các yếu tố ảnh hưởng sinh trưởng - phát triển của động vật

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh-C.nghệ
Tuần:…… Ngày soạn:………….
Tiết :…… Ngày day:……………
BÀI 39: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG VÀ
PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT (t
2
)
I. Mục tiêu : Sau khi dạy xong bài này, học sinh phải:
1. Kiến thức:
- Nêu được một số nhân tố môi trường và mức độ của chúng ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát
triển của động vật.
- Hiểu một số biện pháp điều khiển quá trình sinh trưởng và phát triển của động vật và người, từ đó
vận dụng vào thực tiễn.
2. Kĩ năng:
Rèn luyện cho hs một số kĩ năng:
- Phân tích, tổng hợp, so sánh.
- Làm việc theo nhóm.
3. Nhận thức:
- Biết một số biện pháp điều khiển sinh trưởng và phát triển ở động vật và người.
II.Trọng tâm:
- Các nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật.
III. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Phiếu học tập.
2. Học sinh:
- Đọc trước nội dung bài học.
IV. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định lớp:
2. KTBC:
Câu 1: Trình sự ảnh hưởng của HM GH đến quá trình sinh trưởng của động vật có xương sống?
Câu 2: Ảnh hưởng của HM tiroxin? Giải thích khi tách bỏ tuyến giáp ở nòng nọc thì điều gì sẽ xảy

ra? Vì sao?
3. Dạy bài mới:
Hoạt động 1: II. Các nhân tố bên ngòai:
Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung trọng tâm
Gv thông báo: Các yếu tố bên
ngoài tác động lên quá trình ST-PT
không riêng lẻ, giữa chúng có sự
phối hợp và liên quan chặt chẽ với
các yếu tố bên trong.
Gv yêu cầu hs cho biết:
- Cho vd về sự ảnh hưởng của thức
ăn đến quá trình sinh trưởng và
phát triển của động vật?
- Tại sao thức ăn lại ảnh hưởng đến
quá trình sinh trưởng và phát triển
của động vât?
Gv gọi hs khác bổ sung.
Gv tổng kết, hoàn thiện kiến thức.
- Vì trong thức ăn có chứa các
chất dinh dưỡng

là nguyên liệu
Hs trình bày.
Hs thảo luận nhóm để trình
bày.
1. Thức ăn:
a. Ví dụ:
- Thiếu iốt TE chậm lớn,
đần độn, kém thông
minh.

- Thiếu sắt, thiếu máu.
- Thừa đạm dẫn đến béo
phì.
b. Mức độ ảnh hưởng
- Cung cấp nguyên liệu
để xây dựng tế bào.
- Cung cấp năng lượng
cho mọi hoạt động sống
của cơ thể động vật.
Gv: Nguyễn Thị Mỹ Lộc Giáo án sinh 11 Cb
Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh-C.nghệ
được cơ thể sử dụng để tăng số
lượng và tăng kích thước tế bào,
hình thành các cơ quan và hệ cơ
quan. Ngoài ra còn cung cấp năng
lượng cho các hoạt động sống.
Gv yêu cầu hs giải thích câu nói:
“ăn như tằm rỗi”?
Hs nêu được: Tại giai đoạn
này tằm có tốc độ sinh
trưởng mạnh nhất, nên cần
nhiều thức ăn nhất cho quá
trình đồng hóa các chất
trong cơ thể, nếu thiếu chất
dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng
xấu đến tốc độ sinh
trưởng-PT của cơ thể.
Hoạt động 2: 2. Nhiệt độ:
Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung trọng tâm
Gv yêu cầu hs trình bày sự ảnh

hưởng của t
0
đến quá trình ST-PT
của ĐV?
Gv tổng kết, hoàn thiện kiến thức.
Gv yêu cầu hs liên hệ thực tế:
- Tại sao vào mùa đông khi nhiệt
độ xuống thấp lại ảnh hưởng đến
quá trình ST-PT của động vật hằng
nhiệt (trâu, bò, chim, thú ), động
vật biến nhiệt (tôm, nghêu, sò, …)?
Gv hoàn thiện kiến thức:
- ĐV biến nhiệt: thân nhiệt luôn
thay đổi theo nhiệt độ của MT

. Do
đó khi nhiệt độ xuống thấp (trời
rét) thì thân nhiệt của ĐV giảm
theo.Hoạt động của hệ enzim trong
cơ thể bị rối loạn

-> quá trình
chuyển hóa trong cơ thể giảm có
khi bị rối loạn; các hoạt động như
sinh sản, kiếm ăn bị giảm dẫn đến
quá trình sinh trưởng và phát triển
chậm lại.
- Đv đẳng nhiệt: thân nhiệt luôn
duy trì ổn định không thay đổi theo
nhiệt độ MT. Do đó khi nhiệt độ

xuống thấp (trời rét) do có thân
nhiệt cao hơn nhiệt độ mt nên ĐV
mất nhiều nhiệt vào mt xung
quanh. Để bù lại lượng nhiệt

đã
mất, và để tăng cường cơ chế
chống lạnh b

ằng cách tăng cường
quá trình oxh các chc trong cơ thể
nhiều hơn.
+ Nếu không đựơc ăn đầy đủ
Hs trình bày vd để minh
họa.
Hs thảo luận nhóm và trình
bày.
- ĐV biến nhiệt: thân nhiệt
luôn thay đổi theo nhiệt độ
của MT

Hệ enzim trong cơ
thể bị rối loạn

.
- Đv đẳng nhiệt: thân nhiệt
luôn duy trì ổn định không
thay đổi theo nhiệt độ MT.
Do đó khi nhiệt độ xuống
thấp( trời rét) do có thân

nhiệt cao hơn nhiệt độ mt
nên ĐV mất nhiều nhiệt
vào mt xung quanh. Để bù
lại số nhiệt lượng đã mất,
tăng cường cơ chế chống
lạnh và quá trình chuyển
hóa ở tế bào các chc trong
cơ thể bị ôxi hóa nhiều hơn.

a. Vd:
- Gấu ngủ đông khi trời
trở rét, ngừng ăn, ngừng
lớn và gầy rất nhanh.
b. Mức độ ảnh hưởng:
- Nhiệt độ cao hay thấp
quá
→
cơ thể đv mất
nhiều năng lượng vào việc
duy trì sự ổn định của thân
nhiệt.
- Hoạt tính của hệ enzim
bị rối loạn -> ảnh hưởng
sinh trưởng và phát triển.
Gv: Nguyễn Thị Mỹ Lộc Giáo án sinh 11 Cb
Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh-C.nghệ
bù lại các chất đã bị oxh thì ĐV sẽ
bị sút cân và dễ mắc bệnh, thậm
chí có thể tử vong.
+ Ngược lại nếu được cung cấp

đầy đủ thức ăn ĐV sẽ tăng cân do
cơ thể tăng cường chuyển hóa và
tích lũy các chất dự trữ để chống
rét.
Tương tự: tại sao vào mùa đông,
khi ta ăn rất nhiều nhưng vẫn có
cảm giác nhanh đói?
Liên hệ thực tế:
- Vì sao vào mùa đông cần cho gia
súc non ăn nhiều thức ăn?
- Tại sao chim, gà phải ấp trứng,
việc làm này có tác dụng gì?
Hs giải thích tương tự:
- Vào mùa đông, cơ thể
chúng ta mất đi nhiều nhiệt
vào môi trường nên để bù
lại lượng nhiệt mất đi, quá
trình chuyển hóa vật chất
diễn ra mạnh bằng cách
tăng cường quá trình oxh
các chất hữu cơ, làm cho ta
nhanh đói.
Hs vận dụng kiến thức để
giải thích:
- Vào mùa đông khi nhiệt
độ thấp các lòa đv non mất
nhiều nhiệt vào MT. Để bù
lại lượng nhiệt

đã mất, và

để tăng cường cơ chế chống
lạnh b

ằng cách tăng cường
quá trình oxh các chc trong
cơ thể nhiều hơn. Vì vậy
phải cho đv non ăn nhiều
hơn để bù lại chất hữu cơ đã
bị oxh.
- Hợp tử chỉ phát triển trong
đk thích hợp. Ấp trứng để
duy trì nhiệt độ thích hợp
giúp hợp tử phân chia, phát
triển bình thường.
Hoạt động 3: 3. Ánh sáng:
Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung trọng tâm
Gv yêu cầu hs cho vd về sự tác
động của ánh sáng đến quá trình
sinh trưởng, phát triển của động
vật?
Gv nêu:
Sau khi trải qua những ngày lạnh,
khi có nắng các lòai đv thường ra
tắm nắng kể cả con người. Việc
làm này có ý nghĩa gì đối với sự
sinh trưởng-pt ở động vât?
Gv yêu cầu hs lấy vd minh họa một
số chất độc hại ảnh hưởng đến ST-
PT của đv?
Hs lấy vd

Hs nêu: Khi mang thai mẹ bị
nhiễm cúm, khả năng con
sinh ra mắc các bệnh ở hàm
ếch, thiếu ngón tay, ngón
chân,… rất cao.
a. Ví dụ:
- Trời rét ĐV mất nhiệt
nhiều nên phải phơi nắng
để thu nhiệt và giảm mất
nhiệt.
- Trẻ nhỏ tắm nắng vào
sáng sớm hoặc chiều tối
đẩy mạnh quá trình hình
thành xương.
b. Mức độ ảnh hưởng:
- Bổ sung nhiệt khi trời
rét
- Chuyển hóa vitamin D
chuyển hóa Canxi ->
xương.
4. Các chất độc:
a. Ví dụ:
b. Mức độ ảnh hưởng:
- Chậm ST - phát triển.
- Sai lệch sự phát triển
Gv: Nguyễn Thị Mỹ Lộc Giáo án sinh 11 Cb
Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh-C.nghệ
bình thường của bào thai,
có thể gây quái thai
Hoạt động 4: III. Một số biện pháp điều khiển sinh trưởng-phát triển ở động vật và người:

Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung ghi bảng
Chuyển ý: Sự sinh
trưởng và phát triển
của động vật chịu sự
chi phối của nhiều
yếu tố như: di truyền,
hoocmôn, thức ăn,
ánh sáng, nhiệt độ,
…Vậy muốn động
vật sinh trưởng và
phát triển tốt, cần
chú ý những điểm gì?
- GV hướng HS tập
trung vào đặc điểm:
Tính di truyền; môi
trường sống; chất
lượng dân số.
* Liên hệ thực tiễn:
Tìm một số VD thực
tế mà con người đã
sử dụng để điều
khiển quá trình sinh
trưởng và phát triển
ở động vật và con
người.
HS thảo luận, trả lời câu hỏi
Biện pháp cải tạo giống
- VD1: Lai lợn Ỉ x lợn ngoại (Đại
Bạch) -> F
1

mang đặc tính tốt của 2
giống, khối lượng xuất chuồng từ 40 –
100kg.
- VD2: Cá chép đực trắng Việt Nam x
Cá chép đực Hungari >
F
1
x Cá chép cái Inđonêxia > Cá
chép lai 3 giống
Cá chép V
1
(lớn nhanh, thịt ngon,
kháng bệnh tốt, …)
Biệp pháp cải thiện mts ĐV
- Chuồng trại sạch sẽ, ấm về mùa
đông, mát về mùa hè, tắm nắng cho
gia súc non để ĐV không mắc bệnh,
không tiêu tốn năng lượng cho điều
hòa thân nhịêt.
- Có chế độ ăn thích hợp cho ĐV nuôi
trong các giai đoạn phát triển khác
nhau( mang thai, mới sinh, ).
Biện pháp cải thiện chất lượng dân số:
Nâng cao đời sống, chế độ dinh dưỡng
hợp lí, luyện tập thể thao, giảm ônmt
để góp phần bảo vệ sức khỏe,
- Cải tạo giống (cải tạo tính di
truyền) bằng các phương
pháp chọn lọc nhân tạo, lai
giống, công nghệ phôi, …

- Cải thiện môi trường sống.
- Cải thiện chất lượng dân số.
4. Củng cố: - Nhấn mạnh lại ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng lên sinh trưởng và phát triển
của động vật.
5. Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi và bài tập trang 157- sgk.
- Chuẩn bị bài thực hành: Ôn lại phát triển qua biến thái và không qua biến thái.
6. Rút kinh nghiệm:



Gv: Nguyễn Thị Mỹ Lộc Giáo án sinh 11 Cb