tình hình văn hóa ở các thế kỷ xvi xviii

TIẾT 30 – BÀI 24:
TÌNH HÌNH VĂN HÓA Ở CÁC
TÌNH HÌNH VĂN HÓA Ở CÁC
THẾ KỶ XVI - XVIII
THẾ KỶ XVI - XVIII
GIÁO VIÊN: BÙI THỊ HƯỜNG
TRƯỜNG: THPT THANH CHĂN

TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
•
I. VỀ TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
•
II. PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC VÀ VĂN HỌC
•
1. GIÁO DỤC
•
2. VĂN HỌC
•
III. NGHỆ THUẬT VÀ KHOA HỌC KỸ THUẬT

I. VỀ TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
Em hãy kể tên những tôn
giáo đã có ở nước ta trước
thế kỷ XVI?
Trong các thế kỷ XVI –
XVIII, các tư tưởng nho,
phật, đạo phát triển như
thế nào?
- Nho giáo từng bước bị
suy thoái, tôn ti trật tự

phong kiến không còn
được tôn trọng như
trước.
- Phật giáo, đạo giáo
được khôi phục lại,
nhưng không phát
triển mạnh như thời kỳ
Lý – Trần
Vì sao ở các thế kỷ XVI –
XVIII nho giáo suy thoái và
không còn được tôn sùng
như trước?
Vì sao trong thời
kỳ này nho giáo
bị suy thoái?
Ví dụ tư tưởng nhân nghĩa được thể
hiện trong bài ca dao sau:
“ Mình về ta chẳng cho về
Ta nắm vạt áo ta đề bài thơ
Bài thơ ba chữ rành rành
Chữ
trung
trung, chữ
hiếu
hiếu
,
, chữ tình là ba
Chữ
trung
trung thì để phần cha

Chữ
hiếu
hiếu phần mẹ đôi ta chữ
tình
tình”
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn
chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ
Hiếu
Hiếu mới là đạo con”
“Trong tay sẵn có đồng tiền
Dầu lòng đổi trắng thay đen khó
gì”
“Còn tiền còn bạc còn đệ tử
Hết cơm, hết gạo hết ông tôi”
Biểu hiện nào cho
thấy phật giáo được
khôi phục trở lại

I. VỀ TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
- Đạo Thiên
chúa được
truyền bá rộng
rãi
Thiên chúa giáo được du nhập
vào nước ta bằng con đường
nào ?
Trong quá trình truyền giáo

các giáo sĩ gặp phải khó
khăn gì?
Thông qua
hoạt động
truyền giáo chữ
quốc ngữ xuất
hiện

I. VỀ TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
Em hãy kể tên những truyền thống
tốt đẹp của dân tộc Việt Nam
- Phát huy
những tín
ngưỡng truyền
thống: thờ cúng
tổ tiên, thần
linh, anh hùng,
hào kiệt
Em có nhận xét gì về đời
sống tín ngưỡng của nhân
dân ta ở các thế kỷ XVI –
XVIII?
Đời sống tín
ngưỡng ngày
càng phong phú
Nét đẹp trong đời
sống tín ngưỡng của
nhân dân ta là gì?
lấy một ví dụ về tín
ngưỡng truyền thống thể

hiện đạo lý uống nước
nhớ nguồn ở địa phương
em ?

I. VỀ TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
- Nho giáo từng bước bị suy thoái, tôn ti trật tự phong kiến
không còn được tôn trọng như trước.
- Phật giáo, đạo giáo có điều kiện khôi phục lại, nhưng không
phát triển mạnh như thời kỳ Lý – Trần
- Thế kỷ XVI – XVIII, đạo Thiên chúa được truyền bá rộng rãi
Thế kỷ XVIII, thông qua hoạt động truyền giáo chữ quốc ngữ
xuất hiện
- Phát huy những tín ngưỡng truyền thống: thờ cúng tổ tiên,
thần linh, anh hùng, hào kiệt
Đời sống tín ngưỡng ngày càng phong phú

II. PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC VÀ VĂN HỌC
1. Giáo dục
Tình hình phát triển
giáo dục ở nước ta
trong các thế kỷ XVI _
XVIII?
a) Tình hình phát triển
-
Nhà Mạc, vẫn tổ chức các kỳ thi Hương, thi Hội để
tuyển chọn nhân tài
- khi đất nước bị chia cắt:
* Đàng ngoài: tiếp tục mở rộng giáo dục nho học, nhưng sa
sút dần
* Đàng trong: chúa Nguyễn mở khoa thi đâu tiên vào năm

1646 theo cách riêng
-
Thời Quang Trung: đã đưa chữ Nôm thành chữ viết
chính thức của nước ta
Việc chữ Nôm trở thành chữ
viết chính thống có ý nghĩa gì?
Nội dung chủ yếu
của giáo dục thời
kỳ này là gì?
b) Nội dung: chủ yếu là giáo dục kinh, sử

Giáo dục không chú ý đến
khoa học tự nhiên có
ảnh hưởng như thế nào
đến sự phát triển kinh tế?

II. PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC VÀ VĂN HỌC
2. Văn học
Tình hình phát triển văn
học ở nước ta trong các thế
kỷ XVI _ XVIII?
- Văn học chữ Hán mất dần vị trí độc tôn
- Văn học chữ Nôm phát triển mạnh như
Phùng khắc khoan, Đào Duy Từ, Nguyễn
Bỉnh Khiêm, Hồ Xuân Hương…
- Văn học dân gian nở rộ với các thể loại
phong phú đa dạng: ca dao, tục ngữ,
truyện cười…
Tại sao văn học chữ Hán
lại mất dần vị chí độc tôn?

thể hiện tâm tư nguyện vọng của nhân
dân
Văn học dân gian thời
kỳ này phản ánh điều
gì?
Văn học Việt Nam thế
kỷ XVI – XVIII có gì
mới? Những điểm mới
đó nói lên điều gì?
So sánh văn học
thời kỳ này với thế
kỷ X – XV?
Nội
dung
Thế kỷ X - XV Thế kỷ XVI –
XVIII
Văn học
chữ Hán
- Phát triển
- Thể hiện tinh thần
dân tộc sâu sắc
Giảm sút
Văn học
chữ Nôm
- Hình thành và phát
triển
Phát triển hơn
trước với nhiều nhà
thơ nổi tiếng.
văn học dân gian

phát triển
Tại sao trong giai
đoạn này văn học
chữ Nôm lại phát
triển mạnh ?

III. NGHỆ THUẬT VÀ KHOA HỌC KỸ THUẬT
Lĩnh vực Thành tựu
Kiến trúc
- Chùa Thiên Mụ (Huế)…
Điêu khắc
-
Tượng Phật Bà Quan Âm nghìn tay
nghìn mắt( chùa Bút Tháp – Bắc Ninh)
-Tượng La Hán ở chùa Tây Phương
( Hà Tây)
Dân gian Trên các vì kèo ở ngôi đình làng khắc
lên những cảnh sinh hoạt thường ngày
Sân khấu Nghệ thuật sân khấu phát triển như:
như quan họ, hát giặm, hò, vè, lí, si,
lượn
1. Nghệ thuật:
Quan Âm nghìn mắt nghìn tay nổi tiếng do nhà điêu khắc Trương Văn Thọ
tạc năm 1656 . Tượng cao 3,7 m, ngang 2,1 m, dày 1,15 m. Cánh tay xa
nhất có chiều dài là 200 cm. Tượng có 11 đầu, 42 tay lớn và 789 tay dài ngắn
khác nhau. Tính từ đài sen lên, tượng cao 235 cm. Đầu rồng đội tòa sen cao
30 cm, bệ tượng cao 54 cm.
ở địa phương em
có làn điệu dân
ca gì mà em biết?

Hoàn thành bảng hệ
thống kiến thức sau
Lĩnh vực Thành tựu
Kiến trúc
Điêu khắc
Dân gian
Sân khấu
Em có nhận xét gì về
thành tựu nghệ thuật
ở thời kỳ này?

III. NGHỆ THUẬT VÀ KHOA HỌC KỸ THUẬT
LĨNH
VỰC
THÀNH TỰU
SỬ HỌC
Bên cạnh các bộ sử nhà nước, đã xuất hiện các bộ sử tư
nhân như: Ô châu cận lục, Đại việt thông sử, Phủ biên
tạp lục. Đại Việt sử kí tiền biên, Thiên Nam ngữ lục.
ĐỊA LÍ
Tập bản đồ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư
QUÂN SỰ
Tập Hổ tướng khu cơ của Đào Duy Từ
TRIẾT HỌC
Một số bài thơ, tập sách của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê
Quý Đôn
Y HỌC
Bộ sách y dược của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác
KỸ THUẬT
Đúc súng đại bác theo kiểu phương Tây, đóng thuyền

chiến
2. Khoa học – kỹ thuật
Thần công đời Chúa Nguyễn

hậu duệ của thần cơ đời Hồ

LĨNH
VỰC
THÀNH TỰU
SỬ HỌC
ĐỊA LÍ
QUÂN SỰ
TRIẾT HỌC
Y HỌC
KỸ THUẬT

CỦNG CỐ BÀI HỌC
•
NHỮNG VẤN ĐỀ TRỌNG TÂM:
- Trong các thế kỷ XVI – XVIII, hệ tư tưởng tôn giáo
có nhiều thay đổi; xuất hiện Đạo Thiên Chúa du
nhập từ phương Tây
-Văn học nghệ thuật phát triển phong phú: văn học
chữ Hán suy thoái, thơ ca chữ Nôm, văn học dân
gian phát triển
- Nghệ thuật và khoa khọc kỹ thuật đều có những
bước phát triển mới

III. NGHỆ THUẬT VÀ KHOA HỌC
KỸ THUẬT

2. Khoa học – kỹ thuật
LĨNH
VỰC
THÀNH TỰU
SỬ HỌC
ĐỊA LÍ
QUÂN SỰ
TRIẾT HỌC
Y HỌC
KỸ THUẬT