I. Đặt vấn đề .
1. Lý do chọn đề tài.
Âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong lịch sử xã hội
loài ngời và là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống, đặc biệt là đối với trẻ
thơ. Nhà s phạm Xu Khôm- Linxki đã nói: Tuổi thơ không thể thiếu âm
nhạc giống nh không thể thiếu trò chơi hay truyện cổ tích. Âm nhạc là một ph-
ơng tiện kì diệu và tế nhị nhất để truyền đạt lời kêu gọi của những cái tốt đẹp
và nhân đạo. Nó dẫn dắt trẻ vào thế giới của điều thiện, tạo ra sự đồng cảm và
là một phơng tiện bồi dỡng năng lực sáng tạo của trí tuệ mà không một phơng
tiện nào sánh đợc . Đối với trẻ, âm nhạc là cả một thế giới kì diệu, đầy xúc
cảm với những lời ca, giai điệu trầm bổng, sự phong phú của âm hình tiết tấu,
sự ngỗ nghĩnh của các hình tợng, sự nhịp nhàng, uyển chuyển, sự khoẻ khoắn
của các vận động. Âm nhạc là phơng tiện phát triển năng lực thẩm mỹ, đạo
đức, trí tuệ, thể chất cho trẻ, tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện nhân cách .
Với vai trò nh vậy, âm nhạc đã trở thành một nội dung cần thiết trong chơng
trình giáo dục mầm non, trong đó hoạt động dạy trẻ vận động theo nhạc đóng
vai trò quan trọng. Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc
với các động tác nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo nhạc.
Hoạt động này giúp trẻ phát triển cảm giác về nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng
phản ứng nhanh và đúng các ấn tợng nghe đợc trong âm nhạc. Ngoài ra nó còn
thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, giúp trẻ đợc bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với
bạn bè. Các động tác múa giúp trẻ có những kỹ năng vận động đẹp, từ đó biết
so sánh lựa chọn vẻ đẹp của múa( Phạm Thị Hoà- Giáo dục âm nhạc mầm
non).
Trên thực tế, trẻ mẫu giáo rất thích đợc vận động theo nhạc nhng những kỹ
năng vận động của trẻ còn rất đơn điệu, cha mang tính nghệ thuật do một số
giáo viên cha biết cách tổ chức và cha tạo điều kiện để trẻ đợc vận động theo
nhạc.
Xuất phát từ những quan điểm trên và với mong muốn nâng cao kỹ năng
vận động theo nhạc cho trẻ, tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: Một số
biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Đa ra một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ
5- 6 tuổi.
- Một số kết quả đạt đợc.
- Một số bài học kinh nghiệm.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Phân tích, tổng hợp các tài liệu về giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm
non.
- Quan sát hoạt động vận động theo nhạc của trẻ 5- 6 tuổi ở trờng
mầm non.
- Đa ra một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ
5- 6 tuổi.
- Tổng hợp một số kết quả đạt đợc.
- Đa ra một số bài học kinh nghiệm trong việc nâng cao kỹ năng vận
động cho trẻ.
II. Nội dung
1. Cơ sở lý luận của đề tài
Trẻ mẫu giáo rất thích âm nhạc, nhất là vận động theo nhạc. Các bài
hát, bản nhạc tạo cho trẻ những xúc cảm mạnh mẽ, thôi thúc trẻ có những vận
động phù hợp với đặc tính của âm nhạc. Nhà chỉ huy nhạc nổi tiếng Lô- Tô-
Kôpxki đã nói khi nghe nhạc cả ngời lớn và trẻ em đều muốn cử động theo
nhịp, tiết tấu. Tay họ đung đa, chân gõ nhịp, đầu lắc l theo nhạc. Nhiều khi các
em vừa nghe nhạc vừa ngẫu hứng những điệu múa có tiết tấu độc đáo của
riêng mình.
Trẻ 5- 6 tuổi, các cơ chi đã linh hoạt, nhu cầu vận động của trẻ ngày
càng lớn, đồng thời các hệ cơ quan trong cơ thể trẻ đã hoàn thiện, các chức
năng tâm lý nh: xúc cảm, tình cảm, ghi nhớ, chú ý ... đã có chủ định, trẻ đã có
thể ghi nhớ và thể hiện lại các vận động phức tạp.Trong độ tuổi này, trẻ đã biết
chuyển động nhịp nhàng theo tính chất âm nhạc, biết thay đổi bớc chuyển
động theo điệu nhạc. Trẻ đã có thể thực hiện các động tác múa chuyển động
nhẹ nhàng một mình hoặc phối hợp các động tác với nhóm bạn. Trẻ cũng đã
có thể ghi nhớ một số động tác liên hoàn theo bản nhạc hoặc lời hát. Trẻ cũng
có thể thực hiện đúng, đẹp, diễn cảm các động tác quy định và bớc đầu biết
sáng tạo một số động tác cho riêng mình. Trẻ 5- 6 tuổi cũng có thể sử dụng
thành thạo các dụng cụ âm nhạc gõ đệm cho hát.
Với những đặc điểm tâm sinh lý nh vậy, cô giáo cần tạo mọi điều kiện
cho trẻ đợc vận động theo nhạc để thoã mãn nhu cầu vận động của trẻ và góp
phần năng cao kỹ năng vận động cho trẻ.
Giáo dục âm nhạc là hoạt động mang tính nghệ thuật. ở trờng mầm non,
giáo dục âm nhạc đợc tiến hành thông qua các dạng hoạt động: ca hát, vận
động theo nhạc, nghe hát, trò chơi âm nhạc. Trong đó vận động theo nhạc đợc
tiến hành ở hoạt động có chủ đích hoặc ở mọi thời điểm trong ngày của trẻ và
trong các ngày hội, ngày lễ. Cô giáo cần tận dụng mọi cơ hội để rèn luyện và
nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ.
2. Thực trạng:
Trẻ mầm non rất yêu thích âm nhạc nhng nhiều trẻ cha có kỹ năng vận
động theo nhạc. Một số trẻ còn nhút nhát, cha mạnh dạn khi vận động cộng
với các kỹ năng vận động của trẻ còn đơn điệu, cha mang tính nghệ thuật.
Khi nghiên cứu đề tài này tôi cũng gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
Thuận lợi:
- Trẻ rất thích đợc vận động theo nhạc.
- Bản thân giáo viên luôn yêu nghề, mến trẻ, yêu thích ca hát và đợc
đánh giá là có năng khiếu âm nhạc.
- Luôn đợc sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trờng cùng với sự ủng
hộ, giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp.
Khó khăn:
- Kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ lớp tôi còn hạn chế. Kết quả
khảo sát chất lợng giai đoạn 1 cho thấy:
+ 60 - 70% trẻ biết vận động và sử dụng nhạc cụ gõ đệm cho bài hát
theo nhịp, phách, tiết tấu.
+60 - 65 % trẻ có kỹ năng múa minh hoạ một số bài hát trong chơng
trình.
+ 40 - 45% trẻ có khả năng thể hiện các bài múa, thể dục nhịp
điệu, ...trong các chơng trình văn nghệ của nhà trờng.
+ 70- 80% trẻ mạnh dạn, tự tin khi vận động.
- Tôi là giáo viên trẻ cha có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, nghệ
thuật lên lớp cha cao.
- Cơ sở vật chất của nhà trờng còn hạn chế (cha có phòng hoạt động
âm nhạc riêng cho trẻ).
Đứng trớc thực trạng đó, tôi đã suy nghĩ, xây dựng và áp dụng một số biện
pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, góp phần nhỏ bé vào sự
phát triển toàn diện của trẻ.
3. Các biện pháp.
3.1. Lựa chọn loại hình vận động và xây dựng các động tác vận động phù
hợp.
Vận động là công cụ để giúp trẻ thể hiện bài hát do đó với mỗi bản nhạc
hay bài hát mang đến cho trẻ, tôi cùng trẻ phân tích nội dung, giai điệu, cấu
trúc của bài hát để lựa chọn loại hình vận động phù hợp. Với những bài hát rõ
nhịp, phách, có giai điệu tơi vui, có cấu trúc cân đối tôi có thể lựa chọn hình
thức vận động theo nhịp, phách, hoặc các loại hình tiết tấu. Ví dụ nh với bài
hát Cháu yêu cô chú công nhân tôi chọn hình thức vận động theo tiết tấu
chậm. Bài hát Bọn mình là anh nghệ sĩ tôi chọn hình thức vận động theo tiết
tấu phối hợp.
Còn với những bài hát có hình tợng nghệ thuật đẹp, có giai điệu tình cảm
tha thiết, tôi lựa chọn hình thức múa. Những đoạn nhạc, những bài hát sôi
động tôi có thể cho trẻ tập những bài thể dục nhịp điệu hay các động tác
Orebic khoẻ khoắn.
Sau khi lựa chọn hình thức vận động, tôi cùng trẻ xây dựng các động tác
cụ thể phù hợp.
Việc lựa chọn loại hình vận động và các động tác phù hợp với tính chất âm
nhạc sẽ giúp cho quá trình lĩnh hội các kỹ năng vận động của trẻ sẽ thuận lợi
hơn, mang lại hiệu quả cao hơn.
3.2. Chính xác hoá các động tác vận động.
Đây là biện pháp quan trọng giúp trẻ nắm vững kỹ năng vận động. Vận động
theo nhạc là hoạt động mang tính sáng tạo nên trớc khi định hớng các động tác
vận động, tôi thờng tạo cơ hội cho trẻ đợc bộc lộ khả năng sáng tạo của mình
và cho trẻ thực hiện thử. Với những bài vận động theo nhịp, phách, tiết tấu trẻ
đã biết, tôi để cho trẻ nhớ lại hình thức vận động và thực hiện thử ghép vào lời
hát. Sau đó tôi chính xác lại bằng cách thực hiện động tác cho trẻ quan sát kết
hợp với lời giải thích ngắn gọn giúp trẻ nắm vững kỹ năng vận động. Chẳng
hạn nh khi cho trẻ vận động bài hát Tay thơm tay ngoan tôi cho trẻ suy nghĩ
một vài động tác theo ý của mình và cho một đến hai trẻ thực hiện thử.. Sau đó
tôi cùng trẻ nhận xét, đánh giá xem động tác đó có phù hợp với lời hát và tính