Tiết 18 văn bản Sang thu

Tiết 118. Văn bản:
Sang Thu
(Hữu Thỉnh)

I. Đọc, hiểu sơ lược
1/Tác giả, tác phẩm:
Hữu Thỉnh. Tên thật Nguyễn
Hữu Thỉnh. Bút danh khác: Vũ
Hữu, Ngôn Thanh. Sinh ngày
15-2-1942. Quê quán Phú Vinh,
Duy Phiên, Tam Dương, Vĩnh
Phúc.
- Ông là nhà thơ quân đội, hội viên
Hội Nhà văn Việt Nam. Hiện
ông là Tổng thư kí Hội Nhà văn
Việt Nam. Tác phẩm chính:
- Âm vang chiến hào - thơ, in
chung - 1976
- Đường tới thành phố - trường
ca - 1979
- Từ chiến hào tới thành phố -
thơ ngắn, trường ca - 1991 …


Nhà thơ trầm ngâm kể về thời khắc
ông đặt bút viết bài thơ. Năm 1977,
ông tham gia trại viết văn quân đội ở
một làng ngoại ô Hà Nội (nay là
Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội).
Đất nước ta lúc này vừa trải qua chiến

tranh, cuộc sống thanh bình đã trở lại.
Trong cái mơ hồ phảng phất gió thu và
lá thu đang ngả màu, nhà thơ đã trèo
lên cây ổi chín vàng trong cả một vườn
ổi bạt ngàn ở nơi này. Không có gì đặc
hơn, sánh hơn cái màu, cái mùi ổi chín
vàng nhuốm trong cái nắng vàng của
mùa thu Không gian cao vút, sâu
thăm thẳm và yên tĩnh.
Nhà thơ Hữu Thỉnh tự bạch về bài thơ “Sang thu”
Hoàn cảnh sáng tác bài thơ

2. Thể loại: Trữ tình, thơ năm chữ tự do
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp miêu tả
3 Bố cục: chia hai phần:
+ phần 1: hai khổ đầu: Cảm nhận của tác giả về khoảnh
khắc giao mùa của thiên nhiên khi sang thu.
+ phần 2: khổ thơ còn lại: Suy ngẫm của tác giả về đời
người khi sang thu

*S vt:
hơngổi
Nghệ thuật
Nhânhoá
Dùngtừngữ,
hìnhảnhgiàu
sứcgợi.
* Tõm th
cm nhn
Bỗng

Thoángbấtgiác
Hìnhnh
Cảmnhậnmơhồ,mongmanh
Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ chợt nhận ra thu về.
1.Khổthơthứnhất:
II. Tỡm hi u chi ti t
Bỗng nhận ra h ơng ổi
Phả vào trong gió se
S ơng chùng chình qua ngõ
Hình nh thu đã về
gió
sơng
phả
chùngchình
h ơng ổi
gió
S ơng
Phả
chùng chình
Bỗng
Hình nh
? Hãy tìm và phân tích những hình ảnh thiên nhiên đ
ợc tác giả miêu tả trong khổ thơ. Hình ảnh ấy hiện
lên thông qua biện pháp nghệ thuật gì?
? Nhà thơ đã đón nhận những tín hiệu giao mùa
trong tâm thế nh thế nào?
se
se
Tín hiệu thu về

Hình ảnh “Sương chùng chình qua ngõ” được
nhân hóa thật tinh tế, sương như người thiếu nữ dịu
dàng, thướt tha đang ngập ngừng, e lệ bước đi. Đó là
những màn sương mỏng manh xuất hiện vào những
buổi sớm mai, những buổi xế chiều chuyển động chầm
chậm trên đường quê ngõ xóm. Cứ như thế nhẹ nhàng,
mềm mại thu đã đến từ lúc nào không hay. Nhà thơ
dường như giật mình, bối rối, ngac nhiên, băn khoăn
tự hỏi: Thu đã về rồi ư? Từ khi nào? Từ hương, từ gió
hay từ sương để rồi ông bật lên một tiếng reo nhẹ khe
khẽ như cảm nhận riêng của mình “ Hình như thu đã
về”…

2.Khổthơthứhai:
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
-sông
-chim
-đámmây
Sông
Chim
đám mây
dềnhdàng
bắtđầuvộivã
vắtnửamìnhsangthu
dềnh dàng
bắt đầu vội vã
Vắt nửa mình sang thu

Ngh thut
i tng
phn:
C1:Sông/đợclúc/dềnhdàng
C2:Chim/bắtđầu/vộivã
Diễn tả những vận
động t ơng phản
của các sự vật.
Đất trời biến chuyển
sang thu nhẹ nhàng
mà rõ rệt.
Hãy phân tích những hình ảnh
diễn tả sự biến chuyển trong không
gian lúc sang thu ở khổ thơ thứ hai.
?
Nhà thơ mở rộng tầm nhìn để cảm
nhận sự chuyển mình của đất trời
sang thu trong tâm trạng say s a.


Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Theo em, trong kh th th hai, hỡnh nh th
no hay nht i vi em? Vỡ sao?

Khúc giao mùa được diễn tả bằng một

hình ảnh bất ngờ đầy thi vị:
Có đám mây mùa hạ,
Vắt nửa mình sang thu.
H/ảnh thơ đặc sắc miêu tả cảnh chớm thu
khiến ta có cảm giác hai mùa dường như có
một ranh giới rõ ràng. Ấn tượng về cái ào ạt,
mạnh mẽ của những cơn mưa mùa hạ vẫn
còn nguyên, nhưng nỗi bâng khuâng trước vẻ
đẹp dịu dàng của mùa thu đã len nhẹ vào hồn
ta từ lúc nào chẳng rõ. Thu đã về làm cho bao
cảnh vật đổi thay, đám mây cũng khác lạ.

3.Khổthơthứba:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn m a
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
*Cảnh
Nắng - m a sấm
Hàng cây
nắng
m a
Sấm
hàng cây
(vẫn còn-đã vơi-cũng bớt)
(đứng tuổi)
đứng tuổi
Vẫn còn-
Đã vơi-
cũng bớt

Bản lĩnh, cứng cỏi
(vững vàng tr ớc
thử thách)
Điềm tĩnh
( chín chắn, trầm lặng)
Khổ thơ nói đến những sự vật,
hiện t ợng thiên nhiên nào ? Cách
nói về những sự vật hiện t ợng đó
có gì đáng chú ý ?
?
Hạnhạtdần Thuđậmnét

3.Khổthơthứba:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn m a
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
*S VT
Nắng - m a sấm
Hàng cây
nắng
m a
Sấm
hàng cây
(i tng phn :
vn cũn-ó vi-cng bt)
(đứng tuổi)
đứng tuổi
Vẫn còn-
Đã vơi-

cũng bớt
Bản lĩnh, cứng cỏi
(vững vàng tr ớc
thử thách)
Điềm tĩnh
( chín chắn, trầm lặng)
Kh th núi n nhng s vt, hin tng
thiờn nhiờn no ? Cỏch núi ú cú s dng
ngh thut gỡ? í ngha ?
?
Hạnhạtdần Thuđậmnét

Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
* Tảthực: sấm và hàng cây lúc sang thu.
Sấm: Vang động bất th ờng của
ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con ng ời từng
trải.
*ýnghĩaẩndụ:
Sấm
hàng cây đứng tuổi
Có ý kiến cho rằng: Hai câu
thơ cuối của khổ thơ thứ ba vừa có
tính tả thực, vừa chứa đựng nhiều
hàm ý sâu xa. Em có đồng ý với ý
kiến trên không? Vì sao?
?
Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện t ợng thiên nhiên này,
tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình khi con ng ời đã từng

trải thì cũng vững vàng hơn tr ớc những tác động bất th ờng của
ngoại cảnh, của cuộc đời.
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)

III. Tổng kết .
-Nghệ thuật: Thể thơ 5 chữ, âm điệu nhẹ
nhàng, từ ngữ gợi tả, gợi cảm, hình ảnh ẩn
dụ đặc sắc. Sự cảm nhận tinh tế, thú vị.

-Nội dung: Khúc giao mùa cuối hạ sang
thu gợi lên bức tranh thu đặc tr ng của vùng
đồng bằng Bắc Bộ. Thể hiện tình yêu thiên
nhiên tha thiết của nhà thơ.


Hãy đọc những câu thơ về mùa thu mà em biết.
Nêu cảm nhận về một câu thơ mà em yêu thích nhất.

- Học thuộc bài thơ.
- Viết một văn bản trình bày sự cảm nhận
về cảnh sang thu trên quê em.
- Soạn văn bản: Nói với con.