạo ra trong
pha sáng của quá trình quang hợp
4. Oxi được tạo ra trong quang hợp
5. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ
không thể diễn ra
6. Mọi thực vật đều
7. Các sắc tố quang hợp
8. Pha sáng của quang hợp diễn ra

a. Từ quá trình quang phân li nước
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố
rất khác nhau
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng
lượng ánh sáng
d. Khi không có ánh sáng
e. Năng lượng ánh sáng và phức
hệ giải phóng ôxi
f. Ở màng tilacôit
g. Có chứa clorophin
h. Nhờ hoạt động của chuỗi
chuyền electron quang hợp

1__b___

2__e__
3__h___

4__a __

5___d__

6___g__

7__c__
8__f___


Nhóm D
A B Đáp án
1. Trong pha sáng của quang hợp nước
bị phân li nhờ
2. Pha sáng của quang hợp diễn ra
3. Oxi được tạo ra trong quang hợp
4. ATP và NADP được tạo ra trong
pha sáng của quá trình quang hợp
5. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ
không thể diễn ra
6. Mọi thực vật đều
7. Cùng một giống lúa, trồng ở các
điều kiện khác nhau
8. Pha sáng của quang hợp diễn ra

a. Từ quá trình quang phân li nước
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố
rất khác nhau
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng

lượng ánh sáng
d. Khi không có ánh sáng
e. Năng lượng ánh sáng và phức
hệ giải phóng ôxi
f. Ở màng tilacôit
g. Có chứa clorophin
h. Nhờ hoạt động của chuỗi
chuyền electron quang hợp

1__e___

2__c__
3__a___

4__h__

5___d__

6___g__

7__b__
8__f___



III/ KẾT LUẬN:
Tổ chức “Trò chơi sinh học” giúp ích cho các em có nhận định đúng đắn cho mục
tiêu học tập thật sự của mình, các em có cái nhìn khác về môn học, từ đó trang bị kiến
thức vững vàng hơn để bước lên nấc thang cao hơn, khó khăn hơn. Vì vậy không chỉ
những học sinh khá giỏi phát huy tích cực được khả năng của mình mà những học sinh

ở mức trung bình – yếu cũng có thể đạt được điều đó.
Tuy nhiên việc tổ chức trò chơi này gặp không ít khó khăn như : Chỉ có thể tổ chức
theo đơn vị là lớp nên giáo viên phải soạn thật nhiều câu hỏi và trộn thành nhiều đề
khác nhau đối với mỗi lớp khác nhau. Thời gian thực hiện khoảng 3h đến 3h 30 phút.
Tuy nhiên để khắc phục khó khăn này đòi hỏi 1 sự đầu tư rất lớn của giáo viên, sự
tham gia tích cực của học sinh . Hy vọng qua đề tài này sẽ làm thay nhìn của học sinh,
học sinh sẽ thấy quý trọng kiến thức mình đã học được .