Các bài thuốc dân gian chữa bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ

Bài thảo luận
Các bài thuốc dân gian chữa bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ
1. Chữa viêm mũi
Dùng tỏi sống chữa viêm mũi, nước mũi chảy nhiều, màu trắng, vàng, xanh.
Bước 1: Tỏi ta tép nhỏ vài nhánh, nước muối sinh lý 0,9% 1 chai 500ml. Chai
đựng được 100ml trở lên. Vài vỏ lọ thuốc nhỏ mũi 0,9% hoặc dụng cụ bơm nước
vào mũi (bằng silicon) và dụng cụ hút mũi bằng silicon. Chày cối để giã tỏi, khăn
xô.
Bước 2: Đổ 100ml nước muối sinh lý từ chai to vào một chai khác.
Bước 3: Lấy 3, 4 tép tỏi đập dập, cho vào khăn xô vắt lấy 1 giọt tỏi tươi cho vào
chai có sẵn 100ml nước muối sinh lý 0,9%. Như vậy là ta đã có dung dịch nước
muối sinh lý tỏi để dùng cho bé. Tỷ lệ này giúp tỏi vẫn có tác dụng mà không sợ bé
bị cay mũi vì niêm mạc mũi của bé rất nhạy cảm.
Bước 4: Chia dung dịch nước muối sinh lý tỏi vào lọ nhỏ để nhỏ cho bé hoặc dùng
dụng cụ nhỏ nước muối vào mũi. Mỗi bên mũi nhỏ 4 giọt đối với trẻ dưới 1 tuổi,
với trẻ trên 1 tuổi có thể nhỏ từ 4-6 giọt tùy vào thể tích mũi. Khi nhỏ xong thì day
nhẹ cánh mũi rồi dùng dụng cụ hút mũi hút dung dịch nước muối sinh lý tỏi và
nước mũi ra. Làm tuần tự từng bên một, làm độ 3, 4 lượt đến khi thấy nước mũi
tạm sạch. Trẻ bị nặng thì 3 tiếng làm một quy trình như vậy, trẻ bị nhẹ thì sáng làm
một quy trình, tối làm một quy trình, tất cả đều làm trước bữa ăn hoặc cách bữa ăn
1 tiếng đề phòng bé khóc sẽ trớ thức ăn.
Bước 5: Bảo quản dung dịch nước muối sinh lý tỏi trong chỗ mát, ít sáng. Nếu có
điều kiện thì 2 ngày thay dung dịch mới một lần vì dược tính của tỏi giảm dần theo
thời gian.
Bài thuốc này dùng với liều lượng giảm dần theo tình hình của trẻ, dùng từ 3-5
ngày.
Đề phòng tỉ lệ tỏi bị nhiều trong quá trình thao tác thì bố, mẹ vẫn phải thử nhỏ vào
mũi mình trước. Dung dịch chuẩn chỉ có mùi tỏi và mát, không cay.
2. Chữa sổ mũi
Nhiều mẹ đã dùng và khỏi mũi nhờ phương pháp dầu dừa. Tuy nhiên, dầu dừa khá
hiệu quả nhưng lại ko diệt được virus rhino gây bệnh cảm lạnh thông thường (với

các biểu hiện như: sốt nhẹ, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, ho, đau đầu, đôi khi có cảm
giác ớn lạnh, 1/3 số trường hợp có ho và khàn giọng) thế nên lúc này lại cần sử
dụng loại thảo dược khác, có thể kết hợp thêm dầu dừa để phòng bội nhiễm. Một
số loại thảo dược kháng virus rhino là gừng, diếp cá, tỏi (có bài nhỏ mũi bằng
nmsl+ tỏi). Nhưng dùng gì thì dùng các mẹ đừng quá sốt ruột mà cứ vừa dùng bài
này được một ngày thấy chưa đỡ vội chuyển sang bài khác, làm gì có thuốc nào mà
1
khỏi trong 1-2 ngày đâu. Và biện pháp mình thường dùng là đông tây y kết hợp và
có thể hỗ trợ nhiều bài cùng lúc. Như đợt bé ốm vừa rồi (sổ mũi, ho, nhiều mồ hôi)
mình dùng diếp cá + nước vo gạo ngày 3 bát sau ăn 1 tiếng (chữa ho), xịt dầu dừa
3 lần 1 ngày (chữa mũi) , sau ăn uống alpha choay (chống phù nề niêm mạc mũi),
ăn củ cải + lê hấp đường phèn (long đờm), uống thêm ceelin, zinc-kid, vitamin D
của Đức (mấy loại này tăng sức đề kháng), centrum kid (giúp ăn ngon để có sức
chống chọi bệnh tật), chưa kể là sau đó còn bổ sung thêm vụ cao dán rốn bằng hà
thủ ô + ngũ bội tử + nước bọt để làm khô mồ hôi trộm cho con. Con khỏi rồi mình
còn dán salonpas vào 2 huyệt Trung Quản và Khí Hải cũng để chữa mồ hôi trộm
và hàng ngày cho con ăn củ mài (hoài sơn). Ngoài ra, mình dùng dầu Vick baby
balsam bôi hõm cổ, gáy, vai, huyệt dũng tuyền và đi tất cho bé. Đêm ngủ cho thêm
cái khăn mỏng ở cổ. Tóm lại là phải điều trị tích cực, các mẹ đã muốn chữa theo
kiểu dân gian thì phải vậy chứ cứ chữa kiểu sơ sơ và vừa chữa vừa sợ thì chỉ làm
con bệnh nặng thêm thôi. Các mẹ cứ nghĩ xem, để trị bệnh của con nhiều lúc bác sĩ
đã phải dùng zinnat, azithromycin v.v mà các mẹ dùng dân gian theo kiểu như
vậy thì sao khỏi được!?
Vì sổ mũi rất thường gặp ở các bé nên khá nhiều mẹ quan tâm vụ này, do đó mình
sẽ nói chi tiết hơn một chút. Sổ mũi có thể biểu hiện giống nhau nhưng nguyên
nhân lại khác nhau nên muốn trị triệt để phải trị từ nguyên nhân. Chẳng hạn như dị
ứng thời tiết lạnh bé sổ mũi thì nguyên tắc là phải làm ấm cơ thể, loại bỏ khí lạnh
cho bé bằng các dược liệu có tính ấm như uống nước lá tía tô (loại lá xoăn tím) +
vài lát gừng. Đặc biệt hiệu quả khi bé vừa chớm bị nhiễm lạnh, nước mũi trong.
Hoặc xông trán, hai cánh mũi bằng điếu ngải cứu cũng rất hiệu quả trong trường

hợp nhiễm lạnh (vụ này cần chuyên môn một tý không nên tự làm). Ngoài ra bé sẽ
còn sổ mũi khi dị ứng với các dị nguyên khác như khói, bụi, lông chó mèo thì
cần phải loại bỏ, tránh tiếp xúc với các dị nguyên này. Bài dầu dừa trị sổ mũi sẽ ít
hiệu quả trong trường hợp viêm mũi dị ứng nếu ko đc kết hợp với các biện pháp
khác, nhất là các trường hợp chớm bị sổ mũi dạng dị ứng. Thế nên các mẹ cần phải
hiểu rõ tình trạng cuả bé để dùng biện pháp thích hợp, lúc này rất cần bác sỹ trợ
giúp trong việc chẩn đoán . Tuy nhiên, dầu dừa thì lành tính, các mẹ có thể chưa
chắc chắn nguyên nhân vẫn có thể thử dùng cho bé, thời gian theo mình nhiều nhất
là 1 tuần THEO ĐÚNG HƯỚNG DẪN nếu ko đỡ thì nên tìm thêm nguyên nhân
để trị cho bé. Nếu bé mới chớm bị, nước mũi trong, tức là chưa bị viêm thì ko nhất
thiết phải dùng, vì mục đích dùng dầu dừa là để trị viêm do vi khuẩn, virus, nấm và
làm lành niêm mạc. Và một điều rất quan trọng là chất lượng dầu dừa, phải nguyên
chất, ko quá hạn. Dầu dừa một số nơi họ còn dùng chất tẩy trắng, trộn hương
liệu mà xịt vào mũi con thì quá nguy hiểm, thế nên là tự làm thôi ạ. Và có một
phản ứng rất thường gặp khi dùng dầu dừa là 1-2 ngày đầu khi dùng sẽ bị phản ứng
phục hồi, tức là mũi có thể ra nhiều hơn nhưng tiếp tục dùng sẽ khỏi (một số mẹ
cũng phản hồi như vậy). khá hiệu quả, bằng cách sử dụng dầu dừa.
2
3. Chữa viêm họng
Tỏi có rất nhiều tác dụng chữa bệnh vì trong tỏi có chất allicin có tác dụng ức chế,
tiêu diệt virus, vi khuẩn rất mạnh. Chất này không có sẵn trong tỏi mà chỉ sinh ra
trong quá trình dập dập tỏi và sẽ mất đi rất nhanh theo thời gian.
Bước 1: chuẩn bị 4 tép tỏi ta, 1 chén nhỏ, 1 thìa và 10ml nước ấm.
Bước 2: nướng tỏi cho chín, (cháy đen vỏ). Để nguội 1 phút. (không dùng lò vi
sóng vì sẽkhử hết allicin trong tỏi).
Bước 3: bóc vỏ tỏi loại hết phần cháy, cho vào chén, đổ vào 4 thìa cafe nước ấm.
Bước 4: dùng thìa nghiền nát tỏi (ấn mạnh tay và dứt khoát), ấn mạnh và đột ngột
sẽ làm dược tính của tỏi phát tác tốt nhất.
Bước 5: chắt lấy nước tỏi ấy cho bé uống, uống hết càng tốt, bé lớn một chút ăn
được cả bã tỏi lại tốt hơn nữa. Tỏi đã nướng không bị hăng, cay như tỏi sống nên

không lo các bé sợ về điều này. Tuy nhiên, đề phòng nướng chưa đủ chín thì bố mẹ
nhớ ngửi và nếm thử trước.
Trẻ nặng thì dùng 2 lần sáng tối trong ngày, nhẹ thì chỉ cần dùng 1 lần vào lúc sớm
biết bé bị bệnh nhất. Chú ý là từ lúc nướng xong, đập dập và cho bé uống chỉ diễn
ra trong 10 phút, nếu vì lý do khác mà không làm ngay được thì phải làm lại mẻ
khác mới có tác dụng tốt.
Bài thuốc này cũng có thể áp dụng cho người lớn nhưng tăng liều lượng lên 3, 4
lần theo thể trạng của mỗi người.
4. Chữa ho
- Cách 1: Chữa ho bằng Rau diếp cá + nước gạo: Rau diếp cá (15 lá) rửa sạch, cho
vào cối giã thật nhuyễn. Cho nước gạo (1 bát ăn cơm) cùng rau diếp cá vào đun
sôi, rồi giảm lửa nhỏ. Sau đó đun tiếp trong khoảng 20 - 30 phút, thỉnh thoảng đảo
cho rau nhừ đều. Bắc ra, để nguội, lọc lấy nước cho bé uống. Có thể cho thêm chút
đường vào để bé dễ uống. Một ngày, các mẹ cho bé uống từ 2 - 3 lần, uống sau bữa
ăn khoảng một giờ đồng hồ. Không nên uống trước hoặc sau bữa sữa của bé. Lý do
là trong sữa có canxi, khi gặp kháng sinh sẽ phản ứng thành muối nên kháng sinh
từ rau diếp cá sẽ không có tác dụng nhiều. Trong nước gạo có vitamin PP giúp làm
sạch họng còn dau diếp cá là kháng sinh sẽ giúp chống viêm nhiễm họng và các
cấu trúc amdian ở họng từ đó giảm dần ho. Khoảng 2, 3 ngày là sẽ thấy rõ hiệu
quả. Bài này cũng áp dụng cho người lớn được, nhưng liều cho người lớn là 2 lạng
diếp cá với 1 bát ô tô nước gạo các mẹ nhé. . Bài thuốc này có vị mát, nên dùng
cho bé nóng trong người thì sẽ phù hợp hơn.
Bênh cạnh đó, diếp cá có tính tiêu viêm tốt nên cũng thích hợp để trị viêm họng,
viêm phế quản, viêm phổi.
3
- Cách 2: Ngâm chân bằng nước gừng cho bé là giải pháp an toàn, hiệu quả cao và
dễ áp dụng.
Bài thuốc cụ thể như sau:
Bước 1: Lấy 1 củ gừng giã nát (50g), 1 nhúm muối hột (20g) cho vào 1 chậu nhựa,
pha với 1 lít nước sôi rồi để nguội về khoảng 40 độ. Chậu nhựa nên chọn loại vừa

hoặc nhỏ để nước ngâm ngập chân bé. Trong trường hợp chậu to thì phải nghiêng
chậu hoặc tăng dung dịch lên theo tỷ lệ nói trên.
Bước 2: Ngâm chân bé vào chậu, dùng tay massage gan bàn chân cho bé. Ngón cái
tì lên mu bàn chân của bé, các ngón còn lại bóp nhẹ vào gan bàn chân, đi dọc từ
gót chân lên gần ngón chân. Cũng có thể dùng gừng massage vào lòng bàn chân
của bé. Gan bàn chân có huyệt Dũng Tuyền, đây là huyệt có tác dụng giải độc,
thoát khí (nóng/lạnh) rất tốt cho cơ thể. Vì vậy, việc massge huyệt này có tác dụng
làm cơ thể lấy lại cân bằng, giảm và hết nhiễm lạnh. Từ đó các tế bào gây viêm,
màng nhầy sẽ không tập trung tại các ống tiểu phế quản nữa và giảm đờm, giảm
ho. Thời gian ngâm là 20 phút, vừa ngâm vừa thêm nước để duy trì độ ấm.
Bước 3: Sau khi ngâm chân xong, lấy khăn lau khô 2 bàn chân bé. Nếu bé dưới 1
tuổi và da nhạy cảm thì người lớn xoa dầu gió vào lòng bàn tay của mình trước rồi
massage lại lên lòng bàn chân của bé. Nếu bé lớn hơn thì có thể nhỏ dầu gió trực
tiếp vào gan bàn chân và massage nhẹ lòng bàn chân để dầu lan tỏa hết vào gan
bàn chân sau đó đi tất mỏng cho bé.
Trong trường hợp bé ho nhiều thì có thể làm nhiều lần trong ngày, mỗi lần cách
nhau 3-4 tiếng. Nếu bé mới ho, hoặc ho đã giảm thì mỗi ngày nên làm 1 lần trước
khi đi ngủ cho đến khi hết ho.
Thông thường, việc xử lý ho theo biện pháp này chỉ cần 3-5 ngày là bé khỏi hẳn.
Trong trường hợp ngâm chân như vậy mà bé vẫn còn ho nhiều thì bố mẹ nên cho
con đi khám vì lúc đó khả năng cao không phải do bé ốm bình thường mà có thể
mắc dị vật đường thở hoặc là ho đã lâu làm hệ hô hấp bị biến dạng v.v. cần can
thiệp bằng Tây y.
Bài thuốc ngâm chân này hoàn toàn áp dụng được cho người lớn, chỉ cần tăng
nhiệt độ nước cho phù hợp, thể tích dung dịch cần dùng và massage mạnh hơn là
được.
- Cách 3: uống nước gừng và mật ong, đây là bài thuốc dân gian đã được áp dụng
từ lâu và cho kết quả tốt với các bạn bị ho do cơ thể bị nhiễm lạnh. Bài này rất
thích hợp cho mùa đông và áp dụng cho trẻ từ 1 tuổi trở lên do mật ong không
4

được dùng cho trẻ dưới 1 tuổi.
Mật ong có tính kháng khuẩn cao, giải độc và tăng sức đề kháng của cơ thể. Gừng
có tác dụng làm ấm cơ thể, tiêu đờm, kháng chất gây dị ứng nên rất phù hợp chữa
ho do nhiễm lạnh.
Bước 1: Chuẩn bị: 1 lạng gừng sống, rửa sạch, gọt vỏ; 1 lọ mật ong; 1 bộ cối giã
gừng; 1 khăn xô; 1 cốc; 1 thìa.
Bước 2: Giã thật nhuyễn gừng để dễ vắt lấy nước. Cho gừng vừa giã vào cái khăn
xô sau đó vắt lấy nước ra cốc.
Bước 3: Căn cứ vào mực nước gừng trong cốc để đổ mật ong vào với lượng bằng
với lượng gừng (lượng mật ong khi đổ vào sẽ chìm ngay xuống đáy nên chỉ cần
ngấn mật ong bằng ngấn nước gừng là được). Tuy nhiên, với trường hợp mới áp
dụng bài này thì nên để tỷ lệ mật ong với gừng là 4 mật ong : 1 gừng : 4 nước ấm
để bé làm quen dần và giảm dần tỉ lệ mật ong để tăng khả năng chữa bệnh cho bé.
Bố mẹ có thể thử trước để đảm bảo nồng độ gừng không quá cay đối với bé, có thể
chuẩn bị sẵn nước lọc cho bé uống nếu bé sợ cay.
Bước 4: khuấy đều cốc và cho bé uống, không cần hâm nóng vì nếu nóng quá mật
ong sẽ bị giảm chất lượng. Mỗi ngày chỉ cần uống 2-3 thìa cafe là đủ và uống theo
cách nhấm dần từng ít một chứ không nhất thiết phải uống hết cả thìa cùng một
lúc.
Đối với người lớn thì uống nhiều hơn tùy vào mức độ ho nặng hay nhẹ. Thậm chí
đi xa về bị lạnh hoặc trước khi ra ngoài cũng nên uống một chén nhỏ mật ong gừng
để bảo vệ cơ thể.
- Cách 4: Dùng lá Cải cúc thái nhỏ 6g, thêm ít mật ong, hấp vào nồi cho tiết nước
ra, chia nhiều lần uống trong ngày.
- Cách 5: Lá chanh, dây tơ hồng vàng
- Cách 6: Hướng dương có vị ngọt, tính bình, không độc: có tác dụng tiêu viêm,
chống ho, lợi tiểu, giảm đau.
- Cách 7: Trị ho từ lá húng chanh
Chọn khoảng 15 – 16 lá húng chanh và từ 4 – 5 quả quất xanh, rửa sạch, cho vào
máy xay sinh tố xay nhuyễn. Sau đó tất cả cho vào bát, thêm lượng đường phèn

vừa đủ, hấp cách thủy khoảng 20 phút. Cho bé uống liên tục 1 – 2 lần/ngày đến khi
hết ho.
- Cách 8: Trị ho bằng lá hẹ
Chọn khoảng 5 – 10 lá hẹ và lượng đường phèn vừa đủ. Tất cả cho vào bát, hấp
cách thủy. Sau đó chắt nước cho bé uống. Mỗi lần uống khoảng 2 – 3 thìa cà phê,
5
uống 2 lần/ngày.
- Cách 9: Trị ho bằng cánh hoa hồng
Lấy cánh hoa hồng bạch rửa sạch trộn với lượng đường phèn vừa đủ, một ít nước
lọc, đem hấp cách thủy. Cho bé uống 3-4 lần/ngày, 1 thìa/lần.
- Cách 10: Trị ho bằng hoa khế, hoa đu đủ đực
Hoa khế, hoa đu đủ đực, lá tía tô mỗi thứ 10g, đường phèn 5 g. Tất cả cho vào bát
sứ có ít nước lọc, đun cách thủy lấy nước cho bé uống. Hàng ngày cho bé uống ½
thìa cà phê.
- Cách 11: Trị ho bằng quả phật thủ
Quả phật thủ mua về ngâm nước muối rửa sạch vỏ bên ngoài. Dùng dao gọt thành
từng miếng mỏng từ vỏ vào đến hết ruột. Cho tất cả vào bát rồi đổ mạch nha (mua
ở hàng khô), cho vào hấp cách thủy từ 30 đến 45 phút. Lấy ra để nguội cho vào tủ
lạnh dùng dần. Mỗi tối trước khi đi ngủ lấy ra 10ml vào chén con rồi ngâm vào bát
nước nóng cho ấm lên rồi cho bé uống. Có thể pha thêm vào một chút nước lọc cho
bé dễ uống.
Với tất cả các bài thuốc dân gian chữa ho trên, Mẹ nên cho bé uống theo cách thấm
dần ở đầu lưỡi, từ ít đến nhiều. Bế bé theo tư thế để đầu và cổ hơi cao so với bụng,
tránh cho bé không bị trớ, nôn hoặc sặc. Khi cho bé uống, bạn nên dùng tay vuốt từ
mõm ức xuống rốn.
5. Chữa sốt, viêm họng
- Sốt lạnh (lạnh quá phát sốt - cảm mạo): biểu hiện là bé sợ lạnh (thích đắp chăn),
không có mồ hôi, sổ mũi, khản tiếng, rêu lưỡi trắng, sốt ít, đau người (sờ vào là
kêu, khóc). Khi đó phải dùng các lá có tính ấm như kinh giới, tía tô hoặc gừng đun
nước cho uống thì mới giải được khí lạnh trong người và hạ sốt chứ không dùng đồ

mát.
- Sốt nóng (nóng quá phát sốt - cúm): sợ nóng (sốt vẫn đạp tung chăn ra), ra nhiều
mồ hôi, mắt đỏ, họng đỏ, sốt nhiều, rêu lưỡi vàng hoặc trắng dầy, không đau
người. Trường hợp này phải dùng các loại thực vật có tính mát như bột sắn, diếp
cá, rau má, sài đất, kim ngân để hạ sốt chứ không nên dùng đồ nóng.
30 gr cỏ nhọ nồi
10 gr kinh giới
5 gr gừng tươi
Đem rửa sạch, đổ lấp xấp nước đun sôi, trẻ con thì mình pha thêm đường phèn cho
dễ uống. Đảm bảo cắt sốt rất nhanh, người lớn như mình thì uống 3-4 bát nước là
cắt sốt luôn trong nửa ngày, trẻ con thì phải chia nhỏ cho uống nhiều lần nhưng
cũng cắt sốt luôn trong ngày nhé.
6
Một lưu ý nữa là rất dễ phát hiện ra bé bị sốt viêm họng hay không bằng cách kiểm
tra nhiệt độ ngoài da vùng từ họng xuống phế, theo nguyên tắc chỗ nào viêm thì
vùng da chỗ đó sẽ nóng hơn xung quanh từ 2-3 độ là kết luận được rồi, khỏi phải
làm xét nghiệm chụp chiếu thử máu nhé.
À, thêm một típ nữa là sau khi sốt sẽ rất đau họng. Cách làm giảm đau họng nhanh
nhất là uống bột sắn sống, uống tới đâu giảm ngay tới đó ý.
6. Làm tiêu đờm
- Dùng Hành tây tính nóng, khi dùng trong có tính chất kích thích chung sát
khuẩn và chống nhiễm khuẩn, gây tiết, trị ho, làm dễ tiêu hoá, trị giun. Được dùng
ngoài để làm dịu và tan sưng, sát khuẩn, chống đau, xua muỗi. Hành tây (dùng cho
bé cơ địa lạnh sẽ tốt hơn).
Cách 1:
Hành tây bóc vỏ, thái lát vừa đủ nửa bát cơm, thêm 20g đường phèn đập dập trộn
lẫn, sau đó đem hấp cách thủy 30 phút. Để hành nguội (vẫn còn hơi âm ấm), chắt
lấy nước cho bé uống. Nếu uống không hết thì trong ngày hâm lại cho nóng và
uống tiếp. Bài này dành cho bé dưới 1 tuổi. Bé sẽ tiêu đờm bằng cách trớ ra hoặc
nuốt xuống dạ dày.

Cách 2:
Hành tây bóc vỏ, thái lát vừa đủ nửa bát cơm sau đó đem hấp cách thủy 30 phút.
Để hành nguội bớt và trộn vào 4 thìa cafe mật ong (vẫn còn hơi âm ấm), chắt lấy
nước cho bé uống, nếu ăn được cả bã là tốt nhất. Nếu uống không hết thì trong
ngày hâm lại cho nóng và uống tiếp. Bài này dành cho bé trên 1 tuổi. Bé sẽ tiêu
đờm bằng cách trớ, ho ra hoặc nuốt xuống dạ dày.
Cách 3:
Bước 1: Nấu một nồi cháo trắng.
Bước 2: Hành tây nửa củ, lá tía tô 10 lá (to), tất cả cho vào cối xay nhuyễn.
Bươc 3: Khi cháo chín thì cho hỗn hợp hành tây và tía tô vào cháo khuấy trong 5
phút cho hành chín và hết hăng.
Bước 4: Để cháo nguội bớt và cho trẻ ăn như bình thường, cách này làm cho trẻ
biết ăn cháo trở lên.
Món hành tây thường áp dụng một lần đã cho kết quả nhưng phải dùng 2, 3 ngày
cho sạch hẳn đờm
7
- Dùng Củ cải có vị ngọt, hơi cay, đắng, tính bình, không độc, có tác dụng làm
long đờm, trừ viêm, tiêu tích, lợi tiểu, tiêu ứ huyết, tán phong tà, trừ lỵ. Nó giúp
khai vị, làm ăn ngon miệng, chống hoại huyết, chống còi xương, sát khuẩn nói
chung, lọc gan và thận. Củ cải trắng (dành cho trẻ có cơ địa nóng).
Chọn mua củ cải trắng ta (loại làm dưa muối to bằng 2 ngón tay cái) hoặc là củ cải
đỏ (hay bán ở siêu thị).
Củ cải trắng gọt vỏ, xay nhuyễn và đo lấy 50g. Đường phèn đập dập lấy 20g. Tất
cả trộn lẫn cho vào bát hấp cách thủy 30 phút. Sau đó để nguội bớt và chắt lấy
nước cho bé uống. Nếu bé uống không hết thì để trong ngày hâm lại và cho bé
uống tiếp. Bài này dành cho mọi lứa tuổi. Củ cải trắng ngoài tác dụng long đờm
còn có tác dụng bổ trợ hệ hô hấp, hệ tiêu hóa và rất thích hợp cho trẻ đang bị táo.
Trường hợp trẻ bình thường mà dùng món ăn này bị đi lỏng thì cũng không sao bởi
đó là do đờm được tống ra qua đường tiêu hóa.
Món này ăn từ 2 đến 5 ngày tùy mức độ nặng nhẹ và hợp thuốc của trẻ.

7. Chữa viêm phế quản
- Dùng Lá Trầu vị cay nồng, mùi thơm hắc, tính ấm; có tác dụng trung hành khí,
khư phong tán hàn, tiêu thũng chỉ thống, hoá đàm, chống ngứa. Trong lá Trầu chứa
0,8-1,8% (-2,4%) tinh dầu thơm, có vị nồng, gồm chủ yếu là 2 phenol: betel-
phenol là đồng phân của eugenol và chavicol kèm theo nhiều hợp chất phenolic
khác. Chúng có tác dụng kháng sinh rất mạnh đối với các loại vi khuẩn, tụ cầu
khuẩn, liên cầu khẩu, song cầu khuẩn, vi khuẩn subtillis và trực trùng coli.
Vì vậy, lá Trầu rất thích hợp đề chữa bệnh viêm phế quản, viêm tiểu phế quản co
thắt do nhiễm lạnh (phong hàn), dùng cho trẻ trên 1 tuổi:
Bài 1: Lá trầu và mật ong
Trầu 10 lá rửa sạch, thái nhỏ, cho vào bát ăn cơm, giã nhuyễn, cho nước sôi vào
ngập 3/4 bát, ngâm trong 20 phút, sau đó dùng tay sạch vò và vắt cho kiệt lá trầu
để chất thuốc ra hết trong nước. Gạn nước trầu qua lớp màn mỏng, cho 3-4 thìa
canh mật ong, trộn đều để uống (ngày 2 lần, sau bữa ăn 30 phút). Mỗi liệu trình
kéo dài 8-10 ngày, ngừng khoảng 1 tháng rồi uống lại nếu cần. Ngoài ra, vào các
buổi tối, có thể hơ nóng lá trầu rồi dán vào ngực khi ngủ.
Bài 2: Lá trầu và gừng
Trầu 10 lá thái nhỏ, gừng 5 lát, tất cả cho vào bát giã nhuyễn, cho nước sôi ngập
3/4 bát, ngâm 20 phút, sau đó vò lá trầu rồi vắt hết nước thuốc, gạn để uống (ngày
2 lần, sau bữa ăn 30 phút). Mỗi liệu trình kép dài 5-6 ngày, ngừng trên 1 tháng rồi
8
uống lại nếu cần.
Áp dụng bài thuốc này khi đã dùng bài 1 khoảng 5 ngày mà chưa có biến chuyển.
Bài 3: Lá trầu và hạt nén (còn gọi là củ nén)
Trầu 10 lá thái nhỏ, hạt nén 2-4 hạt. Các bước bào chế và sử dụng được thực hiện
như ở bài 2.
Áp dụng bài thuốc này nếu đã dùng bài 2 khoảng 3 ngày mà không có biến chuyển.
Lưu ý: Cả 3 bài thuốc trên đều dùng được cho trẻ em, nhưng phải dùng từng bài
một, liều lượng chỉ bằng 1/4 đến một nửa so với người lớn. Ở bài 2 và 3, có thể
thêm chút đường cho trẻ dễ uống. Khi áp dụng bài 2 và 3, nếu thấy khó chịu (do

đường tiêu hóa kém) thì chỉ nên dùng 3 ngày rồi tạm dừng lại, 3 ngày sau nếu thấy
bình thường thì dùng tiếp 2-3 ngày nữa. Không được pha lẫn mật ong với hạt nén
vì hai vị này khắc nhau. Dùng các bài thuốc trên kết hợp với thở sâu, thể dục
thường xuyên vào buổi sáng và đi bộ hằng ngày.
- Dùng hoa thăng long
Tính vị, tác dụng Thanh Long: Vị ngọt, nhạt, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt,
nhuận phế, chỉ khái hoá đàm; thân có tác dụng thư cân hoạt lạc, giải độc.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Quả thanh long là một loại quả ăn giải nhiệt,
nhuận tràng. Hoa được dùng trị viêm phế quản, viêm hạch bạch huyết thể lao, lao
phổi, say rượu. Liều dùng 15-30g, dạng thuốc sắc. (Y họcTuệ Tĩnh).
Món ăn từ hoa Thanh Long:
30g hoa thanh long tươi, 50g thịt nạc thái nhỏ nấu canh ăn cả cái lẫn nước, nếu bé
chưa ăn được thì ninh kỹ lấy nước uống. Dùng liên tục 5-7 ngày. Món này dùng
cho trẻ trên 6 tháng tuổi.
Vì Hoa Thanh Long tính mát nên dùng cho chữa viêm phế quản do nóng (phong
nhiệt) (thường bị vào mùa hè).
- Dùng Rau diếp cá + nước gạo: Rau diếp cá (15 lá) rửa sạch, cho vào cối giã thật
nhuyễn. Cho nước gạo (1 bát ăn cơm) cùng rau diếp cá vào đun sôi, rồi giảm lửa
nhỏ. Sau đó đun tiếp trong khoảng 20 - 30 phút, thỉnh thoảng đảo cho rau nhừ đều.
Bắc ra, để nguội, lọc lấy nước cho bé uống. Có thể cho thêm chút đường vào để bé
dễ uống. Một ngày, các mẹ cho bé uống từ 2 - 3 lần, uống sau bữa ăn khoảng một
giờ đồng hồ. Không nên uống trước hoặc sau bữa sữa của bé. Lý do là trong sữa có
canxi, khi gặp kháng sinh sẽ phản ứng thành muối nên kháng sinh từ rau diếp cá sẽ
không có tác dụng nhiều. Trong nước gạo có vitamin PP giúp làm sạch họng còn
dau diếp cá là kháng sinh sẽ giúp chống viêm nhiễm họng và các cấu trúc amdian ở
9
họng từ đó giảm dần ho. Theo phản hồi từ các mẹ thì uống khoảng 2, 3 ngày là sẽ
thấy rõ hiệu quả. Bài này cũng áp dụng cho người lớn được, nhưng liều cho người
lớn là 2 lạng diếp cá với 1 bát ô tô nước gạo các mẹ nhé. . Bài thuốc này có vị mát,
nên dùng cho bé nóng trong người thì sẽ phù hợp hơn.

Bênh cạnh đó, diếp cá có tính tiêu viêm tốt nên cũng thích hợp để trị viêm họng,
viêm phế quản, viêm phổi. Ho không phải là bệnh tuy nhiên đây lại là phản ứng
báo hiệu bé đang bị bệnh về đường hô hấp.
Trong phế quản và tiểu phế quản có các tế bào gây viêm và dịch nhầy có nhiệm vụ
bảo vệ hệ hô hấp khi gặp các thay đổi từ môi trường như lạnh quá hay nóng quá.
Như vậy, khi trẻ nhiễm lạnh thì các tế bào kích thích gây viêm để hạn chế khí lạnh
vào, đồng thời dịch nhầy cũng tụ tập tại các ống tiểu phế quản ngay chỗ viêm để
làm nhiệm vụ. Các màng nhầy sau khi rụng ra nằm kẹt ở các ống tiểu phế quản gây
khó thở cho bé. Lúc này cơ thể có phản xạ ho để tổng các nút nhầy này ra ngoài.
Với logic như vậy thì việc xử lý bệnh của bé không phải là tìm cách giảm ho mà là
xử lý việc bé bị nhiễm lạnh để các tế bào gây viêm và màng nhầy không làm tắc
các ống tiểu phế quản nữa.
8. Bài thuốc trị ho, hen phế quản
Bước 1: Lá chanh 30g, dây tơ hồng vàng 30g, tất cả rửa sạch, sao vàng, hạ thổ (đổ
ra vải trên nền đất).
Bước 2: Đổ nguyên liệu vào đun với ba bát (bát ăn cơm) nước, sắc còn 1 bát.
Ngày uống 2, 3 lần, mỗi lần uống 1 bát. Uống 5-6 ngày thì khỏi.
Mỗi bát nước tương đương với 200ml nước, vì vậy bài này áp dụng lượng đủ cho
trẻ trên 2 tuổi. Trẻ dưới 2 tuổi thì áp dụng mỗi lần bằng 1 bữa sữa. Trẻ dưới 1 tuổi
(hiếm khi bị kết luận hen phế khoản) thì dùng mỗi lần bằng số tháng x 1 thìa cafe
thuốc.
9. Bài thuốc trị ho đờm kéo khò khè:
Hoa dướng dương 1 đóa rửa sạch, bỏ hạt, chỉ lấy đài và cách hoa. (trọng lượng
khoảng 100-150g).
Bỏ hoa đã làm sạch vào nồi với 400ml nước và 1 thìa canh đường phèn (có thể tùy
chỉnh đường phèn cho độ ngọt dịu).
Đun sôi để nhỏ lửa thêm 10p, để nguội, chắt nước, uống ngày 2-3 lần tùy vào thể
trạng mỗi bé. Nếu bé dưới 1 tuổi thì mỗi tháng tuổi tính bằng 1 thìa cafe cho 1 lần
uống, trên 1 tuổi uống 20ml-30ml/lần. 2 tuổi uống 50ml/lần; 3 tuổi uống
100ml/lần.

Uống trong 3 ngày liên tiếp.
10. Bài thuốc dùng chữa viêm phổi thể phong hàn
Biểu hiện:sốt, ho sợ rét, không có mồ hôi, ho nặng tiếng, cổ có đờm, khó thở, cánh
10
mũi phập phồng, miệng không khát, ăn kém, rêu lưỡi trắng).
Vỏ cam tươi: 20g, rửa sạch, lấy phần vỏ phía ngoài và một ít thịt trắng.
Tía tô tươi: 20g, rửa sạch.
Gừng tươi: 05g để nguyên vỏ rửa sạch đập dập.
Tất cả đun với 400ml nước còn 150ml. Uống khi còn ấm. Đây là liều cho trẻ 3
tuổi. Ngày dùng 2 lần sau ăn sáng, tối. Trẻ dưới 1 tuổi dùng mỗi tháng tuổi 1 thìa
cafe, trẻ trên 1 tuổi dùng 30-50ml. Trẻ trên 2 tuổi dùng 100ml.
Bài thuốc dùng trong 3-5 ngày tùy mức độ tiến triển của bệnh.
Lưu ý trong trường hợp trẻ vẫn sốt cao, hơi thở trên 60 lần với trẻ dưới 6 tháng
tuổi, trên 50 lần với trẻ dưới 1 tuổi và trên 40 lần với trẻ trên 1 tuổi thì nên cho đi
viện để xử lý cấp tính.
Vỏ cam/quýt/quất có vị đắng, cay, tính ấm tác dụng vào tỳ (lá lách), phế (phổi).
Tác dụng tiêu đờm trị ho.
Tía tô vị cay, tính ấm, cũng tác dụng vào tỳ (lá lách), phế (phổi). Có tác dụng phát
tán phong hàn (khí lạnh; trị cảm lạnh), tiêu đờm trị ho.
Gừng vị cay tính nóng tác dụng vào tỳ (lá lách), phế (phổi), vị (dạ dày). Có tác
dụng phát tán phong hàn (khí lạnh; trị cảm lạnh), tiêu đờm trị ho.
Trong trường hợp trẻ bị nặng hơn, viêm phổi lâu ngày chuyển sang thể phế hư sắc
mặt trắng bệch, khó thở, trán có mồ hôi, hai mắt không có thần, người gầy còm,
chân lạnh, đại tiện lỏng) thì có thể cho thêm lá hẹ vào bài thuốc: Lá hẹ 10g. Lá hẹ
vị cay ngọt, tính ấm có tác dụng điều hòa khí huyết, trị đờm kéo gây suyễn (thở co
vai; đầu gật gù).
11. Bài thuốc dùng chữa viêm phổi thể phong nhiệt
Biểu hiện:sốt cao sợ gió, thở nhanh gấp, mũi phập phồng, ho đờm vàng, ra mồ hôi
ít, mặt đỏ, môi hồng, họng khô, miệng khát, nước tiểu đỏ ít, lưỡi khô rêu vàng.
Diếp cá: 20g, rửa sạch.

Lá dâu: 20g, rửa sạch.
2 loại lá này đun với 400ml còn 150ml. Để nguội.
Vị thứ 3: Trúc lịch: 5ml. (Kiếm cây tre non đường kính tầm 2-3cm, chặt 1 đoạn
1m, rửa sạch, lau khô, để 1 đầu thấp hướng vào lọ, lấy lửa đốt ở đoạn thân giữa cho
nước chảy ra là thu được Trúc lịch).
Sau khi thu được Trúc lịch thì hòa với nước đun rau diếp cá, lá dâu (đã nguội) để
uống.
Đây là liều cho trẻ 3 tuổi. Ngày dùng 2 lần sau ăn sáng, trưa. Trẻ dưới 1 tuổi dùng
mỗi tháng tuổi 1 thìa cafe, trẻ trên 1 tuổi dùng 30-50ml. Trẻ trên 2 tuổi dùng
100ml.
Bài thuốc dùng trong 3-5 ngày tùy mức độ tiến triển của bệnh.
Lưu ý trong trường hợp trẻ vẫn sốt cao, hơi thở trên 60 lần với trẻ dưới 6 tháng
tuổi, trên 50 lần với trẻ dưới 1 tuổi và trên 40 lần với trẻ trên 1 tuổi thì nên cho đi
viện để xử lý cấp tính.
11
Theo Đông Y:
Trúc lịch có vị ngọt, tính cực lạnh (đại hàn) có tác dụng tiêu đờm ứ đọng tại phổi
dẫn đến ho, khó thở.
Lá dâu có vị ngọt, đắng tính lạnh có tác dụng vào can(gan), phế (phổi), thận. Trị
cảm nhiệt (miệng khát; sốt cao; đau đầu; ho khan), mát phổi trị ho.
Diếp cá vị cay, chua tính lạnh, tác dụng vào phế (phổi), đại tràng và bàng quang.
Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.
Trong trường hợp trẻ bị nặng hơn, viêm phổi lâu ngày chuyển sang thể đờm nhiệt
(khó thở nhiều, sốt cao, phiền táo, thở gấp, cánh mũi phập phồng, sắc mặt xanh,
khò khè suyễn, nặng nữa có thể hôn mê, co giật, gáy cứng, nước tiểu vàng ít, táo
bón, chất lưỡi đỏ, rêu vàng) thì có thể tăng liều dùng Trúc lịch từ 5ml lên 10ml.
12. Chữa kiết lị
Cách 1: (1) Rau sam có vị chua, tính hàn; có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, lương
huyết giải độc, hoạt trường. Rau sam có tác dụng làm co mạch, ức chế vi trùng lỵ,
thương hàn.

(2) Cỏ sữa lá nhỏ có vị ngọt đắng nhạt, hơi chua, tính lạnh; có tác dụng thông
huyết, tiêu viêm, tiêu độc, lợi tiểu, kháng khuẩn, thông sữa. Cỏ sữa ức chế sự sinh
sản của các loại vi trùng lỵ (Sonner, Shigella, Flexneri, ) và cũng có tác dụng ức
chế các chủng vi khuẩn tụ cầu vàng.
(3) Cỏ nhọ nồi (cỏ mực) vị ngọt, chua, tính mát, có tác dụng bổ thận âm, trừ lỵ,
cầm máu, mát máu.
Đường phèn vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ trung ích khí, bổ phổi, trừ đờm,
thông khí.
(4) Như vậy, việc kết hợp các vị thuốc trên sẽ giúp trị lỵ hiệu quả hơn việc sử dụng
từng vị thuốc.
Cách làm:
Rau sam 30gram, cỏ sữa 30gram, cỏ nhọ nồi 30gram, tất cả rửa sạch. Đường phèn
½ thìa canh. Cho 4 vị trên vào đun với 500ml nước còn 200ml nước. Để nguội
uống dần trong ngày, không uống buổi tối.
Trẻ dưới 1 tuổi: Mỗi tháng tuổi uống tương ứng 1 thìa café dung dịch nói trên.
Ngày dùng 3 lần.
Trẻ 1 đến 2 tuổi: Uống 30ml/lần, ngày dùng 3 lần.
Trẻ trên 2 tuổi: Uống mỗi lần 50ml hoặc tùy nhu cầu, ngày dùng 3 lần.
Uống 3 đến 5 ngày cho đến khi hết biểu hiện lỵ. Con uống thừa bao nhiêu mẹ uống
nốt.
Trong trường hợp uống 2 ngày mà số lần đi lỵ không giảm thì phải cho đi khám và
12
dùng thuốc Tây y để trị cấp tính.
Trong bài chỉ chọn cỏ sữa lá nhỏ, cỏ sữa lá lớn cũng có cùng tác dụng nhưng do
dược tính mạnh nên không nên sử dụng nếu không được sự hướng dẫn của Thầy
thuốc.
Cách 2: Rau dền nguyên cây (bao gồm cả gốc) rửa sạch. Đậu xanh nguyên hạt.
Lấy 30gr đậu xanh + 60gr rau dền, đun sôi trong 12phut với 300ml nước. Đợi nước
còn âm ấm thì lọc lấy nước, bỏ bã. Cho bé dùng nước này được càng nhiều càng
tốt. Uống đến khi nào thấy bé khỏi hẳn thì thôi.

Ghi chú: bé nhà mình khoảng 7 tháng tuổi, vừa qua đi soi phân bị kiết lỵ.
Bé uống khoảng 30ml nước đã thấy cầm và chỉ đến ngày thứ 2 là hết nhầy, ngày
thứ 3 thì khỏi hẳn.
Nhớ khi hết 12ph đun sôi, vẫn đậy nắp đến khi thấy âm ấm mới rót ra.
Khi khỏi kiết lỵ, có thể bé hơi táo một chút.
13. Chữa táo bón
- Cách 1: Khoai lang + bí ngô
Khoai lang trắng có vị ngọt, tính bình, có tác dụng nhuận tràng, bổ hư tổn, ích khí
lực, mạnh tỳ thận.
Bí ngô có vị ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ dưỡng, làm dịu, giải nhiệt, giải khát, trị
ho, nhuận tràng, lợi tiểu.
Vì vậy, món ăn chè bí ngô khoai lang rất tốt cho việc trị táo bón và bồi bổ cơ thể.
Công thức làm là lấy lượng bí ngô và khoai lang bằng nhau để nấu thành chè, nếu
nếm thấy chưa đủ ngọt thì có thể cho thêm chút đường phèn cho bé dễ ăn. Món này
áp dụng cho bé bắt đầu biết ăn bột và lượng thì thay một bữa ăn hàng ngày của bé
theo từng giai đoạn phát triển. Món ăn này sẽ giúp giải quyết vấn đề về cơ địa cho
bé, nhưng bố mẹ cũng nên chú ý đến 2 yếu tố quan trọng khác là trẻ phải được
cung cấp đủ nước và tâm lý thoải mái.
Hiện tại các chợ chủ yếu bán khoai vỏ đỏ nên mọi người hay mua về để trị táo bón
cho bé, nhưng thực ra, để trị táo bón phải dùng khoai lang vỏ trắng ruột trắng mới
có tác dụng tốt.
Khoai lang vỏ đỏ ruột vàng được dùng để bồi bổ cơ thể.
Cả 2 món này đều có thể chế biến theo kiểu dùng nấu chè với vừng; luộc chấm
13
vừng ăn; xay thành bột nấu cháo ăn dặm; xào với dầu mè.
Nên rửa sạch vỏ và để nguyên vỏ vì vỏ khoai lang nhiều vitamin và khoáng chất.
- Cách 2: Hạt vừng đen và Mật mía
Hạt vừng đen có vị ngọt, tính bình; có tác dụng tư bổ can thận, dưỡng huyết, bổ
ngũ tạng, nhuận tràng, bền gân cốt, sáng mắt, thông sữa. Hạt vừng đen được dùng
làm thuốc chữa can thận không ổn định, đầu váng mắt hoa, bầm huyết, bí đại tiện,

sữa xuống không đều.
Mật mía có vị ngọt, tính mát, có tác dụng nhuận tâm phế, bổ tỳ, điều hoà can khí,
giải nhiệt độc, say rượu.
Sự kết hợp giữa vừng đen và mật mía giúp giải nhiệt độc, tiêu viêm, diệt khuẩn
trên hệ tiêu hóa: một mặt giải phóng chất độc, một mặt dưỡng âm giúp giải quyết
bệnh táo bón từ gốc.
Cách làm:
Nguyên liệu: 100g hạt vừng đen. Mật mía đủ dùng (100ml).
Bước 1: Hạt vừng đen rang đều cho thơm (rang với 1 thìa café muối hột).
Bước 2: Cho hạt vừng vào cối tán thành bột và bỏ lọ dùng dần.
Với trẻ dưới 1 tuổi, mỗi ngày dùng 1 thìa café bột vừng đen trộn ½ thìa café mật
mía cho bé ăn.
Với trẻ từ 1 đến 3 tuổi, mỗi ngày dùng 4 thìa café bột vừng đen trộn 2 thìa café mật
mía cho bé ăn.
Với trẻ trên 3 tuổi, mỗi ngày dùng ½ thìa canh bột vừng đen trộn ¼ thìa canh mật
mía cho bé ăn.
Ăn vào buổi sáng và ăn một đợt 5 ngày để trị dứt điểm táo bón, có thể hòa thêm
nước hoặc viên thành viên bằng hạt ngô cho bé uống cho dễ. Phần còn thừa mẹ ăn
cho lợi sữa, bổ khí huyết. Nếu người lớn bị thì mỗi lần ăn 1 thìa canh bột vừng và
1/2 thìa canh mật mía.
Trẻ có đường ruột yếu, hay đi ngoài thì không nên dùng
14. Chữa bệnh mồ hôi
Lá lốt có vị cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng ôn trung tán hàn, hạ khí, chỉ
thống. Dùng trị phong hàn thấp, tay chân lạnh, tê bại, rối loạn tiêu hoá, nôn mửa,
đầy hơi, sình bụng, đau bụng ỉa chảy, thận và bàng quang lạnh, đau răng, đau đầu,
chảy nước mũi hôi
Để trị chứng ra mồ hôi chân tay bằng lá lốt, ta tiến hành những bước như sau:
- Bước 1: Rửa sạch và cắt nhỏ 30 gam lá lốt tươi.
14
- Bước 2: Cho lá lốt vừa cắt vào nồi cùng 1 lít nước sạch.

- Bước 3: Đun sôi, cho thêm ít muối vào nồi.
- Bước 4: Để nước ấm sau đó ngâm tay và ngâm chân vào.
Làm thường xuyên mỗi ngày một lần trước khi đi ngủ. Mỗi lần ngâm từ 10 đến 15
phút Làm 1 tuần liên tiếp, nghỉ 1 tuần và làm tiếp 1 tuần nữa.
Lưu ý: Lá lốt tính nóng nên khi các mẹ dùng cho bé cần thử một hôm xem da bé có
dị ứng với lá lốt không, nên dùng cho bé ngoài 6 tháng thì an toàn hơn. Người lớn
thì có thể dùng nước đó uống thay vì ngâm chân, tay.
15. Chữa sởi
Để hạn chế bớt nguy cơ mắc bệnh sởi, các mẹ cho bé dùng lá mùi với công thức
sau:
50g lá mùi tươi (Ngò rí) + 500ml nước, đun sôi 30 phút. Để nguội bớt (uống khi
còn ấm), có thể cho chút đường cho dễ uống rồi cho bé uống. Uống dần trong ngày
và uống liên tục trong 7 ngày. (Y học cổ truyền)
Trong trường hợp đã mắc bệnh sởi cũng có thể dùng lá mùi sẽ giúp sởi mọc nhanh
và rút ngắn thời gian bị bệnh, ít bị biến chứng.
Rau Mùi là loại thuốc chủ yếu trong đậu sởi. Trẻ em lên sởi, nhân gặp gió lạnh, sởi
không mọc được, dùng Rau mùi một nắm sắc cho trẻ uống lúc còn nóng, đắp chăn
cho ra mồ hôi, sởi sẽ mọc tiếp. Bên ngoài, có thể dùng một nắm lá Mùi tươi, giã
nát, chưng nóng, gói vải thưa lại, xát cho trẻ từ đầu xuống thân mình, tay chân, sởi
sẽ mọc đều và khỏi biến chứng.
Trong trường hợp đã lên sởi rồi thì không cần dùng nữa.
16. Trị tưa lưỡi
Lá hẹ vị chua, tính ấm, có tác dụng kháng khuẩn và cung cấp vitamin C. Nhọ nồi
(cỏ mực) vị chua, ngọt, tính hàn có tác dụng trị nấm.
Bệnh tưa lưỡi là do nấm Candida albicans gây nên. Vì vậy, bài thuốc dân gian kết
hợp giữa nhọ nồi và lá hẹ rất có tác dụng trong việc trị tưa lưỡi.
Nhọ nồi 4g, lá hẹ 2g, rửa sạch bằng nước muối, vẩy cho sạch nước.
Giã nát nhọ nồi và lá hẹ, lấy nước cốt nhỏ vào lưỡi cho bé.
Cứ 2 tiếng làm một liệu trình như vậy. Thường thì 2 ngày sẽ khỏi.
Bài thuốc đầy đủ là dùng kết hợp với mật ong, tuy nhiên mật ong không nên dùng

cho trẻ dưới 1 tuổi nên mình bỏ qua vị này. Bé nào từ 1 tuổi trở lên vẫn bị tưa lưỡi
thì dùng thêm mật ong càng tốt
17. Trị viêm tai giữa
15
Cách 1: Dùng thuốc chống viêm và lấy 1lá mơ vò sơ sơ thôi, sau đó nhét vào lỗ tai
bé, làm trước khi đi ng nhé. Để qua đêm lá mơ sẽ hút hết dịch và mủ.
Cách 2: Lưỡi hổ trị viêm tai giữa cho con.
Cách làm rất đơn giản: khoảng 1/4 - 1/3 lá lá lưỡi hổ (rửa sạch, tráng qua nước sôi
nguội) xắt nhỏ, giã ra vắt lấy nước cho vào cái lọ nước nhỏ mắt đã rửa sạch. Nếu
tai bé có mủ thì nên vệ sinh tai bé trước (ko cần quá kỹ, có thể vệ sinh bằng oxy
già) rồi nhỏ 2 giọt nước cốt lá lưỡi hổ trên vào mỗi tai bé. Để tai vừa nhỏ ngửa lên
được khoảng 5-10 phút rồi đổi bên làm tương tự nếu tai còn lại cũng viêm. Nhỏ
như vậy đến khi khỏi. Mình thì nhỏ cho bé nhà mình 3 ngày thôi.
Dùng ngoài lấy lá hơ lửa cho héo giã nát lấy nước nhỏ tai nhiều lần chữa viêm tai
có mủ." Mục đích của việc hơ lửa ở đây là vì lá này dày cứng, khó lấy nước cốt
người ta phải hơ lửa cho nó mềm để dễ lấy. Nếu ngại hơ lửa (như mình) thì có thể
xắt nhỏ, giã ra rồi dùng tay vắt, sẽ ko đc nhiều nước đâu nhưng dư để nhỏ tai cho
bé. Nước thừa mỗi lần thì đổ đi, lần khác phải làm lại cho bé chứ ko nên dùng lại
nước lần trước đã làm.
Ngoài ra, theo quan điểm của mình thì viêm tai giữa muốn khỏi dứt điểm phải giải
quyết được cái vụ sổ mũi và cái họng nếu bị viêm của bé nên mình đã thực hiện
thêm 2 bài sau
Trị sổ mũi : Rửa mũi cho bé bằng sterimar ngày 2 lần. Để bé ở tư thế ngồi, xịt
sterimar vào mỗi bên mũi (có thể giữ bình xịt mấy giây) rồi day 2 cánh mũi nhẹ
nhàng. Đợt 3-5 phút thì hút ra. Lặp lại việc xịt - hút khoảng 2-3 lần đến khi nước
mũi trong. Cho bé uống siro aerius (kháng histamin).
Trị họng: Diếp cá + nước vo gạo. Làm mỗi lần khoảng 30 lá, cho bé uống 2 bát
con sau ăn 30 phút - 1 tiếng. Nếu bé có tiền sử rối loạn tiêu hoá theo hướng tiêu
chảy thì cho bé ăn bằng cháo gạo lứt xay (xay ra trước khi nấu vì gạo lứt cũng hơi
cứng, lúc bé ốm thì khó nuốt hơn mà).

Còn nữa, khi bị viêm tai bé sẽ dễ sốt cao, ngoài paracetamol hạ sốt, có thể dùng
thêm cỏ nhọ nồi (có lá bạc hà nữa thì tốt) giã ra vắt lấy nước cho bé uống hạ sốt rất
tốt. Paracetamol nếu dùng quá liều sẽ ko tốt cho gan.
18. Trị đái dầm
Lá hẹ có vị chua, tính ấm, có tác dụng kháng khuẩn, điều hòa tạng phủ, mạnh khí,
bổ thận.
16
Để trị trẻ đái dầm áp dụng bài thuốc sau:
Lá hẹ 15g rửa sạch, cắt khúc 2cm, cho vào chén thêm 1 thìa cafe đường phèn. Hấp
cách thủy 20p. Bỏ ra ăn cả cái và nước khi còn ấm.
Mỗi ngày dùng 1 lần và dùng liên tục trong 5 ngày.
19. Trị nổi mề đay
Kinh giới có vị cay, tính hơi nóng: có tác dụng làm ra mồ hôi, lợi tiểu, trừ sốt nóng,
giải trừ nhiễm gió lạnh, nóng trong, trị ngứa.
- Nếu mề đay thường nổi do bị lạnh, gió hoặc ăn đồ lạnh thì trị bằng bài sau: Kinh
giới 15g (cả hoa, lá cành, hoa nhiều càng tốt), rửa sạch, kết hợp với 4 lát gừng
mỏng, tất cả cho vào 300ml nước đun sôi còn 100ml nước uống khi còn ấm, nếu
uống không hết thì uống dần trong ngày nhưng phải hâm nóng lên chút. Trẻ nhỏ
quá thì uống theo nhu cầu, mỗi tháng tuổi thì thêm 1 thìa cafe cho 1 lần uống.
Ngày uống 2, 3 lần. Có thể cho thêm chút đường cho dễ uống. Uống 1 đợt 5 ngày.
Bài này cũng dùng chữa cảm gió nhiễm lạnh, nhiễm gió (hắt hơi, sổ mũi, ho có
đờm, chân tay lạnh, rêu lưỡi trắng) rất tốt.
- Nếu mề đay thường nổi do đi nắng (mề đay nổi vào mùa hè), ăn đồ nóng bị thì trị
bằng bài sau:
Kinh giới 15g (cả hoa, lá cành, hoa nhiều càng tốt), rửa sạch, kết hợp với 15 lá dâu
bánh tẻ rửa sạch, tất cả cho vào 300ml nước đun sôi còn 100ml nước uống khi còn
ấm, nếu uống không hết thì uống dần trong ngày nhưng phải hâm nóng lên chút.
Trẻ nhỏ quá thì uống theo nhu cầu, mỗi tháng tuổi thì thêm 1 thìa cafe cho 1 lần
uống. Ngày uống 2, 3 lần. Có thể cho thêm chút đường cho dễ uống. Uống 1 đợt 5
ngày. Bài này cũng dùng chữa cảm do nhiễm nắng (hắt hơi, sổ mũi, ho khan, rêu

lưỡi vàng) rất tốt.
Cách khác: Khi bé bị nổi mề đay, có một cách rất đơn giản là lấy miếng lưới cũ
( hay dùng làm giẻ rửa bát) giặt sạch đi, rồi đem áp giẻ vào chỗ nóng (bếp, bàn là).
Kiểm tra nhiệt độ giẻ vừa nóng đủ cho da bé thì cứ lấy giẻ đó xoa nhẹ nhẹ vào
phần mề đay ý. Cứ xoa một lúc là sẽ dịu dần và hết mà ko phải uống thuốc nhé. 20.
20. Cách gọi sữa về
1. Nếu mẹ ít sữa, mà ăn được thịt chó, thịt dê thì mua chân chó, chân dê về nấu
cháo để ăn.
2. Dùng chân dê, chân chó ninh với vài quả mít cám ( mít non) có múi nhỏ li ti rồi
càng tốt.
3. Ăn xôi nếp, bánh chưng. Ngô luộc.
4. Hoa quả thì có thể ăn sầu riêng, mít, bơ, Na, măng cụt, vú sữa, mãng cầu( hồng
17
xiêm) là những loại quả kích thích sinh sản sữa rất tốt.
5. Uống nước lá chè vằng, lá, cây nhân trần. Rất tốt và mát sữa.
21. Chữa chảy máu cam
Cỏ nhọ nồi (cỏ mực) vị ngọt, chua, tính mát, có tác dụng bổ thận âm, trừ lỵ, cầm
máu, mát máu. Lá dâu vị đắng, ngọt, tính bình có tác dụng thanh nhiệt, mát máu.
Vì vậy, việc áp dụng 2 vị thuốc này để trị chảy máu cam sẽ rất phù hợp.
Cách làm: Lá dâu 16g, nhọ nồi 16g rửa sạch. Đun với 500ml nước còn 200ml
nước. Để nguội uống. Ngày uống 2 lần với bé trên 3 tuổi. Bé nhỏ hơn thì mỗi lần
uống thay cho một bữa sữa. Bé dưới 1 tuổi thì mỗi tháng tuổi tính thành 1 thìa cafe
nước. Uống liên tục 3 ngày. Bài này cũng có thể áp dụng để làm mát cho các bé có
cơ địa nóng hoặc bé bị đái rắt do nóng hoặc viêm đường tiết niệu. Lưu ý mẹ đang
cho con bú không nên động vào lá dâu hoặc uống thay con vì sẽ làm mất sữa
22. Chữa hen sữa
Trẻ khò khè dưới 1 tuổi
Theo Đông y, gạo nếp có vị ngọt, tính bình có tác dụng bổ khí, ấm tỳ vị, giải độc,
trừ phiền. Sung có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thông huyết, giảm đau, lợi tiểu,
tiêu viêm, tiêu đờm, tiêu thũng, sát trùng, bổ huyết.

Vì vậy, bài thuốc kết hợp giữa nhựa sung và gạo nếp phù hợp với việc trị trẻ nhỏ
có đờm kéo khò khè.
Cách làm:
Bước 1: Gạo nếp 100g rang vàng, sau đó đổ ra tấm vải trên nền đất cho hết hơi ấm,
đổ vào lọ dùng dần.
Bước 2: Lấy 20g gạo nếp đun với 200ml nước sôi còn 50ml, lọc ra bát.
Bước 3: Nhựa sung 5 giọt đổ vào 50ml nước gạo nếp rang (khi còn ấm). Khuấy
đều.
Bước 4: Cho trẻ uống tùy vào độ tuổi, mỗi tháng tuổi dùng 1 thìa cafe hỗn hợp
nhựa sung nước gạo nếp. Mỗi ngày 2 lần sáng tối. Dùng 5 ngày liên tiếp. Thường
dùng 3 ngày đờm đã giảm.
23. Trị hăm tã
Một trong những tác dụng của cỏ nhọ nồi (cỏ mực) là trị nấm da, eczema, vết loét,
bị thương chảy máu, viêm da.
18
Cách làm: lấy cỏ nhọ nồi,( cỏ mực) giã vắt lấy nước cốt đó thoa vào vùng bị hăm,
nó có màu xanh đen nhưng ko sao cả, khoảng 10 . 12 giờ là giảm được 80% rồi đó,
24. Giải độc
Hạt đậu xanh vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ phiền nhiệt,
bớt đau sưng, ích khí lực, điều hoà ngũ tạng, nấu ăn thì bổ mát và trừ được các
bệnh nhiệt.
Vì vậy, đậu xanh thích hợp dùng giải độc và cho người cơ địa nóng, ấm.
Đậu xanh mới (xanh lòng càng tốt). Rửa sạch, để cả vỏ nếu biết rõ nguồn gốc hoặc
bỏ vỏ nếu ko rõ nguồn gốc (có thể bị ngâm chất bảo quản).
50g đậu xanh đun với 500ml nước, đun sôi 10p thì tắt bếp để nguội. Gạn lấy nước
cho trẻ uống dần trong ngày.
Trẻ dưới 1 tuổi thì mỗi lần uống 1 thìa cafe, uống lúc còn no bụng. Trẻ trên 1 tuổi
mỗi lần 50ml. Trẻ trên 2 tuổi mỗi lần 100ml. Trẻ từ 3 tuổi thì dùng mỗi lần 200ml.
Ngày dùng 1 - 2 lần vào ban ngày, không dùng vào buổi tối.
Một đợt dùng từ 3-5 ngày. Không dùng liên tục, nếu để giải khát có thể dùng 3 lần/

tuần.
Nếu uống đậu xanh mà đi ngoài thì cần dừng ngay.
25. Trị nôn trớ
Gạo nếp vị ngọt tính bình, gừng vị cay tính ấm: cùng có tác dụng trị nôn.
Cách làm:
Gạo nếp:0,5kg (còn cám thì tốt), không có gạo nếp thì dùng gạo tẻ nguyên cám
(gạo lứt). Rang cháy thành than cả trong và ngoài. Đổ xuống tấm vải ở dưới nền
đất. Sau đó giã nát thành bột mịn và bỏ vào lọ đậy kín.
Khi cần trị nôn, cắt 6 lát gừng mỏng, thêm 2 thìa canh bột gạo nếp (50g) cho vào
300ml nước đun sôi 10p, sau đó gạn lấy nước trong, uống ấm. Chỉ cần uống dần
hết 1 cốc nước (200ml) là sẽ đỡ, uống liền 2 ngày sẽ hết nôn.
26. Trị nấc
Tai hồng có vị đắng chát, tính bình; có tác dụng giáng nghịch hạ phong, hạ khí, ấm
trung tiêu.Vì vậy, tai Hồng (hồng ngâm) có tác dụng chữa nấc rất hiệu nghiệm.
Mọi người có thể tích trữ tai hồng bằng cách phơi khô, khi có việc bỏ ra dùng hoặc
mua tai hồng khô ở hàng thuốc.
Bài thuốc chữa nấc như sau:
19
20g tai Hồng đun với 4 bát nước, sắc còn 1 bát nước. Chia ra uống thành 2 lần
trong ngày cho đến khi hết nấc thì thôi. Trẻ con thì uống ít hơn nhưng cũng chia
thành 2 lần như vậy.
Thường thì chỉ 2 ngày là khỏi hẳn bệnh.
Trong trường hợp nấc nhẹ mẹ chỉ cần cắt một lát chanh mỏng cho bé ngậm cũng
giúp hết nấc.
27. Trị ebola
Ebola - nguy hiểm nhưng không đáng lo như dịch sởi hay chân tay miệng.
Chỉ cần vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, vệ sinh chân tay, mặt mũi mỗi khi đi xa về và vệ
sinh cho bé đều đặn hàng ngày là sẽ hạn chế được rất nhiều.
Tin thêm cho mọi người tham khảo là sau một thời gian người dân cảm thấy lo
lắng vì dịch bệnh thì đã xuất hiện loại thuốc có tên là Zmapp có khả năng trị bệnh

tốt rồi, tất nhiên giá của nó sẽ khá cao. (2).
Đối với group, sau khi vượt qua dịch sởi và dịch chân tay miệng, nếu giờ có thêm
dịch Ebola nữa cũng không sao cả, chúng ta đã có Anolyte với chi phí rất thấp, mọi
người có thể đọc mục 12 trong bài ghim để dự phòng một ít cho gia đình.
28. Chữa chàm nẻ
+ Cỏ nhọ nồi (cỏ mực) vị ngọt, chua, tính mát, có tác dụng bổ thận âm, trừ lỵ, cầm
máu, mát máu.
+ Kinh giới có vị cay, tính hơi nóng; có tác dụng làm ra mồ hôi, lợi tiểu, trừ sốt
nóng, giải trừ nhiễm gió lạnh, nóng trong, trị ngứa.
Vào mùa đông, các bé hay bị chàm, nẻ do nguyên nhân sau
- Chàm: hai má nổi từng lớp mụn dày, đỏ, nặng thì mụn có nước, chảy mủ. Nguyên
nhân do nhiễm gió (phong) lạnh. Vì vậy, để trị chàm cần dùng kinh giới, mỗi lần
dùng 20gram kinh giới đun với 200ml nước còn 100ml, cho bé uống và nước thừa
thì thoa trực tiếp lên các chỗ chàm. Biện pháp phòng ngừa là cần hạn chế cho trẻ bị
gió thổi trực tiếp vào mặt khi ra ngoài đường.
- Nẻ: da khô, đóng vẩy. Nguyên nhân do thời tiết hanh khô, trẻ lười uống nước
khiến mao mạch máu ở má bị khô (huyết táo), da không được nuôi dưỡng và chết
nhanh chóng. Ngoài ra, cũng do người lớn có thói quen rửa nước nóng vào mặt cho
trẻ khiến da mặt thường xuyên bị co giãn đột ngột khi gặp nóng lạnh cũng gây nẻ.
Vì vậy, cần dùng nhọ nồi để làm mát máu, từ đó hết nẻ. Mỗi lần dùng 20gram nhọ
nồi đun với 200ml nước còn 100ml, cho bé uống và nước thừa thì thoa trực tiếp lên
20
các chỗ nẻ. Biện pháp phòng ngừa là cần thường xuyên cho trẻ uống nước (tan giá)
và không dùng nước ấm (chỉ cần tan giá) để lau mặt cho trẻ.
Với trẻ dưới 1 tuổi thì liều dùng là 1 thìa cafe/ngày cho mỗi tháng tuổi. Dùng 3-5
ngày tùy vào mức độ nặng nhẹ của từng trẻ.
Việc bôi ngoài da sẽ không trị tận gốc được bệnh này mà cần giải quyết về việc trẻ
nhiễm gió lạnh (gây chàm) hay da bị khô (gây nẻ) thì trẻ sẽ không bị lại nữa.
Nếu mẹ không xác định được bé chàm hay nẻ thì có thể dùng chung cả 2 vị cũng
được nhưng tác dụng sẽ chậm hơn chút

29. Trị rắn độc cắn
Bạch hoa xà thiệt thảo là loại cây không chỉ tốt trong việc trị ung thư phổi (khi kết
hợp với Bán chi liên và Mộc hương bắc) mà còn là cây đặc trị trị rắn độc cắn. Cái
hay nữa là loại cây này rất phổ biến ở các vùng và hầu như chỗ nào cũng có.
Bạch hoa xà thiệt thảo là cây mọc bám sát đất, lá như lưỡi rắn nên có nơi còn gọi là
cây lưỡi rắn (có khía răng ở đỉnh), hoa trắng, mọc đơn độc ở nách lá, thân 4 cạnh
(ko tròn).
Trị rắn độc cắn: Bạch hoa xà thiệt thảo 20g, sắc với 200ml rượu uống trong ngày.
Dùng 2/3 thuốc, chia làm 2-3 lần uống, còn 1/3 đắp vào vết cắn.
30. Chữa đi tướt
Khổ sâm Bắc bộ:
Theo y học Tuệ Tĩnh, lá Khổ sâm có vị đắng, hơi ngọt, chát, tính mát hay bình, có
tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc, sát trùng.
Công dụng: chữa ung nhọt, lở loét, viêm mũi, viêm loét dạ dày, tá tràng, lỵ, đau
bụng, tiêu hóa kém.
- Hái một nắm lá khổ sâm
- Rửa sạch, ngâm qua nước muối loãng khoảng 10p. Vớt lên để ráo nước.
- Trần lá khổ sâm qua nước sôi bằng cách cho lá vào một bát tô, dội nước sôi vào
rồi nhanh tay vớt ra.
- Thêm vài hạt muối, giã nát lá.
- Cho thêm lưng cốc nước sôi để nguội ( Âm ấm khoảng 40°).
21
22