Báo cáo tình hình kinh tế Việt Nam 2008

IM LI

Báo cáo Cp nht Tình hình Phát trin
Kinh t ca Vit Nam

Báo cáo ca Ngân hàng Th gii
Hi ngh gia k Nhóm t vn các nhà tài tr cho Vit Nam
Sapa, 5-6 tháng 06 nm 2008




44161
Public Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure Authorized

Báo cáo này do inh Tun Vit, Keiko Kubota và Martin Rama thc hin, vi s óng góp ca
Noritaka Akamatsu, Nguyn Vn Minh, Peter Rosner và Carolyn Turk, di s ch o chung
ca Vikram Nehru. Trn Th Ngc Dung ph trách th ký biên son.
T GIÁ HI OÁI: 1 Ô LA M = 16.107 NG
NM TÀI KHÓA CA CHÍNH PH TÍNH T NGÀY 1 THÁNG 1 N NGÀY 31 THÁNG 12


CÁC T VIT TT

DNNN Doanh nghip Nhà nc
FDI u t trc tip nc ngòai
GDP Tng sn phm quc ni
HASTC Trung tâm Giao dch Chng khoán Hà Ni
HOSE S giao dch chng khoán TP H! Chí Minh
IMF Qu" ti#n t quc t
NHCP Ngân hàng Th$ng mi C phn
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHTMNN Ngân hàng Th$ng mi Quc doanh
ODA Vin tr% Phát tri&n Chính thc
P/E H s Giá/Thu nh'p
TCHQ Tng cc Hi quan
TCT Tng Công ty
TCTK Tng cc thng kê
TKT T'p oàn kinh t



MC LC



TÓM T(T i
Môi tr
)ng kinh t toàn cu tr nên bt n h$n 1
Áp lc âm  do giá du và giá l$ng thc tng 2
Lm phát tng tc 3
Tác ng xã hi ca tình trng giá c tng cao 5
Nh'p khu tng vt 6

Tài khon vãng lai tip tc thâm ht 8
Nguyên nhân tình trng kinh t quá nóng 9
Các gii pháp chính sách và tình hình thc hin 11
Có hiu qu hay không? 12
Chính sách t giá 13
Giá tài sn st gim 15
Hot ng Kinh t: Mc tiêu và D báo 16

Bi
u 

Bi&u ! 1: Ch s giá hàng hóa trên th gii 2
Bi&u ! 2: Giá go trên th tr)ng th gii 2
Bi&u ! 3: Giá xng du trên th tr)ng trong nc và th gii 3
Bi&u ! 4: Ch s Giá Tiêu dùng ca Vit Nam 4
Bi&u ! 5: Tng tr ng ti#n t và tín dng 4
Bi&u ! 6: Các h gia ình bán l$ng thc và bán go theo vùng 6
Bi&u ! 7: Giá nh'p khu trung bình mt s m*t hàng 8
Bi&u ! 8: Cán cân m'u dch và Tài khon vãng lai 8
Bi&u ! 9: Tng tr ng Tín dng và C$ cu tín dng 10
Bi&u ! 10:  tr th)i gian gi+a xung lc và kt qu 13
Bi&u ! 11: T giá danh ngh,a và t giá thc t 14
Bi
&u ! 12: Ch s th tr)ng chng khoán Vit Nam 16



B
ng

Bng 1: Môi tr)ng kinh t quc t 1
Bng 2: Phân phi t l nghèo theo dân s 5
Bng 3: C$ cu nh'p khu và tng tr ng 7
B
ng 4: Tóm t-t cán cân thanh toán 9
Bng 5: u t ca các T'p oàn Kinh t và các Tng Công ty 11
Bng 6: Tng tr ng GDP theo ngành 17
Bng 7: C$ cu và Tình hình Tng tr ng Xut khu 18

i

TÓM TT


Các i#u kin kinh t v, mô toàn cu ã tr nên khó khn h$n k& t. n/a cui nm
2007. Tc  tng tr ng ch'm li ca các nc công nghip i kèm vi s bt n nh
trên th
 tr)ng tài chính và s leo thang ca giá c hàng hóa trên th tr)ng th gii. Vic
giá go và giá xng du trên th gii tng nhanh là mi quan ngi *c bit i vi Vit
Nam. Các quy nh v# hn ch xut khu i vi go và ng.ng tng giá xng du trong
nc ã ngn không cho các c$n sc này nh h ng quá nhi#u ti giá tiêu dùng. Mt v
mùa bi thu s0 giúp làm gim c$n st v# lúa go. Tuy nhiên, sc ép lm phát v1n còn âm ,
làm gia tng tác ng xã hi ca vic giá c tng cao trong nh+ng tháng v.a qua.

Vit Nam phi %c l%i nhi#u h$n t. vic tng giá l$ng thc, *c bit là go, b i
Vit Nam là nc xut khu ròng. Tuy nhiên, ch có cha n mt n/a s h gia ình
Vit Nam là ng)i bán l$ng thc ròng và mt t2 l còn thp h$n n+a là ng)i bán lúa go
ròng. Do tác ng phân phi phc tp ca vic giá l$ng tc tng cao nên các bin pháp
chung chung có th& là không thích h%p. Các bin pháp nh3m làm gim giá go có th& có
l%i cho ng)i dân thành ph, song li bt l%i i vi h$n mt n/a s h nghèo vùng !ng

b3ng sông H!ng. Còn v# bin pháp b sung cân i, cn phi xác l'p %c úng mc tiêu.
Song Vit Nam, công tác xác l'p mc tiêu mi ch %c làm tt i vi các vùng nông
thôn nghèo và các nhóm dân tc ít ng)i vn không phi là nh+ng i t%ng chu thit hi
nhi#u trong tình hình kinh t hin nay.

Tuy nhiên, nhìn chung thì các khó kh
n v# kinh t v, mô hin nay Vit Nam #u
xut phát t. các nguyên nhân trong nc. Tuy phi i m*t vi các dòng vn ! t  vào
trong nm 2007, Chính ph v1n la chn u tiên y nhanh tc  tng tr ng. Các c$
quan chc nng ph trách v# ti#n t ã mua vào mt l%ng ln ngoi t & ngn không cho
ti#n !ng lên giá, r!i sau ó ã không th& nâng cao tính thanh khon qua vic bán trái
phiu. Mc tng c$ s ti#n t ã d1n n vic tín dng tng tr ng nhanh chóng, ch yu
là do các ngân hàng c phn. Kt qu là lm phát gia tng và bong bóng nhà t ngày càng
ln. Tình trng bong bóng trong nh'p khu hàng tiêu dùng khin nh'p siêu cao h$n, ch
yu g-n vi vic mua s-m hàng hóa u t và hàng hóa trung gian. Hot ng u t ca
các t'p oàn kinh t và tng công ty ra ngoài ngành ngh# kinh doanh chính ca các $n v
này ã khin cho giá tài sn tng vt.

& i phó vi tình hình kinh t v, mô ang ngày càng tr nên khó khn h$n, trong
tháng Hai và tháng Ba nm 2008, Chính ph ã chuy&n hng u tiên sang n nh kinh t.
Nhi#u bin pháp ã %c thc hin nh3m kìm bt tc  tng tr ng tín dng, vi mc tiêu
gim t2 l này xung còn 30% tính n cui nm nay. Gói chính sách bình n kinh t %c
công b còn bao g!m c vic c-t gim chi tiêu ca Chính ph, ng.ng các d án u t công
kém hiu qu, tm d.ng các d án mi và cho phép áp dng t giá linh hot h$n. Mc tiêu
t
ng tr ng GDP cho nm 2008 ã %c i#u chnh gim t. 8,5-9% xung còn 7%.

Có nh+ng du hiu cho thy gói chính sách bình n kinh t t4 ra hiu qu, b i giá c
các m*t hàng phi l$ng thc b-t u gim so vi nh+ng tháng trc và mc tng nh'p khu
ii

hàng tháng c5ng gim so vi cùng k6 nm ngoái. Th tr)ng chng khoán ã h nhit và có
b3ng chng cho thy th tr)ng bt ng sn c5ng v'y. i#u này g%i ý v# s cn thit phi
tip tc th-t ch*t chính sách ti#n t.

Tuy nhiên, c5ng cn thc hin các bin pháp khác trong gói chính sách này. i#u
chnh v# tài chính là vic làm cn thit & tránh *t toàn b gánh n*ng bình n lên t giá.
Ph thuc quá nhi#u vào chính sách th-t ch*t ti#n t s0 ch khin cho th tr)ng tài sn suy
y
u và gây ri ro cho các ngân hàng c phn trc ây ã cho vay quá nhi#u & u t tài
chính và bt ng sn. Trong th)i i&m hin nay, chênh lch do lm phát gi+a Vit Nam và
các i tác th$ng mi ca Vit Nam ã khin ti#n !ng tng giá. Vic & mt kh nng
cnh tranh là mt ng thái không mong %i trong th)i i&m mc thâm ht th$ng mi lên
cao nh v'y.

Nhìn nh'n mt cách tích cc thì quyt tâm thc hin gói chính sách bình n kinh t
ca Chính ph s0 không làm tc  tng tr ng kinh t b ch'm li áng k&. Sc ì “thng
kê” có ngh,a là t2 l tng GDP trong nm 2008 v1n cao, ngay c khi ch t mc tiêu 7%
trong các quý còn li ca nm. Xét t. góc  này, chi phí & quyt tâm ch*n ng lm phát
và nh'p siêu s0 không phi là quá cao. Lúc này, Vit Nam hoàn toàn có th& dành u tiên
cho mc tiêu n nh kinh t.


1
Môi tr
ng kinh t toàn cu tr nên bt n hn

Trong n/a cui nm 2007, i#u kin kinh t v, mô toàn cu tr nên càng khó khn
h$n. Các d báo tng tr ng trên th gii #u phi i#u chnh theo hng gim xung, và
d báo nm 2008 thp h$n 2007 (Bng 1). Các th tr)ng tín dng th-t ch*t di nh

h ng ngày càng sâu rng h$n ca tình trng ri lon trên th tr)ng cm c cho vay mua
bt ng sn ca M". Din bin và nh h ng ca tình trng ri lon này i vi tng
tr
 ng, th$ng mi và dòng vn là nh+ng yu t bt n ln nht i vi các nhà hoch nh
chính sách kinh t trên th gii, trong ó có Vit Nam .

Bng 1: Môi trng kinh t quc t
2007 2008 2009
Tng tr ng Tng sn phm quc ni (GDP) (%)
Th gii 3,6 2,4 - 2,8 2,8 - 3,2
Các nc thu nh'p cao thuc khi OECD 2,5 1,1 - 1,6 1,4 - 2,0
M" 2,2 0,5 - 1,4 1,0 - 2,0
Khu vc châu Âu 2,7 1,3 - 1,7 1,5 - 1,9
Nh't Bn 2,1 1,3 - 1,7 1,6 - 2,0
Các n#n kinh t mi ni và ang phát tri&n 7,9 6,7 6,6
ông Á 8,7 7,3 7,4
Th$ng mi th gii (phn trm thay i) 7,5 4,0 - 5,0 5,0 - 6,0
Giá du (US$/thùng) 71,1 108,1 105,5
Giá hàng hóa phi du (phn trm thay i) 15,8 10 - 12 -10 - 0
Ngun: Ngân hàng Th gii (2008) và Qu" Ti#n t Quc t (IMF) (2008).

Tác ng trc tip ca c$n bão tài chính ca M" i vi Vit Nam %c c tính
mc  hn ch, vì các nh ch tài chính ca Vit nam còn cha tham gia sâu rng và tích
cc trên th tr)ng cung cp nh+ng công c tài chính mi. Tuy nhiên, v1n có th& có nh+ng
tác ng gián tip. Các nhà u t rút chy kh4i th tr)ng M" có th&  vào Vit Nam &
tìm kim l%i nhu'n cao h$n; ho*c tâm lý các nhà u t có th& quay lng li vi nh+ng th
tr)ng mi ni, nh h v1n th)ng làm trong nh+ng giai on ri lon. Nh+ng ng thái
gn ây trên th tr)ng th cp cho thy kch bn th hai d có kh nng xy ra h$n. Quan
nim cho r3ng tình hình không ci thin có th& d1n n phn ng by àn trong các nhà u
t, k& c khi th tr)ng có n#n tng tt.

Giá c l$ng thc, xng du, khoáng sn và v't liu xây dng tng lên không ng.ng
là nh+ng mi lo sát s)n h$n (Bi&u ! 1). Giá du ã tng gp ba k& t. 2003, và giá c các
m*t hàng phi du tng gp ôi. Xu hng này ã b-t r rt sâu và s0 tip tc trong th)i gian
ti. Tuy nhiên, xu hng này có v7 tng nhanh h$n trong nh+ng tháng gn ây, *c bit là
giá du và l$ng thc.


2

Biu  1: Ch s giá hàng hóa trên th gii

Ngun: Ngân hàng Th gii.

Áp lc âm  do giá du và giá lng thc tng

Nh+ng din bin v# th tr)ng go th gii *c bit quan trng i vi Vit Nam.
Vn # %c *c bit quan tâm là tình trng giá trên th tr)ng th gii tng mnh t. tháng
10 nm 2007. Trong giai on này, mt s nc ang phát tri&n ã áp dng các bin pháp
an ninh l$ng thc, nh3m m bo giá go trong nc duy trì mc h%p lý ho*c tng
c
)ng d tr+. M*c dù nh+ng bin pháp này là d hi&u, song chúng ã d1n ti tình trng giá
go th gii leo thang rt nhanh (Bi&u ! 2).

Biu  2: Giá go trên th trng th gii

Ngun: Theo s liu ca B Nông nghip Hoa K6 và T chc L$ng thc Th gii (FAO).
0

100

200

300

400

500

600

6/02

6/03

6/04

6/05

6/06

6/07

6/08

Ch
 s giá (T1.2002 = 100)

Nng lng

Lng thc

Kim loi và Khoáng sn

Nguyên liu thô

0

200

400

600

800

1000

1/04

4/04

7/04

10/04

1/05

4/05

7/05

10/05

1/06

4/06

7/06

10/06

1/07

4/07

7/07

10/07

1/08

4/08

US$ / t
n

n  áp dng hn ch xut khu

Vit Nam rà li k hoch xut khu

Philippines ht hong mua vào > $700/tn

Philippines u thu t 4 >$1.100/tn (17.4.2008)

Ngun: USDA, FAO

3
Có th
& ch) %i giá go th gii s0 gim khi n v thu hoch ti. Tuy nhiên, giá s0
không gim n mc  & a giá go th gii quay tr li mc cui nm 2007. Trong khi
ó, giá go Vit Nam tng ít h$n nhi#u so vi giá go th gii. Khi Vit Nam d8 b4 lnh
cm xut khu go, khong vào mùa hè này, thì chênh lch giá c s0 là mt ngu!n gây áp
lc lm phát.

Tình hình i vi giá xng du c5ng t$ng t. Chính ph ã áp dng mt chính
sách c
$ng quyt là b4 tr% giá i vi các nhà phân phi trong nc. Kt qu là giá bán l7
trong nc ã ang theo sát vi giá c trên th tr)ng quc t (Bi&u ! 3). Tuy nhiên, &
ki&m soát lm phát, Chính ph ã phi cân nh-c vic i#u chnh giá trong nh+ng tháng v.a
qua ca nm 2008. Mt ln n+a, i#u này làm cho khong cách gi+a giá trong nc và giá
th tr)ng quc t li giãn ra xa h$n. Sm hay mun thì vn # này c5ng s0 phi %c gii
quyt và ây c5ng là mt ngu!n gây áp lc lm phát.

Biu  3: Giá xng du trên th trng trong nc và th gii

Ngun: Giá FOB Singapore da theo B Nng l%ng M".

Lm phát tng tc

Ch s giá tiêu dùng ã b-t u tng t. n/a u nm 2007 và *c bit tng tc vào
quý IV. S tng tc này ch yu là do tng giá l$ng thc (Bi&u ! 4). Vi mt n#n kinh t
m và t giá hi oái n nh, tình trng giá c l$ng thc tng cao trên th tr)ng th gii
ã hoàn toàn truy#n sang giá c trong nc. Th)i tit kh-c nghit ca mùa ông và dch
bnh gia súc gia cm c5ng là nh+ng nguyên nhân góp thêm vào tình trng khan him làm
cho giá l$ng thc thc phm càng tr nên -t 4.

Bên cnh ó, t. quý IV nm 2007 giá c các m*t hàng phi l$ng thc c5ng tng,
lên
n 10% (so vi cùng k6 nm trc) vào cui quý I nm 2008. Trong tr)ng h%p này,
nguyên nhân ch yu xut phát t. trong nc. Tín dng cho n#n kinh t tng 63% trong
vòng 12 tháng, tính n tháng 3 nm 2008 (Bi&u ! 5). Dùng cách so sánh, tc  tng
trong k6 12 tháng trc ó là 32%.
80

100

120

140

160

180

200

220

1/06

5/06

9/06

1/07

5/07

9/07

1/08

5/08

Ch
 s giá (T.1/2006=100)

Giá FOB Singapore
Giá bán l
 Vit Nam
4

Biu  4: Ch s Giá Tiêu dùng ca Vit Nam

Ngun: Theo s liu ca Tng cc Thng kê (TCTK).

Tín dng tng tr ng là do Ngân hàng Nhà nc Vit Nam (NHNN) c g-ng ngn
ch*n s tng giá ca ti#n !ng trc dòng vn ! t vào Vit nam t. bên ngoài. & bo v
sc cnh tranh ca xut khu c5ng nh ca toàn b n#n kinh t, c$ quan chc nng ã mua

vào khong 10 t USD ch trong vòng 1 nm. Song b3ng cách làm này, h ã b$m mt
l%ng ti#n t$ng $ng b3ng ti#n !ng vào n#n kinh t. Do v'y Vit Nam phi i m*t vi
tình trng “tam pháp bt kh thi”, tc là !ng th)i duy trì mt t giá hi oái gn nh c
nh, mt tài khon vn m , và mt chính sách ti#n t c l'p. Nu nghip v trung hòa
không %c thc hin mt cách có hiu qu trên th tr)ng ngoi t, thì vic tích l5y d tr+
s0 làm gia tng c$ s ti#n t - tc là tng qua mc s l%ng ti#n !ng trong lu thông .

Biu  5: Tng trng tin t và tín dng

Ngun: Theo s liu ca NHNN và IMF.
15

25

35

45

55

65

1/06

4/06

7/06

8/06

1/07

4/07

7/07

10/07

1/08

4/08

Phn trm

Tng trng tín dng

Tng trng tin gi

Tin theo ngha rng

0

10

20

30

40

1/06

5/06

9/06

1/07

5/07

9/07

1/08

5/08

%

Chung

Lng thc & thc phm

Phi lng thc

5
Tác
ng xã hi ca tình trng giá c tng cao

Vit Nam là nc xut khu go chính trên th gii và kim ngch nh'p khu xng
du c5ng t$ng $ng vi kim ngch xut khu du thô. Chính vì v'y, nu tính tng trên

phm vi c nc thì Vit Nam phi %c l%i t. vic giá du và giá l$ng thc tng. S liu
phân tích t. các kho sát chi tiêu c5ng làm yên lòng trc giác này. Mt h gia ình trung
bình ca Vit Nam sn xut l$ng thc tr giá khong 15,4 triu !ng, trong khi ó tiêu
dùng l
$ng thc mt khong 10,2 triu !ng m9i nm. H này sn xut 1.247 kg go mt
nm, trong khi ó ch tiêu th ht 582 kg. Trong bi cnh ó, kt qu nh+ng nghiên cu
gn ây g%i ý r3ng phúc l%i trung bình Vit Nam có tng nh: khi giá go và giá l$ng
thc tng t4 ra hoàn toàn h%p lý.

Tuy nhiên, chúng ta còn phi cân nh-c n vn # hiu ng phân phi. Các h gia
ình có m1u hình sn xut và tiêu dùng khác nhau, và nh+ng s khác bit khá nht quán
gi+a các h gia ình trung bình nh+ng vùng khác nhau ca t nc. Phn ln ng)i dân
Vit Nam sng nông thôn và 73% nh+ng ng)i dân sng nông thôn ã chim n 94%
s ng)i nghèo ca c nc (Bng 2). Nh+ng ng)i tr!ng lúa chim n 78% s ng)i
nghèo. Mt phn nm (1/5) s nông dân là ng)i nghèo và 23% ng)i tr!ng lúa là ng)i
nghèo.

Bng 2: Phân phi t l nghèo theo dân s
Phn trm dân s T l nghèo Khong
cách nghèo
óng góp vào t
l nghèo
Tt c 100,0 15,9 3,8 100,0
Nông thôn 73,3 20,3 4,9 93,6
Thành th 26,7 3,8 0,8 6,4
Kinh và Hoa 86,5 10,2 2,0 55,6
Dân tc thi&u s 13,5 52,2 15,4 44,4
Phi nông nghip 29,0 5,0 1,1 9,1
Nông nghip 71,0 20,4 4,9 90,9
Không tr!ng lúa 46,9 7,5 1,7 22,0

Tr!ng lúa 53,1 23,4 5,6 78,0
Ngun: Ngân hàng Th gii c tính theo s liu ca TCTK.

Mt phân tích i vi nh+ng m1u hình chi tit h$n v# tình hình mua bán lúa go và
l$ng thc i ng%c li vi nh+ng phép khái quát hóa d dãi. Không có gì áng ngc nhiên
khi thy mt h gia ình sng thành th trung bình là ng)i mua l$ng thc ròng, phi
mua n 8,3 triu !ng l$ng thc mt nm. Tuy nhiên, 12% các h gia ình thành th và
27% h gia ình nghèo thành th trên thc t là ng)i bán l$ng thc ròng. Ng%c li, mt
h
 gia ình nông thôn trung bình là ng)i sn xut l$ng thc ròng, bán n 7,4 triu !ng
l$ng thc mt nm. Song có n 46% s h sng nông thôn li là ng)i mua l$ng thc
ròng. Các h gia ình nghèo nông thôn th)ng là ng)i bán l$ng thc ròng, h$n là các
h nông thôn không nghèo. Xem xét k" h$n bc tranh bán go, 7% ng)i dân thành th là
6

ng)i bán go ròng, song t trng này tng lên n 1/5 trong s các h nghèo thành th.
Ch có trên 1/3 s h gia ình nông thôn là nhà bán lúa ròng, và t trng các h gia ình
không nghèo trong s này cao h$n mt chút.

Khác bit gi+a các vùng c5ng rt áng k& (Bi&u ! 6). Trên mt n/a s h gia ình
nghèo mi#n B-c là ng)i bán l$ng thc ròng, trong khi ó t l này thp h$n mt chút
mi#n Nam. Có s khác bit rt rõ rt gi+a mô hình bán lúa go ca hoa vùng !ng b3ng
tr
!ng lúa chính này. Trong khi 55% s h nghèo !ng b3ng Sông H!ng là bán go ròng,
thì ch có 27% h gia ình nghèo !ng b3ng sông C/u Long là thuc nhóm này, m*c dù
!ng b3ng sông C/u Long là “va lúa” ca Vit Nam.

Biu  6: Các h gia ình bán lng thc và bán go theo vùng
Bán lng thc ròng
0

20
40
60
80
100
T
ây

N
gu
yê
n
Phn trm s h
Ngi không nghèo Ngi nghèo
Bán go ròng
0
20
40
60
80
100
T
â
y

N
gu
y
ên
Phn trm s h

Ngi không nghèo Ngi nghèo

Ngun: Ngân hàng Th gii theo s liu ca TCTK.

S liu kho sát h gia ình c5ng %c s/ dng & mô ph4ng tác ng ca nh+ng
thay i giá go và l$ng thc i vi tình trng phúc l%i và nghèo ói ca h gia ình.
Mt kch bn gi nh giá lúa ti rung tng 15,5% và giá bán l7 tng 11,2%. Theo kch
bn này, phúc l%i s0 tng 4,3% i vi mt h gia ình trung bình và tng 6,3% i vi
vùng nông thôn. Mc tng i vi các h giàu h$n thì cao h$n. Ng%c li, phúc l%i gim
1,6% vùng thành th và tác ng tiêu cc ln nht là i vi các h phân phi on
gi+a. Song m*c dù tình trng phúc l%i chung có ci thin, 51% tt c s h và 86% s h
gia ình thành th b gim sút )i sng khi giá go tng. T l h gia ình g*p khó khn
cao nht vùng Tây B-c, lên n 76%. T l h gia ình cao h$n trong các kch bn gi
nh giá bán l7 tng mc t$ng $ng nh giá cng tri.

Nhp khu tng vt

Trong nm 2007, nh'p khu tng 39,4%, t mc 62,7 t USD (Bng 3). Tng
tr ng *c bit cao i vi nh'p khu t liu sn xut (59%) do các khon mua ln t. nc
ngoài, bao g!m mua máy bay th$ng mi và máy móc thit b cho nhà máy lc du u
7
tiên c
a Vit Nam. Nh'p khu s-t thép tng 74% và nh'p khu máy tính, linh kin in t/
tng 45%. Nh'p hàng nguyên nhiên liu và bán thành phm c5ng tng mnh (41%), nh
nguyên liu cho ngành dt may và da giày, sn phm hóa cht, cht d7o và thc n gia súc.
Nh'p khu hàng tiêu dùng còn tng nhanh h$n do xut phát t. mc t$ng i thp. Ví d,
nh'p xe ô tô di 12 ch9 ng!i tng 135%, lên n 700 triu USD, có l0 là du hiu hình
thành mt nhóm tiêu dùng cao cp Vit Nam.

Bng 3: C cu nhp khu và tng trng

Tng tr ng (phn trm)

Giá tr
(tr $)
2007
2006 2007 4M-06 4M-07 4M-08
Tng giá tr nh'p khu 62.682 21,4 39,4 6,9 32,8 71,0
Xng du 7.710 18,8 29,2 22,4 14,0 70,2
Máy móc thit b và ph tùng 11.123 25,5 67,8 14,2 52,7 47,0
in t/, máy tính và linh kin 2.958 20,0 44,5 15,9 36,1 47,2
D%c phm 703 9,2 28,3 24,8 23,9 17,9
Nguyên ph liu dt, may, da 2.152 -14,5 10,3 -5,4 -5,4 16,3
S-t thép 5.112 0,2 74,1 -30,1 72,9 153,1
Phân bón 1.000 5,9 45,5 5,0 45,7 165,0
Cht d7o 2.507 28,2 34,4 23,4 34,8 38,1
Vi các loi 3.957 24,4 32,6 28,7 22,4 16,2
Hóa cht 1.466 20,4 40,7 17,7 35,5 39,6
Sn phm hóa cht 1.285 19,7 27,6 27,3 23,9 30,4
Ô tô (COMP/CKD/IKD) 1.881 -18,6 93,6 -54,9 -3,9 333,2
S%i dt 741 60,2 36,3 31,3 43,2 28,7
Thuc tr. sâu 383 25,3 25,4 25,3 27,8 52,4
Bông 267 31,0 22,1 0,2 49,7 70,5
Giy các loi 600 31,2 26,2 42,8 10,7 60,4
Hàng hóa khác 18.835 40,4 27,3 3,1 34,5 85,5
Ngun: Tng cc Hi quan (TCHQ) và TCTK.

Nh'p khu tip tc tng trong nh+ng tháng u nm 2008, v.a phn ánh s gia tng
nhu cu trong nc, v.a phn ánh tình trng giá c th gii tng cao. Ch riêng giá các m*t
hàng s-t thép, phân bón và lúa mì tng ã làm cho kim ngch nh'p khu ca Vit nam tng
thêm 1,6 t USD trong 4 tháng u nm nay (Bi&u ! 7). i vi m*t hàng s-t thép, kim

ngch nh'p khu tng 153% trong 4 tháng u nm. Tuy nhiên, l%ng thép nh'p khu ã
b-t u gim khong 15% trong tháng T. Nh'p khu ô tô c5ng ch'm li trong tháng T,
mt phn do tng thu quan. Song giá tr nh'p khu v1n tip tc tng mc rt cao là
333% tính t. u nm.
Vic nh'p khu vàng ! t c5ng góp phn làm gia tng nh'p siêu. Trong 4 tháng u
nm 2008, Vit Nam ã nh'p trên 40 tn vàng t. nc ngoài, tr giá khong 1,2 t USD.
Con s này gn b3ng mt n/a giá tr nh'p khu vàng ca c nm 2007. Vàng %c coi là
m
t tài sn an toàn Vit Nam, và d)ng nh có nhi#u ng)i mua vàng & bo toàn vn
trong nh+ng giai on lm phát cao, th tr)ng bt ng sn và chng khoán #u ình tr.
8

Kim ngch nh'p khu ca các doanh nghip có vn u t nc ngoài tng 47%,
chim n 30% tng kim ngch nh'p khu. Nh'p khu máy móc và thit b ca các doanh
nghip này tng 55%, phn ánh tình trng gii ngân mnh vn u t trc tip nc ngoài
(FDI) trong nm 2007 và nh+ng tháng u nm 2008.

Biu  7: Giá nhp khu trung bình mt s mt hàng

Ngun: TCHQ và TCTK.

Tài khon vãng lai tip tc thâm ht

Thâm h
t tài khon vãng lai t mc gn 10% GDP trong nm 2007, mc cao nht
k& t. nhi#u nm tr li ây. Nh'p siêu, c tính trên c$ s giá FOB, lên n khong 11 t
USD, hay 15% GDP (Bi&u ! 8). Dòng vn nc ngoài  vào mc cao là mt trong
nh+ng yu t quan trng ca s thâm ht này.

Biu  8: Cán cân mu dch và Tài khon vãng lai

Ngun: NHNN và Ngân hàng Th gii
-20

-15

-10

-5

0

2003

2004

2005

2006

2007e

2008f

% GDP

Nhp siêu - BOP

Tài khon vãng lai

0

20

40

60

80

100

Phân bón
S
n phm
xng du

Lúa mì

St thép

%

2007 4M-08

9
Thâm h
t cán cân vãng lai hu nh hoàn toàn (94%) %c bù -p b3ng dòng vn
FDI không sinh n% và các khon vay u ã dài hn thông qua vin tr% phát tri&n chính thc
(ODA). Dòng vn FDI c t 6,7 t USD, trong khi ó ODA gii ngân %c 1,6 t USD.

C FDI và ODA #u có th& gii ngân cao h$n nu các th tc hành chính hin hành và
nng lc tip nh'n %c ci thin, vì con s cam kt #u cao h$n nhi#u so vi mc gii
ngân. Ki#u hi t nhân, ch yu do ng)i Vit sng nc ngoài và lao ng xut khu
g/i v# c5ng t mc cao, c t trên 6 t USD, t$ng $ng vi dòng vn FDI (Bng 4).

B
ng 4: Tóm tt cán cân thanh toán
2007 (c, tr. US$)
A. Cán cân tài khon vãng lai -6,992
Cán cân m'u dch (f.o.b.) -10,360
Dch v -894
Lãi u t -2,168
Chuy&n khon và Ki#u hi 6,430
B. Cán cân tài khon vn 17,540
FDI 6,550
Các khon vay trung hn và dài hn 2,045
Các khon vay ng-n hn 79
u t gián tip 6,243
Ti#n và ti#n g/i 2623
C. L9i và sai s -350
D. Thay i v# d tr+ ngoi hi (=A+B+C) 10,199
Ngun: ;c tính ca NHNN.

Nguyên nhân tình trng kinh t quá nóng

Tình hình lm phát trên th tr)ng th gii và t giá hi oái %c neo mt cách
không chính thc có th& gii thích phn ln nguyên nhân tình trng lm phát tng tc. Song
s tng giá ca các m*t hàng phi l$ng thc, nh'p khu tng vt và bong bóng bt ng
sn vào cui nm 2007 theo cách này hay cách khác #u g-n vi tc  tng tr ng quá
nhanh ca tín dng. Vic NHNN mua mt l%ng ln ngoi t d1n n tình trng vn kh

dng b3ng ti#n !ng c5ng tng mnh mc t$ng $ng. Khi l%ng ti#n g/i ngân hàng
tng nhanh, theo ó là tín dng ngân hàng.

Bóc tách s tng tr ng tín dng cho thy rt rõ các kênh can thip ca NHNN ã
làm tng nhit n#n kinh t nh th nào (Bi&u ! 9). Không có s khác bit ln gi+a các
loi i t%ng vay. Tín dng cho các doanh nghip nhà nc (DNNN) tng tr ng hu nh
cùng mt tc  nh tín dng cho khu vc t nhân. Tuy nhiên, có mt s t$ng phn rõ rt
gi
+a s tng tr ng t$ng i khiêm tn ca s l%ng cho vay t. các ngân hàng th$ng
mi nhà nc (NHTMNN) vi s tng tr ng phi th)ng s l%ng cho vay t. các ngân
hàng c phn (NHCP).

10

Biu  9: Tng trng Tín dng và C cu tín dng
0
20
40
60
80
100
DNNN Khu vc t nhân NHTMNN NHCP
Thay i Phn trm, theo nm
2007 Q1-08

Ngun: NHNN 2007 và Ngân hàng Th gii d báo cho nm 2008

S gia tng nhanh chóng s l%ng cho vay t. các NHCP cho thy các ngân hàng
này ang c g-ng mau chóng chim %c th phn. Tuy nhiên, nng lc qun lý ri ro ca
nh+ng ngân hàng này khác nhau. Mt s ngân hàng %c s h'u thu1n ca các i tác nc

ngoài áng tin c'y. Song hoàn toàn công b3ng khi nói r3ng tc  tng tr ng tín dng ca
mt s NHCP không phù h%p vi các quy nh th'n trng và làm dy lên mi quan ngi v#
cht l%ng tín dng. Nhi#u NHCP nh4 u t rt nhi#u vào th tr)ng chng khoán và th
tr
)ng bt ng sn. ;c tính u nm 2008 có n 10% s d n% ngân hàng %c u t
vào th tr)ng bt ng sn, so vi 3% vào th)i i&m u nm 2007.

Mt ng c$ khác có ti#m nng gây tng nhit cho n#n kinh t Vit Nam vào cui
nm 2007 chính là vic các DNNN ln a dng hóa hot ng kinh doanh tách r)i kh4i
ngành kinh doanh chính ca mình, *c bit là các t'p oàn kinh t (TKT) và các tng
công ty (TCT). TKT là t'p oàn các doanh nghip có t cách pháp nhân c l'p, liên kt
li trên c$ s u t l1n nhau, óng góp vn ho*c các hình thc liên kt khác. Các doanh
nghip này chia s7 l%i ích kinh t dài hn và %c t chc theo mô hình công ty m: con.
Tt c các công ty con ca TKT #u %c c phn hóa, ho*c %c c$ cu li. TCT là các
pháp nhân công ty bao g!m công ty m: hay công ty n-m gi+ vn hoàn toàn thuc s h+u
nhà nc và mt nhóm các công ty con có th& hoàn toàn thuc s h+u nhà nc, ho*c trong
ó nhà nc n-m gi+ c phn chi phi.

Nhi#u TKT và TCT trong nh+ng nm gn ây ã m rng hot ng sang l,nh
vc tài chính và a c, *c bit là trong th)i k6 bong bóng giá nhà t nm 2007. Cho ti
rt gn ây v1n còn không rõ các TKT và TCT ã u t bao nhiêu ra ngoài l,nh vc kinh
doanh chính ca h. Tuy nhiên, mt ánh giá mi ây ca B Tài chính v# u t, tài sn
n
% và các giao dch gi+a các bên có liên quan i vi các ch th& này cho r3ng ây không
phi là ng c$ chính gây nên c$n st bt ng sn (Bng 5). Tng s u t ca h vào
khu vc tài chính và a c lên n khong n/a t USD, rõ ràng là không nh4 song thp h$n
nhi#u so vi s ngu!n lc mà ngành ngân hàng ã u t.
11
B
ng 5: u t ca các Tp oàn Kinh t và các T ng Công ty

u t ra bên ngoài
(tính n 31/12/2007)
S l%ng
TKT và
TCT
Khi
l%ng
(t !ng)
Phn trm
vn c
phn
Phn trm
tài sn
Qu" u t và chng khoán 13 1,061 0.31 0.13
Các công ty giao dch chng khoán 13 420 0.12 0.05
Các NHCP 19 4,426 1.30 0.55
Bt ng sn 18 1,463 0.43 0.18
Tng 7,370
Ngun: Báo cáo ca Th tng chính ph trc Quc hi ngày 31 tháng 5, 2008

Tuy nhiên, s a dng hóa hot ng ca các TKT và các TCT v1n ang làm dy
lên s lo ngi. Vic kt h%p l%i ích th$ng mi và tài chính trong cùng mt ch th& có th&
d1n ti vic phân b ngu!n lc kém hiu qu. Mt kt h%p nh v'y c5ng có th& d1n n
các giao dch gi+a các bên liên quan vi nhau né tránh s giám sát và gây ri ro cho s n
nh ca khu vc tài chính.

Các gii pháp chính sách và tình hình thc hin

Phi mt mt vài tháng sau khi n#n kinh t t4 ra quá nóng, các c$ quan chc nng

mi a ra các gii pháp chính sách. n cui nm 2007, tình hình tr nên rõ ràng là lm
phát ang tng tc, nh'p siêu gia tng và giá bt ng sn tng vt. Tuy nhiên, mc tng
tr ng kinh t cao v1n %c coi là u tiên hàng u ca Vit Nam, và i#u này v.a òi h4i
ph
i có t giá hi oái cnh tranh l1n tng nhanh u t công vào h tng.

La chn chính sách này không cho NHNN có nhi#u kh nng & gii quyt vn #
“tam pháp bt kh thi”. Lu!ng vn  vào mc cao, làm cho vic tng giá ti#n !ng
không phi là mt ph$ng án la chn. NHNN c g-ng ki#m ch tng tr ng tín dng
b3ng các bin pháp khác. Sau ó, NHNN bán trái khoán NHNN, nâng mc d tr+ b-t buc
và lãi sut, ng.ng mua ngoi t & rút ti#n kh4i lu thông, !ng th)i ni rng biên  giao
dch t giá hi oái. Mt s bin pháp gây lo ngi i vi doanh nghip và các nh ch tài
chính, song li không thành công trong vic làm gim tc  tng tr ng tín dng.

Cho n t'n tháng 2 nm 2008 Chính ph mi quyt nh chuy&n hng u tiên cho
bình n kinh t v, mô h$n so vi mc tiêu tng tr ng nhanh. Mt s hàm ý thc tin ca
s thay i này v1n còn ang %c nghiên cu. Nhìn chung, Chính ph d)ng nh ã chn
cái có th& %c gi là gói gii pháp kinh t “v, mô cng”, không ch da vào chính sách
ti#n t và t giá mà còn bao g!m c hành ng các m*t tr'n khác. Các bin pháp %c
công b thc s có phm vi khá rng, bao g!m th-t ch*t chi tiêu công, tái phân b ngu!n
lc ca Chính ph ra kh4i h thng ngân hang, ng.ng các d án u t kém hiu qu, tm
d.ng các d án mi, cùng vi các bin pháp khác.

M
t s bin pháp rõ ràng h$n liên quan n chính sách tín dng. Vic bán trái phiu
b-t buc tr giá 20,3 t !ng %c công b ngày 17 tháng 3 nm 2008. Trên thc t, bin
pháp này t$ng $ng vi vic tng d tr+ b-t buc, ngoi tr. mt i&m là lãi sut cao
12

h$n. Tng giá tr trái phiu mà m9i ngân hàng th$ng mi phi mua c5ng %c i#u chnh

theo i#u kin c th& ca ngân hàng, to  linh hot nht nh khi áp dng so vi yêu cu
tng t l d tr+, Sau ó, các c$ quan chc nng công b ch tiêu # ra là gim tng tr ng
tín dng xung còn 30% trong nm 2008. Ngày 19 tháng 5, lãi sut c$ bn %c tng t.
8,75% lên 12%, nâng trn lãi sut cho vay lên n 18% (hay 150% lãi sut c$ bn theo quy
nh hin hành).

Các bi
n pháp khác gn ây liên quan n chính sách tài khóa. Chính ph ã ch
o các b, ngành, a ph$ng và các DNNN rà soát li các d án u t công trong nm
2008, vi ch tr$ng c-t nh+ng d án không  vn hay mc tiêu ã l9i th)i. i vi các
DNNN, Chính ph c5ng yêu cu ánh giá so sánh chi phí và l%i ích. n ngày 18 tháng 5,
có 28 b ngành trung $ng, 43 tnh thành ph và 8 t'p oàn kinh t ã báo cáo quyt nh
hõan, tm ng.ng ho*c chm dt 995 d án s/ dng kinh phí nhà nc tr giá 3.983 t !ng,
t$ng $ng 7,8% tng ngân sách u t. Quyt nh c5ng %c a ra nh3m gim chi u
t %c cp vn thông qua phát hành trái phiu chính ph lên n 9.000 t !ng, t$ng
$ng 25% k hoch ban u. i vi chi th)ng xuyên, Chính ph yêu cu c-t gim 10%
tng s chi (không tính các khon tr l$ng) trong 8 tháng cui nm 2008. Bin pháp này
d kin s0 tit kim %c 2.700 t !ng.

Bên cnh các bin pháp này, Chính ph c5ng yêu cu các b ngành, a ph$ng và
DNNN áp dng bin pháp nâng cao hiu qu chi tiêu. Nh+ng bin pháp này bao g!m nâng
cao cht l%ng l'p và thm nh d án, m bo các ch u t và các bên ra quyt nh
u t chu trách nhim gii trình v# các quyt nh u t ca mình, tng c)ng thanh tra,
ki&m tra i vi d án. Còn phi ch) & xem nh+ng bin pháp này có thc s mang li
khác bit áng k& cho chi tiêu công hay không.

Bên c
nh nh+ng chi tit c th&, rõ ràng là thay i u tiên chính sách nh v'y s0
d1n n hot ng kinh t ch'm li. Chính ph ã công b mc tiêu tng tr ng GDP mi
nm 2008 là 7%, gim xung so vi 8,5 – 9% nh công b vào u nm nay.

Có hiu qu hay không?

Nhìn b# ngoài, có v7 gói chính sách này cha th't s hiu qu trong vic bình n
các cân i kinh t v, mô. Ch s giá tiêu dùng có du hiu gim tc vào tháng Ba so vi
tháng Hai, và tháng T so vi tháng Ba. Song n tháng Nm, ch s giá tiêu dùng li tng
tc tr li. Ch s giá tiêu dùng so vi cùng k6 v1n tip tc tng, lên n 25% tính n
tháng Nm. Trong khi ó, nh'p khu v1n mc khong 8 triu USD mt tháng, làm cho
nh'p siêu lên n mc k2 lc là 14,4 t USD trong nm tháng u tiên ca nm 2008, so
vi 3,8 t USD cùng k6 nm 2007.

Tuy nhiên, nu chú ý n  tr s0 thy chính sách th-t ch*t hin nay trên thc t là
có hiu qu. Con s lm phát ca tháng Nm *c bit cao là do tình trng ht hong gây
tng giá go h!i cui tháng T u tháng Nm. Nu cân nh-c nh+ng thay i hàng tháng
c
a giá các m*t hàng phi l$ng thc, thì lm phát ã b-t u gim tc t. tháng Ba. T$ng
t, kim ngch nh'p khu v1n cao, song t l tng tr ng so vi cùng k6 nm 2007 c5ng
gim tc t. tháng Ba (m*c dù v1n còn mc rt cao). H$n n+a, ng thái ca 2 ch s này
13
d
)ng nh i theo chi#u hng thay i ca tng cung ti#n t, vi  tr khong 3 tháng
(Bi&u ! 10). Nu nh xu hng này %c kh<ng nh, và k2 lu't ti#n t nghiêm ng*t tip
tc %c theo ui thì có th& hy vng lm phát i vi các m*t hàng phi l$ng thc và giá
tr nh'p khu hàng tháng s0 gim dn trong nh+ng tháng ti.

Biu  10:  tr! thi gian gia xung lc và kt qu
30
35
40
45

50
Apr-08 Jul-07 Oct-07 Jan-08 Apr-08
Tng cung tin t (thay i % theo
nm)
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
Ch s CPI cho các mt hàng phi
lng thc (thay i % theo tháng)
Tng cung tin t CPI cho hàng hóa phi lng thc

30
35
40
45
50
Apr-07 Jul-07 Oct-07 Jan-08 Apr-08
Tng cung tin t (% thay i theo
nm)
10
20
30
40
50
60
70
80

90
Giá tr nhp khu hàng tháng (%
thay i theo nm)
Tng cung tin t Nhp khu hàng tháng (theo nm)

Ngun: Ngân hàng th gii, da theo s liu ca NHNN và TCTK.

Chính sách t giá

Trong nm 2008, t giá v1n n nh xung quanh mc 16.000 !ng so vi 1 USD
(Bi&u ! 11, )ng li#n nét). Nu không có nh+ng can thip th tr)ng ca NHNN thì ti#n
!ng nh0 ra ã tng giá vào u nm, khi lu!ng vn  vào còn mc áng k&. Ti#n !ng
có th& mt giá nhi#u h$n trong th)i gian gn ây, khi lu!ng vn u t gián tip ch'm li
n mc nh4 git và s tng tr ng nh'p khu cn n mt l%ng ngoi t ln.

S n nh rõ ràng ca t giá danh ngh,a ã n giu s lên giá thc áng k& ca ti#n
!ng trong nh+ng tháng gn ây. i#u này là h qu ca hai lc l%ng trái ng%c. B3ng
14

vic neo t giá !ng Vit Nam vào ô-la M", các c$ quan chc nng i#u hành ti#n t ã
cho phép !ng Vit Nam st giá. i#u này là b i ô-la M" ã st giá so vi các ngoi t
ln khác mà Vit Nam s/ dng & xut nh'p khu hàng hóa. Nu c$ quan chc nng i#u
hành ti#n t neo !ng Vit Nam vào mt gi4 ngoi t trong ó có !ng Euro và yên Nh't,
vi trng s ca t.ng ngoi t phn ánh xu hng ngoi th$ng ca Vit Nam, thì giá ca
mt ô-la tính b3ng !ng Vit Nam ã gim xung khong 5% (Bi&u ! 11, )ng chm).

Tuy nhiên, trong th
)i k6 này t l lm phát Vit Nam cao h$n nhi#u so vi các i
tác th$ng mi chính. Vi nng sut không thay i nhi#u trong vòng vài tháng, thì s cách
bit này v# t l lm phát s0 d1n n tình trng mt tính cnh tranh ca n#n kinh t Vit

Nam. Nu c$ quan chc nng i#u hành chính sách ti#n t c g-ng duy trì tính cnh tranh
so vi các i tác th$ng mi chính ca Vit Nam, thì giá ô-la M" tính b3ng !ng Vit
Nam nh0 ra ã phi tng khong 12% (Bi&u ! 11, )ng gãy nét). ây ch là mt c
tính rt s$ l%c, da trên ch s lm phát CPI ch không phi trên giá thành sn xut. Tuy
nhiên, c tính này cho thy r3ng ti#n !ng ã b mt giá và ây không phi là ng thái
tích cc khi n#n kinh t ang phi i m*t vi tình trng nh'p siêu.

Biu  11: T giá danh ngh"a và t giá thc t
85
90
95
100
105
110
115
120
Dec-06 Mar-07 Jun-07 Oct-07 Jan-08 Apr-08
Ch s (T12/2006 = 100)
Gi NT chun Gi NT danh ngha ôla danh ngha

Ngun: ;c tính ca Ngân hàng Th gii, da trên ch s lm phát CPI và t
giá danh ngh,a cho M", khu vc EU và Nh't Bn, áp dng các trng
s liên quan n th$ng mi.

Các quyt nh chính sách %c a ra cùng vi n9 lc bình n n#n kinh t bao
g!m c vic cho phép áp dng t giá linh hot h$n. i#u này s0 giúp n#n kinh t có kh
nng i phó tt h$n nu nh lu!ng vn (chy vào hay chy ra) tng lên. Ý nh ni rng
biên  t giá lên ± 2 phn trm ã %c công b. T giá linh hot h$n c5ng s0 giúp cho các
doanh nghip, ngân hàng và h gia ình làm quen vi ý nim v# ri ro t giá, khuyn khích
h

 gim bt ri ro ca mình. Chênh lch ti#n t là mt ngu!n gây bt n quan trng trong
nh+ng giai on i#u chnh.

15
M
c  chênh lch ti#n t trong n#n kinh t Vit Nam còn ít %c bit n. Cán cân
ti#n t ca c nc thì t$ng i cân b3ng, vì giá tr danh ngh,a ca n% nc ngoài c5ng
t$ng $ng vi phn d tr+ ngoi hi. Tuy nhiên, Vit Nam là ch n% ròng nu tính b3ng
giá tr hin ti ca n%, do phn ln các khon vay t. nc ngoài là vay u ãi. Các ngân
hàng th$ng mi là ch n% ròng v# ngoi t, vi phn tài sn ngoi t ròng ln, trong khi
nhi#u doanh nghip (k& c mt s DNNN ln) là con n% ròng.

Giá tài sn st gim

Vic th-t ch*t tín dng nh mt phn ca gói gii pháp bình n ã có tác ng i
vi giá bt ng sn. Nh+ng thông tin có %c v# th tr)ng a c t$ng i ch-p vá, ch
yu mang tính giai thoi. Tuy nhiên, các ý kin #u !ng ý r3ng giá c ã gim sút, và &
bán mt tài sn phi mt nhi#u th)i gian h$n.

Thông tin v# giá c phiu rõ ràng h$n nhi#u. Th tr)ng chng khoán Vit Nam tri
qua th)i k6 bùng n trong khong th)i gian t. 2006 n tháng 3/2007. Vn hóa S Giao
dch Chng khoán Thành ph H! Chí Minh (HOSE) và Hà Ni (HASTC) t gn 29 t
USD, ho*c trên 40% GDP, so vi 1 t USD t$ng $ng 1,2% GDP vào nm 2005. Nh+ng
yêu cu *t ra i vi ngân hàng phi th'n trng trong vic cho vay i vi các công ty
chng khoán và nhà u t chng khoán ã làm th tr)ng ngui i k& t. mùa hè 2007.
Song chính sách th-t ch*t tín dng ã làm cho giá c t ngt i xung theo hình trôn c,
i#u này d)ng nh không da trên nh+ng yu t cn bn. Tính n tháng 6/2008, tng
vn hóa ca hai th tr)ng c tính t khong 17% GDP, thp h$n mt n/a so vi tháng
12/2007. Hay nói mt cách khác, th tr)ng chng khoán Vit Nam ã mt khong 16 t
USD giá th tr)ng tính t. u nm (Bi&u ! 12).

S
 st gim này mt phn phn ánh s i#u chnh cn thit sau mt th)i k6 tng
tr ng phi lý. Song có l0 nó ã i quá xa nu tính n nh+ng n#n tng cn bn ca th
tr)ng. Tính n cui tháng 5/2008, h s P/E trung bình ti HOSE c tính là 10; còn
HASTC vào khong 6-7. & làm th tr)ng ngui bt, HOSE ã t ngt thu h:p biên 
giao dch hàng ngày t. 5% xung 1%. = HASTC biên  giao dch %c thu h:p t. 10%
xung còn 2%. Gn ây các biên  này ã %c ni l4ng h$n mt chút, lên 2% và 3%
t$ng ng hai sàn. ng thái này tm th)i làm nhà u t nh: nhõm h$n, nhng c5ng
làm cho chng khoán tr nên khó bán.

Th tr)ng tài sn trm l-ng s0 nh h ng n các NHCP ã cho vay rt mnh &
u t tài chính và a c. Các khon vay cha %c thanh toán liên tc %c chuy&n hn
có th& cho ngân hàng có th)i gian & %i cho th tr)ng tài sn phc h!i tr li. Nhng vi
lãi sut tng cao h$n, vic o n% không th& kéo dài mãi.





16

Biu  12: Ch s th trng ch#ng khoán Vit Nam
30
50
70
90
110
130
Jun-07 Aug-07 Oct-07 Dec-07 Feb-08 Apr-08 Jun-08

Index (June 07 = 100)
EMI S&P 500 VN Index

Ngun: HOSE tính cho Vit Nam, Morgan Stanley Capital International tính
cho Ch s Th tr)ng mi ni (EMI) và Standard and Poor cho ch s
S&P500.

Tình trng này òi h4i phi có 2 loi bin pháp. Th nht là quyt oán h$n trong
vic chuy&n sang các h%p phn khác ca gói chính sách bình n ã công b h!i tháng Ba.
Cho n nay, các hành ng mi ch t'p trung vào chính sách ti#n t. Các công b a ra
còn nh-c n chính sách tài khóa, song vic c-t gim chi tiêu v1n cha thc s din ra.
Vi
c thiu v-ng hot ng i#u chnh ngân sách !ng ngh,a vi vic tt c gánh n*ng ca
nhim v bình n kinh t %c *t lên kh nng tip c'n tín dng.

Th hai, cn m bo s n nh ca khu vc tài chính và duy trì lòng tin ca ng)i
g/i ti#n i vi h thng ngân hàng. Cho n nay, s n nh này v1n %c duy trì b3ng
cách m bo cho các NHCP g*p khó khn %c tip c'n vi vn kh dng. Tuy nhiên,
sm hay mun có l0 c5ng cn & cho mt s NHCP yu nht b thâu tóm b i các ngân hàng
mnh h$n và có uy tín h$n. Mt du hiu áng m.ng là mt s ngân hàng nc ngoài ã
tng t l c phn trong các NHCP lên 15% theo hn mc quy nh.

Hot ng Kinh t: Mc tiêu và D báo

Tri&n vng ca n#n kinh t ch-c ch-n không thu'n l%i b3ng mt nm trc ây.
Chính ph quyt tâm chng lm phát và gói chính sách bình n s0 d1n n t l tng tr ng
thp h$n so vi d báo a ra h!i u nm. Tuy nhiên, n#n tng kinh t ca Vit Nam v1n
mnh và tng tr ng GDP có th& s0 nhanh phc h!i h$n so vi mc tiêu chính thc.

Trong quý I nm 2008, GDP tng tr ng 7,4%, thp h$n so vi cùng k6 nm 2007,

song không nhi
#u (Bng 6). M*c dù d báo quý I không phi là c$ s & tính kt qu cho
c nm, song nh+ng ng thái kinh t trong và ngoài nc th)i gian gn ây v1n rt kh
quan.

17
B
ng 6: Tng trng GDP theo ngành
2006 2007 Q1-06 Q1-07 Q1-08
Tng GDP 8,2 8,5 7,2 7,8 7,4
Nông, lâm, ng nghip 3,4 3,4 2,1 2,6 2,9
Công nghip và xây dng 10,4 10,6 8,5 9,1 8,1
Công nghip 10,2 10,2 8,7 9,3 9,0
Khai khoáng 0,8 -2,0 0,2 0,1 0,1
Ch tác 12,4 12,8 11,0 11,9 10,6
Xây dng 11,1 12,0 8,1 7,9 3,3
Dch v 8,3 8,7 7,4 8,0 8,1
Bán l7 8,6 8,7 7,7 7,7 7,5
Ngun: TCTK.
Khu vc nông, lâm, ng nghip tng tr ng 2,9% trong quý I nm 2008, m*c dù
tình trng bnh dch gia súc v1n tip tc và th)i tit không thu'n l%i, sau mt mùa ông
kh-c nghit mi#n B-c và mi#n Trung. Các tnh !ng b3ng sông C/u Long có mt v
ông xuân bi thu, sn l%ng lúa v%t trên 9,9 triu tn, tng h$n n/a triu tn so vi nm
ngóai. Giá tr gia tng t. nuôi tr!ng thy sn tng 7,6% do tng sn l%ng tng 9,3%.
Nh+ng kt qu này bù -p cho s st gim trong ngành chn nuôi gia súc và gia cm, do
nh h ng ca các c$n bùng phát dch bnh trong nh+ng tháng gn ây.

Trong quý I, giá tr gia tng trong sn xut công nghip tng 9% so vi cùng k6
nm trc. Giá tr gia tng trong ngành khai khoáng ch tng 0,1% do sn l%ng du thô
gi

m và ngành ch tác c5ng gim sút. Trong l,nh vc công nghip, doanh s ca khu vc t
nhân trong nc tng 22% trong khi ca các doanh nghip nhà nc tng 7,9% so vi cùng
k6 nm trc trong bn tháng u nm 2008. Khu vc t nhân tip tc m rng và tr
thành khu vc to công n vic làm chính Vit Nam. Ngành b nh h ng n*ng n# nht là
ngành xây dng, ch tng tr ng 3,3% trong quý I, t l thp nht trong nhi#u nm. Khu
vc dch v vi mc tng tr ng mnh trong 3 nm qua v1n tip tc tng tr ng nhanh
trong quý u nm 2008 nh) hot ng hiu qu ca ngành du lch, v'n ti và dch v tài
chính.

Xut khu tng 27,6% trong 4 tháng u nm 2008 so vi cùng k6 nm trc (Bng
7). Kim ngch xut khu du thô tng mnh m*c dù nng lc sn xut b hn ch, nh) giá
du trên th tr)ng th gii tng cao. Tính n tháng T, khi l%ng xut khu du gim
10,5% song kim ngch xut khu li tng 46,2%. Xut khu các m*t hàng phi du l/a c5ng
b-t nhp vi xut khu du l/a.

V%t ra kh4i phm vi chi tit theo t.ng ngành, “quán tính” thng kê cho thy tng
tr ng trong nm 2008 v1n mnh k& c khi t %c ch tiêu tng tr ng 7% cho t.ng quý
còn li ca nm nay. Vi mc tng tr ng GDP 8,5% nm 2007 và v1n còn mc 7,4%
trong quý I n
m 2008, s gim tc có l0 s0 ch'm li so vi ch tiêu chính thc # ra. K& c
khi tc  tng tr ng ca ngành xây dng gim xung b3ng 0 trong th)i gian còn li ca