CON CÒ-CHẾ LAN VIÊN

Người thực hiện: Lê Thò Liên – Bùi Thò Cúc

I/ ĐỌC VÀ TÌM HIỂU
CHUNG:
1/ Tác giả
- Chế Lan Viên (1920 - 1989)
là nhà thơ xuất sắc của nền
thơ hiện đại Việt Nam
- Thơ Chế Lan Viên có phong
cách nghệ thuật rõ nét và
độc đáo. Đó là phong cách
suy tưởng triết lí, đậm chất
trí tuệ và tính hiện đại.
?Trình bày những hiểu biết
của em về tác giả

2, Tác phẩm
I.
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay:
"Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng "
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ
"Con cò ăn đêm

Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm
Cò sợ xáo măng "
Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân

II
Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở trong nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi
Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên, lớn lên, lớn lên
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài khôngnghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn

III
Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể

Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con
À ơi!
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Ngủ đi! Ngủ đi!
Cho cánh cò, cánh vạc
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi.

Thể thơ: thơ tự do, âm h ởng hát ru
Bố cục: 3 on
- Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với
tuổi ấu thơ.
- Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ và theo
cùng con ng ời trên mọi chặng đ ờng đời.
- Từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa
của lời ru và lòng mẹ.
Hình t ợng bao trùm và đi suốt bài thơ là
hình t ợng con cò
? Nhn xột v th th
? Nhn xột b cc ca bi th. Ni dung chớnh ca mi on?
? Bi th cú gỡ c bit?

II/ PHN TCH

1/Hỡnh nh con cũ qua on I.
Tỏc gi gii thiệu hình ảnh con cò một cách tự nhiên hợp
lý qua những lời ru của mẹ thuở còn nằm nôi. Tác giả muốn thể
hiện ý lời ru con gắn với cánh cò bay. Lời ru ấy cứ dần thấm
vào tâm hồn con, tự nhiên âu yếm nh là bắt đầu từ vô thức bản
năng nh dòng suối ngọt ngào nh dòng sữa ngọt ngào, con ch a
hiểu và ch a cần hiểu nh ng tuổi thơ con không thể thiếu lời ru và
những cánh cò ấy.
Con cũn b trờn tay
Con cha bit con cũ
Nhng trong li m hỏt
Cú cỏnh cũ ang bay
Em hiu ý ngha 4 cõu th u nh th no?

“Con cò bay la
con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
con cò Đồng Đăng "
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.
“Con cò ăn đêm,
con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
cò sợ xáo măng "

- H×nh ¶nh con cß gîi vÎ nhÞp
nhµng thong th¶, b×nh yªn
cña cuéc sèng x a
- H×nh ¶nh con cß t îng tr ng
cho ng êi mÑ, ng êi phô n÷ nhäc

nh»n lam lò.

Ng yờn! Ng yờn! Cũ i, ch s!
Cnh cú mm, m ó sn tay nõng!
Trong li ru ca m thm hi xuõn,
Con cha bit con cũ, con vc.
Con cha bit nhng cnh mm m hỏt,
Sa m nhiu, con ng chng phõn võn.
Nhận xét nhịp diệu của câu thơ đầu?
Hình ảnh con cò là sự khởi đầu con đ ờng đi vào thế giới
tâm hồn con ng ời, bắt đầu đến với tuổi thơ một cách vô thức

2/Hình ảnh con cò qua đoạn II
Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở trong nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi
Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên, lớn lên, lớn lên
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài khôngnghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn


-Lúc ấu thơ trong nôi:

Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi
-Tuổi đến tr ờng:
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đuôi chân
-Lúc tr ởng thành:
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Tr ớc hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn
? Hình ảnh con cò trong đoạn
thơ này đã đ ợc phát triển nh thế
nào trong mối quan hệ với em bé,
với tình mẹ?

? Em có nhận xét gì về những hình ảnh thơ đó?
Hình ảnh Cánh cò trắng-> điệp ngữ; nghệ thuật
liên t ởng, t ởng t ợng phong phú, bay bổng, độc đáo
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đuôi chân
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Tr ớc hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn

Hình ảnh cánh cò trắng
gợi biểu t ợng về tình mẹ, sự
gần gũi, dìu dắt nâng đỡ
con từ thơ bé đến lúc tr ởng
thành.

?Hình ảnh cánh cò gợi lên
biểu t ợng gì

Hình ảnh cò đ ợc nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu t ợng
cho tấm lòng ng ời mẹ, suốt đời yêu con.
? Từ sự thấu hiểu tấm lòng ng ời mẹ, tác gỉa đã khái
quát điều gì ở 2 câu thơ tiếp? Cảm nhận của em về 2
câu thơ ấy ?
Hình ảnh cò->hình ảnh ẩn dụ->biểu t ợng cho tấm
lòng ng ời mẹ-> Tình mẫu tử bền vững sâu sắc.
? Em hiểu nh th no về 5 câu thơ đầu.
3/ Hỡnh nh con cũ qua on III
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

? Phần cuối gợi cho em điều gì?ý nghĩa?
Gợi âm h ởng lời ru, đúc kết ý nghĩa phong phú của
hình t ợng con cò trong những lời ru ấy.
?Chỉ ra sự thống nhất và phát triển qua 3 đoạn thơ.
- Ba đoạn thơ đều có hình ảnh con cò, đều biểu t ợng
cho tình nghĩavà ý nghĩa của lời ru.
- Đoạn 1: Lời ru ấu thơ, hình ảnh cò cảm nhận vô
thức.
- Đoạn 2: Hình ảnh cò đi vào tiềm thức tuổi thơ trở
nên gần gũi và sẽ theo cùng con ng ời trên mỗi chặng
đ ờng đời.
- Đoạn 3: Hình ảnh cò mang ý nghĩa biểu t ợng triết
lý.

III/ Tổng kết

Những nét đặc sắc về nghệ thuật nội dung và bài thơ ?
1. Nghệ thuật
- Vận dụng sáng tạo ca dao
- Giọng điệu suy ngẫm triết lý
- Âm h ởng lời ru
- Thể thơ tự do
-Hình ảnh ẩn dụ, liên t ởng t ởng t ợng
2. Nội dung
- Ngợi ca tình mẹ
- ý nghĩa của lời ru đối với cuộc sống con ng ời
IV/ LUYệN TậP:
Chỉ ra cách vận dụng lời ru ở hai bài thơ Khúc hát ru những
em bé lớn trên l ng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm và bài Con cò
của Chế Lan Viên?